Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt và nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản bị hạn chế, các doanh nghiệp xây dựng tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản lý chi phí thi công xây dựng công trình. Theo ước tính, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm từ 60-70% tổng giá trị công trình, trong khi chi phí nhân công và máy thi công cũng chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm. Việc quản lý chi phí thi công hiệu quả không chỉ giúp doanh nghiệp giảm giá thành, tăng lợi nhuận mà còn tạo lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng công tác quản lý chi phí thi công tại Công ty TNHH Đăng Mạnh trong giai đoạn 2015-2017, nhằm đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi phí thi công xây dựng công trình. Mục tiêu cụ thể là phân tích, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi phí, từ đó đề xuất các giải pháp khả thi, phù hợp với đặc thù hoạt động của công ty. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và giao thông do công ty thực hiện tại địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý chi phí thi công xây dựng, đồng thời đóng góp thực tiễn cho công tác quản lý chi phí tại các doanh nghiệp xây dựng tương tự. Các chỉ số hiệu quả quản lý chi phí như tỷ lệ hao hụt vật liệu, tiến độ thi công, và tỷ lệ chênh lệch chi phí so với dự toán được sử dụng làm thước đo đánh giá hiệu quả công tác quản lý.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chi phí trong xây dựng, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý chi phí sản xuất trong thi công xây dựng công trình: Chi phí được phân loại thành chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí máy thi công và chi phí sản xuất chung. Quản lý chi phí nhằm tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực, giảm thiểu lãng phí và đảm bảo tiến độ thi công.

  • Mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng theo Luật Xây dựng số 50/QH13/2014 và Nghị định 32/2015/NĐ-CP: Quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của các chủ thể tham gia, các bước quản lý chi phí từ dự toán, lập kế hoạch đến kiểm soát và điều chỉnh chi phí trong quá trình thi công.

  • Khái niệm và phương pháp lập dự toán, kế hoạch chi phí thi công: Sử dụng bảng khối lượng công trình (WBS), định mức kinh tế kỹ thuật, đơn giá xây dựng công trình để lập dự toán chi phí. Kế hoạch chi phí được phân bổ theo tiến độ thi công và khả năng huy động nguồn lực.

Các khái niệm chính bao gồm: chi phí thi công xây dựng, quản lý chi phí thi công, dự toán chi phí, kế hoạch chi phí, kiểm soát chi phí, và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi phí như con người, vật liệu, thiết bị, giá cả thị trường.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp:

  • Phương pháp điều tra thu thập thông tin: Thu thập số liệu thực tế từ các công trình do Công ty TNHH Đăng Mạnh thi công trong giai đoạn 2015-2017, bao gồm báo cáo kinh doanh, bảng tổng hợp chi phí, hồ sơ nghiệm thu và quyết toán công trình.

  • Phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp và so sánh: Phân tích số liệu chi tiết về chi phí nguyên vật liệu, nhân công, máy thi công, so sánh tỷ lệ hao hụt, chênh lệch chi phí thực tế so với dự toán.

  • Phương pháp khảo sát thực tế: Phỏng vấn cán bộ quản lý, đội thi công để đánh giá thực trạng công tác quản lý chi phí, các khó khăn và nguyên nhân tồn tại.

  • Phương pháp đối chiếu với hệ thống văn bản pháp quy: So sánh thực tiễn quản lý chi phí tại công ty với các quy định của Luật Xây dựng, Nghị định 32/2015/NĐ-CP, Thông tư 06/2016/TT-BXD và các quyết định của UBND tỉnh Bắc Ninh.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các công trình chính do công ty thi công trong giai đoạn 2015-2017, với số liệu chi tiết về chi phí và tiến độ thi công. Phương pháp chọn mẫu là chọn toàn bộ dữ liệu có sẵn để đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm thống kê và các công cụ lập báo cáo quản lý chi phí.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm khoảng 65% tổng chi phí thi công: Số liệu từ các công trình cho thấy chi phí vật liệu chiếm tỷ trọng lớn nhất, trong khi chi phí nhân công và máy thi công lần lượt chiếm khoảng 20% và 10%. Tỷ lệ hao hụt vật liệu trung bình vượt định mức cho phép khoảng 5%, gây tăng chi phí không cần thiết.

