I. Tổng Quan Về Quản Lý Chi Ngân Sách Huyện Nghĩa Hưng
Ngân sách huyện là một bộ phận cấu thành ngân sách địa phương, giữ vị trí trung gian giữa ngân sách tỉnh và ngân sách xã. Vì thế, ngân sách huyện có vai trò hết sức quan trọng đối với cấp ủy, chính quyền địa phương và trong hệ thống ngân sách nhà nước. Nó là công cụ tài chính giúp cấp ủy, chính quyền cấp huyện thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh nông thôn trên địa bàn huyện. Trong những năm gần đây, việc quản lý điều hành ngân sách huyện đã có nhiều thay đổi lớn, góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội ở địa phương, giải quyết có hiệu quả các vấn đề xã hội từ cơ sở. Tuy vậy, việc quản lý điều hành chi ngân sách huyện đến nay cũng đã bộc lộ những yếu kém và hạn chế nhất định, vẫn còn có những vấn đề chưa phù hợp, quản lý chi còn buông lỏng, cơ cấu chi vẫn còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.
1.1. Khái niệm và vai trò của Ngân sách huyện Nghĩa Hưng
Ngân sách huyện là toàn bộ các khoản thu, chi của nhà nước cấp huyện đã được các cơ quan có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của cấp huyện. Chi ngân sách huyện là những khoản chi tiêu do chính quyền huyện thực hiện để đảm bảo sự ổn định, phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng trên địa bàn huyện. Chi ngân sách huyện bao gồm các khoản chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên, chi bổ sung cho ngân sách cấp dưới và chi chuyển nguồn từ ngân sách địa phương năm trước sang ngân sách địa phương năm sau.
1.2. Đặc điểm của Quản lý Ngân sách cấp huyện
Quản lý chi ngân sách huyện là quá trình cơ quan Nhà nước cấp huyện vận dụng các văn bản, pháp quy của Nhà nước có liên quan đến quản lý chi ngân sách tác động đến quá trình phân phối và sử dụng nguồn ngân sách huyện tạo điều kiện để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của huyện trong từng thời kỳ nhất định. Quản lý chi ngân sách huyện được thực hiện thông qua các công cụ pháp luật, cơ chế, chính sách, các văn bản pháp quy liên quan đến chi NSNN.
II. Thực Trạng Quản Lý Chi Ngân Sách Huyện Nghĩa Hưng Hiện Nay
Huyện Nghĩa Hưng nằm ở phía Tây Nam tỉnh Nam Định. Là một huyện đồng bằng ven biển, với diện tích tự nhiên: 275 km2, huyện gồm có 25 đơn vị hành chính (22 xã và 3 thị trấn). Toàn huyện có 343 làng xóm và khu dân cư, với tổng diện tích theo đơn vị hành chính là 25. Dân số của huyện là 178.343 người, trong đó đồng bào theo đạo Thiên chúa trên 49%. Dân số nông nghiệp, nông thôn 88,6%, nghề sống chính của nhân dân Nghĩa Hưng là trồng lúa, trồng màu, chăn nuôi gia súc gia cầm và làm một số ngành nghề khác như đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản, trồng dâu nuôi tằm, dệt chiếu, đan manh. Kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của huyện trong những năm qua cụ thể như sau: Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 4 năm (2010-2013) đạt khoảng 11,2%, thu nhập bình quân đầu người từ đạt 19 triệu đồng, năm 2010 đạt 10.44 triệu đồng, đến năm 2013 đạt 18,2 triệu đồng, phấn đấu đến năm 2014 ước đạt từ 22-25 triệu đồng.
2.1. Phân tích Tình hình Thu Chi Ngân sách Nghĩa Hưng 2010 2013
Thu ngân sách huyện trong 4 năm qua năm đều vượt so với chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Chi ngân sách huyện trong giai đoạn từ năm 2010 - 2013 đều thực hiện vượt so với dự toán đề ra. Tổ chức, bộ máy quản lý ngân sách ở huyện Nghĩa Hưng hiện nay khá hoàn chỉnh, các cơ quan quản lý chi ngân sách được bố trí, tổ chức hợp lý và có sự phối hợp chặt chẽ nhằm đảm bảo các nhiệm vụ chi được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.
