I. Tính cấp thiết của đề tài
Nghiên cứu về thiệt hại ngập lụt vùng hạ du sông Tà Rục trở nên cấp thiết do sự gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan, đặc biệt là lũ lụt và vỡ đập. Các công trình thủy lợi, mặc dù được xây dựng với mục tiêu cung cấp nước cho nông nghiệp và sinh hoạt, vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc đánh giá thiệt hại ngập lụt không chỉ giúp xác định mức độ thiệt hại về người và tài sản mà còn hỗ trợ cho công tác quản lý lũ và phòng chống lũ hiệu quả hơn. Theo thống kê, nhiều sự cố vỡ đập đã xảy ra trên thế giới và tại Việt Nam, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và của cải. Việc xây dựng các kịch bản lũ và vỡ đập là cần thiết để đưa ra các giải pháp ứng phó kịp thời, giảm thiểu thiệt hại cho cộng đồng.
II. Mục đích và phương pháp nghiên cứu
Mục đích chính của luận văn là mô phỏng kịch bản lũ và vỡ đập tại khu vực hồ Tà Rục và Suối Hành, từ đó phân tích diễn biến ngập lụt và xây dựng bản đồ ngập lụt. Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc sử dụng mô hình thủy động lực học MIKE FLOOD để tính toán và dự báo thiệt hại ngập lụt. Các dữ liệu khí tượng, thủy văn và địa hình sẽ được thu thập và phân tích để xác định các kịch bản lũ khác nhau. Phương pháp này không chỉ giúp đánh giá thiệt hại mà còn góp phần vào quy hoạch vùng và quản lý rủi ro thiên tai, đảm bảo an toàn cho người dân vùng hạ du.
III. Tổng quan về mô hình nghiên cứu
Mô hình nghiên cứu vỡ đập được xây dựng trên cơ sở các trường hợp thực tế đã xảy ra trên thế giới và Việt Nam. Các nguyên nhân gây ra vỡ đập như thiết kế kém, chất lượng thi công không đảm bảo và điều kiện thời tiết khắc nghiệt đã được phân tích. Một số trường hợp điển hình như đập Kelly Barnes ở Mỹ và đập Gleno ở Italia đã cho thấy mức độ nghiêm trọng của thiệt hại do vỡ đập. Việc áp dụng các mô hình thủy văn, thủy lực sẽ giúp dự đoán được tác động của lũ và xây dựng các bản đồ ngập lụt chính xác, từ đó hỗ trợ cho công tác quản lý lũ và phòng chống lũ.
IV. Đánh giá thiệt hại ngập lụt
Đánh giá thiệt hại ngập lụt vùng hạ du hồ Tà Rục theo các kịch bản lũ được thực hiện thông qua việc phân tích số liệu thu thập từ các mô hình. Các kịch bản khác nhau sẽ cho thấy mức độ thiệt hại khác nhau, từ thiệt hại về tài sản, mùa màng đến thiệt hại về con người. Việc xây dựng bản đồ ngập lụt sẽ giúp xác định rõ ràng phạm vi ngập và mức độ ảnh hưởng đến các cơ sở hạ tầng, từ đó đưa ra các giải pháp ứng phó kịp thời. Đặc biệt, kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà quản lý và cộng đồng trong việc chuẩn bị và ứng phó với các tình huống khẩn cấp.
V. Giải pháp ứng phó
Để giảm thiểu thiệt hại do ngập lụt, các giải pháp ứng phó cần được đề xuất dựa trên kết quả nghiên cứu. Các giải pháp công trình như cải thiện hệ thống thoát nước, xây dựng các đập tạm thời, và nâng cấp các công trình hạ tầng là cần thiết. Bên cạnh đó, các giải pháp phi công trình như nâng cao nhận thức cộng đồng về nguy cơ ngập lụt và xây dựng các kế hoạch ứng phó khẩn cấp cũng rất quan trọng. Việc kết hợp giữa các giải pháp công trình và phi công trình sẽ giúp tăng cường khả năng chống chịu của khu vực trước các hiện tượng thiên tai.
