I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu
Nghề trồng dâu nuôi tằm tại xã Thiệu Đô, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa là một nghề truyền thống có lịch sử lâu đời. Nghề này không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho người dân mà còn góp phần giải quyết việc làm tại chỗ. Tuy nhiên, nghề này đang đối mặt với nhiều thách thức như sản xuất nhỏ lẻ, thiếu vốn, kỹ thuật lạc hậu và khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm. Liên kết sản xuất và tiêu thụ giữa các hộ nông dân với doanh nghiệp đã hình thành nhưng chưa thực sự hiệu quả. Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng liên kết và đề xuất giải pháp tăng cường hiệu quả liên kết trong tương lai.
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Nông nghiệp là ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, đặc biệt là ở các vùng nông thôn. Liên kết sản xuất và tiêu thụ là yếu tố then chốt để phát triển nông nghiệp bền vững. Tại Thiệu Đô, nghề trồng dâu nuôi tằm đang gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm do thiếu liên kết chặt chẽ giữa nông dân và doanh nghiệp. Nghiên cứu này nhằm giải quyết vấn đề này thông qua việc phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cụ thể.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung của nghiên cứu là đánh giá thực trạng liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm từ nghề trồng dâu nuôi tằm tại Thiệu Đô và đề xuất giải pháp tăng cường hiệu quả liên kết. Các mục tiêu cụ thể bao gồm: hệ thống hóa cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng liên kết, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phù hợp.
II. Thực trạng liên kết sản xuất và tiêu thụ
Nghiên cứu chỉ ra rằng liên kết sản xuất và tiêu thụ tại Thiệu Đô diễn ra theo hai phương thức chính: liên kết ngang và liên kết dọc. Liên kết ngang là sự hợp tác giữa các hộ nông dân trong quá trình sản xuất, như trao đổi kinh nghiệm và đổi công lao động. Liên kết dọc là sự hợp tác giữa nông dân với doanh nghiệp trong việc cung cấp đầu vào và tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, các mối liên kết này còn hạn chế và chưa thực sự hiệu quả.
2.1. Liên kết ngang trong sản xuất
Liên kết ngang giữa các hộ nông dân chủ yếu diễn ra trong quá trình sản xuất, bao gồm việc trao đổi kinh nghiệm, đổi công lao động và thống nhất thời điểm phun thuốc. Tuy nhiên, sự liên kết này còn mang tính tự phát và chưa được tổ chức bài bản, dẫn đến hiệu quả không cao.
2.2. Liên kết dọc trong tiêu thụ
Liên kết dọc giữa nông dân và doanh nghiệp được thực hiện thông qua hợp đồng thu mua sản phẩm. Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Thanh Đức là đối tác chính trong việc thu mua kén tằm. Tuy nhiên, tình trạng ép giá và phá vỡ hợp đồng vẫn xảy ra, làm giảm hiệu quả của liên kết này.
III. Yếu tố ảnh hưởng đến liên kết
Nghiên cứu chỉ ra nhiều yếu tố ảnh hưởng đến liên kết sản xuất và tiêu thụ tại Thiệu Đô. Các yếu tố này bao gồm trình độ học vấn của nông dân, thiếu vốn sản xuất, hạn chế trong áp dụng khoa học kỹ thuật và biến động thị trường. Ngoài ra, chính sách của Nhà nước cũng có tác động đáng kể đến hiệu quả liên kết.
3.1. Trình độ học vấn và nhận thức
Trình độ học vấn và nhận thức của nông dân về liên kết kinh tế còn hạn chế. Nhiều hộ nông dân không hiểu rõ lợi ích của việc tham gia liên kết, dẫn đến việc không tham gia hoặc tham gia không hiệu quả.
3.2. Thiếu vốn và hạn chế kỹ thuật
Thiếu vốn sản xuất là một trong những yếu tố chính ảnh hưởng đến liên kết sản xuất và tiêu thụ. Ngoài ra, việc áp dụng khoa học kỹ thuật còn hạn chế, dẫn đến năng suất và chất lượng sản phẩm không cao.
IV. Giải pháp tăng cường liên kết
Để tăng cường hiệu quả liên kết sản xuất và tiêu thụ, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp cụ thể. Đối với nông dân, cần nâng cao nhận thức và trình độ sản xuất. Đối với doanh nghiệp, cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật và tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân tiếp cận vốn. Ngoài ra, Nhà nước cần ban hành các chính sách hỗ trợ liên kết và ổn định thị trường.
4.1. Nâng cao nhận thức và trình độ sản xuất
Cần tổ chức các chương trình đào tạo và tập huấn để nâng cao nhận thức và trình độ sản xuất của nông dân. Điều này giúp họ hiểu rõ lợi ích của liên kết kinh tế và tham gia hiệu quả hơn.
4.2. Hỗ trợ vốn và kỹ thuật
Nhà nước và doanh nghiệp cần tạo điều kiện thuận lợi để nông dân tiếp cận vốn và kỹ thuật sản xuất hiện đại. Điều này giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, từ đó tăng cường hiệu quả liên kết sản xuất và tiêu thụ.
