I. Cơ sở lý luận về Kỹ thuật dạy học tích cực
Phần này khảo sát khái niệm kỹ thuật dạy học tích cực. Tài liệu nghiên cứu định nghĩa kỹ thuật dạy học là những tác động, cách thức hành động của giảng viên và sinh viên trong các tình huống nhỏ, nhằm điều khiển quá trình dạy học. Tính tích cực được hiểu là sự tương quan giữa cá nhân và môi trường, thúc đẩy hành động tự giác. Tính tích cực học tập, theo PGS. Vũ Hồng Tiến, là tính tích cực nhận thức, biểu hiện qua khát vọng hiểu biết, cố gắng trí lực và nghị lực cao. Nó thể hiện ở nhiều cấp độ, từ bắt chước đến tìm tòi và sáng tạo. Kỹ thuật dạy học tích cực tạo hứng thú, phát huy tính tự giác, độc lập, kích thích tìm tòi, sáng tạo và cộng tác. Tài liệu phân biệt rõ quan điểm dạy học (vĩ mô), phương pháp dạy học (trung gian) và kỹ thuật dạy học (vi mô). Các kỹ thuật cụ thể như đặt câu hỏi, phản hồi, mảnh ghép, bể cá, kim tự tháp được đề cập. Tài liệu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn kỹ thuật phù hợp với nội dung bài giảng và đặc điểm học sinh.
1.1 Khái niệm Kỹ thuật dạy học tích cực và Tính tích cực học tập
Định nghĩa kỹ thuật dạy học được làm rõ. Tính tích cực được phân tích chi tiết, nhấn mạnh vai trò của động cơ, hứng thú và tự giác trong việc thúc đẩy học tập tích cực. Các cấp độ của tính tích cực học tập (bắt chước, tìm tòi, sáng tạo) được minh họa. Kỹ thuật dạy học tích cực được định nghĩa là phương pháp tạo hứng thú và phát huy tính tự giác, độc lập cho học sinh. Sự khác biệt giữa kỹ thuật dạy học, phương pháp dạy học và quan điểm dạy học được làm rõ. Tài liệu trích dẫn các quan điểm của các chuyên gia giáo dục hàng đầu. Ví dụ, quan điểm của PGS. Vũ Hồng Tiến về tính tích cực học tập được nêu rõ. Việc áp dụng các kỹ thuật dạy học tích cực như đặt câu hỏi, phản hồi, mảnh ghép, bể cá, kim tự tháp được đề cập đến.
1.2 Ứng dụng Kỹ thuật dạy học tích cực trong giảng dạy
Phần này tập trung vào việc áp dụng các kỹ thuật dạy học tích cực trong thực tế giảng dạy. Tài liệu đề cập đến các điều kiện cơ bản cần thiết để áp dụng hiệu quả các kỹ thuật này. Tầm quan trọng của việc lựa chọn kỹ thuật dạy học tích cực phù hợp với nội dung bài giảng và đặc điểm của học sinh được nhấn mạnh. Các kỹ thuật cụ thể được thảo luận, bao gồm: kỹ thuật đặt câu hỏi, kỹ thuật phản hồi, kỹ thuật mảnh ghép, kỹ thuật bể cá, kỹ thuật điểm yếu hay điểm khó hiểu, kỹ thuật kim tự tháp. Mỗi kỹ thuật được mô tả ngắn gọn, nêu bật ưu điểm và cách thức áp dụng. Tài liệu cũng đề cập đến các phương pháp phối hợp các kỹ thuật dạy học tích cực để đạt hiệu quả tối ưu. Việc đánh giá hiệu quả của việc áp dụng các kỹ thuật dạy học tích cực cũng được đề cập.
II. Thực trạng dạy học tích cực HCMUTE
Phần này tập trung vào thực trạng dạy học tích cực tại HCMUTE, cụ thể là môn Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục. Tài liệu khảo sát tình hình dạy học hiện tại, phương pháp được sử dụng, và mức độ áp dụng các kỹ thuật dạy học tích cực. Dữ liệu được thu thập qua khảo sát giảng viên và sinh viên. Tài liệu phân tích nguyên nhân của thực trạng hiện tại, chỉ ra những hạn chế trong việc áp dụng kỹ thuật dạy học tích cực, và tác động của nó đến kết quả học tập của sinh viên. Tài liệu cũng đề cập đến chương trình đào tạo 150 tín chỉ và mô hình CDIO tại HCMUTE và ảnh hưởng của nó đến việc áp dụng phương pháp dạy học.
