Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc trong hơn 30 năm qua, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế quốc dân. Đặc biệt, tại các đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, tốc độ xây dựng nhà cao tầng tăng nhanh với hơn 800 tòa nhà cao từ 12 tầng trở lên, trong đó có nhiều tòa nhà chọc trời cao trên 200m. Tuy nhiên, quá trình thi công phần khung nhà cao tầng vẫn tồn tại nhiều rủi ro ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng và an toàn lao động. Dự án Garden Gate tại TP. Hồ Chí Minh là một ví dụ điển hình cho việc quản lý rủi ro trong thi công phần khung nhà cao tầng.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng công tác quản lý rủi ro trong thi công phần khung nhà cao tầng tại dự án Garden Gate, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả thi công và đảm bảo an toàn lao động. Nghiên cứu tập trung trong giai đoạn thi công phần khung nhà cao tầng của dự án Garden Gate, tại TP. Hồ Chí Minh, trong khoảng thời gian gần đây.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý rủi ro trong thi công xây dựng nhà cao tầng, góp phần nâng cao chất lượng công trình, giảm thiểu thiệt hại về tài chính và con người, đồng thời hỗ trợ các chủ đầu tư và nhà thầu trong việc kiểm soát rủi ro hiệu quả hơn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý rủi ro trong xây dựng, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý rủi ro dự án (Project Risk Management Theory): Quản lý rủi ro là quá trình xác định, đánh giá và ứng phó với các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình thi công nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng cơ hội tích cực.

  • Mô hình vòng tròn quản lý rủi ro (Risk Management Cycle): Bao gồm các bước xác định rủi ro, đánh giá rủi ro (định tính và định lượng), lập kế hoạch ứng phó và theo dõi kiểm soát rủi ro xuyên suốt quá trình thi công.

  • Khái niệm rủi ro và bất định (Risk and Uncertainty): Rủi ro được định nghĩa là sự kiện có xác suất xảy ra và mức độ ảnh hưởng cụ thể, trong khi bất định là tình trạng thiếu thông tin hoặc không thể đo lường xác suất xảy ra sự kiện.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: rủi ro thi công, quản lý rủi ro, đánh giá rủi ro, ứng phó rủi ro, an toàn lao động, tiến độ thi công, chất lượng công trình.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu từ báo cáo thi công dự án Garden Gate, các tài liệu pháp lý liên quan đến quản lý rủi ro xây dựng, khảo sát thực tế tại công trường, phỏng vấn chuyên gia và cán bộ quản lý dự án.

  • Phương pháp phân tích: Áp dụng phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác quản lý rủi ro; sử dụng phương pháp phân tích định tính để nhận diện và phân loại rủi ro; phân tích định lượng dựa trên bảng đánh giá xác suất và mức độ ảnh hưởng của các rủi ro.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát và phỏng vấn khoảng 30 cán bộ quản lý, kỹ sư và công nhân trực tiếp tham gia thi công phần khung nhà cao tầng tại dự án Garden Gate, được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng liên quan.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2020, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận diện và phân loại rủi ro thi công: Qua khảo sát, có khoảng 15 loại rủi ro chính được xác định trong thi công phần khung nhà cao tầng dự án Garden Gate, trong đó rủi ro về tiến độ chiếm tỷ lệ 28%, rủi ro về an toàn lao động chiếm 22%, rủi ro về cung ứng vật tư chiếm 18%, và rủi ro về thiết kế chiếm 12%.

  2. Thực trạng quản lý rủi ro: Khoảng 65% các rủi ro được nhận diện kịp thời nhưng chỉ có 40% trong số đó được xử lý hiệu quả theo kế hoạch ứng phó. Tình trạng thiếu nhân lực chuyên trách quản lý rủi ro và thiếu sự phối hợp giữa các bên liên quan là nguyên nhân chính.

  3. Ảnh hưởng của rủi ro đến tiến độ và chất lượng: Rủi ro về thời tiết và tổ chức mặt bằng thi công làm chậm tiến độ thi công trung bình 15%, trong khi rủi ro về chất lượng vật liệu và thiết kế không phù hợp làm tăng tỷ lệ sai sót kỹ thuật lên đến 10%.

  4. An toàn lao động: Tỷ lệ tai nạn lao động trong giai đoạn thi công phần khung nhà cao tầng là khoảng 3,5% trên tổng số công nhân, trong đó 60% các vụ tai nạn liên quan đến việc không tuân thủ quy trình an toàn và thiếu trang thiết bị bảo hộ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các rủi ro được xác định là do sự thiếu đồng bộ trong quy trình quản lý, thiếu sự giám sát chặt chẽ và hạn chế về nguồn lực chuyên môn. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại các nước phát triển, tỷ lệ xử lý rủi ro hiệu quả tại dự án Garden Gate còn thấp, phản ánh sự cần thiết phải nâng cao năng lực quản lý và áp dụng công nghệ mới.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ các loại rủi ro và mức độ ảnh hưởng, bảng tổng hợp đánh giá hiệu quả xử lý rủi ro theo từng nhóm nguyên nhân, cũng như biểu đồ tròn phân bổ tỷ lệ tai nạn lao động theo nguyên nhân.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ các điểm yếu trong công tác quản lý rủi ro thi công phần khung nhà cao tầng, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu thiệt hại về tài chính và con người, đồng thời đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng hệ thống quản lý rủi ro chuyên nghiệp: Thiết lập bộ phận quản lý rủi ro chuyên trách tại dự án, áp dụng quy trình quản lý rủi ro chuẩn quốc tế, nhằm nâng cao khả năng nhận diện và xử lý rủi ro kịp thời. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng; Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án và chủ đầu tư.

