Hoàn thiện cơ chế quản lý thuế doanh nghiệp: Nghiên cứu tại Chi cục Thuế Quận Cầu Giấy, Hà Nội

Quản lý thuế doanh nghiệp là yếu tố then chốt đảm bảo nguồn thu ổn định và bền vững cho ngân sách nhà nước. Nguồn thu từ thuế doanh nghiệp được sử dụng để đầu tư vào các lĩnh vực quan trọng như giáo dục, y tế, cơ sở hạ tầng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Theo tài liệu nghiên cứu, quản lý thuế hiệu quả giúp giảm thiểu tình trạng thất thu, gian lận thuế, từ đó tăng cường nguồn lực tài chính cho nhà nước. Việc tăng thu ngân sách từ thuế doanh nghiệp tạo điều kiện để nhà nước thực hiện các chính sách an sinh xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME).

Cơ chế quản lý thuế doanh nghiệp là hệ thống các quy định, quy trình, biện pháp và công cụ được sử dụng để quản lý hoạt động thuế của doanh nghiệp. Các yếu tố cấu thành cơ chế quản lý thuế bao gồm: hệ thống pháp luật thuế, bộ máy tổ chức quản lý thuế, quy trình quản lý thuế, hoạt động thanh tra, kiểm tra thuế và các yếu tố hỗ trợ khác như công nghệ thông tin, nguồn nhân lực. Theo nghiên cứu, một cơ chế quản lý thuế hiệu quả cần đảm bảo tính minh bạch, công bằng, đơn giản, dễ thực hiện và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương. Việc cải cách thủ tục hành chính thuế là một trong những yếu tố quan trọng để nâng cao hiệu quả của cơ chế quản lý thuế.

Gian lận và trốn thuế là vấn đề nhức nhối trong công tác quản lý thuế doanh nghiệp. Các hình thức gian lận thuế phổ biến bao gồm: kê khai sai doanh thu, chi phí, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, chuyển giá, trốn thuế thu nhập doanh nghiệp. Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm: ý thức tuân thủ pháp luật thuế của doanh nghiệp còn hạn chế, chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe, công tác thanh tra, kiểm tra thuế còn yếu kém, sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng chưa chặt chẽ. Việc thanh tra chống chuyển giá cần được tăng cường để ngăn chặn tình trạng thất thu ngân sách.

Nguồn nhân lực và hạ tầng công nghệ thông tin là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý thuế. Tại Chi cục Thuế Quận Cầu Giấy, số lượng cán bộ thuế còn hạn chế so với số lượng doanh nghiệp trên địa bàn. Trình độ chuyên môn của một bộ phận cán bộ thuế chưa đáp ứng được yêu cầu công việc. Hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, phần mềm ứng dụng còn lạc hậu, gây khó khăn cho việc thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu thuế. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế cần được đẩy mạnh để nâng cao hiệu quả công việc.

Quản lý rủi ro thuế là phương pháp tiếp cận hiện đại, giúp cơ quan thuế xác định, đánh giá và kiểm soát các rủi ro liên quan đến hoạt động thuế. Tuy nhiên, việc triển khai quản lý rủi ro thuế tại Chi cục Thuế Quận Cầu Giấy còn gặp nhiều khó khăn. Cơ sở dữ liệu thuế chưa đầy đủ, thiếu thông tin về người nộp thuế. Phương pháp phân tích rủi ro còn đơn giản, chưa đánh giá được đầy đủ các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro thuế. Việc phân tích rủi ro thuế cần được thực hiện một cách bài bản, khoa học để nâng cao hiệu quả quản lý thuế.

Hệ thống pháp luật thuế cần được rà soát, sửa đổi, bổ sung để đảm bảo tính minh bạch, công bằng, đơn giản và dễ thực hiện. Các quy định về thuế cần được cụ thể hóa, tránh tình trạng hiểu sai, áp dụng sai. Cần có cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả của các chính sách thuế, kịp thời điều chỉnh khi cần thiết. Việc sửa đổi luật thuế cần được thực hiện một cách thận trọng, đảm bảo tính ổn định của hệ thống thuế.

Cần có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thuế một cách bài bản, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức. Chú trọng đào tạo về công nghệ thông tin, quản lý rủi ro thuế, thanh tra chống chuyển giá. Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại cho cơ quan thuế, đáp ứng yêu cầu công việc. Việc đào tạo cán bộ thuế cần được thực hiện thường xuyên, liên tục để nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ.

Cần xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra thuế một cách khoa học, tập trung vào các lĩnh vực có rủi ro cao. Áp dụng phương pháp quản lý rủi ro thuế vào công tác thanh tra, kiểm tra. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật thuế, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật. Việc kiểm tra thuế cần được thực hiện một cách khách quan, công bằng, tránh gây phiền hà cho doanh nghiệp.

Kê khai, nộp và hoàn thuế điện tử mang lại nhiều lợi ích cho cả cơ quan thuế và người nộp thuế. Giảm thiểu thời gian và chi phí tuân thủ thuế, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Nâng cao tính minh bạch, chính xác trong kê khai thuế. Giảm thiểu rủi ro sai sót, gian lận thuế. Việc kê khai thuế cần được thực hiện một cách đầy đủ, chính xác để tránh bị xử phạt.

Cơ sở dữ liệu thuế là nền tảng quan trọng cho việc quản lý thuế hiệu quả. Cần xây dựng cơ sở dữ liệu thuế đầy đủ, chính xác, cập nhật, bao gồm thông tin về người nộp thuế, hoạt động kinh doanh, tình hình kê khai, nộp thuế. Sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để phát hiện các rủi ro thuế, gian lận thuế. Việc quản lý dữ liệu thuế cần được thực hiện một cách chặt chẽ, bảo mật.

Trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (ML) có tiềm năng lớn trong việc nâng cao hiệu quả quản lý thuế. AI và ML có thể được sử dụng để tự động hóa các quy trình, phát hiện gian lận thuế, dự báo rủi ro thuế, hỗ trợ ra quyết định. Việc ứng dụng AI trong quản lý thuế cần được nghiên cứu, triển khai một cách thận trọng, đảm bảo tính chính xác, công bằng.

Cần có cơ chế đánh giá hiệu quả và tác động của các giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý thuế. Đánh giá dựa trên các tiêu chí như tăng thu ngân sách, giảm thiểu gian lận thuế, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao sự hài lòng của người nộp thuế. Việc đánh giá hiệu quả cần được thực hiện một cách khách quan, khoa học để có những điều chỉnh phù hợp.

Cần có các nghiên cứu sâu hơn về các vấn đề như quản lý thuế đối với các doanh nghiệp mới thành lập, quản lý thuế đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử, quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Việc nghiên cứu về thuế cần được thực hiện một cách liên tục để đáp ứng yêu cầu thực tiễn.