Kết Quả Điều Trị Loét Dạ Dày Tá Tràng Helicobacter Pylori Dương Tính Bằng Phác Đồ Bốn Thuốc Có Bismuth

• Tác giả: Đặng Thị Sen
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Thu Huyền
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Nội khoa
• Đề tài: Kết Quả Điều Trị Helicobacter Pylori Dương Tính Bằng Phác Đồ Bốn Thuốc Có Bismuth Tại Bệnh Viện Trung Ương Thái Nguyên
• Loại tài liệu: luận văn bác sĩ nội trú
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1.1. Vi khuẩn Helicobacter pylori và bệnh loét dạ dày tá tràng
• 1.2. Phương thức lây truyền
• 1.3. Cơ chế gây bệnh loét dạ dày tá tràng
• 1.4. Các phương pháp phát hiện HP
• 1.5. Chẩn đoán loét dạ dày tá tràng
• 1.6. Tình hình kháng thuốc của Helicobacter pylori
• 1.7. Điều trị tiệt trừ Helicobacter pylori. Nguyên tắc của thuốc điều trị
• 1.8. Chỉ định điều trị tiệt trừ Helicobacter pylori
• 1.9. Chọn lựa phác đồ điều trị tiệt trừ Helicobacter pylori
• 1.10. Phác đồ 4 thuốc có bismuth
• 1.11. Các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị loét dạ dày tá tràng Helicobacter pylori dương tính
• 1.12. Nghiên cứu điều trị tiệt trừ Helicobacter pylori bằng phác đồ 4 thuốc có bismuth
• 1.12.1. Nghiên cứu trên thế giới
• 1.12.2. Nghiên cứu tại Việt Nam
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.4.1. Thời gian nghiên cứu
• 2.4.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.5.3. Biến số, chỉ số nghiên cứu
• 2.5.3.1. Biến số, chỉ số nghiên cứu cho mục tiêu 1
• 2.5.3.2. Biến số, chỉ số nghiên cứu cho mục tiêu 2
• 2.5.4. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.5.4.1. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.5.4.2. Các bước tiến hành
• 2.5.5. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.5.6. Khống chế sai số
• 2.5.7. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân loét dạ dày tá tràng Helicobacter pylori dương tính
• 3.2. Kết quả điều trị loét dạ dày tá tràng Helicobacter pylori dương tính bằng phác đồ bốn thuốc có bismuth (EBMT)
• 3.3. Yếu tố liên quan đến kết quả điều trị loét dạ dày tá tràng Helicobacter pylori dương tính bằng phác đồ bốn thuốc có bismuth (EBMT)
• 3.3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.3.2. Đặc điểm về tuổi
• 3.3.3. Đặc điểm về giới tính
• 3.3.4. Đặc điểm về nơi ở
• 3.3.5. Đặc điểm về nghề nghiệp
• 3.3.6. Đặc điểm về tiền sử
• 3.3.7. Đặc điểm về lâm sàng
• 3.3.8. Đặc điểm về nội soi
• 3.3.9. Kết quả điều trị loét dạ dày tá tràng HP (+) bằng phác đồ EBMT
• 3.3.10. Kết quả tiệt trừ HP của phác đồ EBMT
• 3.3.11. Kết quả cải thiện triệu chứng lâm sàng của phác đồ EBMT
• 3.3.12. Mức độ liền sẹo ổ loét sau điều trị phác đồ EBMT
• 3.3.13. Tác dụng phụ khi sử dụng phác đồ EBMT
• 3.3.14. Mức độ tuân thủ dùng thuốc của bệnh nhân khi dùng phác đồ EBMT
• 3.4. Phân tích các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị
• 3.4.1. Các yếu tố liên quan đến kết quả tiệt trừ HP
• 3.4.2. Các yếu tố liên quan đến mức độ liền sẹo ổ loét
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• MẪU BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU
• DANH SÁCH BỆNH NHÂN
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ

I. Tổng Quan Loét DDTT và Helicobacter Pylori Dương Tính Cách Nhận Biết

Loét dạ dày tá tràng (DDTT) là bệnh lý phổ biến trên toàn cầu, trong đó nhiễm Helicobacter pylori (HP) là nguyên nhân hàng đầu. Bệnh ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, kéo dài, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Nguy hiểm hơn, nếu không điều trị sớm, loét DDTT có thể dẫn đến biến chứng như thủng, chảy máu, thậm chí ung thư hóa. Tỷ lệ mắc bệnh hàng năm trên thế giới dao động từ 1,1-3,3%, với tỷ lệ hiện mắc là 1,7-4,7%. Khoảng 50% các trường hợp loét DDTT có liên quan đến HP. Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm HP ở bệnh nhân loét DDTT có thể lên tới 91,7%. Do đó, việc điều trị loét DDTT và tiệt trừ HP là vô cùng quan trọng.

1.1. Dịch Tễ Học Helicobacter Pylori Tỷ Lệ Nhiễm Bệnh Toàn Cầu

Helicobacter pylori là vi khuẩn gram âm sống trong dạ dày của hơn một nửa dân số thế giới. Tỷ lệ nhiễm thay đổi theo tuổi, địa lý, điều kiện sống và kinh tế xã hội. Phân tích tổng hợp ở 62 quốc gia cho thấy sự khác biệt lớn về tỷ lệ nhiễm giữa các khu vực. Châu Phi có tỷ lệ nhiễm cao nhất (79,1%), tiếp theo là Châu Mỹ Latinh (63,4%) và Châu Á (54,7%). Bắc Mỹ (37,1%) và Châu Đại Dương (24,4%) có tỷ lệ thấp nhất. Tỷ lệ nhiễm HP đang giảm ở các nước công nghiệp hóa cao, trong khi vẫn ổn định ở mức cao ở các nước đang phát triển. Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm có thể rất cao, cần chú ý phòng ngừa lây lan.

1.2. Con Đường Lây Nhiễm Helicobacter Pylori Cách Phòng Tránh Hiệu Quả

Helicobacter pylori lây truyền chủ yếu qua đường miệng-miệng, thường xảy ra giữa các thành viên trong gia đình. Ngoài ra, vi khuẩn còn lây qua đường phân-miệng do uống nước ô nhiễm, đặc biệt ở những nơi có điều kiện vệ sinh kém. Tình trạng kinh tế xã hội và điều kiện sống được cải thiện có thể làm giảm tỷ lệ nhiễm. Hiểu rõ con đường lây nhiễm của HP là quan trọng để ngăn ngừa lây lan bằng các biện pháp y tế công cộng và xác định các quần thể có nguy cơ cao, đặc biệt là những vùng có tỷ lệ cao bệnh nhân bị u lympho dạ dày, ung thư dạ dày và loét dạ dày tá tràng.

II. Thách Thức Điều Trị HP Dương Tính Tại Sao Phác Đồ Cũ Thất Bại

Trong những năm gần đây, tình trạng đề kháng kháng sinh của Helicobacter pylori ngày càng gia tăng, làm giảm hiệu quả của các phác đồ bộ ba tiệt trừ HP (PPI, Amoxicillin, Clarithromycin hoặc Metronidazole) xuống dưới 80%. Điều này đặt ra một thách thức lớn trong việc điều trị nhiễm HP. Việc lựa chọn phác đồ điều trị diệt HP trở thành mối quan tâm lớn của các nhà lâm sàng. Đồng thuận Maastricht VI và Hội khoa học Tiêu hóa Việt Nam đã khuyến cáo phác đồ bốn thuốc có bismuth là một trong các phác đồ có hiệu quả ở những bệnh nhân nhiễm HP đã thất bại với phác đồ điều trị ba thuốc trước đó hoặc điều trị ngay từ lần đầu tiên.

2.1. Cơ Chế Gây Bệnh Loét DDTT do Helicobacter Pylori

Năm 1983, Marshall và Warren chứng minh vai trò gây bệnh của Helicobacter pylori. HP là xoắn khuẩn có kích thước nhỏ, có roi mảnh ở một đầu. Cấu trúc này cho phép HP di chuyển sâu xuống lớp nhầy của niêm mạc dạ dày. Sự xâm nhập và gây bệnh của HP phụ thuộc vào sự thích nghi với môi trường acid, di chuyển đến tế bào biểu mô, gắn vào thụ thể của vật chủ và gây tổn thương mô do giải phóng độc tố. Men urease giúp HP trung hòa acid dạ dày, trong khi các độc tố gây tổn thương tế bào biểu mô.

