Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đóng vai trò then chốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội. Tại huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau, công tác đảm bảo tiến độ thi công các công trình giao thông nông thôn từ năm 2019 đến 2021 đã được triển khai với nhiều dự án có giá trị xây lắp từ khoảng 2 tỷ đến hơn 35 tỷ đồng. Tuy nhiên, tiến độ thi công vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế như kéo dài thời gian, chất lượng công trình chưa đồng đều, công tác quản lý tại công trường chưa hiệu quả, và an toàn lao động chưa được đảm bảo. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng công tác đảm bảo tiến độ thi công các công trình giao thông nông thôn trên địa bàn huyện Phú Tân, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thi công đến năm 2026. Nghiên cứu tập trung vào các công trình giao thông nông thôn trên địa bàn huyện Phú Tân, sử dụng dữ liệu thu thập trong giai đoạn 2019-2021, với ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực quản lý dự án, rút ngắn thời gian thi công, giảm chi phí và tăng cường an toàn lao động, góp phần phát triển bền vững hạ tầng giao thông địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý thi công xây dựng công trình, tập trung vào quản lý tiến độ thi công, quản lý chất lượng, quản lý khối lượng thi công, quản lý an toàn lao động, quản lý môi trường và quản lý rủi ro. Mô hình nghiên cứu bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý thi công xây dựng: Quản lý thi công là quá trình lập kế hoạch, điều phối nguồn lực và giám sát nhằm đảm bảo công trình hoàn thành đúng tiến độ, trong phạm vi ngân sách và đạt chất lượng kỹ thuật.
  • Mô hình tổ chức quản lý thi công: Bao gồm ba hình thức tổ chức chính là tổ chức dạng chức năng, dạng dự án và dạng ma trận, mỗi loại có ưu nhược điểm riêng ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý tiến độ.
  • Khái niệm tiến độ thi công và lập kế hoạch tiến độ: Tiến độ thi công là kế hoạch thực hiện các hoạt động xây dựng theo trình tự công nghệ, sử dụng nguồn lực hợp lý để hoàn thành công trình đúng hạn.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ thi công: Bao gồm nhân tố chủ quan như cơ cấu tổ chức, trình độ cán bộ, phương pháp thi công, nguồn lực tài chính; và nhân tố khách quan như thời tiết, chính sách quản lý nhà nước, chủ đầu tư, nhà cung cấp, biến động giá cả thị trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp thống kê, phân tích dữ liệu, so sánh và suy luận để đánh giá công tác đảm bảo tiến độ thi công các công trình giao thông nông thôn. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tổng kết của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Phú Tân giai đoạn 2019-2021, các tài liệu pháp luật liên quan như Luật Xây dựng số 50/2014/QH13, các nghị định và thông tư hướng dẫn quản lý dự án đầu tư xây dựng. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các công trình giao thông nông thôn do Ban quản lý dự án huyện Phú Tân giám sát trong giai đoạn trên. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp định tính và định lượng, kết hợp so sánh tiến độ thực tế với kế hoạch, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phù hợp. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2019 đến 2021, với dự kiến áp dụng các giải pháp đến năm 2026.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình nhân sự và năng lực cán bộ: Lực lượng cán bộ công nhân viên của Ban quản lý dự án tăng dần qua các năm, với 3 cán bộ trình độ trên đại học và khoảng 11-13 cán bộ đại học, cao đẳng. Tuy nhiên, đội ngũ cán bộ kỹ thuật còn trẻ, thiếu kinh nghiệm thực tế, đặc biệt thiếu cán bộ kỹ thuật giám sát có trình độ đại học xây dựng, ảnh hưởng đến chất lượng giám sát thi công.

  2. Trang thiết bị thi công: Ban quản lý dự án hiện có các thiết bị như phần mềm Autocad, phần mềm tính dự toán xây dựng, máy tính, máy photocopy, máy scan, nhưng nhiều thiết bị đã cũ, chưa được cập nhật công nghệ mới, làm giảm hiệu quả thi công. Việc đầu tư thiết bị chuyên dụng còn hạn chế.

