Đánh giá tác động chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng đến sinh kế người dân huyện Võ Nhai, Thái Nguyên

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

1.3. Đối tượng nghiên cứu

1.4. Phạm vi nghiên cứu

1.5. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học hoặc thực tiễn

2. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI

2.1. Cơ sở lý luận của đề tài

2.1.1. Một số khái niệm

2.1.2. Vai trò, đặc điểm

2.1.3. Nguyên tắc chi trả dịch vụ môi trường rừng

2.1.4. Các hình thức chi trả dịch vụ môi trường rừng

2.1.5. Nguyên tắc xây dựng cơ chế chi trả DVMTR

2.2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu

2.2.1. Kinh nghiệm chi trả DVMTR của một số quốc gia

2.2.1.1. Các hoạt động chi trả DVMTR ở Châu Mỹ

2.2.1.2. Hoạt động chi trả DVMTR ở Châu Âu

2.2.1.3. Hoạt động chi trả DVMTR ở Châu Á

2.2.2. Đánh giá chung

2.2.3. Hoạt động Chi trả dịch vụ môi trường rừng tại Việt Nam thời gian qua

2.2.3.1. Chính sách triển khai thí điểm

2.2.3.2. Một số bài học kinh nghiệm

2.2.3.3. Chi trả DVMT rừng tại tỉnh Thái Nguyên

3. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu

3.1.1. Điều kiện tự nhiên

3.1.2. Tài nguyên thiên nhiên

3.1.3. Dân số, nguồn nhân lực

3.2. Nội dung nghiên cứu

3.2.1. Phương pháp nghiên cứu

3.2.1.1. Phương pháp kế thừa

3.2.1.2. Phương pháp tiếp cận

3.2.1.3. Phương pháp cụ thể cho từng nội dung nghiên cứu

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

4.1. Thực trạng công tác chi trả DVMTR trên địa bàn giai đoạn 2017 - 2019

4.1.1. Chức năng, nhiệm vụ

4.1.2. Diện tích và tiềm năng chi trả DVMTR tại tỉnh Thái Nguyên

4.1.3. Đánh giá sự phù hợp của hệ số K trong quá trình áp dụng giá chi trả DVMTR trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

4.1.4. Thực trạng, tiềm năng chi trả và cung ứng DVMTR tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên

4.1.5. Công tác tuyên truyền và nhận thức của người dân về chính sách DVMTR

4.1.6. Kết quả thu, chi ủy thác chi trả DVMTR và phân tích số liệu

4.1.7. Hình thức chi trả DVMTR

4.2. Đánh giá tác động của chính sách chi trả DVMTR đến sinh kế người dân

4.2.1. Vai trò hưởng lợi đối với tổ chức cá nhân từ công tác chi trả DVMTR

4.2.2. Chính sách chi trả DVMTR tác động đến nguồn lực tài chính

4.2.3. Chính sách chi trả DVMTR tác động đến nguồn lực tài sản, vật chất

4.2.4. Chính sách chi trả DVMTR tác động đến nguồn lực xã hội

4.2.5. Chính sách chi trả DVMTR tác động đến nguồn lực con người

4.2.6. Chính sách chi trả DVMTR tác động đến nguồn lực tự nhiên

4.2.7. Đánh giá nội dung chính sách, pháp luật về tính cấp thiết, phù hợp, hiệu lực hiệu quả

4.2.8. Đánh giá chung tác động chính sách chi trả DVMTR đến năm nguồn lực cơ bản trong nghiên cứu

4.3. Phân tích những thuận lợi và khó khăn trong thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng

4.4. Cơ chế chi trả dịch vụ môi trường rừng và mối quan hệ giữa các bên liên quan

4.5. Tìm hiểu nhận thức của cán bộ và người dân về chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng

4.6. Công tác phối hợp thực hiện chính sách chi trả DVMTR

4.7. Phân tích những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội thách thức trong triển khai chính sách

4.8. Đề xuất những giải pháp thiết thực nhằm triển khai có hiệu quả chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng

4.8.1. Giải pháp về tăng nguồn thu dịch vụ môi trường rừng nâng cao đời sống của người dân

4.8.2. Giải pháp về chi trả DVMTR

4.8.3. Giải pháp về phát triển kinh tế bền vững

5. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Tác động chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng

Tác động chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) đã được nghiên cứu kỹ lưỡng trong luận văn. Chính sách này nhằm giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước cho công tác bảo vệ rừng, đồng thời tạo nguồn tài chính ổn định để bảo vệ và phát triển rừng hiệu quả. Theo Nghị định số 99/2010/NĐ-CP, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng đã được thành lập tại 44 tỉnh, trong đó 42 tỉnh đã ổn định tổ chức và thực hiện chi trả DVMTR. Chi trả dịch vụ môi trường đã góp phần quản lý bảo vệ hơn 5 triệu ha rừng, chiếm 42% tổng diện tích rừng toàn quốc. Chính sách này cũng hỗ trợ hơn 410 nghìn hộ gia đình, cộng đồng, đặc biệt là đồng bào dân tộc, cải thiện sinh kế trong bối cảnh ngân sách Nhà nước khó khăn.

1.1. Tác động đến nguồn lực tài chính

Chính sách chi trả DVMTR đã tác động tích cực đến nguồn lực tài chính của người dân. Số liệu từ Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Thái Nguyên cho thấy, từ năm 2015 đến 2019, đã ký kết 04 hợp đồng, huy động được 7.000 tỷ đồng và chi trả cho 4 đơn vị chủ rừng Nhà nước cùng 18 cộng đồng bảo vệ rừng. Sinh kế người dân được cải thiện đáng kể nhờ nguồn thu từ DVMTR, giúp họ có thêm thu nhập ổn định.

1.2. Tác động đến nguồn lực tự nhiên

Chính sách này cũng tác động mạnh mẽ đến nguồn lực tự nhiên. Việc chi trả DVMTR đã thúc đẩy công tác bảo vệ rừng, giảm thiểu tình trạng khai thác rừng trái phép. Bảo vệ rừng và tài nguyên thiên nhiên được nâng cao, góp phần duy trì cân bằng sinh thái và bảo tồn đa dạng sinh học.

II. Thực trạng chi trả dịch vụ môi trường rừng tại huyện Võ Nhai

Huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên, là một trong những địa bàn được nghiên cứu về tác động của chính sách chi trả DVMTR. Kết quả cho thấy, công tác chi trả DVMTR tại đây đã đạt được những thành tựu đáng kể. Chi trả dịch vụ môi trường rừng đã hỗ trợ 18 cộng đồng bảo vệ rừng, giúp họ có thêm nguồn thu nhập ổn định. Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn trong việc thu tiền chi trả từ các tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ môi trường rừng.

2.1. Diện tích và tiềm năng chi trả DVMTR

Diện tích rừng tại huyện Võ Nhai được chi trả DVMTR đạt khoảng 5.000 ha. Tiềm năng chi trả còn lớn, đặc biệt là ở các khu vực rừng phòng hộ và rừng đặc dụng. Tuy nhiên, việc mở rộng diện tích chi trả cần được thực hiện đồng bộ với công tác quản lý và bảo vệ rừng.

2.2. Nhận thức của người dân về chính sách DVMTR

Nhận thức của người dân địa phương về chính sách DVMTR đã được nâng cao qua các đợt tuyên truyền. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận người dân chưa hiểu rõ về quyền lợi và trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ rừng. Cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức cộng đồng.

III. Giải pháp nâng cao hiệu quả chính sách chi trả DVMTR

Để nâng cao hiệu quả của chính sách chi trả DVMTR, luận văn đã đề xuất một số giải pháp thiết thực. Phát triển bền vững và kinh tế địa phương là hai mục tiêu chính được hướng đến. Các giải pháp này không chỉ giúp cải thiện sinh kế người dân mà còn góp phần bảo vệ và phát triển rừng một cách bền vững.

3.1. Giải pháp tăng nguồn thu DVMTR

Một trong những giải pháp quan trọng là tăng nguồn thu dịch vụ môi trường rừng. Điều này có thể thực hiện thông qua việc mở rộng diện tích rừng được chi trả và tăng cường thu tiền từ các tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ môi trường rừng.

3.2. Giải pháp phát triển kinh tế bền vững

Giải pháp phát triển kinh tế bền vững được đề xuất nhằm đảm bảo lợi ích lâu dài cho người dân. Các hoạt động như trồng rừng, phát triển du lịch sinh thái và khai thác lâm sản bền vững sẽ giúp cải thiện sinh kế người dân mà không gây hại đến môi trường.

Đánh giá tác động của chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng đến sinh kế người dân tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên