Kết quả điều trị sỏi thận bằng phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da đường hầm nhỏ tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên

• Tác giả: Vũ Duy Tân
• Người hướng dẫn: TS. Vũ Thị Hồng Anh
• Trường học: Đại học Y - Dược Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Ngoại khoa
• Đề tài: Kết quả điều trị sỏi thận bằng phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da đường hầm nhỏ tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên
• Loại tài liệu: Luận văn bác sĩ nội trú
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Giải phẫu thận
• 1.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh lý sỏi thận
• 1.3. Điều trị sỏi thận bằng phương pháp nội soi tán sỏi thận qua da
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4. Chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.5. Quy trình kỹ thuật
• 2.6. Phương pháp thu thập và xử lý số liệu
• 2.7. Đạo đức nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của nhóm bệnh nhân nghiên cứu
• 3.2. Kết quả điều trị
• 3.3. Bàn luận về một số đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng. Đánh giá kết quả phẫu thuật
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Kết quả điều trị sỏi thận

Nghiên cứu tập trung vào kết quả điều trị sỏi thận bằng phương pháp phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên. Phương pháp này được áp dụng cho các bệnh nhân có sỏi thận lớn (>20 mm) và đã cho thấy hiệu quả cao với tỷ lệ sạch sỏi từ 80% đến 94%. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da là phương pháp ít xâm lấn, giảm thiểu biến chứng so với phẫu thuật mở truyền thống. Các kết quả phẫu thuật sỏi thận được đánh giá dựa trên các chỉ số như thời gian phẫu thuật, tỷ lệ biến chứng, và tỷ lệ sạch sỏi sau phẫu thuật.

1.1. Phương pháp điều trị sỏi thận

Phương pháp điều trị sỏi thận được áp dụng trong nghiên cứu là phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da (PCNL). Phương pháp này sử dụng kỹ thuật tạo đường hầm nhỏ (≤18 Fr) để tiếp cận sỏi thận, sau đó sử dụng laser holmium để tán sỏi. Kỹ thuật phẫu thuật nội soi này được thực hiện dưới sự hướng dẫn của hình ảnh siêu âm và CT Scanner, đảm bảo độ chính xác cao. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng, phẫu thuật sỏi thận bằng phương pháp này giúp giảm thời gian hồi phục và tỷ lệ biến chứng so với các phương pháp truyền thống.

1.2. Đánh giá kết quả phẫu thuật

Kết quả phẫu thuật sỏi thận được đánh giá dựa trên các tiêu chí như tỷ lệ sạch sỏi, thời gian phẫu thuật, và tỷ lệ biến chứng. Nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ sạch sỏi sau phẫu thuật đạt từ 80% đến 94%, trong khi tỷ lệ biến chứng chỉ dao động từ 4% đến 10%. Các biến chứng chủ yếu bao gồm chảy máu, nhiễm trùng, và tổn thương niệu quản. Kết quả điều trị sỏi thận nội soi cũng được so sánh với các nghiên cứu quốc tế, cho thấy hiệu quả tương đương hoặc vượt trội so với các phương pháp điều trị khác.

II. Phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da

Phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da (PCNL) là phương pháp điều trị sỏi thận được ưa chuộng hiện nay, đặc biệt tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên. Phương pháp này sử dụng kỹ thuật tạo đường hầm nhỏ để tiếp cận sỏi thận, sau đó sử dụng các thiết bị tán sỏi hiện đại như laser holmium. Kỹ thuật phẫu thuật nội soi này giúp giảm thiểu tổn thương mô xung quanh và thời gian hồi phục của bệnh nhân. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, phẫu thuật sỏi thận bằng phương pháp này có tỷ lệ thành công cao và ít biến chứng.

2.1. Kỹ thuật phẫu thuật nội soi

Kỹ thuật phẫu thuật nội soi được sử dụng trong nghiên cứu bao gồm các bước: tạo đường hầm nhỏ (≤18 Fr) dưới sự hướng dẫn của siêu âm hoặc CT Scanner, sau đó sử dụng laser holmium để tán sỏi. Phương pháp này giúp giảm thiểu tổn thương mô xung quanh và thời gian phẫu thuật. Phẫu thuật nội soi tán sỏi cũng được đánh giá là an toàn và hiệu quả, đặc biệt đối với các bệnh nhân có sỏi thận lớn hoặc phức tạp.

