Khuyến Khích Doanh Nghiệp Việt Nam Áp Dụng IFRS Trong Bối Cảnh Hội Nhập Quốc Tế

• Trường học: Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Khuyến Khích Doanh Nghiệp Việt Nam Áp Dụng IFRS Trong Bối Cảnh Hội Nhập Quốc Tế
• Loại tài liệu: báo cáo
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• ABSTRACT
• 1. CHAPTER 1: LITERATURE REVIEW
• 1.1. Overview of foreign research
• 1.1.1. Research on the roles and influences of IFRS adoption
• 1.1.2. Research on the benefits, costs and challenges of applying IFRS and Fair value
• 1.1.3. Research on factors affecting intention and willingness to apply IFRS
• 1.2. Overview of domestic research
• 1.2.1. Research on the roles and influences of IFRS adoption
• 1.2.2. Research on the benefits, costs and challenges of applying IFRS and Fair value
• 1.2.3. Research on factors affecting intention and willingness to apply IFRS
• 1.3. Review of previous studies
• 1.4. Conclusion of chapter 1
• 2. CHAPTER 2: THEORETICAL FRAMEWORK
• 2.1. Overview of International Financial Reporting Standards (IFRS)
• 2.1.1. The history of formation and development of IFRS
• 2.1.2. Current status of IFRS adoption around the world
• 2.1.3. Current status of IFRS adoption in Vietnam
• 2.1.4. Benefits and challenges of IFRS adoption
• 2.1.4.1. Benefits of IFRS adoption
• 2.1.4.2. Challenges of IFRS adoption
• 2.2. Overview of Fair value Measurement
• 2.2.1. The role of fair value and applicable objects in International Accounting Standards
• 2.2.2. The history of formation and development of fair value in the Vietnamese corporate accounting system
• 2.2.3. Regulation of Fair value in the current Vietnamese corporate accounting system
• 2.3. Intention to apply IFRS
• 2.3.1. Willingness to apply IFRS
• 2.3.2. Readiness to apply Fair value
• 2.3.2.1. Theory of Planned Behavior
• 2.3.2.2. Corporate Governance Theories
• 2.3.2.3. Decision usefulness theory of accounting
• 2.3.3. Typical Previous Models relate to intention and willingness to apply IFRS
• 2.3.4. Factors affecting the intention and willingness to adopt IFRS
• 2.3.4.1. Identify factors affecting the intention and willingness to adopt IFRS
• 2.3.4.2. Formulate research hypotheses
• 2.3.5. Proposed research model
• 2.4. Conclusion of chapter 2
• 3. CHAPTER 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Formulate scales for variables
• 3.2. Quantitative research methods
• 3.2.1. Quantitative research design
• 3.3. Data analysis method
• 3.3.1. Evaluation of the measurement model
• 3.3.2. Assessment of the structural model
• 3.4. Conclusion of Chapter 3
• 4. CHAPTER 4: EMPIRICAL RESULTS AND DISCUSSION
• 4.1. Measurement model evaluation
• 4.1.1. Internal consistency reliability
• 4.2. Structural model assessment
• 4.2.1. Statistical significance and relevance of path coefficients
• 4.2.2. The coefficient of determination (R Square)
• 4.2.3. The effect size (f Square)
• 4.2.4. The model’s predictive relevance (Q Square)
• 4.2.5. The effect size (q Square)
• 4.2.6. The role of the mediating variable
• 4.3. Summary of research results and discussion
• 4.3.1. Summary of research results
• 4.3.1.1. Summary of the results of supported hypotheses
• 4.3.1.2. Summary of the results of rejected hypotheses
• 4.4. Conclusion of Chapter 4
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS
• 5.1. Limitations and recommendations for future research
• 5.2. Recommendations for future research
• 5.3. Conclusion of Chapter 5