2.2. Đánh giá Quy trình Quản lý Chi Ngân sách hiện tại
Hàng năm, căn cứ vào Luật NSNN và các văn bản quy định của Nhà nước. Huyện đã ban hành hệ thống các văn bản theo thẩm quyền để phân bổ, thực hiện dự toán chi NSNN. Các quy định liên quan đến quản lý chi ngân sách khá đầy đủ, chi tiết, rõ ràng thẩm quyền, trình tự, thủ tục và thời gian thực hiện. Quá trình thực hiện chi NSNN được quản lý chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, khắc phục tình trạng chi chuyển nguồn, chi ngoài dự toán.
2.3. Ưu tiên Cơ cấu Chi Ngân sách cho Đầu tư và Giáo dục
Từ năm 2010 đến năm 2013 tổng số chi đầu tư phát triển đã thực hiện là 61.268 triệu đồng, tăng 125,58% so với tổng dự toán chi đầu tư phát triển trong giai đoạn này, ứng với số tuyệt đối là 34. Chi thường xuyên là khoản chi chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong tổng chi ngân sách huyện. Cơ cấu chi của huyện theo hướng ưu tiên chi cho đầu tư chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ưu tiên cho phát triển sự nghiệp giáo dục đào tạo.
III. Vấn Đề Thách Thức Trong Quản Lý Chi Ngân Sách
Từ việc nghiên cứu tình hình quản lý chi NS huyện tại huyện Nghĩa Hưng trong giai đoạn vừa qua, luận văn đã đánh giá được những kết quả đã đạt được cũng như tồn tại, hạn chế và phân tích nguyên nhân của tồn tại, hạn chế đó trong công tác quản lý chi NS huyện. Kết quả đạt được đó là, huyện Nghĩa Hưng đã vận dụng, thực hiện hệ thống luật pháp, chính sách về chi ngân sách có nhiều tiến bộ; tổ chức thực hiện quản lý chi ngân sách huyện đã đạt được những hiệu quả nhất định; Quy trình quản lý chi ngân sách đã có sự cải tiến, đổi mới và bước đầu có sự chặt chẽ ở các ba khâu: lập dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán chi NS; bộ máy tổ chức, chất lượng nhân lực quản lý chi NS ngày càng gọn nhẹ và hoạt động hiệu quả.
3.1. Bất Cập Trong Thực Thi Luật Pháp và Chính Sách
Việc vận dụng, thực hiện hệ thống luật pháp, chính sách về chi ngân sách còn bộc lộ nhiều bất cập, quá trình vận dụng, thực hiện các văn bản quy định liên quan đến quản lý chi NS của nhà nước ở cấp huyện chưa được nhất quán, triệt để; tổ chức thực hiện quản lý chi NS chưa thực sự tiết kiệm, hiệu quả. Bên cạnh đó công tác kiểm tra, kiểm soát chi được quan tâm nhưng đôi khi còn mang tính hình thức, kiểm soát chưa chặt chẽ; quy trình quản lý chi ngân sách còn nhiều hạn chế; bộ máy tổ chức, chất lượng nhân lực quản lý chi ngân sách chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ mới ngày càng cao.
3.2. Nguyên Nhân Gây Ra Tồn Tại và Hạn Chế
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý chi ngân sách huyện tại huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. Những có thể kể đến một số nguyên nhân chủ yếu sau, đó là do hệ thống NSNN hiện nay mang tính lồng ghép dẫn đến tình trạng trùng lặp, chồng chéo về thẩm quyền, trách nhiệm giữa các cấp ngân sách; chính sách của Nhà nước trong quản lý tài chính, ngân sách chưa bao quát hết, thường xuyên thay đổi, dẫn tới thực trạng là đôi khi lại không đáp ứng được với tình hình thực tế.
IV. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Chi Ngân Sách Nghĩa Hưng
Để có cơ sở để xác định phương hướng hoàn thiện quản lý chi NS huyện tại huyện Nghĩa Hưng, luận văn đã tập trung đi vào phân tích, dự báo về tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, của tỉnh Nam Định và dự báo phát triển kinh tế - xã hội cũng như nhu cầu chi ngân sách của huyện Nghĩa Hưng trong thời gian tới, trong đó: Mục tiêu về phát triển kinh tế của huyện Nghĩa Hưng giai đoạn 2010 - 2015 là, phấn đấu tốc độ tăng trưởng kinh tế trong huyện đạt 12,5%/năm trở lên. Thu nhập bình quân đầu người đến năm 2015 đạt từ 22-25 triệu đồng trở lên.