  2. Đào tạo nâng cao năng lực nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo về quản lý rủi ro, an toàn lao động và kỹ thuật thi công cho cán bộ quản lý và công nhân. Mục tiêu giảm tai nạn lao động ít nhất 30% trong 1 năm; Chủ thể thực hiện: Nhà thầu thi công phối hợp với các đơn vị đào tạo chuyên ngành.

  3. Ứng dụng công nghệ thi công hiện đại: Áp dụng công nghệ BIM (Building Information Modeling) và các phần mềm quản lý dự án để theo dõi tiến độ, chất lượng và rủi ro thi công. Thời gian triển khai: 12 tháng; Chủ thể thực hiện: Chủ đầu tư và nhà thầu chính.

  4. Tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan: Thiết lập cơ chế giao tiếp và phối hợp chặt chẽ giữa chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn thiết kế và chính quyền địa phương nhằm xử lý nhanh các vấn đề phát sinh. Mục tiêu giảm thời gian xử lý sự cố xuống dưới 48 giờ; Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án và các bên liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư dự án xây dựng: Nghiên cứu giúp chủ đầu tư hiểu rõ các rủi ro tiềm ẩn trong thi công phần khung nhà cao tầng, từ đó có chiến lược quản lý hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại tài chính và đảm bảo tiến độ dự án.

  2. Nhà thầu thi công và quản lý dự án: Cung cấp các giải pháp thực tiễn để nâng cao năng lực quản lý rủi ro, cải thiện an toàn lao động và tối ưu hóa tiến độ thi công.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Là tài liệu tham khảo để hoàn thiện các quy định, chính sách về quản lý rủi ro trong thi công xây dựng, góp phần nâng cao chất lượng công trình và an toàn xã hội.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý xây dựng: Giúp mở rộng kiến thức về quản lý rủi ro trong thi công nhà cao tầng, đồng thời cung cấp cơ sở dữ liệu và phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý rủi ro trong thi công phần khung nhà cao tầng là gì?
    Quản lý rủi ro là quá trình xác định, đánh giá và ứng phó với các rủi ro có thể xảy ra trong thi công phần khung nhà cao tầng nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực và đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình. Ví dụ, việc dự báo rủi ro về thời tiết giúp điều chỉnh kế hoạch thi công phù hợp.

  2. Những rủi ro phổ biến trong thi công phần khung nhà cao tầng là gì?
    Các rủi ro phổ biến gồm rủi ro về tiến độ, an toàn lao động, cung ứng vật tư, thiết kế không phù hợp và điều kiện thời tiết. Tại dự án Garden Gate, rủi ro về tiến độ chiếm khoảng 28%, an toàn lao động 22%.

  3. Làm thế nào để đánh giá mức độ rủi ro trong thi công?
    Mức độ rủi ro được đánh giá dựa trên xác suất xảy ra và mức độ ảnh hưởng của rủi ro đó đến tiến độ, chi phí và chất lượng. Phương pháp định tính và định lượng được sử dụng để phân loại và ưu tiên xử lý các rủi ro.

  4. Giải pháp nào hiệu quả để giảm thiểu rủi ro trong thi công?
    Hiệu quả nhất là xây dựng hệ thống quản lý rủi ro chuyên nghiệp, đào tạo nhân sự, ứng dụng công nghệ thi công hiện đại và tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan. Ví dụ, áp dụng BIM giúp theo dõi tiến độ và phát hiện sớm các vấn đề.

  5. Vai trò của an toàn lao động trong quản lý rủi ro thi công?
    An toàn lao động là yếu tố quan trọng trong quản lý rủi ro, giúp giảm thiểu tai nạn và tổn thất về người. Tại dự án Garden Gate, tai nạn lao động chiếm 3,5% tổng số công nhân, chủ yếu do không tuân thủ quy trình an toàn.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ thực trạng và các loại rủi ro trong thi công phần khung nhà cao tầng tại dự án Garden Gate, TP. Hồ Chí Minh.
  • Đã xác định các nguyên nhân chính gây ra rủi ro và đánh giá hiệu quả quản lý hiện tại còn nhiều hạn chế.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể như xây dựng hệ thống quản lý rủi ro chuyên nghiệp, đào tạo nhân sự, ứng dụng công nghệ và tăng cường phối hợp các bên.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro trong thi công xây dựng nhà cao tầng tại Việt Nam.
  • Các bước tiếp theo là triển khai áp dụng các giải pháp đề xuất và đánh giá hiệu quả trong các dự án tương lai, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các công trình xây dựng khác.

Quý độc giả và các bên liên quan được khuyến khích áp dụng các kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro, đảm bảo thành công cho các dự án xây dựng nhà cao tầng trong tương lai.