I. Giới thiệu về mô hình Vòng tròn thảo luận
Mô hình Vòng tròn thảo luận văn chương (VTTLVC) là một phương pháp dạy học hiện đại, nhằm phát huy tính chủ động và sáng tạo của học sinh trong quá trình tiếp cận văn bản. Theo nghiên cứu, mô hình này giúp học sinh không chỉ đọc hiểu văn bản mà còn phát triển các kỹ năng giao tiếp, tư duy phản biện và khả năng hợp tác. Mô hình này đã được áp dụng rộng rãi trong các lớp học trên thế giới, đặc biệt là ở các nước phương Tây, nơi mà giáo viên khuyến khích học sinh tham gia vào các cuộc thảo luận nhóm để chia sẻ ý kiến và suy nghĩ của mình về tác phẩm văn học. Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn về văn bản mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực, nơi mà mỗi học sinh đều có cơ hội đóng góp ý kiến và trải nghiệm học tập của riêng mình.
1.1. Khái niệm và tiềm năng của mô hình VTTLVC
Khái niệm VTTLVC được hiểu là một phương pháp dạy học trong đó học sinh được chia thành các nhóm nhỏ để thảo luận về một tác phẩm văn học cụ thể. Mô hình này không chỉ tạo ra cơ hội cho học sinh giao tiếp và tương tác mà còn giúp họ phát triển khả năng phân tích và đánh giá tác phẩm. Tiềm năng của mô hình này nằm ở việc nó khuyến khích học sinh chủ động trong việc tìm kiếm thông tin, đặt câu hỏi và giải quyết vấn đề. Học sinh không chỉ là người tiếp nhận kiến thức mà còn là người xây dựng kiến thức, từ đó nâng cao khả năng tự học và tự nghiên cứu.
II. Dạy học đọc hiểu truyện cổ tích
Dạy học đọc hiểu truyện cổ tích cho học sinh lớp 6 là một phần quan trọng trong chương trình Ngữ văn 2018. Truyện cổ tích không chỉ giúp học sinh tiếp cận với văn học mà còn mở rộng hiểu biết về văn hóa và truyền thống dân gian. Việc dạy học này cần được thực hiện một cách linh hoạt, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, nhằm phát huy tối đa kỹ năng đọc và khả năng phân tích văn bản của học sinh. Để đạt được điều này, giáo viên cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động thảo luận, phân tích và phản hồi về nội dung văn bản. Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về ý nghĩa của truyện cổ tích mà còn phát triển tư duy sáng tạo và khả năng giao tiếp.
2.1. Đặc điểm và vai trò của truyện cổ tích
Truyện cổ tích là thể loại văn học dân gian có đặc điểm nổi bật là tính giáo dục cao, thường chứa đựng những bài học về đạo đức và nhân cách. Việc dạy học truyện cổ tích không chỉ giúp học sinh phát triển năng lực đọc hiểu mà còn giúp hình thành những giá trị văn hóa và nhân văn. Học sinh sẽ được khám phá những tình huống, nhân vật và bài học trong truyện, từ đó rút ra những kinh nghiệm quý báu cho bản thân. Hơn nữa, truyện cổ tích còn là cầu nối giữa thế hệ trước và thế hệ sau, giúp học sinh hiểu rõ hơn về nguồn cội văn hóa của dân tộc.
III. Thực trạng dạy học đọc hiểu truyện cổ tích
Thực trạng dạy học đọc hiểu truyện cổ tích cho học sinh lớp 6 hiện nay cho thấy nhiều bất cập. Mặc dù giáo viên đã cố gắng áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, nhưng vẫn còn tồn tại tình trạng học sinh thụ động, chỉ nghe giảng và ghi chép. Điều này ảnh hưởng đến khả năng phát triển tư duy và kỹ năng đọc của học sinh. Việc vận dụng mô hình VTTLVC có thể giúp khắc phục tình trạng này, tạo ra môi trường học tập tích cực hơn. Học sinh sẽ được khuyến khích tham gia thảo luận, chia sẻ ý kiến và cùng nhau khám phá văn bản, từ đó nâng cao khả năng phân tích và đánh giá văn bản một cách sâu sắc.
3.1. Vấn đề từ phía giáo viên và học sinh
Vấn đề từ phía giáo viên thường liên quan đến việc chưa có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trong việc áp dụng các phương pháp dạy học mới. Nhiều giáo viên vẫn còn giữ thói quen dạy học truyền thống, dẫn đến việc học sinh không được khuyến khích tham gia vào quá trình học tập. Từ phía học sinh, việc thiếu động lực học tập và sự hứng thú với môn Ngữ văn cũng là một nguyên nhân lớn. Cần có những biện pháp cụ thể để cải thiện tình hình, như tổ chức các buổi tập huấn cho giáo viên về mô hình VTTLVC và tạo ra các hoạt động thú vị để thu hút học sinh tham gia.
IV. Đề xuất áp dụng mô hình VTTLVC trong dạy học
Để nâng cao hiệu quả dạy học đọc hiểu truyện cổ tích, việc áp dụng mô hình VTTLVC là một giải pháp khả thi. Mô hình này không chỉ giúp học sinh phát triển kỹ năng đọc mà còn thúc đẩy khả năng tư duy độc lập và hợp tác. Giáo viên có thể tổ chức các buổi thảo luận nhóm, trong đó học sinh sẽ được phân chia thành các nhóm nhỏ để thảo luận về các vấn đề trong truyện cổ tích. Qua đó, học sinh sẽ được khuyến khích đặt câu hỏi, chia sẻ ý kiến và phản hồi về nội dung văn bản. Điều này không chỉ giúp nâng cao khả năng đọc hiểu mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực, nơi mà mỗi học sinh đều có cơ hội để thể hiện bản thân.
4.1. Quy trình tổ chức mô hình VTTLVC
Quy trình tổ chức mô hình VTTLVC trong dạy học đọc hiểu truyện cổ tích có thể được thực hiện qua các bước cụ thể. Đầu tiên, giáo viên cần lựa chọn văn bản truyện cổ tích phù hợp và chuẩn bị các câu hỏi thảo luận. Sau đó, học sinh sẽ được chia thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm sẽ thảo luận về các khía cạnh khác nhau của văn bản. Cuối cùng, các nhóm sẽ trình bày kết quả thảo luận của mình trước lớp. Qua đó, giáo viên có thể đánh giá kết quả học tập của học sinh và điều chỉnh phương pháp giảng dạy cho phù hợp.