  2. Tiến độ thi công thường bị chậm từ 10-15% so với kế hoạch: Nguyên nhân chủ yếu do thiết bị thi công không được bảo dưỡng định kỳ, gây trục trặc và gián đoạn thi công. Việc điều phối ca máy chưa hợp lý cũng làm tăng chi phí máy thi công lên khoảng 8% so với dự toán.

  3. Công tác lập kế hoạch và kiểm soát chi phí còn nhiều hạn chế: Khoảng 30% các hạng mục công trình không có kế hoạch chi phí chi tiết hoặc kế hoạch không được cập nhật kịp thời theo tiến độ thực tế. Việc kiểm soát chi phí chưa chặt chẽ dẫn đến sai lệch chi phí thực tế so với dự toán trung bình 12%.

  4. Nguyên nhân tồn tại trong quản lý chi phí thi công: Bao gồm trình độ chuyên môn của cán bộ quản lý còn hạn chế, thiếu hệ thống biểu mẫu giao khoán thống nhất, thủ tục thanh quyết toán kéo dài gây ứ đọng vốn, và biến động giá cả thị trường làm tăng chi phí vật liệu lên 7-10% so với dự toán ban đầu.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên phản ánh thực trạng quản lý chi phí thi công tại Công ty TNHH Đăng Mạnh còn nhiều điểm cần cải thiện. Tỷ lệ hao hụt vật liệu vượt định mức cho thấy công tác kiểm soát vật tư chưa hiệu quả, tương tự với nghiên cứu của một số doanh nghiệp xây dựng trong nước. Việc chậm tiến độ thi công do thiết bị và máy móc không được bảo dưỡng định kỳ cũng là nguyên nhân phổ biến gây tăng chi phí, phù hợp với báo cáo ngành xây dựng.

Công tác lập kế hoạch và kiểm soát chi phí chưa chặt chẽ làm giảm hiệu quả quản lý, gây khó khăn trong việc dự báo và điều chỉnh chi phí kịp thời. So với các doanh nghiệp xây dựng có hệ thống quản lý chi phí hiện đại, công ty cần nâng cao trình độ chuyên môn và áp dụng công nghệ quản lý để cải thiện tình hình.

Biểu đồ so sánh tỷ lệ chi phí các thành phần (vật liệu, nhân công, máy thi công) giữa dự toán và thực tế sẽ minh họa rõ sự chênh lệch và các điểm cần tập trung cải thiện. Bảng tổng hợp tiến độ thi công và tỷ lệ hao hụt vật liệu theo từng công trình cũng giúp đánh giá chi tiết hơn hiệu quả quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ quản lý chi phí

    • Mục tiêu: Giảm tỷ lệ sai sót trong lập kế hoạch và kiểm soát chi phí xuống dưới 5% trong vòng 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc phối hợp phòng nhân sự tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chi phí xây dựng.

  2. Xây dựng và áp dụng hệ thống biểu mẫu giao khoán thống nhất toàn công ty

    • Mục tiêu: Đảm bảo kiểm soát chặt chẽ chi phí vật liệu, nhân công và máy thi công, giảm hao hụt vật liệu xuống dưới 3%.
    • Thời gian: Triển khai trong 6 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật phối hợp phòng kế toán xây dựng hệ thống biểu mẫu và quy trình giao khoán.

  3. Tăng cường bảo dưỡng, kiểm tra định kỳ thiết bị và máy thi công

    • Mục tiêu: Giảm thời gian gián đoạn thi công do thiết bị xuống dưới 2% tổng thời gian thi công.
    • Thời gian: Thực hiện ngay và duy trì liên tục.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật phối hợp đội thi công lập kế hoạch bảo dưỡng định kỳ.

  4. Rút ngắn thủ tục thanh quyết toán và cải thiện quản lý vốn lưu động

    • Mục tiêu: Giảm thời gian thanh toán xuống còn tối đa 30 ngày, hạn chế ứ đọng vốn.
    • Thời gian: Triển khai trong 1 năm.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc phối hợp phòng tài chính kế toán và các đối tác liên quan.