2.2. Tầm Quan Trọng của Diệt Trừ Helicobacter Pylori Trong Điều Trị Loét DDTT

Trong điều trị loét DDTT, việc diệt trừ Helicobacter pylori có ý nghĩa then chốt. Nếu diệt được HP, tỷ lệ liền sẹo rất cao, thời gian liền sẹo nhanh và nguy cơ tái phát thấp. Theo nghiên cứu, tỷ lệ tái phát loét DDTT sau 5 năm là rất thấp ở những bệnh nhân đã diệt trừ HP thành công. Ngược lại, những bệnh nhân còn HP có tỷ lệ tái phát cao. Do đó, việc chẩn đoán và điều trị HP triệt để là yếu tố quyết định thành công trong điều trị loét DDTT.

III. Phác Đồ Bốn Thuốc Bismuth Bí Quyết Tiệt Trừ HP Khi Kháng Thuốc

Phác đồ 4 thuốc có bismuth bao gồm PPI-Bismuth-Metronidazole-Tetracycline. Ưu điểm của phác đồ này là có thể vượt qua được tình trạng đề kháng kháng sinh (Metronidazole) của Helicobacter pylori trong phác đồ bộ ba thuốc sử dụng trước đó. Tuy nhiên, phác đồ cũng có một số nhược điểm: có thể gây ra các tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn nôn, tiêu chảy. Do đó, để phác đồ 4 thuốc có bismuth đạt hiệu quả cao trong diệt HP, cần giải thích rõ cho bệnh nhân về hiệu quả, tác dụng phụ có thể gặp để họ hiểu và tuân thủ dùng thuốc, giúp nâng cao hiệu quả tiệt trừ HP thành công.

3.1. Cơ Chế Hoạt Động của Phác Đồ Bốn Thuốc Có Bismuth

Phác đồ này kết hợp các tác dụng của PPI để giảm acid dạ dày, Bismuth để bảo vệ niêm mạc và tiêu diệt vi khuẩn, Metronidazole và Tetracycline là hai kháng sinh có tác dụng trực tiếp lên Helicobacter pylori. Sự kết hợp này giúp tăng cường hiệu quả diệt khuẩn, đặc biệt trong trường hợp vi khuẩn đã kháng các kháng sinh khác. Bismuth còn có tác dụng ức chế sự bám dính của HP vào niêm mạc dạ dày, làm giảm khả năng gây bệnh.

3.2. Ưu Điểm và Nhược Điểm Của Phác Đồ Bốn Thuốc Cân Nhắc Trước Khi Sử Dụng

Ưu điểm lớn nhất của phác đồ bốn thuốc là khả năng vượt qua tình trạng kháng thuốc, đặc biệt là kháng Metronidazole, một vấn đề ngày càng phổ biến trong điều trị Helicobacter pylori. Tuy nhiên, phác đồ này cũng có nhược điểm là có thể gây ra nhiều tác dụng phụ hơn so với phác đồ ba thuốc. Do đó, việc cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và nguy cơ là rất quan trọng trước khi quyết định sử dụng phác đồ này. Bệnh nhân cần được thông báo đầy đủ về các tác dụng phụ có thể xảy ra để có thể tuân thủ điều trị tốt hơn.

IV. Nghiên Cứu Tại Bệnh Viện Thái Nguyên Kết Quả Điều Trị HP Bằng EBMT

Tại Thái Nguyên, tỷ lệ bệnh nhân đến khám và điều trị viêm loét dạ dày tá tràng HP dương tính và thất bại với phác đồ điều trị trước đó còn nhiều. Trong khi đó, những nghiên cứu về hiệu quả diệt trừ HP của phác đồ bốn thuốc có bismuth đối với các bệnh nhân đã thất bại với phác đồ điều trị trước đó còn ít. Do đó, nghiên cứu "Kết quả điều trị loét dạ dày tá tràng Helicobacter pylori dương tính bằng phác đồ bốn thuốc có bismuth tại bệnh viện Trung ương Thái Nguyên" được thực hiện nhằm đánh giá hiệu quả của phác đồ này trong điều kiện thực tế.

