Giải Pháp Phòng Cháy Chữa Cháy Rừng Tại Huyện Chi Lăng, Tỉnh Lạng Sơn

LỜI CAM ĐOAN

1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU

1.1. Đặt vấn đề

2. PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU

2.1. Tổng quan tài liệu

2.2. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu

3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, ĐỊA ĐIỂM VÀ NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Đối tượng nghiên cứu

3.2. Phạm vi nghiên cứu

3.3. Địa điểm và thời gian thực hiện đề tài

3.4. Nội dung nghiên cứu

3.5. Phương pháp nghiên cứu

3.5.1. Phương pháp luận

3.5.2. Phương pháp thu thập số liệu

3.5.3. Phương pháp phân tích số liệu

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

4.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội ảnh hưởng tới công tác phòng cháy chữa cháy rừng tại huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn

4.1.1. Ảnh hưởng của các đặc điểm về điều kiện tự nhiên

4.1.2. Ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế - xã hội

4.2. Hiện trạng tài nguyên rừng và tình hình cháy rừng tại huyện Chi Lăng giai đoạn năm 2019 - 2022

4.2.1. Xác định khối lượng, độ ẩm của vật liệu cháy và mùa cháy rừng

4.2.1.1. Xác định khối lượng của vật liệu cháy

4.2.1.2. Xác định độ ẩm của vật liệu cháy

4.2.1.3. Xác định mùa cháy rừng tại khu vực nghiên cứu

4.2.2. Đánh giá hiệu quả công tác phòng chống cháy rừng tại khu vực nghiên cứu giai đoạn 2019 - 2022

4.2.3. Kết quả thực hiện nhiệm vụ phòng cháy

4.2.4. Các biện pháp phòng cháy rừng đã thực hiện

4.2.4.1. Xây dựng đường băng cản lửa trên địa bàn huyện Chi Lăng

4.2.5. Những thuận lợi, khó khăn, cơ hội và thách thức trong công tác PCCC tại Huyện Chi Lăng

4.2.5.1. Phân tích SWOT (sơ đồ 4 mảng)

4.2.6. Những vấn đề tồn tại, bất cập lớn nhất trong công tác PCCCR tại huyện Chi Lăng

4.2.7. Bài học kinh nghiệm trong công tác phòng cháy, chữa cháy rừng

4.2.8. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả phòng cháy, chữa cháy rừng

4.2.8.1. Tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân trong PCCCR

4.2.8.2. Giải pháp về thể chế - chính sách

4.2.8.3. Về công tác tổ chức

4.2.8.4. Xây dựng các công trình phòng cháy, trang thiết bị chữa cháy rừng

4.2.8.5. Giải pháp về kỹ thuật

4.2.8.6. Giải pháp kinh tế xã hội

KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Giải Pháp Phòng Cháy Chữa Cháy Rừng Chi Lăng

Rừng đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, cung cấp nguồn sinh thủy, bảo vệ môi trường, giảm biến đổi khí hậu và cung cấp lâm sản. Huyện Chi Lăng với hơn 33 nghìn ha rừng, chủ yếu là rừng hỗn giao tre nứa - gỗ và rừng trồng (thông, keo, bạch đàn). Lượng vật liệu cháy lớn dưới tán rừng, cùng với thời tiết diễn biến phức tạp, độ ẩm thấp, tiềm ẩn nguy cơ cháy rừng cao. Các cấp ủy Đảng, chính quyền từ tỉnh đến huyện, xã đã quan tâm đến công tác BVR, PCCCR, đầu tư kinh phí, trang thiết bị và xây dựng hệ thống chỉ huy chữa cháy rõ ràng. Tuy nhiên, từ 2019-2022 vẫn xảy ra 07 vụ cháy, gây thiệt hại 9,45 ha rừng. Do đó cần thiết phải nghiên cứu và đề xuất các giải pháp phòng cháy chữa cháy rừng phù hợp.

1.1. Tầm quan trọng của việc phòng cháy chữa cháy rừng

Phòng cháy chữa cháy rừng không chỉ là nhiệm vụ bảo vệ tài sản mà còn là bảo vệ môi trường sống, nguồn nước, đa dạng sinh học và giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. Hậu quả của cháy rừng có thể lan rộng, ảnh hưởng đến kinh tế, xã hội và sức khỏe của cộng đồng. Đầu tư vào phòng cháy chữa cháy rừng là đầu tư vào sự phát triển bền vững.

1.2. Đặc điểm tình hình cháy rừng tại huyện Chi Lăng

Huyện Chi Lăng có địa hình phức tạp, nhiều khu vực rừng trồng tập trung các loài cây dễ cháy. Khí hậu khô hanh vào mùa khô làm tăng nguy cơ cháy. Tập quán đốt nương làm rẫy, đốt đồng cỏ và đốt ong của người dân cũng là nguyên nhân gây cháy. Cần có các biện pháp quản lý chặt chẽ và nâng cao ý thức của người dân để giảm thiểu nguy cơ này.

