Luận án Tiến sĩ Luật học về Hoàn thiện Pháp luật Hàng hải Việt Nam: Lý luận và Thực tiễn

• Tác giả: Nguyễn Thi Như Mai
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Cửu Việt
• Trường học: Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Lý luận Nhà nước và Pháp quyền
• Đề tài: Hoàn thiện pháp luật hàng hải Việt Nam: Lý luận và thực tiễn
• Loại tài liệu: luận án
• Năm xuất bản: 2004
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN CỦA PHÁP LUẬT HÀNG HẢI VIỆT NAM
• 1.1. Khái niệm chung
• 1.2. Thuật ngữ "luật hàng hải"
• 1.3. Đối tượng điều chỉnh của pháp luật hàng hải Việt Nam
• 1.4. Chủ thể của pháp luật hàng hải Việt Nam
• 1.5. Phương pháp điều chỉnh của pháp luật hàng hải Việt Nam
• 1.6. Nguồn của pháp luật hàng hải Việt Nam
• 1.7. Một số đặc thù cơ bản khác của pháp luật hàng hải Việt Nam
• 1.8. Định nghĩa pháp luật hàng hải Việt Nam
• 1.9. Quan hệ giữa pháp luật hàng hải Việt Nam với pháp luật quốc tế và các luật khác trong hệ thống pháp luật Việt Nam
• 1.9.1. Pháp luật hàng hải và luật dân sự, kinh tế
• 1.9.2. Pháp luật hàng hải và luật thương mại
• 1.9.3. Pháp luật hàng hải và luật môi trường
• 1.9.4. Pháp luật hàng hải và luật bảo hiểm
• 1.9.5. Pháp luật hàng hải và pháp luật quốc tế, luật biển quốc tế
• 1.9.6. Pháp luật hàng hải và luật hành chính
• 1.9.7. Pháp luật hàng hải và tư pháp quốc tế
• 1.9.8. Pháp luật hàng hải với các luật khác
• 1.10. Vị trí, vai trò của pháp luật hàng hải trong hệ thống pháp luật Việt Nam
• 1.10.1. Vị trí của pháp luật hàng hải trong hệ thống pháp luật Việt Nam
• 1.10.2. Vai trò của pháp luật hàng hải Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: LƯỢC SỬ PHÁT TRIỂN VÀ THỰC TRẠNG CỦA PHÁP LUẬT HÀNG HẢI VIỆT NAM
• 2.1. Vài nét về sự hình thành luật hàng hải của một số nước trên thế giới
• 2.2. Lược sử phát triển và thực trạng của pháp luật hàng hải Việt Nam
• 2.2.1. Giới thiệu chung
• 2.2.2. Pháp luật hàng hải Việt Nam thời kỳ đến năm 1990
• 2.2.3. Pháp luật hàng hải Việt Nam từ 1991 đến nay
• 3. CHƯƠNG 3: NGUYÊN TẮC VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT HÀNG HẢI VIỆT NAM
• 3.1. Các yếu tố tác động đến sự phát triển của pháp luật hàng hải Việt Nam
• 3.2. Xu hướng phát triển vận tải biển và luật hàng hải quốc tế
• 3.3. Xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế, phát triển kinh tế biển
• 3.4. Nguyên tắc hoàn thiện pháp luật hàng hải Việt Nam
• 3.5. Các giải pháp cụ thể hoàn thiện pháp luật hàng hải
• 3.5.1. Hoàn thiện pháp luật về cảng biển
• 3.5.2. Đề xuất tham gia các điều ước quốc tế
• 3.5.3. Sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hàng hải Việt Nam
• 3.5.4. Hoàn thiện các văn bản dưới luật
• 3.5.5. Hoàn thiện các luật khác trong hệ thống luật Việt Nam
• 3.5.5.1. Hoàn thiện pháp luật hàng hải về hình thức
• 3.5.5.2. Hoàn thiện pháp luật tố tụng hàng hải
• 3.5.5.3. Hoàn thiện pháp luật tố tụng về bắt giữ tàu
• KẾT LUẬN
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1
• PHỤ LỤC 2