  3. Thực trạng tiến độ thi công các công trình: Các công trình giao thông nông thôn có giá trị từ khoảng 2,3 tỷ đến 35 tỷ đồng, với thời gian thi công kéo dài từ 6 tháng đến hơn 2 năm. Một số công trình như tuyến đường ô tô về trung tâm xã Việt Thắng có giá trị 35,185 tỷ đồng thi công từ tháng 8/2019 đến 12/2021. Tiến độ thi công nhiều công trình bị chậm so với kế hoạch ban đầu, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan.

  4. Nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ: Bao gồm cơ cấu tổ chức quản lý chưa tối ưu, trình độ cán bộ và công nhân chưa đồng đều, phương pháp thi công chưa phù hợp, thiếu thiết bị máy móc hiện đại, nguồn lực tài chính hạn chế, thời tiết bất lợi, thủ tục hành chính phức tạp, chậm trễ trong giải phóng mặt bằng và thanh toán của chủ đầu tư.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc đảm bảo tiến độ thi công các công trình giao thông nông thôn tại huyện Phú Tân còn nhiều khó khăn do sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các bộ phận quản lý, hạn chế về năng lực cán bộ kỹ thuật và trang thiết bị thi công. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, tình trạng chậm tiến độ do yếu tố nhân sự và tài chính là phổ biến, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng tại Phú Tân có phần nghiêm trọng hơn do đặc thù địa phương và quy mô công trình. Việc lập kế hoạch tiến độ chưa hợp lý, thiếu dự phòng cho các rủi ro thời tiết và thủ tục hành chính cũng làm giảm hiệu quả thi công. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tiến độ thực tế so với kế hoạch của từng công trình, bảng phân tích nhân sự và thiết bị hiện có, giúp minh họa rõ ràng các điểm nghẽn trong quản lý thi công. Ý nghĩa của nghiên cứu là cung cấp cơ sở khoa học để Ban quản lý dự án huyện Phú Tân cải thiện công tác quản lý, nâng cao năng lực cán bộ và đầu tư trang thiết bị, từ đó rút ngắn thời gian thi công, giảm chi phí và nâng cao chất lượng công trình.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực bộ phận kỹ thuật: Tổ chức đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng kỹ năng quản lý thi công và cập nhật công nghệ mới cho cán bộ kỹ thuật, đặc biệt là các chỉ huy trưởng công trường. Mục tiêu tăng tỷ lệ cán bộ kỹ thuật có trình độ đại học và kinh nghiệm thực tế lên khoảng 80% trong vòng 3 năm. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành xây dựng.

  2. Cải thiện công tác lập kế hoạch thi công và tiến độ: Áp dụng các phần mềm quản lý tiến độ hiện đại, xây dựng kế hoạch thi công chi tiết, có dự phòng rủi ro thời tiết và thủ tục hành chính. Mục tiêu giảm tỷ lệ chậm tiến độ xuống dưới 10% trong các dự án mới. Chủ thể thực hiện: Phòng Kỹ thuật – Thẩm định và Ban Giám đốc dự án.

  3. Đầu tư nâng cấp trang thiết bị thi công: Mua sắm các thiết bị máy móc hiện đại, phần mềm bản quyền, nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin để hỗ trợ quản lý thi công hiệu quả. Mục tiêu hoàn thành đầu tư thiết bị mới trong vòng 2 năm, đảm bảo 90% thiết bị đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án phối hợp với phòng Tài chính – Kế hoạch.

  4. Tăng cường quản lý tài chính và phối hợp với chủ đầu tư: Thiết lập cơ chế thanh toán nhanh, minh bạch, đảm bảo nguồn vốn kịp thời cho thi công, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan để giải quyết kịp thời các vướng mắc về mặt bằng và thủ tục. Mục tiêu giảm thời gian thanh toán xuống dưới 30 ngày. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và phòng Tài chính – Kế hoạch.