II. Xác Định Nguyên Nhân Gây Cháy Rừng Tại Chi Lăng Lạng Sơn

Thực trạng cháy rừng tại Huyện Chi Lăng chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Nghiên cứu cho thấy độ cao, độ dốc, thảm thực vật, dân số và thành phần dân tộc là những nhân tố quyết định trực tiếp đến khả năng cháy và mức độ thiệt hại. Các vụ cháy đều được điều tra. Nguyên nhân chủ yếu là do đốt nương làm rẫy và sử dụng lửa bất cẩn của người dân. Nguyên nhân này xuất phát từ phong tục tập quán sản xuất và điều kiện kinh tế của người dân. Các biện pháp tuyên truyền cần tập trung vào thay đổi hành vi người dân.

2.1. Ảnh hưởng của yếu tố tự nhiên đến nguy cơ cháy rừng

Địa hình dốc, độ cao lớn làm cho việc tiếp cận và chữa cháy trở nên khó khăn hơn. Thảm thực vật dễ cháy, đặc biệt là rừng trồng thông, keo và bạch đàn, tăng nguy cơ lan rộng đám cháy. Khí hậu khô hanh, gió mạnh vào mùa khô là điều kiện thuận lợi cho cháy rừng bùng phát. Cần có các biện pháp phòng ngừa và ứng phó phù hợp với từng điều kiện địa hình và khí hậu cụ thể.

2.2. Tác động của yếu tố kinh tế xã hội đến cháy rừng

Phong tục tập quán đốt nương làm rẫy, đốt đồng cỏ và đốt ong của người dân là nguyên nhân chính gây cháy rừng. Điều kiện kinh tế khó khăn khiến người dân chưa quan tâm đến các biện pháp phòng cháy. Cần nâng cao ý thức của người dân thông qua các chương trình tuyên truyền, giáo dục và hỗ trợ sinh kế bền vững.

2.3. Phân tích thống kê về các vụ cháy rừng đã xảy ra

Từ năm 2019 đến 2022, tại huyện Chi Lăng đã có 07 đám cháy xảy ra, các đám cháy đã gây thiệt hại 9,45 ha rừng. Các vụ cháy chủ yếu xảy ra vào mùa khô, tập trung ở các khu vực rừng trồng dễ cháy. Cần phân tích chi tiết các vụ cháy để xác định nguyên nhân, địa điểm và thời gian xảy ra để có các biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn.

III. Cách Nâng Cao Hiệu Quả Tuyên Truyền Phòng Cháy Rừng Chi Lăng

Tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân đóng vai trò then chốt trong PCCCR. Cần đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, giáo dục để phù hợp với từng đối tượng, địa bàn. Nội dung tuyên truyền cần tập trung vào nâng cao nhận thức về nguy cơ cháy rừng, hậu quả và trách nhiệm của mỗi người trong công tác PCCCR. Cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan truyền thông, trường học, đoàn thể để lan tỏa thông điệp bảo vệ rừng.

3.1. Xây dựng nội dung tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng

Cần phân loại đối tượng tuyên truyền (người lớn, trẻ em, người dân tộc thiểu số) để xây dựng nội dung phù hợp với trình độ nhận thức và văn hóa của họ. Sử dụng ngôn ngữ dễ hiểu, hình ảnh trực quan và các ví dụ thực tế để tăng tính thuyết phục. Tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo và chiếu phim về phòng cháy chữa cháy rừng.

3.2. Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền giáo dục

Sử dụng các phương tiện truyền thông đại chúng (truyền hình, phát thanh, báo chí) để lan tỏa thông điệp phòng cháy chữa cháy rừng. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, trò chơi và cuộc thi về phòng cháy chữa cháy rừng cho học sinh, sinh viên. Phát tờ rơi, treo băng rôn và áp phích tuyên truyền tại các khu vực có nguy cơ cháy cao.

3.3. Phát huy vai trò của cộng đồng trong công tác tuyên truyền

Khuyến khích người dân tham gia vào các hoạt động tuyên truyền, giáo dục về phòng cháy chữa cháy rừng. Thành lập các đội tuyên truyền viên tại các thôn bản để vận động người dân thực hiện các biện pháp phòng ngừa. Khen thưởng, biểu dương các cá nhân và tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác tuyên truyền.

IV. Phát Triển Thể Chế Chính Sách Phòng Cháy Chữa Cháy Rừng Chi Lăng

Cần hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về PCCCR, đảm bảo tính đồng bộ, khả thi và phù hợp với thực tiễn. Cần tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương trong công tác PCCCR. Cần có cơ chế tài chính phù hợp để đảm bảo nguồn lực cho công tác PCCCR. Cần đẩy mạnh xã hội hóa công tác PCCCR, khuyến khích sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân.

4.1. Rà soát sửa đổi bổ sung các văn bản pháp luật hiện hành

Đảm bảo các văn bản pháp luật về phòng cháy chữa cháy rừng phù hợp với tình hình thực tế và đáp ứng yêu cầu quản lý, bảo vệ rừng. Bổ sung các quy định về trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong công tác phòng cháy chữa cháy rừng. Xây dựng cơ chế xử phạt nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy rừng.