4.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Đánh Giá Hiệu Quả Phác Đồ EBMT

Nghiên cứu tập trung vào hai mục tiêu chính: Mô tả kết quả điều trị loét dạ dày tá tràng Helicobacter pylori dương tính bằng phác đồ bốn thuốc có bismuth (EBMT - Esomeprazole+Bismuth+Metronidazole+Tetracycline). Thứ hai là phân tích các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị loét dạ dày tá tràng Helicobacter pylori dương tính bằng phác đồ bốn thuốc có bismuth. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thêm bằng chứng về hiệu quả của phác đồ EBMT trong điều trị nhiễm HP.

4.2. Đối Tượng và Phương Pháp Nghiên Cứu Được Sử Dụng

Nghiên cứu sử dụng thiết kế quan sát mô tả cắt ngang. Đối tượng nghiên cứu là bệnh nhân loét dạ dày tá tràng HP dương tính được điều trị bằng phác đồ EBMT tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên. Các biến số nghiên cứu bao gồm đặc điểm bệnh nhân, kết quả tiệt trừ HP, mức độ liền sẹo ổ loét và các yếu tố liên quan đến kết quả điều trị. Dữ liệu được thu thập và phân tích bằng các phương pháp thống kê phù hợp.

V. Phân Tích Kết Quả Nghiên Cứu Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Tiệt Trừ HP

Nghiên cứu xem xét các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị bằng phác đồ EBMT, bao gồm tuổi, giới tính, tiền sử bệnh, vị trí và kích thước ổ loét, mức độ tuân thủ điều trị và các tác dụng phụ gặp phải. Phân tích mối liên quan giữa các yếu tố này với kết quả tiệt trừ HP và mức độ liền sẹo ổ loét giúp xác định các yếu tố tiên lượng và đưa ra các khuyến cáo để cải thiện hiệu quả điều trị.

5.1. Đặc Điểm Chung của Bệnh Nhân Tham Gia Nghiên Cứu

Nghiên cứu mô tả chi tiết đặc điểm của đối tượng tham gia, bao gồm phân bố theo tuổi, giới tính, nơi ở, nghề nghiệp, tiền sử bệnh và các triệu chứng lâm sàng. Việc này giúp cung cấp bức tranh toàn diện về bệnh nhân loét dạ dày tá tràng HP dương tính tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên và có thể so sánh với các nghiên cứu khác.

5.2. Kết Quả Tiệt Trừ HP và Mức Độ Liền Sẹo Ổ Loét Sau Điều Trị EBMT

Nghiên cứu đánh giá tỷ lệ tiệt trừ Helicobacter pylori sau khi bệnh nhân hoàn thành phác đồ EBMT. Đồng thời, mức độ liền sẹo ổ loét cũng được đánh giá để xác định hiệu quả toàn diện của phác đồ. Các tác dụng phụ gặp phải và mức độ tuân thủ dùng thuốc của bệnh nhân cũng được ghi nhận và phân tích.

VI. Kết Luận và Hướng Đi Mới Tối Ưu Điều Trị HP Dương Tính Tương Lai

Nghiên cứu "Kết quả điều trị loét dạ dày tá tràng Helicobacter pylori dương tính bằng phác đồ bốn thuốc có bismuth tại bệnh viện Trung ương Thái Nguyên" cung cấp thêm bằng chứng về hiệu quả của phác đồ EBMT trong điều trị nhiễm HP, đặc biệt ở những bệnh nhân đã thất bại với các phác đồ điều trị khác. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các hướng dẫn điều trị phù hợp và cải thiện chất lượng chăm sóc bệnh nhân loét DDTT do HP.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả và Ý Nghĩa Lâm Sàng của Nghiên Cứu

Phần này tóm tắt các kết quả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh những phát hiện quan trọng và thảo luận về ý nghĩa lâm sàng của chúng. Các kết quả này có thể giúp các bác sĩ đưa ra quyết định điều trị tốt hơn cho bệnh nhân loét DDTT HP dương tính.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo và Khuyến Nghị Cho Thực Hành Lâm Sàng

Phần này đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo để khám phá thêm về hiệu quả của phác đồ EBMT và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Đồng thời, các khuyến nghị cụ thể cho thực hành lâm sàng cũng được đưa ra để giúp các bác sĩ áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tế.

