Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng rau đắng đất Glinus oppositifolius tại đồng bằng sông Hồng

• Tác giả: Vũ Thị Hoài
• Người hướng dẫn: PGS. Ninh Thị Phíp
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Khoa học cây trồng
• Đề tài: Nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và trồng rau đắng đất Glinus oppositifolius tại đồng bằng sông Hồng
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỤC LỤC
• 2. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• 3. DANH MỤC BẢNG
• 4. DANH MỤC HÌNH
• 5. TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
• 6. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
• 7. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 7.1. Mục tiêu tổng quát
• 7.2. Mục tiêu cụ thể
• 8. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 8.1. Đối tượng nghiên cứu
• 8.2. Thời gian nghiên cứu
• 8.3. Địa điểm nghiên cứu
• 9. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
• 10. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
• 10.1. Ý nghĩa khoa học
• 10.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 11. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 11.1. Giới thiệu về cây rau đắng đất
• 11.2. Vị trí phân loại
• 11.3. Đặc điểm thực vật và phân bố
• 11.4. Thành phần hóa học và giá trị sử dụng cây rau đắng đất
• 11.5. Yêu cầu sinh thái cây rau đắng đất
• 11.6. Tình hình sản xuất và tiêu thụ dược liệu rau đắng đất
• 11.6.1. Trên thế giới
• 11.6.2. Tại Việt Nam
• 11.7. Một số kết quả nghiên cứu về biện pháp nhân giống và kỹ thuật trồng cây rau đắng đất
• 11.7.1. Kết quả nghiên cứu biện pháp nhân giống một số cây dược liệu
• 11.7.2. Kết quả nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật trồng cây dược liệu
• 11.7.3. Kết quả nghiên cứu một số biện pháp nhân giống và trồng rau đắng đất
• 11.7.4. Nhận xét chung rút ra từ tổng quan nghiên cứu
• 12. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 12.1. Vật liệu nghiên cứu
• 12.2. Nội dung nghiên cứu
• 12.3. Đánh giá đặc điểm nông sinh học của một số mẫu giống rau đắng đất
• 12.4. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật nhân giống rau đắng đất
• 12.5. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật trồng (thời vụ, mật độ, phân bón, che sáng) và kỹ thuật thu hái (thời điểm thu hái và bộ phận thu hái) rau đắng đất
• 12.6. Xây dựng mô hình áp dụng quy trình cải tiến trồng rau đắng đất
• 13. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 13.1. Phương pháp nghiên cứu các thí nghiệm
• 13.2. Điều kiện trong phòng thí nghiệm và vườn ươm
• 13.3. Phương pháp tiến hành theo dõi và các chỉ tiêu theo dõi
• 13.4. Phương pháp xử lí số liệu
• 14. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 14.1. Đánh giá đặc điểm nông sinh học của một số mẫu giống rau đắng đất
• 14.1.1. Nghiên cứu đánh giá một số chỉ tiêu về đặc điểm hình thái
• 14.1.2. Nghiên cứu đặc điểm cấu tạo giải phẫu (rễ, thân, lá) các mẫu giống rau đắng đất
• 14.1.3. Giám định tên khoa học 5 mẫu giống rau đắng đất
• 14.1.4. Đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển và năng suất, chất lượng của một số mẫu giống rau đắng đất
• 14.2. Kết quả nghiên cứu các biện pháp nhân giống rau đắng đất
• 14.2.1. Kết quả nghiên cứu biện pháp nhân giống hữu tính
• 14.2.2. Kết quả nghiên kỹ thuật nhân giống rau đắng đất bằng phương pháp giâm cành
• 14.2.3. Ảnh hưởng của các phương thức nhân giống đến sinh trưởng, phát triển và năng suất, chất lượng cây rau đắng đất
• 14.3. Nội dung 3: các biện pháp kỹ thuật trồng rau đắng đất
• 14.3.1. Nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ gieo trồng đến sinh trưởng, phát triển, năng suất cây rau đắng đất
• 14.3.2. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến sinh trưởng, phát triển, năng suất cây rau đắng đất
• 14.3.3. Nghiên cứu ảnh hưởng che sáng tới sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng dược liệu rau đắng đất
• 14.3.4. Nghiên cứu ảnh hưởng liều lượng bón phân vô cơ đến sinh trưởng, phát triển và năng suất cây rau đắng đất
• 14.3.5. Nghiên cứu một số kỹ thuật thu hái ảnh hưởng tới chất lượng dược liệu cây rau đắng đất
• 14.4. Xây dựng mô hình áp dụng quy trình cải tiến trồng rau đắng đất
• 15. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 15.1. Kiến nghị và đề xuất
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về rau đắng đất Glinus oppositifolius