I. Tổng Quan Vì Sao DN Việt Cần Áp Dụng Chuẩn Mực IFRS

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, việc áp dụng IFRS (Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế) trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Sự cần thiết này xuất phát từ nhu cầu so sánh thông tin tài chính giữa các doanh nghiệp ở các quốc gia khác nhau, từ đó đưa ra các quyết định đầu tư hợp lý và tối ưu hóa danh mục đầu tư. Theo quyết định 345/QĐ-BTC ngày 16/3/2020 của Bộ Tài chính, Việt Nam đã thể hiện cam kết trong việc thực hiện lộ trình áp dụng IFRS. Tuy nhiên, việc đánh giá mức độ sẵn sàng và ý định áp dụng IFRS của các doanh nghiệp Việt Nam trước khi lộ trình này được triển khai là vô cùng quan trọng để đảm bảo việc áp dụng hiệu quả. Nghiên cứu này nhằm xác định và đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến ý định áp dụng IFRS tại các doanh nghiệp Việt Nam, từ đó đưa ra các gợi ý chính sách, hỗ trợ các doanh nghiệp và các bên liên quan trong việc lập kế hoạch, chuẩn bị và áp dụng IFRS một cách hiệu quả hơn.

1.1. Hội Nhập Quốc Tế và Yêu Cầu Báo Cáo Tài Chính Minh Bạch

Khi hội nhập kinh tế toàn cầu ngày càng sâu rộng, các quốc gia tìm cách cải thiện môi trường kinh doanh. Thị trường chứng khoán và bảo vệ nhà đầu tư đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút vốn nước ngoài. Các chính phủ đã ban hành các quy định để đảm bảo tính minh bạch, toàn vẹn và kịp thời của thông tin tài chính. Để tăng cường năng lực cạnh tranh, mở rộng hoạt động và tiếp cận thị trường nước ngoài, các doanh nghiệp ngày càng được yêu cầu lập báo cáo tài chính theo IFRS. Điều này giúp các bên liên quan đưa ra quyết định kinh tế sáng suốt dựa trên thông tin rõ ràng và kịp thời. IFRS tăng cường độ tin cậy của báo cáo tài chính và cho phép các bên liên quan đưa ra các quyết định kinh tế sáng suốt dựa trên thông tin rõ ràng và kịp thời.

1.2. IFRS Ngôn Ngữ Chung Của Báo Cáo Tài Chính Toàn Cầu

IFRS là tập hợp các nguyên tắc kế toán hướng dẫn các doanh nghiệp trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính một cách nhất quán, minh bạch và có thể so sánh được trên toàn thế giới. IFRS được ban hành bởi IASB (Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế) vào tháng 6 năm 2003. Tính đến năm 2023, 160 trên 168 quốc gia, chiếm 98,8% GDP toàn cầu, đã cam kết tuân thủ IFRS. Châu Âu là lục địa có số lượng quốc gia áp dụng IFRS cao nhất, tiếp theo là Châu Phi, Châu Mỹ, Châu Á và Châu Đại Dương, và Trung Đông. Điều này cho thấy trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, sự di chuyển nhanh chóng của dòng vốn trong và ngoài nước có tác động đáng kể đến hiệu quả đầu tư, sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, một ngôn ngữ chung trong kế toán, đặc biệt thông qua việc lập và trình bày báo cáo tài chính, là rất cần thiết. Dù có một số ý kiến phản đối và chậm trễ trong việc triển khai IFRS ở một số quốc gia, những tác động tích cực của IFRS là không thể phủ nhận.