Tổng quan nghiên cứu

Loét dạ dày tá tràng là bệnh lý phổ biến trên toàn cầu, với tỷ lệ mắc hàng năm khoảng 1,1-3,3% và tỷ lệ hiện mắc dao động từ 1,7-4,7% dân số. Trong đó, vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) là nguyên nhân chính, chiếm khoảng 50% các trường hợp. Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm HP ở bệnh nhân loét dạ dày tá tràng lên đến 91,7%, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và sức lao động. Tình trạng kháng thuốc của HP ngày càng gia tăng, làm giảm hiệu quả của các phác đồ điều trị truyền thống, đặc biệt là phác đồ ba thuốc với tỷ lệ thành công dưới 80%. Do đó, phác đồ bốn thuốc có bismuth được khuyến cáo sử dụng rộng rãi nhằm nâng cao hiệu quả tiệt trừ HP.

Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên trong giai đoạn từ tháng 9/2022 đến tháng 6/2023, với mục tiêu chính là đánh giá kết quả điều trị loét dạ dày tá tràng HP dương tính bằng phác đồ bốn thuốc có bismuth (EBMT) và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp bằng chứng khoa học hỗ trợ lựa chọn phác đồ điều trị tối ưu, góp phần giảm thiểu tỷ lệ thất bại điều trị và cải thiện sức khỏe cộng đồng tại khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Cơ chế gây bệnh của Helicobacter pylori: HP là vi khuẩn gram âm, có khả năng sống trong môi trường acid dạ dày nhờ men urease phân hủy ure thành ammoniac, tạo môi trường kiềm hóa bảo vệ vi khuẩn. HP gây tổn thương niêm mạc dạ dày qua việc tiết độc tố VacA và CagA, kích thích phản ứng viêm tại chỗ, dẫn đến loét dạ dày tá tràng.
• Kháng thuốc của HP: Tình trạng đề kháng kháng sinh của HP ngày càng gia tăng do đột biến gen, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Tỷ lệ kháng Clarithromycin, Metronidazole và Levofloxacin tại Việt Nam lần lượt là 34%, 72% và 25%, gây khó khăn trong lựa chọn phác đồ điều trị.
• Phác đồ bốn thuốc có bismuth (EBMT): Bao gồm Esomeprazole (PPI), Bismuth subcitrat, Metronidazole và Tetracycline. Phác đồ này tận dụng tác dụng ức chế acid của PPI, khả năng bảo vệ niêm mạc và diệt khuẩn của bismuth, cùng với hai kháng sinh có phổ rộng nhằm vượt qua đề kháng của HP.

Các khái niệm chính bao gồm: tiệt trừ HP, đề kháng kháng sinh, tuân thủ điều trị, tác dụng phụ thuốc và mức độ liền sẹo ổ loét.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Điều tra cắt ngang, mô tả và phân tích các yếu tố liên quan.
• Đối tượng nghiên cứu: 51 bệnh nhân loét dạ dày tá tràng HP dương tính, đã thất bại điều trị trước đó, được điều trị bằng phác đồ EBMT tại Khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên.
• Tiêu chuẩn lựa chọn: Bệnh nhân có kết quả test urease dương tính, không dùng kháng sinh trong 4 tuần và PPI trong 2 tuần trước nghiên cứu, đồng ý tham gia.
• Thu thập dữ liệu: Thông tin lâm sàng, tiền sử, triệu chứng, kết quả nội soi, test urease trước và sau điều trị, tác dụng phụ và mức độ tuân thủ dùng thuốc.
• Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm SPSS 25.0, áp dụng các thống kê mô tả, kiểm định tỉ lệ, kiểm định chi bình phương để đánh giá mối liên quan giữa các biến số với kết quả điều trị.
• Timeline nghiên cứu: Từ tháng 9/2022 đến tháng 6/2023, theo dõi bệnh nhân trong 6 tuần sau điều trị để đánh giá hiệu quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm đối tượng nghiên cứu: Tuổi trung bình 49,8 ± 12,5 tuổi, nhóm tuổi 50-59 chiếm 31,4%. Nam giới chiếm 72,5%, đa số sống ở nông thôn (74,5%) và nghề nghiệp chủ yếu là nông dân (54,9%). Tiền sử thất bại điều trị HP một lần chiếm 84,3%, hút thuốc lá 11,8%, uống rượu 21,6%.

