I. Tổng quan về vấn đề an toàn thực phẩm và thức ăn đường phố
An toàn thực phẩm (ATTP) là vấn đề quan trọng toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và kinh tế. Thức ăn đường phố (TAĐP) phổ biến nhờ tính tiện lợi và giá cả phải chăng, nhưng tiềm ẩn nguy cơ mất ATTP. Luận văn "Kiến thức, thực hành về an toàn thực phẩm của người chế biến thức ăn đường phố và một số yếu tố ảnh hưởng tại huyện Chư Păh tỉnh Gia Lai năm 2022" nghiên cứu thực trạng này. Nghiên cứu chỉ ra số vụ ngộ độc thực phẩm tại Việt Nam và tỉnh Gia Lai, nhấn mạnh vai trò của TAĐP trong các vụ ngộ độc. Luận văn đặt ra câu hỏi về kiến thức, thực hành của người chế biến TAĐP và các yếu tố ảnh hưởng, từ đó, thực hiện nghiên cứu để tìm hiểu và đề xuất giải pháp.
1.1 Khái niệm và quy định về ATTP và TAĐP: Nghiên cứu nhắc lại các khái niệm quan trọng như thực phẩm, ATTP, bệnh truyền qua thực phẩm, ô nhiễm thực phẩm, ngộ độc thực phẩm, mối nguy ATTP, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, nguy cơ ô nhiễm thực phẩm, TAĐP, chế biến thực phẩm. Phần này cũng đề cập đến các quy định hiện hành liên quan đến ATTP trong kinh doanh TAĐP, làm nền tảng cho việc đánh giá kiến thức và thực hành của người chế biến.
1.2. Mối nguy ô nhiễm thực phẩm: Luận văn phân tích các mối nguy ô nhiễm sinh học (vi khuẩn, virus, ký sinh trùng) và ảnh hưởng của chúng đến ATTP. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát nhiệt độ trong quá trình chế biến và bảo quản thực phẩm để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn.
II. Phương pháp nghiên cứu và kết quả
Nghiên cứu sử dụng phương pháp cắt ngang kết hợp định lượng và định tính, phỏng vấn trực tiếp 147 người chế biến thức ăn tại các cơ sở kinh doanh TAĐP và 7 phỏng vấn sâu với người chế biến, lãnh đạo Trung tâm Y tế, cán bộ phụ trách ATTP tại huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai từ tháng 6/2021 đến 6/2022.
2.1 Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu lựa chọn người chế biến thức ăn chính tại các cơ sở kinh doanh TAĐP làm đối tượng nghiên cứu. Phương pháp thu thập số liệu bao gồm phỏng vấn trực tiếp bằng bảng câu hỏi và phỏng vấn sâu. Các biến số nghiên cứu bao gồm kiến thức, thực hành về ATTP, các yếu tố nhân khẩu học, kinh nghiệm, tập huấn.
2.2 Kết quả nghiên cứu: Kết quả cho thấy kiến thức và thực hành về ATTP của người chế biến TAĐP còn hạn chế: chỉ 24,29% đạt kiến thức chung và 15,71% có thực hành đạt. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên quan giữa kiến thức, thực hành ATTP với các yếu tố như nhóm tuổi, trình độ học vấn, kinh nghiệm nấu ăn, loại hình kinh doanh, việc bị xử phạt hành chính và tham gia tập huấn ATTP.
III. Bàn luận và khuyến nghị
Luận văn bàn luận về kết quả nghiên cứu, so sánh với các nghiên cứu khác và phân tích nguyên nhân của thực trạng kiến thức, thực hành ATTP của người chế biến TAĐP tại huyện Chư Păh. Nghiên cứu chỉ ra những hạn chế về kiến thức, thực hành ATTP, đồng thời làm rõ mối liên hệ giữa các yếu tố ảnh hưởng và kiến thức, thực hành ATTP. Việc thiếu kiến thức, thực hành ATTP đúng cách có thể dẫn đến nguy cơ ô nhiễm thực phẩm và gây ngộ độc thực phẩm, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
3.1 Khuyến nghị: Từ kết quả nghiên cứu, luận văn đề xuất các khuyến nghị nhằm cải thiện tình hình ATTP của TAĐP tại huyện Chư Păh. Cụ thể, người chế biến cần liên hệ Trung tâm Y tế để được hướng dẫn về thủ tục kinh doanh, tham gia tập huấn ATTP, tuân thủ quy định. Trung tâm Y tế huyện cần tăng cường kiểm tra, tập huấn kiến thức vệ sinh ATTP cho nhân viên các cơ sở TAĐP. Các khuyến nghị này mang tính thực tiễn, giúp nâng cao nhận thức và thực hành ATTP, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
IV. Đánh giá và ứng dụng thực tiễn
Luận văn cung cấp cái nhìn tổng quan về thực trạng kiến thức và thực hành ATTP của người chế biến TAĐP tại huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai. Nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao, giúp các cơ quan quản lý, cơ sở y tế địa phương hiểu rõ hơn về vấn đề và có những can thiệp phù hợp. Các kết quả nghiên cứu là cơ sở để xây dựng chương trình đào tạo, tập huấn về ATTP cho người chế biến TAĐP, góp phần nâng cao chất lượng ATTP, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
4.1 Ứng dụng thực tiễn: Nghiên cứu này có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo về ATTP, đặc biệt là trong lĩnh vực TAĐP. Kết quả nghiên cứu cũng có thể được áp dụng để xây dựng các chính sách, chương trình can thiệp nhằm cải thiện ATTP tại địa phương. Việc phổ biến kiến thức và khuyến nghị của nghiên cứu đến người chế biến TAĐP cũng rất quan trọng, giúp họ nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi, đảm bảo ATTP trong kinh doanh.