I. Những vấn đề lý luận cơ bản của pháp luật hàng hải Việt Nam

Pháp luật hàng hải Việt Nam là một lĩnh vực pháp lý quan trọng, điều chỉnh các hoạt động liên quan đến vận tải biển và các vấn đề phát sinh từ hoạt động này. Pháp luật hàng hải không chỉ bao gồm các quy định về quyền lợi hàng hải, mà còn liên quan đến an toàn hàng hải, bảo vệ môi trường và các vấn đề tố tụng hàng hải. Để hiểu rõ hơn về luật hàng hải, cần phân tích các khái niệm cơ bản như đối tượng điều chỉnh, chủ thể và phương pháp điều chỉnh. Đối tượng điều chỉnh của pháp luật hàng hải Việt Nam bao gồm tàu biển, hàng hóa, cảng biển và các dịch vụ hàng hải. Chủ thể của pháp luật này không chỉ là các tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động hàng hải mà còn bao gồm cả các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc quản lý và giám sát hoạt động hàng hải. Phương pháp điều chỉnh của pháp luật hàng hải thường mang tính chất đặc thù, phù hợp với tính chất của hoạt động hàng hải, bao gồm các quy định về hợp đồng vận chuyển, trách nhiệm dân sự và các quy định về an toàn hàng hải.

1.3 Phương pháp điều chỉnh của pháp luật hàng hải

Phương pháp điều chỉnh của pháp luật hàng hải thường mang tính chất đặc thù, phù hợp với tính chất của hoạt động hàng hải. Các quy định về hợp đồng vận chuyển, trách nhiệm dân sự và các quy định về an toàn hàng hải là những phương pháp chính trong việc điều chỉnh các quan hệ pháp lý trong lĩnh vực này. Việc áp dụng các phương pháp này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia mà còn đảm bảo an toàn cho hoạt động hàng hải, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành hàng hải Việt Nam.

II. Lược sử phát triển và thực trạng của pháp luật hàng hải Việt Nam

Lịch sử phát triển của pháp luật hàng hải Việt Nam gắn liền với sự phát triển của ngành hàng hải trong nước và quốc tế. Từ khi Bộ luật Hàng hải Việt Nam được ban hành vào năm 1990, pháp luật hàng hải đã có những bước tiến quan trọng trong việc điều chỉnh các hoạt động hàng hải. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy pháp luật hàng hải vẫn còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng kịp thời với sự phát triển nhanh chóng của ngành hàng hải. Các quy định về quyền lợi hàng hải, an toàn hàng hải và bảo vệ môi trường cần được xem xét và điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn. Việc nghiên cứu lược sử phát triển và thực trạng của pháp luật hàng hải không chỉ giúp nhận diện những vấn đề còn tồn tại mà còn đưa ra các giải pháp hoàn thiện cần thiết.

2.2 Thực trạng pháp luật hàng hải Việt Nam hiện nay

Thực trạng của pháp luật hàng hải Việt Nam hiện nay cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Các quy định về quyền lợi hàng hải, an toàn hàng hải và bảo vệ môi trường chưa được thực thi hiệu quả, dẫn đến nhiều tranh chấp và khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề phát sinh. Hệ thống pháp luật hàng hải cần được hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành hàng hải trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Việc đánh giá thực trạng này là cần thiết để đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện và hoàn thiện pháp luật hàng hải trong thời gian tới.

III. Nguyên tắc và giải pháp hoàn thiện pháp luật hàng hải Việt Nam

Để hoàn thiện pháp luật hàng hải Việt Nam, cần xác định các nguyên tắc cơ bản và đưa ra các giải pháp cụ thể. Nguyên tắc hoàn thiện pháp luật hàng hải cần dựa trên sự phù hợp với các quy định quốc tế, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong thực tiễn. Các giải pháp cụ thể có thể bao gồm việc sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hàng hải, hoàn thiện các văn bản dưới luật và tham gia các điều ước quốc tế liên quan đến hàng hải. Việc thực hiện các giải pháp này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực hàng hải mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên tham gia hoạt động hàng hải.

3.2 Giải pháp hoàn thiện pháp luật hàng hải

Các giải pháp hoàn thiện pháp luật hàng hải có thể bao gồm việc sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hàng hải Việt Nam, hoàn thiện các văn bản dưới luật và tham gia các điều ước quốc tế liên quan đến hàng hải. Việc sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hàng hải cần tập trung vào các quy định về quyền lợi hàng hải, an toàn hàng hải và bảo vệ môi trường. Đồng thời, việc tham gia các điều ước quốc tế sẽ giúp Việt Nam nâng cao vị thế trong cộng đồng quốc tế và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động hàng hải.