2.2. Ưu điểm của phẫu thuật nội soi

Phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da có nhiều ưu điểm so với các phương pháp truyền thống, bao gồm: thời gian phẫu thuật ngắn hơn, tỷ lệ biến chứng thấp hơn, và thời gian hồi phục nhanh hơn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, phẫu thuật sỏi thận bằng phương pháp này giúp giảm thiểu tổn thương mô xung quanh và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Kết quả điều trị sỏi thận bằng phương pháp này cũng được đánh giá là cao hơn so với các phương pháp điều trị khác.

III. Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên

Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên là một trong những cơ sở y tế hàng đầu tại Việt Nam trong việc áp dụng các phương pháp điều trị sỏi thận hiện đại. Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Thái Nguyên từ tháng 3/2018 đến tháng 4/2019, với sự tham gia của các bác sĩ và chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tiết niệu. Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên đã triển khai thành công phương pháp phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da và đạt được nhiều kết quả tích cực trong điều trị sỏi thận.

3.1. Cơ sở vật chất và đội ngũ chuyên môn

Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên được trang bị đầy đủ các thiết bị y tế hiện đại, bao gồm máy siêu âm, CT Scanner, và các thiết bị tán sỏi tiên tiến. Đội ngũ bác sĩ và chuyên gia tại Bệnh viện Thái Nguyên có trình độ chuyên môn cao, đảm bảo chất lượng điều trị tốt nhất cho bệnh nhân. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên là một trong những cơ sở y tế hàng đầu trong việc áp dụng các phương pháp điều trị sỏi thận hiện đại.

3.2. Kết quả điều trị tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên

Kết quả điều trị sỏi thận tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên được đánh giá là rất tích cực, với tỷ lệ sạch sỏi cao và tỷ lệ biến chứng thấp. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, Bệnh viện Thái Nguyên đã triển khai thành công phương pháp phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da và đạt được nhiều kết quả tích cực trong điều trị sỏi thận. Kết quả phẫu thuật sỏi thận tại đây cũng được so sánh với các nghiên cứu quốc tế, cho thấy hiệu quả tương đương hoặc vượt trội.

Tổng quan nghiên cứu

Sỏi tiết niệu là một bệnh lý phổ biến, chiếm tỷ lệ từ 2% đến 12% dân số, trong đó sỏi thận chiếm khoảng 40%. Bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng tiết niệu, thận ứ nước, suy thận, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống người bệnh. Đặc biệt, nhóm tuổi lao động từ 20 đến 50 tuổi có tỷ lệ mắc bệnh cao, với tỷ lệ tái phát lên đến 50% trong vòng 5 năm, tạo gánh nặng kinh tế và xã hội đáng kể. Tỷ lệ mắc bệnh sỏi thận có sự khác biệt giữa các vùng địa lý, với mức tăng trung bình 4% mỗi năm tại một số quốc gia châu Á và chi phí điều trị tại Mỹ lên đến 2,1 tỷ USD mỗi năm.

Phẫu thuật nội soi tán sỏi thận qua da đường hầm nhỏ (Mini-PCNL) là phương pháp điều trị tiên tiến, được khuyến cáo cho sỏi thận lớn trên 20 mm theo hướng dẫn của Hội Tiết niệu Hoa Kỳ năm 2016. Tại Việt Nam, kỹ thuật này đã được triển khai tại nhiều trung tâm, trong đó có Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên từ tháng 3/2018, với tỷ lệ sạch sỏi đạt từ 80% đến 94% và tỷ lệ biến chứng thấp từ 4% đến 10%. Nghiên cứu này nhằm đánh giá kết quả điều trị sỏi thận bằng phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da đường hầm nhỏ tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên trong giai đoạn 2018-2019, tập trung vào đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hiệu quả điều trị, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

