Luận án tiến sĩ nghiên cứu hội chứng thực bào máu liên quan đến nhiễm trùng ở bệnh nhân người lớn tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới

• Tác giả: Lê Bửu Châu
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Trần Chính
• Trường học: Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Bệnh truyền nhiễm và các bệnh nhiệt đới
• Đề tài: Hội chứng thực bào máu liên quan đến nhiễm trùng ở bệnh nhân người lớn tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Tổng quan về hội chứng thực bào máu
• 1.2. Biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng của hội chứng thực bào máu
• 1.3. Đột biến gen PRF1 và UNC13D ở bệnh nhân hội chứng thực bào máu
• 1.4. Tác nhân nhiễm trùng liên quan đến hội chứng thực bào máu
• 1.5. Điều trị hội chứng thực bào máu liên quan đến nhiễm trùng
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ
• 3.1. Đặc điểm dân số nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng hội chứng thực bào máu
• 3.3. Tác nhân nhiễm trùng liên quan đến hội chứng thực bào máu
• 3.4. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị hội chứng thực bào máu liên quan đến các tác nhân nhiễm trùng
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Nhận xét về phương pháp nghiên cứu
• 4.2. Đặc điểm dân số nghiên cứu
• 4.3. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng đến hội chứng thực bào máu
• 4.4. Tác nhân nhiễm trùng liên quan đến đến hội chứng thực bào máu
• 4.5. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị hội chứng thực bào máu liên quan đến các tác nhân nhiễm trùng
• MỞ ĐẦU
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• PHỤ LỤC
• Phụ lục 1: Bảng thu thập số liệu hội chứng thực bào máu
• Phụ lục 2: Phiếu cung cấp thông tin và chấp thuận tham gia nghiên cứu
• Phụ lục 3: Các trường hợp lâm sàng và hình ảnh minh họa
• Phụ lục 4: Danh sách bệnh nhân tham gia nghiên cứu
• Phụ lục 5: Quyết định phê duyệt và cho phép thực hiện đề tài
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về Hội chứng thực bào máu

Hội chứng thực bào máu (HCTBM) là một bệnh lý nghiêm trọng, được mô tả lần đầu vào năm 1939. Bệnh đặc trưng bởi sự rối loạn chức năng của tế bào giết tự nhiên và tế bào lympho T gây độc, dẫn đến hoạt hóa quá mức hệ miễn dịch không hiệu quả. Hậu quả là tổn thương tế bào và suy đa cơ quan. HCTBM được chia thành hai loại chính: HCTBM nguyên phát (do rối loạn di truyền) và HCTBM thứ phát (liên quan đến nhiễm trùng, bệnh lý ác tính hoặc bệnh tự miễn). Nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng do vi rút Epstein-Barr (EBV), là nguyên nhân phổ biến gây HCTBM thứ phát.

1.1. HCTBM nguyên phát

HCTBM nguyên phát thường liên quan đến các đột biến gen như PRF1, UNC13D, và STX11. Những đột biến này làm suy giảm chức năng của tế bào giết tự nhiên và tế bào lympho T gây độc, dẫn đến rối loạn điều hòa miễn dịch. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ nhỏ, nhưng cũng có thể khởi phát ở người lớn. Các triệu chứng bao gồm sốt kéo dài, giảm các dòng tế bào máu, và tăng sinh mô bào trong tủy xương.

1.2. HCTBM thứ phát

HCTBM thứ phát thường xảy ra ở người lớn và liên quan đến các tác nhân như nhiễm trùng, bệnh lý ác tính, hoặc bệnh tự miễn. Trong đó, nhiễm trùng là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm khoảng 50% các trường hợp. Các tác nhân nhiễm trùng bao gồm vi rút (EBV, HIV), vi khuẩn, ký sinh trùng, và vi nấm. HCTBM thứ phát cũng có thể xảy ra trong quá trình điều trị các bệnh nhiễm trùng mà không rõ yếu tố khởi phát.

II. Nghiên cứu tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới

Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới nhằm mô tả đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của HCTBM ở người lớn, xác định tỷ lệ các tác nhân nhiễm trùng liên quan, và phân tích kết quả điều trị. Bệnh viện là cơ sở y tế tuyến cuối về bệnh nhiễm trùng tại miền Nam Việt Nam, thường tiếp nhận các bệnh nhân sốt không rõ nguyên nhân. Nghiên cứu này tập trung vào các trường hợp HCTBM liên quan đến nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm EBV, nhằm cung cấp thông tin về chẩn đoán và điều trị.

2.1. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng

Các triệu chứng lâm sàng của HCTBM bao gồm sốt kéo dài, gan lách to, và giảm các dòng tế bào máu. Cận lâm sàng cho thấy tăng nồng độ ferritin, triglyceride, và giảm fibrinogen. Nghiên cứu cũng xác định các tác nhân nhiễm trùng phổ biến, trong đó EBV là tác nhân thường gặp nhất. Xét nghiệm PCR được sử dụng để chẩn đoán nhiễm EBV, với tải lượng vi rút cao liên quan đến tiên lượng xấu.

2.2. Kết quả điều trị

Điều trị HCTBM bao gồm hồi sức tích cực và điều trị đặc hiệu nguyên nhân nhiễm trùng. Trong các trường hợp HCTBM liên quan đến EBV, phác đồ điều trị kết hợp etoposide, dexamethasone, và cyclosporine A được áp dụng. Kết quả cho thấy tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt ở những bệnh nhân có tải lượng EBV cao. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc theo dõi động học tải lượng EBV trong quá trình điều trị.

III. Ý nghĩa và ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn toàn diện về HCTBM liên quan đến nhiễm trùng ở người lớn, đặc biệt là tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chẩn đoán và điều trị HCTBM, đặc biệt là các trường hợp liên quan đến nhiễm EBV. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc sử dụng các xét nghiệm sinh học phân tử như PCR để theo dõi tải lượng vi rút và đánh giá hiệu quả điều trị.

3.1. Đóng góp khoa học

Nghiên cứu đã làm rõ các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, và tác nhân nhiễm trùng liên quan đến HCTBM ở người lớn. Đây là một trong những nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam tập trung vào đối tượng này, cung cấp dữ liệu quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo.

3.2. Ứng dụng lâm sàng

Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng trong thực tiễn lâm sàng để cải thiện chẩn đoán và điều trị HCTBM. Việc sử dụng các xét nghiệm sinh học phân tử và theo dõi động học tải lượng vi rút giúp tối ưu hóa phác đồ điều trị, giảm tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân HCTBM liên quan đến nhiễm trùng.