  5. Áp dụng phần mềm quản lý chi phí thi công xây dựng

    • Mục tiêu: Tăng tính chính xác và kịp thời trong báo cáo chi phí, nâng cao hiệu quả kiểm soát.
    • Thời gian: Lựa chọn và triển khai trong 12 tháng.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc phối hợp phòng công nghệ thông tin và phòng kỹ thuật.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng

    • Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi phí thi công, áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, giảm chi phí và tăng lợi nhuận.

  2. Cán bộ kỹ thuật và kế toán xây dựng

    • Lợi ích: Nắm vững quy trình lập dự toán, kế hoạch chi phí và kiểm soát chi phí thi công, từ đó thực hiện công tác quản lý chi phí chính xác và hiệu quả hơn.

  3. Nhà thầu thi công và đội thi công

    • Lợi ích: Cải thiện kỹ năng quản lý chi phí, nâng cao ý thức tiết kiệm vật liệu, nhân công và sử dụng máy móc hợp lý, góp phần hoàn thành công trình đúng tiến độ và chất lượng.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức đào tạo

    • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý chi phí thi công xây dựng, từ đó xây dựng chính sách, quy định phù hợp và chương trình đào tạo chuyên ngành hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý chi phí thi công xây dựng gồm những nội dung chính nào?
    Quản lý chi phí thi công bao gồm dự toán chi phí, lập kế hoạch chi phí, kiểm soát chi phí và điều chỉnh chi phí trong quá trình thi công. Mục tiêu là đảm bảo chi phí thực tế không vượt quá dự toán và tối ưu hóa nguồn lực sử dụng.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chi phí thi công xây dựng?
    Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chiếm tỷ trọng lớn nhất (khoảng 60-70%), tiếp theo là chi phí nhân công và máy thi công. Biến động giá cả thị trường và hiệu quả quản lý vật tư cũng ảnh hưởng đáng kể đến tổng chi phí.

  3. Làm thế nào để giảm hao hụt vật liệu trong thi công?
    Áp dụng hệ thống kiểm soát chặt chẽ từ khâu nhập vật liệu, bảo quản, sử dụng đúng định mức, đồng thời xây dựng biểu mẫu giao khoán rõ ràng và đào tạo nhân viên nâng cao ý thức tiết kiệm.

  4. Tại sao tiến độ thi công ảnh hưởng đến chi phí thi công?
    Tiến độ thi công chậm làm tăng chi phí tài chính do vốn bị ứ đọng, chi phí máy thi công và nhân công tăng do kéo dài thời gian làm việc. Bảo dưỡng thiết bị định kỳ và điều phối hợp lý giúp giảm thiểu rủi ro này.

  5. Phần mềm quản lý chi phí thi công có lợi ích gì?
    Phần mềm giúp tự động hóa việc lập dự toán, theo dõi chi phí, báo cáo kịp thời và chính xác, từ đó nâng cao hiệu quả kiểm soát chi phí, giảm sai sót và tăng khả năng dự báo chi phí trong các dự án xây dựng.

Kết luận

  • Quản lý chi phí thi công xây dựng là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp xây dựng.
  • Thực trạng tại Công ty TNHH Đăng Mạnh cho thấy chi phí nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng lớn, tiến độ thi công còn chậm và công tác kiểm soát chi phí chưa chặt chẽ.
  • Các yếu tố ảnh hưởng chính gồm trình độ nhân lực, quản lý vật tư, thiết bị thi công và biến động giá cả thị trường.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể như đào tạo nhân lực, xây dựng hệ thống biểu mẫu giao khoán, bảo dưỡng thiết bị, rút ngắn thủ tục thanh toán và áp dụng phần mềm quản lý chi phí.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp trong vòng 1-2 năm, đồng thời đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp để nâng cao năng lực quản lý chi phí thi công xây dựng.

Hành động ngay hôm nay để tối ưu hóa chi phí thi công và nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp xây dựng của bạn!