  5. Xây dựng hệ thống quản lý an toàn và môi trường thi công: Hoàn thiện quy chế an toàn lao động, tổ chức huấn luyện định kỳ, kiểm soát môi trường thi công nhằm giảm thiểu tai nạn và ô nhiễm. Mục tiêu giảm tai nạn lao động xuống dưới 1% số công nhân tham gia thi công. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý dự án và các chỉ huy trưởng công trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các địa phương: Nghiên cứu giúp nâng cao năng lực quản lý tiến độ thi công, cải thiện hiệu quả dự án, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông nông thôn.

  2. Các nhà thầu xây dựng công trình giao thông: Áp dụng các giải pháp quản lý tiến độ, nâng cao chất lượng thi công và an toàn lao động, từ đó tăng khả năng cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh.

  3. Cán bộ kỹ thuật và quản lý công trường: Tham khảo để nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng lập kế hoạch và giám sát thi công, đồng thời hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến tiến độ thi công.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và giao thông: Sử dụng luận văn làm cơ sở khoa học để hoàn thiện chính sách, quy định về quản lý dự án đầu tư xây dựng, đặc biệt là các công trình giao thông nông thôn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tiến độ thi công các công trình giao thông nông thôn tại Phú Tân còn chậm?
    Nguyên nhân chính là do hạn chế về năng lực cán bộ kỹ thuật, thiếu thiết bị hiện đại, nguồn vốn không kịp thời, cùng với ảnh hưởng của thời tiết và thủ tục hành chính phức tạp. Ví dụ, một số công trình có tiến độ kéo dài hơn 2 năm so với kế hoạch ban đầu.

  2. Các giải pháp nào được đề xuất để cải thiện tiến độ thi công?
    Luận văn đề xuất nâng cao năng lực cán bộ kỹ thuật, cải thiện công tác lập kế hoạch, đầu tư trang thiết bị hiện đại, tăng cường quản lý tài chính và xây dựng hệ thống an toàn lao động. Các giải pháp này nhằm giảm thiểu rủi ro và tăng hiệu quả thi công.

  3. Vai trò của Ban quản lý dự án trong việc đảm bảo tiến độ thi công là gì?
    Ban quản lý dự án chịu trách nhiệm tổ chức, giám sát, điều phối các hoạt động thi công, đảm bảo nguồn lực và phối hợp với các bên liên quan để giải quyết các vướng mắc, từ đó đảm bảo công trình hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực cán bộ kỹ thuật tại Ban quản lý dự án?
    Thông qua đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng kỹ năng quản lý dự án, cập nhật công nghệ mới và tạo điều kiện thực hành thực tế tại công trường. Ví dụ, tổ chức các khóa học kỹ năng lãnh đạo và quản lý tiến độ thi công.

  5. Ảnh hưởng của thời tiết đến tiến độ thi công như thế nào?
    Thời tiết xấu như mưa lớn, bão làm gián đoạn thi công, gây chậm tiến độ và ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Do đó, kế hoạch thi công cần có dự phòng thời gian và biện pháp ứng phó phù hợp để giảm thiểu tác động này.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng công tác đảm bảo tiến độ thi công các công trình giao thông nông thôn tại huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau giai đoạn 2019-2021.
  • Phát hiện chính gồm hạn chế về năng lực cán bộ kỹ thuật, thiết bị thi công cũ kỹ, nguồn lực tài chính chưa ổn định và ảnh hưởng của các yếu tố khách quan như thời tiết và thủ tục hành chính.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực kỹ thuật, cải tiến công tác lập kế hoạch, đầu tư trang thiết bị hiện đại, tăng cường quản lý tài chính và xây dựng hệ thống an toàn lao động.
  • Các giải pháp dự kiến được triển khai đến năm 2026 nhằm nâng cao hiệu quả thi công, rút ngắn tiến độ và đảm bảo chất lượng công trình.
  • Kêu gọi Ban quản lý dự án, các nhà thầu và cơ quan quản lý nhà nước phối hợp thực hiện các giải pháp để phát triển bền vững hạ tầng giao thông nông thôn tại địa phương.