II. Thách Thức DN Việt Nam Khi Áp Dụng IFRS Cần Vượt Qua

Mặc dù có nhiều lợi ích, việc áp dụng IFRS cũng đặt ra không ít thách thức cho doanh nghiệp Việt Nam. Theo Đề án 345, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải áp dụng IFRS vào năm 2025. Tuy nhiên, phần lớn các doanh nghiệp này có nguồn lực hạn chế, bao gồm nguồn nhân lực chuyên môn và vốn, điều này sẽ gây ra nhiều khó khăn. IFRS có các tiêu chuẩn cao hơn và khó khăn hơn so với các chuẩn mực kế toán hiện hành. Nếu các doanh nghiệp trong nước chưa thực sự sẵn sàng áp dụng IFRS nhưng vẫn bị ép buộc thực hiện theo lộ trình, họ có thể gặp khó khăn, dẫn đến việc áp dụng hời hợt hoặc không trung thực, ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo tài chính theo IFRS. Trước thời hạn do Bộ Tài chính đặt ra, liệu các doanh nghiệp trong nước có chuẩn bị sẵn sàng để áp dụng IFRS? Để trả lời câu hỏi này, cần nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự sẵn sàng áp dụng IFRS của các doanh nghiệp trong tình hình hiện tại. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng mức độ và thời điểm áp dụng IFRS khác nhau giữa các quốc gia và doanh nghiệp, tùy thuộc vào đặc điểm kinh tế, thể chế, chính trị, văn hóa và giáo dục của họ.

2.1. Năng Lực Nhân Sự Kế Toán và Cơ Sở Hạ Tầng Công Nghệ

Hiện tại, VFRS (Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Việt Nam) chưa được thiết lập, và chỉ một số ít các doanh nghiệp lớn ở Việt Nam đã áp dụng IFRS. Hơn 700.000 doanh nghiệp còn lại thiếu năng lực cần thiết để lập báo cáo tài chính theo IFRS, chuyển đổi hệ thống kế toán, đào tạo nhân lực, thiết lập cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, v.v. Đây là những nhiệm vụ to lớn và phức tạp. Việc thiếu hụt đội ngũ kế toán viên có trình độ chuyên môn cao về IFRS là một rào cản lớn. Bên cạnh đó, việc đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin phù hợp để đáp ứng các yêu cầu của IFRS cũng là một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs).

2.2. Chi Phí Áp Dụng IFRS và Mức Độ Hiểu Biết Về Chuẩn Mực

Chi phí áp dụng IFRS có thể là một gánh nặng đáng kể cho các doanh nghiệp Việt Nam. Chi phí này bao gồm chi phí đào tạo nhân viên, chi phí thuê chuyên gia tư vấn, chi phí nâng cấp hệ thống kế toán và chi phí kiểm toán. Ngoài ra, mức độ hiểu biết về IFRS của các doanh nghiệp cũng còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích và tầm quan trọng của IFRS, cũng như các yêu cầu và quy trình áp dụng IFRS. Cần có những nỗ lực lớn hơn nữa để nâng cao nhận thức và kiến thức về IFRS cho các doanh nghiệp.

2.3. Sự Khác Biệt Giữa VAS và IFRS Cần Điều Chỉnh Như Thế Nào

Sự khác biệt giữa VAS (Chuẩn mực Kế toán Việt Nam) và IFRS là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam. VAS và IFRS có nhiều điểm khác biệt về nguyên tắc kế toán, phương pháp đo lường và yêu cầu trình bày. Do đó, các doanh nghiệp cần phải điều chỉnh hệ thống kế toán của mình để tuân thủ các yêu cầu của IFRS. Quá trình điều chỉnh này có thể tốn kém và phức tạp, đặc biệt đối với các doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm áp dụng IFRS. Việc so sánh IFRS và VAS là cần thiết để doanh nghiệp có thể chuẩn bị tốt nhất cho quá trình chuyển đổi.

III. Giải Pháp Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quyết Định Áp Dụng IFRS

Nghiên cứu này xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định áp dụng IFRS tại các doanh nghiệp Việt Nam, bao gồm lợi ích, chi phí, vai trò của nhà quản lý và động lực. Kết quả cho thấy thái độ đối với việc áp dụng IFRS có ảnh hưởng tích cực đến ý định áp dụng IFRS tại các doanh nghiệp. Hơn nữa, nghiên cứu còn phát hiện ra rằng sự sẵn sàng áp dụng giá trị hợp lý có ảnh hưởng đến ý định áp dụng IFRS. Các yếu tố này cần được xem xét kỹ lưỡng để xây dựng các chính sách và giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi sang IFRS.