2. Hiệu quả điều trị: Tỷ lệ tiệt trừ HP thành công đạt 92,2%, thất bại 7,8%. Triệu chứng lâm sàng như đau thượng vị giảm từ 98% xuống còn 2%, buồn nôn giảm từ 45,1% xuống 7,8%, khó tiêu giảm từ 27,5% xuống 5,9%. Mức độ liền sẹo ổ loét tốt chiếm 84,3%, trung bình 15,7%, không có trường hợp liền sẹo kém.

3. Tác dụng phụ và tuân thủ: 74,5% bệnh nhân gặp tác dụng phụ, chủ yếu là mệt mỏi (54,9%), buồn nôn (17,6%), tiêu chảy (9,8%). Mức độ tác dụng phụ chủ yếu nhẹ (56,9%) và vừa (17,6%). Tuân thủ dùng thuốc tốt mức cao chiếm 51%, mức thấp 43,1%, kém 5,9%.

4. Yếu tố liên quan đến kết quả điều trị: Tỷ lệ tiệt trừ HP thành công cao hơn ở nhóm tuổi <60 (97,5%) so với ≥60 (72,7%) (p<0,05). Bệnh nhân không hút thuốc và không uống rượu có tỷ lệ thành công cao hơn đáng kể (p<0,05). Giới tính, tiền sử thất bại điều trị, vị trí ổ loét không ảnh hưởng đến kết quả (p>0,05).

Thảo luận kết quả

Kết quả tiệt trừ HP đạt 92,2% cho thấy phác đồ EBMT có hiệu quả cao, phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước báo cáo tỷ lệ thành công trên 90%. Việc cải thiện triệu chứng lâm sàng và mức độ liền sẹo ổ loét cũng phản ánh hiệu quả toàn diện của phác đồ. Tỷ lệ tác dụng phụ cao nhưng chủ yếu nhẹ, không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, phù hợp với đặc điểm phác đồ nhiều thuốc và liều dùng cao.

Tuổi cao, hút thuốc và uống rượu là những yếu tố làm giảm hiệu quả điều trị, có thể do ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch, chuyển hóa thuốc và tuân thủ điều trị. Kết quả này tương đồng với các nghiên cứu trước đây, nhấn mạnh vai trò của tư vấn ngừng hút thuốc và hạn chế rượu trong quá trình điều trị.

Việc không tìm thấy sự khác biệt về giới tính và vị trí ổ loét với kết quả tiệt trừ HP phù hợp với các báo cáo khoa học, cho thấy các yếu tố này không phải là rào cản trong điều trị bằng phác đồ EBMT. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ thành công theo nhóm tuổi và biểu đồ tròn phân bố mức độ tác dụng phụ, giúp minh họa rõ ràng hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tư vấn và giáo dục bệnh nhân về tác dụng phụ và lợi ích của phác đồ EBMT nhằm nâng cao mức độ tuân thủ, đặc biệt chú trọng nhóm bệnh nhân lớn tuổi và có thói quen hút thuốc, uống rượu. Thời gian thực hiện: ngay khi bắt đầu điều trị; chủ thể: bác sĩ và nhân viên y tế.

2. Xây dựng chương trình hỗ trợ ngừng hút thuốc và hạn chế rượu cho bệnh nhân loét dạ dày tá tràng HP dương tính, nhằm cải thiện hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ tái phát. Thời gian: trong và sau điều trị; chủ thể: bệnh viện và các tổ chức y tế cộng đồng.