• Giải phẫu thận và hệ thống đài bể thận: Thận gồm hai bên, nằm sau phúc mạc, có kích thước trung bình 12 x 6 x 3 cm, trọng lượng 90-180 gram. Hệ thống đài bể thận gồm các đài nhỏ, đài lớn và bể thận, dẫn nước tiểu từ nhú thận xuống niệu quản.
• Phẫu thuật nội soi tán sỏi thận qua da (PCNL): Phương pháp điều trị ít xâm lấn, sử dụng đường hầm nhỏ (≤18 Fr) để tiếp cận và tán sỏi bằng laser holmium, giảm tổn thương nhu mô thận và biến chứng so với phẫu thuật mở.
• Chỉ định và chống chỉ định phẫu thuật: Chỉ định cho sỏi thận lớn (>20 mm), sỏi san hô, sỏi kèm dị dạng đường niệu; chống chỉ định với rối loạn đông máu không kiểm soát, bất thường giải phẫu như thận móng ngựa.
• Phân loại biến chứng theo Clavien: Đánh giá mức độ biến chứng sau phẫu thuật từ nhẹ (loại I) đến tử vong (loại V).
• Đánh giá kết quả điều trị: Tỷ lệ sạch sỏi, biến chứng, thời gian phẫu thuật, thời gian nằm viện, và tỷ lệ chuyển mổ mở.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả, thiết kế cắt ngang.
• Đối tượng nghiên cứu: 46 bệnh nhân được chẩn đoán sỏi thận và điều trị bằng phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da đường hầm nhỏ tại khoa Ngoại Tiết niệu, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên, từ tháng 3/2018 đến tháng 4/2019.
• Tiêu chuẩn chọn mẫu: Bệnh nhân có sỏi thận san hô hoặc sỏi lớn >20 mm, không có nhiễm trùng tiết niệu, thận còn chức năng, đồng ý tham gia nghiên cứu.
• Phương pháp thu thập dữ liệu: Ghi nhận đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, kết quả phẫu thuật, biến chứng và theo dõi sau mổ.
• Phân tích dữ liệu: Sử dụng thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ, thời gian phẫu thuật theo các nhóm đặc điểm bệnh nhân.
• Timeline nghiên cứu: Thực hiện trong 13 tháng, từ tháng 3/2018 đến tháng 4/2019.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

• Đặc điểm bệnh nhân: Đa số bệnh nhân trong nhóm tuổi lao động (40-59 tuổi chiếm khoảng 50%), nam giới chiếm tỷ lệ cao hơn nữ. Phân bố vị trí sỏi chủ yếu ở đài dưới và đài giữa thận.
• Kết quả phẫu thuật: Tỷ lệ sạch sỏi khi ra viện đạt khoảng 85%, sau 1 tháng theo dõi tăng lên 90%. Thời gian phẫu thuật trung bình khoảng 90 phút, thời gian tạo đường hầm trung bình 15 phút.
• Biến chứng: Tỷ lệ biến chứng sau phẫu thuật thấp, khoảng 10%, chủ yếu là sốt và tụ dịch quanh thận. Tỷ lệ chuyển mổ mở chỉ khoảng 6,7%.
• Ảnh hưởng của BMI và mức độ ứ nước thận: Bệnh nhân có BMI cao và mức độ ứ nước thận nặng có thời gian phẫu thuật và tạo đường hầm dài hơn, tuy nhiên không ảnh hưởng đáng kể đến tỷ lệ sạch sỏi.
• So sánh với các nghiên cứu khác: Kết quả tương đồng với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tỷ lệ sạch sỏi và biến chứng phù hợp với tiêu chuẩn kỹ thuật hiện đại.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy phẫu thuật nội soi tán sỏi thận qua da đường hầm nhỏ là phương pháp hiệu quả và an toàn trong điều trị sỏi thận lớn và phức tạp. Tỷ lệ sạch sỏi cao nhờ kỹ thuật tạo đường hầm chính xác dưới hướng dẫn siêu âm và sử dụng laser holmium tán sỏi hiệu quả. Biến chứng thấp phản ánh kỹ thuật ít xâm lấn, giảm tổn thương nhu mô thận và hạn chế mất máu. Thời gian phẫu thuật và tạo đường hầm có thể kéo dài hơn ở bệnh nhân có BMI cao hoặc mức độ ứ nước thận nặng do khó khăn trong thao tác kỹ thuật, điều này cần được lưu ý trong quá trình chuẩn bị và thực hiện phẫu thuật.

So với các phương pháp truyền thống như phẫu thuật mở hoặc tán sỏi ngoài cơ thể, Mini-PCNL giảm thiểu tối đa biến chứng và thời gian nằm viện, phù hợp với xu hướng điều trị hiện đại. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ sạch sỏi theo thời điểm ra viện và sau 1 tháng, bảng so sánh biến chứng theo phân loại Clavien, và biểu đồ thời gian phẫu thuật theo nhóm BMI.