3.1. Lợi Ích Của IFRS Nâng Cao Tính Minh Bạch và Thu Hút Đầu Tư

Một trong những yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quyết định áp dụng IFRS là lợi ích mà IFRS mang lại. Việc áp dụng IFRS có thể giúp nâng cao tính minh bạch và đáng tin cậy của báo cáo tài chính, từ đó thu hút vốn đầu tư nước ngoài và cải thiện khả năng tiếp cận thị trường quốc tế. Các nhà đầu tư thường tin tưởng hơn vào các báo cáo tài chính được lập theo IFRS, vì chúng tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế và có thể so sánh được với các báo cáo tài chính của các doanh nghiệp khác trên thế giới. Tính minh bạch tài chính là yếu tố then chốt.

3.2. Vai Trò Của Quản Lý Tạo Động Lực và Hỗ Trợ Áp Dụng IFRS

Vai trò của quản lý cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định áp dụng IFRS. Sự ủng hộ và cam kết của ban lãnh đạo có thể tạo động lực cho nhân viên và cung cấp các nguồn lực cần thiết để áp dụng IFRS một cách hiệu quả. Các nhà quản lý cần nhận thức được tầm quan trọng của IFRS và chủ động thúc đẩy việc áp dụng IFRS trong doanh nghiệp của mình. Quản trị doanh nghiệp hiệu quả là yếu tố then chốt để triển khai thành công IFRS.

3.3. Động Lực Áp Dụng IFRS Đáp Ứng Yêu Cầu Pháp Lý và Cạnh Tranh

Động lực áp dụng IFRS có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm yêu cầu pháp lý, áp lực cạnh tranh và mong muốn cải thiện hiệu quả hoạt động. Các doanh nghiệp có thể bị yêu cầu áp dụng IFRS bởi các cơ quan quản lý hoặc các đối tác kinh doanh. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng có thể tự nguyện áp dụng IFRS để nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện hình ảnh của mình. Nâng cao năng lực cạnh tranh là một động lực quan trọng.

IV. Hướng Dẫn Quy Trình Áp Dụng IFRS Chi Tiết Cho Doanh Nghiệp

Để áp dụng IFRS thành công, các doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ một quy trình chi tiết, bao gồm đánh giá hiện trạng, lập kế hoạch, đào tạo nhân viên, điều chỉnh hệ thống kế toán và kiểm tra báo cáo tài chính. Quá trình này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận trong doanh nghiệp. Hướng dẫn áp dụng IFRS một cách bài bản sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và chi phí.

4.1. Bước 1 Đánh Giá Hiện Trạng và Xác Định Khoảng Cách Với IFRS

Bước đầu tiên trong quy trình áp dụng IFRS là đánh giá hiện trạng hệ thống kế toán hiện tại của doanh nghiệp và xác định khoảng cách giữa VAS và IFRS. Doanh nghiệp cần phân tích các chính sách kế toán, quy trình báo cáo và hệ thống công nghệ thông tin để xác định các lĩnh vực cần điều chỉnh. So sánh IFRS và VAS là hoạt động không thể thiếu ở bước này.

4.2. Bước 2 Lập Kế Hoạch Chi Tiết và Phân Bổ Nguồn Lực

Sau khi đánh giá hiện trạng, doanh nghiệp cần lập kế hoạch chi tiết để áp dụng IFRS, bao gồm xác định mục tiêu, phạm vi, thời gian và nguồn lực cần thiết. Kế hoạch cần được xây dựng một cách thực tế và khả thi, và cần được phân bổ nguồn lực một cách hợp lý. Lộ trình áp dụng IFRS tại Việt Nam cần được tham khảo để lập kế hoạch phù hợp.