3. Đào tạo chuyên sâu cho nhân viên y tế về phác đồ bốn thuốc có bismuth, cách xử lý tác dụng phụ và theo dõi bệnh nhân, đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị. Thời gian: định kỳ hàng năm; chủ thể: bệnh viện, trường đại học y dược.

4. Nghiên cứu tiếp tục về đề kháng kháng sinh và phát triển phác đồ điều trị cá thể hóa dựa trên kết quả nuôi cấy và test nhạy cảm kháng sinh, nhằm tối ưu hóa hiệu quả điều trị cho từng bệnh nhân. Thời gian: dài hạn; chủ thể: các trung tâm nghiên cứu y học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa: Nắm bắt hiệu quả và các yếu tố ảnh hưởng đến phác đồ EBMT để lựa chọn điều trị phù hợp, nâng cao tỷ lệ thành công trong thực hành lâm sàng.

2. Nhân viên y tế và điều dưỡng: Hiểu rõ về tác dụng phụ, cách hướng dẫn bệnh nhân tuân thủ điều trị, góp phần giảm thiểu thất bại và biến chứng.

3. Nhà nghiên cứu y học và dược học: Tham khảo dữ liệu về đề kháng kháng sinh, cơ chế tác dụng và hiệu quả phác đồ bốn thuốc có bismuth để phát triển các nghiên cứu tiếp theo.

4. Quản lý y tế và hoạch định chính sách: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng các chương trình đào tạo, hướng dẫn điều trị và chính sách y tế phù hợp với tình hình thực tế tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Phác đồ bốn thuốc có bismuth là gì và tại sao được ưu tiên?
   Phác đồ gồm Esomeprazole, Bismuth subcitrat, Metronidazole và Tetracycline, được ưu tiên do khả năng vượt qua đề kháng kháng sinh của HP, đạt tỷ lệ tiệt trừ trên 90% trong nhiều nghiên cứu.

2. Tác dụng phụ thường gặp khi dùng phác đồ EBMT là gì?
   Các tác dụng phụ phổ biến gồm mệt mỏi (54,9%), buồn nôn (17,6%), tiêu chảy (9,8%), thường ở mức độ nhẹ đến vừa và không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

3. Yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị HP?
   Tuổi cao (≥60), hút thuốc lá và uống rượu làm giảm tỷ lệ tiệt trừ HP thành công, do ảnh hưởng đến miễn dịch và tuân thủ điều trị.

4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả điều trị HP?
   Hiệu quả được đánh giá qua test urease âm tính sau điều trị, cải thiện triệu chứng lâm sàng và mức độ liền sẹo ổ loét qua nội soi.

5. Phác đồ EBMT có phù hợp với bệnh nhân dị ứng penicillin không?
   Phác đồ này không chứa amoxicillin nên là lựa chọn thích hợp cho bệnh nhân dị ứng penicillin, đồng thời có hiệu quả cao trong tiệt trừ HP.

Kết luận

• Phác đồ bốn thuốc có bismuth (EBMT) đạt tỷ lệ tiệt trừ HP thành công cao (92,2%) và cải thiện triệu chứng lâm sàng rõ rệt.
• Tác dụng phụ phổ biến nhưng chủ yếu nhẹ, không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tuân thủ điều trị.
• Tuổi cao, hút thuốc và uống rượu là các yếu tố làm giảm hiệu quả điều trị, cần được chú ý trong quản lý bệnh nhân.
• Nghiên cứu cung cấp bằng chứng khoa học quan trọng hỗ trợ lựa chọn phác đồ điều trị tối ưu tại Việt Nam.
• Khuyến nghị tăng cường tư vấn, hỗ trợ ngừng hút thuốc, đào tạo nhân viên y tế và nghiên cứu tiếp tục về đề kháng kháng sinh.

Hành động tiếp theo: Áp dụng phác đồ EBMT rộng rãi tại các cơ sở y tế, đồng thời triển khai các chương trình hỗ trợ bệnh nhân để nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu thất bại.