Đề xuất và khuyến nghị

• Nâng cao kỹ năng tạo đường hầm dưới hướng dẫn siêu âm: Tập huấn chuyên sâu cho phẫu thuật viên nhằm giảm thời gian tạo đường hầm và tăng tỷ lệ thành công, dự kiến thực hiện trong 6 tháng tới tại các trung tâm tiết niệu.
• Ứng dụng rộng rãi kỹ thuật Mini-PCNL: Khuyến khích các bệnh viện tuyến tỉnh áp dụng kỹ thuật này để giảm tỷ lệ mổ mở và biến chứng, mục tiêu tăng 30% số ca điều trị thành công trong 2 năm.
• Tăng cường theo dõi và quản lý bệnh nhân có BMI cao và ứ nước thận nặng: Xây dựng quy trình chuẩn bị và chăm sóc đặc biệt nhằm giảm thời gian phẫu thuật và biến chứng, triển khai trong vòng 1 năm.
• Phát triển hệ thống dữ liệu và báo cáo kết quả điều trị: Thiết lập cơ sở dữ liệu điện tử để theo dõi kết quả phẫu thuật, biến chứng và tái phát, giúp cải tiến chất lượng dịch vụ, hoàn thành trong 18 tháng.
• Tăng cường truyền thông và tư vấn cho bệnh nhân: Cung cấp thông tin về lợi ích và rủi ro của phương pháp, nâng cao sự hợp tác và tuân thủ điều trị, thực hiện thường xuyên tại các cơ sở y tế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

• Bác sĩ chuyên khoa Ngoại Tiết niệu: Nâng cao kiến thức và kỹ năng thực hiện phẫu thuật nội soi tán sỏi qua da đường hầm nhỏ, áp dụng trong điều trị lâm sàng.
• Nhân viên y tế và kỹ thuật viên siêu âm: Hiểu rõ vai trò của siêu âm trong hướng dẫn tạo đường hầm, cải thiện kỹ thuật chẩn đoán và hỗ trợ phẫu thuật.
• Nhà quản lý y tế và chính sách: Đánh giá hiệu quả kinh tế và y tế của phương pháp, từ đó xây dựng chính sách phát triển kỹ thuật và phân bổ nguồn lực hợp lý.
• Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Y: Tài liệu tham khảo chuyên sâu về kỹ thuật phẫu thuật, phương pháp nghiên cứu và phân tích kết quả điều trị trong lĩnh vực Ngoại khoa.

Câu hỏi thường gặp

1. Phẫu thuật nội soi tán sỏi thận qua da đường hầm nhỏ là gì?
   Là phương pháp điều trị sỏi thận sử dụng đường hầm nhỏ (≤18 Fr) để tiếp cận và tán sỏi bằng laser holmium, giúp giảm tổn thương thận và biến chứng so với phẫu thuật mở.

2. Tỷ lệ sạch sỏi sau phẫu thuật là bao nhiêu?
   Tỷ lệ sạch sỏi khi ra viện khoảng 85%, tăng lên 90% sau 1 tháng theo dõi, tương đương với các nghiên cứu trong và ngoài nước.

3. Phương pháp này có an toàn không?
   Phẫu thuật có tỷ lệ biến chứng thấp (khoảng 10%), chủ yếu là sốt và tụ dịch quanh thận, rất ít trường hợp phải chuyển mổ mở (6,7%).

4. Ai là đối tượng phù hợp để thực hiện phẫu thuật này?
   Bệnh nhân có sỏi thận lớn (>20 mm), sỏi san hô, hoặc sỏi kèm dị dạng đường niệu, không có rối loạn đông máu và có chức năng thận còn tốt.

5. Phẫu thuật có ảnh hưởng đến chức năng thận không?
   Nghiên cứu cho thấy chức năng thận không bị tổn thương lâu dài, một số trường hợp còn cải thiện sau khi loại bỏ sỏi và nhiễm trùng.

Kết luận

• Phẫu thuật nội soi tán sỏi thận qua da đường hầm nhỏ là phương pháp điều trị hiệu quả, an toàn cho bệnh nhân sỏi thận lớn và phức tạp.
• Tỷ lệ sạch sỏi cao (khoảng 90% sau 1 tháng) và biến chứng thấp (khoảng 10%) phản ánh ưu thế vượt trội so với phẫu thuật mở truyền thống.
• Kỹ thuật tạo đường hầm dưới hướng dẫn siêu âm giúp giảm tổn thương nhu mô thận và biến chứng mất máu.
• Cần tiếp tục đào tạo, nâng cao kỹ năng phẫu thuật và mở rộng ứng dụng kỹ thuật tại các cơ sở y tế.
• Khuyến nghị xây dựng hệ thống theo dõi kết quả điều trị và phát triển chính sách hỗ trợ kỹ thuật nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân sỏi thận.

Hãy áp dụng những kiến thức và kết quả nghiên cứu này để cải thiện hiệu quả điều trị và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân mắc sỏi thận.