Tổng quan hệ thống về giám sát nồng độ thuốc trong điều trị bằng thuốc chống nấm

• Tác giả: Lê Hồng Hạnh
• Người hướng dẫn: PGS. TS Lê Thị Luyến
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Dược học
• Đề tài: Giám sát Nồng Độ Thuốc Chống Nấm Trong Điều Trị
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ
• 1. CHƯƠNG 1: Giám sát nồng độ thuốc điều trị
• 1.1. Định nghĩa giám sát nồng độ thuốc trong điều trị
• 1.2. Mục đích của giám sát nồng độ thuốc trong điều trị
• 1.3. Nguyên tắc giám sát thuốc điều trị
• 1.4. Quá trình TDM
• 1.4.1. Yêu cầu thực hiện TDM
• 1.4.2. Mẫu dịch sinh học
• 1.4.3. Đo lường tại phòng thí nghiệm
• 1.4.4. Thông báo kết quả từ phòng thí nghiệm
• 1.4.5. Diễn giải lâm sàng
• 1.4.6. Kỹ thuật dự đoán liều lượng
• 1.4.7. Quản lý trị liệu
• 1.5. Thuốc kháng nấm
• 2. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Kết quả tìm kiếm và lựa chọn các nghiên cứu
• 4.2. Tóm tắt quy trình tìm kiếm và lựa chọn các nghiên cứu
• 4.3. Số lượng các nghiên cứu TDM thuốc chống nấm theo từng nhóm hoạt chất
• 4.4. Các nghiên cứu về thực hiện TDM của từng thuốc chống nấm
• 4.4.1. Hỗn hợp các thuốc nhóm Azole
• 5. CHƯƠNG 4: Đặc điểm phân bố các nghiên cứu TDM của thuốc chống nấm
• 5.1. Phương pháp và kết quả nghiên cứu
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT

I. Giám sát nồng độ thuốc điều trị

Giám sát nồng độ thuốc trong điều trị (TDM) là một quy trình quan trọng nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn trong việc sử dụng thuốc chống nấm. TDM được định nghĩa là hoạt động đo nồng độ thuốc trong cơ thể để điều chỉnh chế độ liều, nhằm đạt được nồng độ trong khoảng mục tiêu liên quan đến hiệu quả điều trị và hạn chế độc tính. Việc theo dõi này không chỉ bao gồm đo nồng độ mà còn cần giải thích kết quả dựa trên các thông số dược động học. TDM giúp cá thể hóa điều trị, duy trì nồng độ thuốc trong huyết tương trong phạm vi điều trị. Mục đích chính của TDM là tối ưu hóa phác đồ điều trị cho bệnh nhân, đặc biệt là với các thuốc có khoảng điều trị hẹp. TDM có thể đặc biệt hữu ích cho những bệnh nhân có sự thay đổi dược động học đáng kể, như bệnh nhân suy gan hoặc thận. Việc thực hiện TDM đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, dược sĩ và điều dưỡng.

1.1. Định nghĩa giám sát nồng độ thuốc trong điều trị

Giám sát nồng độ thuốc trong điều trị (TDM) được định nghĩa là hoạt động đo nồng độ thuốc trong cơ thể nhằm điều chỉnh chế độ liều để đạt được nồng độ trong khoảng mục tiêu. TDM không chỉ đo nồng độ mà còn cần giải thích kết quả dựa trên các thông số dược động học. TDM giúp cá thể hóa điều trị bằng cách duy trì nồng độ thuốc trong huyết tương trong phạm vi điều trị. Mục đích của TDM là tối ưu hóa phác đồ điều trị cho bệnh nhân, đặc biệt là với các thuốc có khoảng điều trị hẹp. TDM có thể đặc biệt hữu ích cho những bệnh nhân có sự thay đổi dược động học đáng kể, như bệnh nhân suy gan hoặc thận. Việc thực hiện TDM đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ, dược sĩ và điều dưỡng.

1.2. Mục đích của giám sát nồng độ thuốc trong điều trị

Mục đích của TDM là cá thể hóa liều lượng thuốc bằng cách duy trì nồng độ thuốc trong huyết tương trong phạm vi hoặc cửa sổ mục tiêu điều trị. TDM giúp tối ưu hóa hiệu quả điều trị và giảm thiểu nguy cơ xảy ra các biến cố bất lợi. Việc theo dõi nồng độ thuốc có thể giúp xác định sự tuân thủ của bệnh nhân, đánh giá tình trạng sau khi thay đổi liều dùng, và phát hiện các tương tác thuốc có thể xảy ra. TDM cũng có thể được yêu cầu trong các tình huống lâm sàng đặc biệt, như bệnh nhân có chức năng gan hoặc thận bị thay đổi, hoặc những bệnh nhân có nguy cơ cao về ngộ độc thuốc.

II. Các loại thuốc chống nấm

Trong điều trị nhiễm nấm, có bốn nhóm thuốc chính được sử dụng: polyenes, triazole, echinocandins và flucytosine. Mỗi nhóm thuốc có cơ chế tác động và phổ hoạt động khác nhau. Amphotericin B, thuộc nhóm polyenes, có hiệu quả trong điều trị nhiễm nấm do Candida và Aspergillus. Nhóm triazole, bao gồm fluconazole, itraconazole, voriconazole, và posaconazole, có tính nhạy cảm khác nhau đối với các loại nấm. Echinocandins, như caspofungin và micafungin, có hiệu quả trong điều trị nhiễm nấm Candida xâm lấn. Flucytosine thường được sử dụng trong điều trị nhiễm trùng nghiêm trọng do Candida và Cryptococcus. Việc giám sát nồng độ thuốc trong điều trị các loại thuốc này là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho bệnh nhân.

2.1. Polyenes

Nhóm polyenes, với đại diện tiêu biểu là Amphotericin B, có cơ chế tác động thông qua việc liên kết với ergosterol trong màng tế bào nấm, dẫn đến sự rò rỉ của các ion và chết tế bào nấm. Amphotericin B có nhiều dạng bào chế khác nhau, mỗi dạng có đặc điểm dược động học riêng. Việc giám sát nồng độ thuốc trong điều trị với Amphotericin B là cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả và giảm thiểu độc tính. TDM có thể giúp điều chỉnh liều lượng phù hợp với từng bệnh nhân, đặc biệt là những người có nguy cơ cao về ngộ độc thuốc.

2.2. Triazole

Nhóm triazole bao gồm các thuốc như fluconazole, itraconazole, voriconazole, và posaconazole. Mỗi loại thuốc có phổ hoạt động và tính nhạy cảm khác nhau đối với các loại nấm. Việc giám sát nồng độ thuốc trong điều trị triazole là rất quan trọng, đặc biệt là với voriconazole và posaconazole, do sự biến thiên lớn về dược động học giữa các bệnh nhân. TDM giúp đảm bảo rằng nồng độ thuốc đạt được trong khoảng điều trị an toàn và hiệu quả, từ đó tối ưu hóa kết quả điều trị cho bệnh nhân.