Rau đắng đất (Glinus oppositifolius) là một loại cây dược liệu có giá trị dinh dưỡng cao và được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Cây rau đắng đất có khả năng sinh trưởng tốt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa, đặc biệt là tại vùng đồng bằng sông Hồng. Đặc điểm sinh học của cây cho thấy nó có thể phát triển mạnh mẽ trong các điều kiện khác nhau, từ độ ẩm cao đến đất nghèo dinh dưỡng. Theo nghiên cứu, rau đắng đất chứa nhiều hoạt chất có lợi như saponin và flavonoid, đóng góp vào giá trị dinh dưỡng và dược tính của cây. Đặc biệt, saponin trong rau đắng đất có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa, làm tăng giá trị thương mại của loại rau này trong ngành dược liệu.

II. Kỹ thuật nhân giống rau đắng đất

Kỹ thuật nhân giống rau đắng đất bao gồm nhiều phương pháp khác nhau như nhân giống bằng hạt, giâm cành và nuôi cấy in vitro. Nghiên cứu cho thấy, phương pháp nhân giống bằng hạt có tỷ lệ mọc mầm cao nhất khi sử dụng hạt tươi mới thu hoạch, đạt tỷ lệ 90,10%. Đối với phương pháp giâm cành, việc sử dụng cành bánh tẻ kết hợp với chất điều tiết sinh trưởng giúp tăng tỷ lệ ra rễ và phát triển cây con. Đặc biệt, phương pháp nuôi cấy in vitro cho phép nhân giống nhanh chóng và hiệu quả, với điều kiện khử trùng mẫu bằng dung dịch Johnson 1% và sử dụng môi trường MS bổ sung chất kích thích. Các biện pháp này không chỉ nâng cao năng suất mà còn đảm bảo chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu thị trường.

III. Kỹ thuật trồng rau đắng đất

Kỹ thuật trồng rau đắng đất bao gồm lựa chọn thời vụ, mật độ trồng và chế độ bón phân. Nghiên cứu cho thấy, thời vụ gieo trồng tốt nhất là vụ Xuân, từ 14/2 đến 28/2, với mật độ trồng khoảng 15 cây/m2. Việc bón phân vi sinh Sông Gianh kết hợp với các loại phân hóa học như N, P, K giúp cây phát triển mạnh mẽ và đạt năng suất cao. Đặc biệt, che sáng 25% trong vụ Hè Thu cũng được chứng minh là cần thiết để bảo vệ cây khỏi ánh nắng quá gắt, từ đó cải thiện năng suất và chất lượng dược liệu. Kỹ thuật thu hái cũng rất quan trọng, cần thực hiện vào thời điểm cây bắt đầu chuyển màu ánh vàng để đảm bảo hàm lượng hoạt chất cao nhất.

IV. Đánh giá giá trị kinh tế và ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu về kỹ thuật nhân giống và trồng rau đắng đất đã chỉ ra rằng việc áp dụng các mô hình trồng khác nhau có thể mang lại hiệu quả kinh tế cao. Mô hình MH2 cho thấy năng suất cao hơn so với MH1, với năng suất đạt 2,65 tấn/ha tại Hà Nội và 2,75 tấn/ha tại Nam Định. Hiệu suất đồng vốn của mô hình này cũng đạt 1,8 - 1,9 lần, cho thấy tính khả thi và lợi nhuận cao từ việc sản xuất rau đắng đất. Sản phẩm từ rau đắng đất không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước mà còn có tiềm năng xuất khẩu, góp phần phát triển kinh tế bền vững cho vùng đồng bằng sông Hồng.