4.3. Bước 3 Đào Tạo Nhân Viên và Nâng Cao Năng Lực Chuyên Môn

Việc đào tạo nhân viên là một yếu tố then chốt để áp dụng IFRS thành công. Doanh nghiệp cần cung cấp các khóa đào tạo chuyên sâu về IFRS cho nhân viên kế toán, kiểm toán và các bộ phận liên quan. Các khóa đào tạo cần được thiết kế phù hợp với trình độ và kinh nghiệm của nhân viên. Đào tạo IFRS cần được đầu tư bài bản.

V. Ứng Dụng IFRS Cho Ngành Điền Tên Ngành Đặc Thù và Cơ Hội

Việc áp dụng IFRS có thể khác nhau tùy thuộc vào ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp. Mỗi ngành có những đặc thù riêng về hoạt động kinh doanh, cấu trúc tài sản và rủi ro, do đó cần có những điều chỉnh nhất định trong quá trình áp dụng IFRS. Nghiên cứu về Ứng dụng IFRS trong ngành [tên ngành, ví dụ: ngân hàng, bất động sản, sản xuất] là cần thiết để đảm bảo việc áp dụng IFRS phù hợp và hiệu quả.

5.1. IFRS Trong Ngành Ngân Hàng Quản Lý Rủi Ro và Minh Bạch Thông Tin

Trong ngành ngân hàng, IFRS 9 (Công cụ tài chính) đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý rủi ro tín dụng và trình bày thông tin tài chính một cách minh bạch. Các ngân hàng cần tuân thủ các yêu cầu của IFRS 9 để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của báo cáo tài chính.

5.2. IFRS Trong Ngành Bất Động Sản Đo Lường Giá Trị Hợp Lý và Ghi Nhận Doanh Thu

Trong ngành bất động sản, việc đo lường giá trị hợp lý của tài sản và ghi nhận doanh thu từ hợp đồng với khách hàng là những vấn đề phức tạp. IFRS 15 (Doanh thu từ hợp đồng với khách hàng) cung cấp các hướng dẫn chi tiết về cách ghi nhận doanh thu trong các hợp đồng xây dựng và bán bất động sản.

5.3. IFRS Trong Ngành Sản Xuất Chi Phí Sản Xuất và Hàng Tồn Kho

Trong ngành sản xuất, việc xác định chi phí sản xuất và quản lý hàng tồn kho là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp. IFRS cung cấp các hướng dẫn về cách tính giá thành sản phẩm và ghi nhận hàng tồn kho một cách chính xác.

VI. Kết Luận Tương Lai Của IFRS Tại Việt Nam Cần Thúc Đẩy

Việc khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam áp dụng IFRS là một quá trình lâu dài và phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, các doanh nghiệp và các bên liên quan. Với những nỗ lực không ngừng, IFRS sẽ ngày càng được áp dụng rộng rãi hơn tại Việt Nam, góp phần nâng cao tính minh bạch, hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Tương lai của IFRS tại Việt Nam phụ thuộc vào sự chủ động và quyết tâm của các doanh nghiệp.

6.1. Chính Sách Hỗ Trợ Từ Nhà Nước Tạo Điều Kiện Thuận Lợi

Nhà nước cần ban hành các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình áp dụng IFRS, bao gồm cung cấp các khóa đào tạo, hỗ trợ tài chính và giảm thiểu các thủ tục hành chính. Quy định pháp luật về IFRS tại Việt Nam cần được hoàn thiện và cập nhật thường xuyên.

6.2. Vai Trò Của Các Hiệp Hội Nghề Nghiệp Nâng Cao Chất Lượng

Các hiệp hội nghề nghiệp, như Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA), cần đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và tư vấn về IFRS. Tư vấn IFRS chuyên nghiệp là rất quan trọng để doanh nghiệp áp dụng thành công.

6.3. Nâng Cao Nhận Thức Về IFRS Lan Tỏa Thông Tin

Các phương tiện truyền thông cần tăng cường tuyên truyền về lợi ích và tầm quan trọng của IFRS để nâng cao nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Cần có những chiến dịch truyền thông hiệu quả để khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam áp dụng IFRS.