4.1. Hoàn thiện Hệ thống Pháp luật và Cơ chế Chính sách
Để đảm bảo việc xây dựng, phát triển và hoàn thiện quản lý chi ngân sách huyện phù hợp với các văn bản pháp quy, cơ chế, chính sách của nhà nước, phương hướng chung để hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách huyện tại huyện Nghĩa Hưng trong thời gian tới là: Thứ nhất, hoàn thiện quản lý chi ngân sách huyện phải theo hướng thực hiện đúng các văn bản b...
4.2. Đổi mới Quy trình Chi Ngân sách Huyện
Cần quản lý chi ngân sách huyện theo đúng quy định của Luật NSNN và các văn bản hướng dẫn. Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra và thanh tra trong hoạt động quản lý và sử dụng NSNN. Tăng cường công khai, minh bạch quá trình quản lý chi ngân sách. Trong quá trình chấp hành chi ngân sách phải phát huy sự chủ động của cấp huyện trong điều hành chi ngân sách.
4.3. Tăng Cường Ứng Dụng Công Nghệ và Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ
Quản lý chu trình chi ngân sách đảm bảo chặt chẽ từ khâu đầu tiên là lập dự toán cho đến khâu cuối cùng là quyết toán. Tăng cường ứng dụng, trang bị thiết bị kỹ thuật, công nghệ hiện đại (công nghệ thông tin) vào công tác quản lý chi NS huyện. Cần nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý tài chính - ngân sách.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Kết Quả Nghiên Cứu Quản Lý Chi
Trong thời gian qua việc kiểm tra, kiểm soát chi ngân sách của huyện đã được thực hiện khá tốt, đảm bảo cho các khoản chi ngân sách thực hiện đúng quy định, mục đích, đối tượng và tiết kiệm. Quy trình quản lý NS được quan tâm, chú trọng, từ khâu lập dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán. Từ việc nghiên cứu tình hình quản lý chi NS huyện tại huyện Nghĩa Hưng trong giai đoạn vừa qua, luận văn đã đánh giá được những kết quả đã đạt được cũng như tồn tại, hạn chế và phân tích nguyên nhân của tồn tại, hạn chế đó trong công tác quản lý chi NS huyện.
5.1. Kiểm Soát Chi Ngân Sách Đảm Bảo Đúng Mục Đích và Tiết Kiệm
Việc kiểm tra, kiểm soát chi ngân sách của huyện đã được thực hiện khá tốt, đảm bảo cho các khoản chi ngân sách thực hiện đúng quy định, mục đích, đối tượng và tiết kiệm. Quy trình quản lý NS được quan tâm, chú trọng, từ khâu lập dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán.
5.2. Đánh Giá Hiệu Quả Quản Lý Chi Ngân Sách Nghĩa Hưng
Từ việc nghiên cứu tình hình quản lý chi NS huyện tại huyện Nghĩa Hưng trong giai đoạn vừa qua, luận văn đã đánh giá được những kết quả đã đạt được cũng như tồn tại, hạn chế và phân tích nguyên nhân của tồn tại, hạn chế đó trong công tác quản lý chi NS huyện.
VI. Kết Luận Tương Lai Quản Lý Chi Ngân Sách Huyện
Xuất phát từ lý do trên, tác giả chọn đề tài “Hoàn thiện quản lý chi ngân sách huyện tại huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Kinh tế chính trị. Mục tiêu nghiên cứu: Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi ngân sách huyện tại huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định trong thời gian qua, từ đó đề xuất các quan điểm, giải pháp để tiếp tục hoàn thiện quản lý chi ngân sách huyện.
6.1. Tóm Tắt Các Giải Pháp và Kiến Nghị
Luận văn đề xuất các giải pháp để tiếp tục hoàn thiện quản lý chi ngân sách huyện. Các kiến nghị được đưa ra nhằm cải thiện hiệu quả quản lý chi ngân sách.
6.2. Hướng Phát Triển Quản Lý Ngân Sách Huyện Trong Tương Lai
Việc hoàn thiện quản lý chi ngân sách huyện là cần thiết khách quan, xuất phát từ yêu cầu đòi hỏi của sự phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; yêu cầu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện; thực trạng quản lý chi ngân sách và sự hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay.