2.1 Khảo sát thực trạng giảng dạy Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục tại HCMUTE
Phần này trình bày kết quả khảo sát về thực trạng giảng dạy Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục tại HCMUTE. Tài liệu sử dụng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi và phỏng vấn giảng viên và sinh viên. Kết quả khảo sát cho thấy mức độ áp dụng các phương pháp dạy học tích cực và các kỹ thuật dạy học tích cực trong giảng dạy môn học này. Tài liệu phân tích dữ liệu thu thập được, chỉ ra những điểm mạnh và điểm yếu trong việc áp dụng các phương pháp này. Tài liệu cũng đề cập đến việc sử dụng các công cụ hỗ trợ giảng dạy và mức độ hài lòng của sinh viên đối với phương pháp giảng dạy hiện tại. Kết quả khảo sát được trình bày dưới dạng bảng biểu và biểu đồ, giúp người đọc dễ dàng nắm bắt thông tin.
2.2 Nguyên nhân của thực trạng và giải pháp đề xuất
Phần này phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng hiện tại của việc giảng dạy Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục tại HCMUTE. Tài liệu đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến việc áp dụng kỹ thuật dạy học tích cực, như nhận thức của giảng viên, khả năng tiếp cận tài liệu và công nghệ, và sự hỗ trợ từ trường học. Tài liệu đề xuất các giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế và thúc đẩy việc áp dụng kỹ thuật dạy học tích cực hiệu quả hơn. Các giải pháp này có thể bao gồm: tổ chức tập huấn cho giảng viên, cung cấp tài liệu và công cụ hỗ trợ giảng dạy, xây dựng chương trình đào tạo phù hợp, và tạo điều kiện thuận lợi cho giảng viên và sinh viên áp dụng các phương pháp dạy học tích cực.
III. Xây dựng quy trình dạy học tích cực HCMUTE
Phần này trình bày quy trình xây dựng và áp dụng kỹ thuật dạy học tích cực cho môn Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục tại HCMUTE. Tài liệu đề cập đến các nguyên tắc xây dựng quy trình, bao gồm sự phù hợp với chương trình đào tạo, đặc điểm sinh viên và giảng viên. Quy trình bao gồm các bước: lựa chọn kỹ thuật dạy học tích cực, lập kế hoạch giảng dạy, thực hiện bài dạy, và đánh giá bài dạy. Mỗi bước được mô tả chi tiết, kèm theo các ví dụ cụ thể. Tài liệu cũng đề cập đến việc đánh giá hiệu quả của quy trình này.
3.1 Nguyên tắc và cơ sở xây dựng quy trình
Phần này trình bày các nguyên tắc và cơ sở lý luận để xây dựng quy trình dạy học tích cực cho môn Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục. Tài liệu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn các kỹ thuật dạy học tích cực phù hợp với nội dung bài giảng, mục tiêu đào tạo, và đặc điểm của sinh viên và giảng viên. Các nguyên tắc xây dựng quy trình được đề cập đến bao gồm: tính khả thi, tính khoa học, và tính thực tiễn. Tài liệu cũng đề cập đến việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu để đánh giá tính hiệu quả của quy trình. Việc áp dụng mô hình CDIO và chương trình 150 tín chỉ cũng được xem xét trong quá trình xây dựng quy trình.
3.2 Các bước trong quy trình dạy học và đánh giá
Phần này mô tả chi tiết các bước trong quy trình dạy học tích cực, bao gồm: lựa chọn kỹ thuật dạy học tích cực, lập kế hoạch giảng dạy, thực hiện bài dạy, và đánh giá bài dạy. Mỗi bước được mô tả cụ thể, kèm theo các ví dụ minh họa. Tài liệu cũng đề cập đến việc sử dụng các công cụ và phương pháp để đánh giá hiệu quả của từng bước trong quy trình. Việc đánh giá hiệu quả của toàn bộ quy trình cũng được đề cập, bao gồm việc thu thập dữ liệu, phân tích dữ liệu, và rút ra kết luận. Tài liệu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phản hồi và điều chỉnh quy trình dựa trên kết quả đánh giá.
IV. Kết luận và khuyến nghị
Phần này tóm tắt các kết quả nghiên cứu, nhấn mạnh ý nghĩa và ứng dụng của việc áp dụng kỹ thuật dạy học tích cực tại HCMUTE. Tài liệu đưa ra các khuyến nghị cho việc tiếp tục nghiên cứu và phát triển phương pháp dạy học tích cực. Tài liệu cũng đề cập đến những hạn chế của nghiên cứu và đề xuất các hướng nghiên cứu trong tương lai.
