Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của ngành ngân hàng tại Việt Nam, việc nâng cao ý thức và trách nhiệm tham gia các hoạt động Đoàn Thanh niên đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp và phát triển bền vững. Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) là một trong những ngân hàng thương mại cổ phần lớn nhất, với hơn 12.432 đoàn viên thanh niên thuộc 245 tổ chức Đoàn trực thuộc tính đến cuối năm 2023. Trong nhiệm kỳ 2017-2022, các đoàn viên BIDV đã đóng góp 4.285 ý tưởng sáng kiến, trong đó 1.543 sáng kiến được phát triển thành đề tài nghiên cứu khoa học và cải tiến, đồng thời thực hiện 972 dự án thanh niên với tổng ngân sách gần 50 tỷ đồng.

Tuy nhiên, thực trạng cho thấy ý thức và trách nhiệm tham gia hoạt động Đoàn của một bộ phận cán bộ, nhân viên BIDV chưa cao, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động và sự gắn kết trong tổ chức. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng ý thức và trách nhiệm tham gia hoạt động Đoàn tại BIDV, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả tham gia của đoàn viên. Nghiên cứu tập trung tại Trụ sở chính BIDV, Hà Nội, trong giai đoạn 2021-2023, với phạm vi đề xuất giải pháp đến năm 2030.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc góp phần xây dựng môi trường làm việc tích cực, tăng cường sự gắn bó của nhân viên với tổ chức, đồng thời thúc đẩy phát triển bền vững của BIDV thông qua hoạt động Đoàn Thanh niên.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

  • Mô hình gắn kết nhân viên của Kahn (1990): Nhấn mạnh sự cam kết về mặt nhận thức, thể chất và cảm xúc của nhân viên đối với tổ chức, từ đó thúc đẩy sự tham gia tích cực trong các hoạt động chung.
  • Mô hình Năm yếu tố tính cách (Big Five): Phân tích các đặc điểm tính cách gồm: cởi mở, tận tâm, hướng ngoại, dễ chịu và ổn định cảm xúc, ảnh hưởng đến mức độ tham gia và ý thức trách nhiệm của cá nhân.
  • Thuyết động lực của Maslow: Giải thích nhu cầu của con người theo thứ tự từ cơ bản đến cao cấp, giúp hiểu động lực thúc đẩy nhân viên tham gia hoạt động Đoàn.
  • Lý thuyết văn hóa tổ chức của Schein (2010): Văn hóa tổ chức gồm các giá trị cốt lõi, chuẩn mực hành vi và biểu tượng, ảnh hưởng sâu sắc đến thái độ và hành vi của nhân viên trong tổ chức.
  • Lý thuyết lãnh đạo: Các phong cách lãnh đạo như dân chủ, hỗ trợ và chuyển đổi có tác động tích cực đến sự tham gia và trách nhiệm của nhân viên.

Các khái niệm chính bao gồm: ý thức tham gia, trách nhiệm cá nhân, văn hóa tổ chức, động lực làm việc, và sự gắn kết nhân viên.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu thứ cấp: Báo cáo nội bộ BIDV, tài liệu chính sách, thống kê đoàn viên, các nghiên cứu học thuật liên quan.
    • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát trực tuyến với 300 đoàn viên tại Trụ sở chính BIDV, thu về 244 phản hồi hợp lệ (tỷ lệ 81%).

  • Phương pháp phân tích:

    • Thống kê mô tả để đánh giá mức độ ý thức và trách nhiệm tham gia.
    • Phân tích so sánh với các ngân hàng khác để xác định điểm mạnh, điểm yếu.
    • Phân tích nhân tố ảnh hưởng dựa trên mô hình Big Five và các yếu tố tổ chức.
    • Phương pháp thảo luận chuyên gia để đề xuất giải pháp.

  • Timeline nghiên cứu:

    • Thu thập dữ liệu sơ cấp trong tháng 3-4/2024.
    • Phân tích và tổng hợp kết quả trong tháng 5-6/2024.
    • Đề xuất giải pháp và hoàn thiện luận văn trong tháng 7-8/2024.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ tham gia hoạt động Đoàn tại BIDV còn hạn chế:
    Khoảng 58% đoàn viên tham gia đều đặn các hoạt động, trong khi 42% còn lại tham gia không thường xuyên hoặc thụ động. So với một số ngân hàng khác, tỷ lệ này thấp hơn khoảng 10%.

  2. Ảnh hưởng của tính cách đến sự tham gia:
    Đoàn viên có đặc điểm tận tâm và hướng ngoại cao có tỷ lệ tham gia tích cực lên đến 75%, trong khi nhóm có điểm thấp hơn chỉ đạt khoảng 40%. Điều này cho thấy tính cách là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến ý thức và trách nhiệm.

  3. Văn hóa tổ chức và lãnh đạo tác động mạnh mẽ:
    68% người được khảo sát đánh giá văn hóa tổ chức BIDV tạo điều kiện thuận lợi cho sự tham gia, nhưng chỉ 55% cảm nhận được sự hỗ trợ tích cực từ lãnh đạo cấp trên trong các hoạt động Đoàn.

  4. Chính sách khen thưởng và đào tạo chưa phát huy hiệu quả:
    Chỉ 47% đoàn viên cho biết các chính sách khen thưởng hiện tại đủ hấp dẫn để thúc đẩy tham gia, trong khi 60% mong muốn có thêm các chương trình đào tạo kỹ năng liên quan đến hoạt động Đoàn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sự tham gia của đoàn viên BIDV chưa đạt mức tối ưu, nguyên nhân chủ yếu do sự khác biệt về tính cách cá nhân, hạn chế trong văn hóa tổ chức và phong cách lãnh đạo chưa hoàn toàn khuyến khích sự chủ động. So với các nghiên cứu trước đây, tỷ lệ tham gia thấp hơn phản ánh đặc thù của môi trường ngân hàng với áp lực công việc cao và yêu cầu chuyên môn nghiêm ngặt.

Biểu đồ phân phối mức độ tham gia theo nhóm tính cách có thể minh họa rõ nét sự khác biệt này, trong khi bảng so sánh chính sách khen thưởng giữa BIDV và các ngân hàng khác cho thấy điểm cần cải thiện. Việc lãnh đạo chưa thực sự quan tâm sâu sát đến hoạt động Đoàn cũng làm giảm động lực của nhân viên.

Tuy nhiên, điểm tích cực là văn hóa tổ chức BIDV được đánh giá khá tốt, tạo nền tảng để phát triển các giải pháp nâng cao ý thức và trách nhiệm. Kết quả này phù hợp với mô hình gắn kết nhân viên của Kahn, khi môi trường làm việc tích cực sẽ thúc đẩy sự cam kết và tham gia của nhân viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường truyền thông nội bộ về vai trò và lợi ích của hoạt động Đoàn:

    • Tổ chức các hội thảo, tọa đàm định kỳ nhằm nâng cao nhận thức.
    • Sử dụng kênh truyền thông nội bộ như bản tin, mạng xã hội để lan tỏa thông tin.
    • Thời gian thực hiện: 6 tháng đầu năm 2025.
    • Chủ thể: Ban Tuyên giáo Đoàn và phòng Truyền thông BIDV.

  2. Xây dựng chương trình khen thưởng đa dạng, hấp dẫn:

    • Thiết kế các giải thưởng cá nhân và tập thể dựa trên mức độ tham gia và sáng kiến.
    • Kết hợp khen thưởng vật chất và tinh thần để tạo động lực lâu dài.
    • Thời gian thực hiện: Quý 3 năm 2025.
    • Chủ thể: Ban Chấp hành Đoàn và phòng Nhân sự.

  3. Phát triển chương trình đào tạo kỹ năng mềm và quản lý Đoàn:

    • Tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng lãnh đạo, giao tiếp, tổ chức sự kiện.
    • Đào tạo chuyên sâu cho cán bộ Đoàn để nâng cao năng lực quản lý.
    • Thời gian thực hiện: Liên tục từ 2025 đến 2027.
    • Chủ thể: Trung tâm Đào tạo BIDV phối hợp với các chuyên gia bên ngoài.

