Khảo sát từ vựng trong thơ Tố Hữu qua hai tập Việt Bắc và Gió Lộng

Đơn vị thống kê chính là từ, bao gồm cả từ đơn và các ngữ cố định như thành ngữ, quán ngữ. Việc lựa chọn này dựa trên sự cân nhắc kỹ lưỡng về tính nhất quán và độ tin cậy của dữ liệu. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong hai tập thơ Việt Bắc và Gió Lộng, cho phép phân tích sâu về từ vựng trong từng giai đoạn sáng tác của nhà thơ. Luận văn không đề cập đến toàn bộ sự nghiệp sáng tác của Tố Hữu, mà tập trung vào hai tập thơ này để đảm bảo độ sâu và tính khả thi của nghiên cứu. Các chỉ số thống kê, như chỉ số phong phú (R), được sử dụng để phân tích định lượng về sự đa dạng và phong phú của từ vựng trong hai tập thơ. Đây là một cách tiếp cận định lượng, khách quan, hỗ trợ cho việc phân tích chất lượng sâu hơn về các đặc trưng ngôn ngữ của tác phẩm.

Luận văn sử dụng phương pháp thống kê định lượng để phân tích tần suất xuất hiện của các từ, từ đó xác định được các từ có tần số cao, các vùng tần số khác nhau. Kết quả thống kê sẽ được sử dụng để đánh giá độ phong phú và sự tập trung của từ vựng trong mỗi tập thơ. Bên cạnh đó, luận văn cũng tiến hành phân tích định tính, tập trung vào phân tích nghĩa của các từ, đặc biệt là chuyển nghĩa ẩn dụ và chuyển nghĩa hoán dụ. Việc phân tích này sẽ giúp làm rõ cách Tố Hữu sử dụng từ vựng để tạo nên hiệu quả thẩm mỹ và thể hiện tư tưởng, tình cảm của mình. Phân tích từ vựng được tiến hành trên nhiều lớp từ, bao gồm thực từ và hư từ, từ đơn và từ ghép, từ láy. Như vậy, việc kết hợp giữa phân tích định lượng và định tính sẽ mang lại cái nhìn toàn diện hơn về từ vựng trong thơ Tố Hữu.

Việt Bắc sử dụng nhiều từ vựng liên quan đến chiến tranh, gian khổ, như: đường rừng, bom đạn, chiến hào, hy sinh… Gió Lộng lại thiên về từ vựng liên quan đến hòa bình, xây dựng, như: xây dựng, công trường, phát triển… Sự khác biệt này phản ánh sự thay đổi bối cảnh lịch sử và tâm trạng của nhà thơ. Phân tích từ vựng trong hai tập thơ sẽ cho thấy sự nhạy bén của Tố Hữu trong việc lựa chọn từ vựng sao cho phù hợp với nội dung và bối cảnh. Từ vựng trở thành phương tiện thể hiện chân thực lịch sử và tâm tư của nhà thơ, đồng thời tạo nên sự hấp dẫn cho tác phẩm. Phân tích từ vựng bài thơ Việt Bắc và Gió Lộng sẽ làm rõ hơn những điều này.

Phong cách ngôn ngữ của Tố Hữu trong Việt Bắc mang tính chất hùng tráng, hào sảng, thể hiện sức mạnh và ý chí quật cường của dân tộc. Trong Gió Lộng, phong cách ngôn ngữ trở nên mềm mại, sâu lắng hơn, phản ánh sự suy tư và trăn trở của nhà thơ trước những vấn đề của đất nước. Sự khác biệt này thể hiện qua việc sử dụng các biện pháp tu từ, từ vựng, và cấu trúc câu. So sánh từ vựng và phong cách ngôn ngữ hai tập thơ cho thấy sự phát triển và trưởng thành trong nghệ thuật sáng tác của Tố Hữu. Ngôn ngữ thơ của ông không chỉ giàu hình ảnh mà còn giàu cảm xúc, tạo nên sức lay động mạnh mẽ đối với người đọc.