4.2. Tăng cường phân cấp phân quyền cho địa phương

Trao quyền chủ động cho địa phương trong việc xây dựng kế hoạch, triển khai các biện pháp phòng cháy chữa cháy rừng. Hỗ trợ địa phương về nguồn lực (tài chính, trang thiết bị, nhân lực) để thực hiện hiệu quả công tác phòng cháy chữa cháy rừng. Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong công tác phòng cháy chữa cháy rừng.

4.3. Xây dựng cơ chế tài chính đảm bảo nguồn lực cho PCCCR

Ưu tiên bố trí kinh phí cho công tác phòng cháy chữa cháy rừng trong kế hoạch ngân sách hàng năm. Huy động các nguồn vốn từ xã hội hóa (đóng góp của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân) cho công tác phòng cháy chữa cháy rừng. Xây dựng quỹ phòng cháy chữa cháy rừng để chủ động ứng phó với các tình huống khẩn cấp.

V. Xây Dựng Công Trình Trang Thiết Bị Chữa Cháy Rừng Chi Lăng

Xây dựng các công trình phòng cháy như đường băng cản lửa, hồ chứa nước, trạm quan sát cháy rừng. Trang bị đầy đủ các phương tiện, dụng cụ chữa cháy rừng như máy bơm nước, vòi phun, bình chữa cháy, xe chữa cháy. Đảm bảo lực lượng chữa cháy được trang bị đầy đủ quần áo bảo hộ, mũ, găng tay, ủng. Thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng các công trình, phương tiện, dụng cụ chữa cháy để đảm bảo hoạt động hiệu quả.

5.1. Xây dựng hệ thống đường băng cản lửa hiệu quả

Thiết kế đường băng cản lửa phù hợp với địa hình, loại rừng và hướng gió. Duy trì đường băng cản lửa sạch sẽ, không có vật liệu cháy. Xây dựng đường băng cản lửa kết hợp với đường giao thông để thuận tiện cho việc di chuyển và chữa cháy.

5.2. Đầu tư hệ thống hồ chứa nước và trạm bơm nước

Xây dựng hồ chứa nước ở các khu vực có nguy cơ cháy cao. Lắp đặt hệ thống trạm bơm nước di động để cung cấp nước cho công tác chữa cháy. Đảm bảo nguồn nước dự trữ đủ để chữa cháy trong thời gian dài.

5.3. Trang bị phương tiện dụng cụ chữa cháy hiện đại

Trang bị máy bơm nước công suất lớn, vòi phun áp lực cao, bình chữa cháy chuyên dụng cho rừng. Đầu tư xe chữa cháy chuyên dụng có khả năng di chuyển trên địa hình khó khăn. Đảm bảo lực lượng chữa cháy được trang bị đầy đủ quần áo bảo hộ, mũ, găng tay, ủng.

VI. Giải Pháp Kỹ Thuật Kinh Tế Xã Hội PCCC Rừng Chi Lăng

Áp dụng các biện pháp kỹ thuật như đốt trước có kiểm soát, tỉa thưa cây rừng, quản lý vật liệu cháy. Phát triển kinh tế rừng bền vững, tạo thu nhập ổn định cho người dân, giảm áp lực lên rừng. Hỗ trợ người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, phát triển các ngành nghề phi nông nghiệp. Xây dựng các mô hình quản lý rừng cộng đồng, giao khoán rừng cho người dân.

6.1. Áp dụng biện pháp đốt trước có kiểm soát

Thực hiện đốt trước có kiểm soát vào thời điểm thích hợp (trước mùa khô) để giảm lượng vật liệu cháy. Lập kế hoạch đốt trước chi tiết, đảm bảo an toàn và hiệu quả. Tổ chức tập huấn kỹ thuật đốt trước cho lực lượng chữa cháy và người dân.

6.2. Quản lý vật liệu cháy và tỉa thưa cây rừng

Thu gom, xử lý vật liệu cháy (lá khô, cành cây khô) dưới tán rừng. Tỉa thưa cây rừng để giảm mật độ cây, tăng khả năng thông gió và giảm nguy cơ cháy lan. Vệ sinh rừng định kỳ để loại bỏ các vật liệu dễ cháy.

6.3. Phát triển kinh tế rừng bền vững và hỗ trợ sinh kế cho người dân

Khuyến khích người dân tham gia vào các hoạt động kinh tế rừng bền vững (trồng cây gỗ lớn, phát triển lâm sản ngoài gỗ, du lịch sinh thái). Hỗ trợ người dân vay vốn, chuyển giao kỹ thuật để phát triển kinh tế. Xây dựng các mô hình liên kết sản xuất giữa người dân và doanh nghiệp.

Nghiên Cứu Giải Pháp Phòng Cháy Chữa Cháy Rừng Tại Huyện Chi Lăng, Tỉnh Lạng Sơn