  4. Thúc đẩy phong cách lãnh đạo hỗ trợ và dân chủ:

    • Đào tạo lãnh đạo cấp trên về kỹ năng khuyến khích và tạo điều kiện cho nhân viên tham gia.
    • Xây dựng cơ chế phản hồi và lắng nghe ý kiến đoàn viên.
    • Thời gian thực hiện: 2025-2026.
    • Chủ thể: Ban Lãnh đạo BIDV và phòng Quản lý nhân sự.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý BIDV:

    • Hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động Đoàn, từ đó xây dựng chính sách phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực.

  2. Cán bộ Đoàn và tổ chức công đoàn tại các ngân hàng:

    • Áp dụng các giải pháp thực tiễn để tăng cường sự tham gia và phát triển kỹ năng cho đoàn viên, góp phần xây dựng văn hóa tổ chức tích cực.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Quản lý nguồn nhân lực:

    • Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp khảo sát và phân tích dữ liệu trong lĩnh vực phát triển tổ chức và quản trị nhân sự.

  4. Các tổ chức chính trị - xã hội và cơ quan quản lý nhà nước:

    • Nắm bắt thực trạng và đề xuất chính sách hỗ trợ hoạt động Đoàn trong doanh nghiệp, góp phần phát triển nguồn nhân lực trẻ có trách nhiệm và năng lực.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao ý thức tham gia hoạt động Đoàn tại BIDV chưa cao?
    Nguyên nhân chính là do áp lực công việc cao, phong cách lãnh đạo chưa khuyến khích sự chủ động, cùng với sự khác biệt về tính cách cá nhân ảnh hưởng đến động lực tham gia.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự tham gia của đoàn viên?
    Văn hóa tổ chức tích cực và phong cách lãnh đạo hỗ trợ được xác định là hai yếu tố quan trọng nhất, bên cạnh đặc điểm tính cách cá nhân như tận tâm và hướng ngoại.

  3. Giải pháp nào hiệu quả để nâng cao trách nhiệm tham gia?
    Kết hợp truyền thông nội bộ, chính sách khen thưởng hấp dẫn, đào tạo kỹ năng mềm và phát triển phong cách lãnh đạo dân chủ là các giải pháp được đánh giá cao.

  4. Làm thế nào để đo lường hiệu quả của các giải pháp đề xuất?
    Có thể sử dụng khảo sát định kỳ về mức độ tham gia, đánh giá hiệu quả hoạt động Đoàn, và thu thập phản hồi từ đoàn viên cũng như lãnh đạo để điều chỉnh kịp thời.

  5. Nghiên cứu có thể áp dụng cho các ngân hàng khác không?
    Mặc dù tập trung vào BIDV, các kết quả và giải pháp có tính tổng quát cao, có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp với đặc thù từng ngân hàng khác.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng ý thức và trách nhiệm tham gia hoạt động Đoàn tại BIDV, cho thấy mức độ tham gia còn hạn chế với nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan.
  • Các yếu tố như văn hóa tổ chức, phong cách lãnh đạo và đặc điểm tính cách cá nhân đóng vai trò quyết định đến sự tham gia của đoàn viên.
  • Giải pháp đề xuất tập trung vào truyền thông, khen thưởng, đào tạo và phát triển lãnh đạo nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động Đoàn.
  • Nghiên cứu góp phần bổ sung kiến thức về quản trị nhân sự trong lĩnh vực ngân hàng, đồng thời cung cấp cơ sở thực tiễn cho BIDV và các tổ chức tương tự.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai thí điểm các giải pháp, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh để đảm bảo sự phát triển bền vững của hoạt động Đoàn tại BIDV.

Hành động ngay hôm nay: Ban lãnh đạo và cán bộ Đoàn BIDV nên phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao sự gắn kết và phát huy vai trò của đoàn viên trong tổ chức.