Tổng quan nghiên cứu

Ngành xây dựng tại Việt Nam, đặc biệt là các dự án biệt thự thấp tầng như Vinhomes Ocean Park II, đang phát triển mạnh mẽ nhằm đáp ứng nhu cầu nhà ở và đầu tư của người dân tại các đô thị lớn. Với khoảng 1000 công nhân tham gia thi công, dự án này không chỉ có quy mô lớn mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ). Theo báo cáo thống kê từ Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Đăng Sơn, trong giai đoạn 2020-2022, dự án ghi nhận 1 vụ tai nạn lao động nhẹ, 1 sự cố không gây thiệt hại và 1 sự cố làm hư hỏng thiết bị, cho thấy mức độ rủi ro vẫn hiện hữu. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng công tác ATVSLĐ, nhận diện các mối nguy và rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động, từ đó đề xuất các giải pháp giảm thiểu rủi ro nhằm nâng cao hiệu quả quản lý an toàn tại dự án. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào người lao động trực tiếp tại công trường xây dựng biệt thự Vinhomes Ocean Park II, với dữ liệu thu thập trong giai đoạn 2020-2023. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện điều kiện làm việc, phòng tránh tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, góp phần nâng cao năng suất lao động và đảm bảo phát triển bền vững cho ngành xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý rủi ro trong an toàn vệ sinh lao động, bao gồm:

  • Lý thuyết đánh giá rủi ro (Risk Assessment Theory): Quá trình nhận diện, phân tích và đánh giá các mối nguy hiểm tại nơi làm việc nhằm xác định mức độ rủi ro và biện pháp kiểm soát phù hợp.
  • Mô hình quản lý an toàn theo nguyên tắc 4T (Terminate, Treat, Transfer, Tolerate): Ưu tiên loại bỏ rủi ro, xử lý, chuyển giao hoặc chấp nhận rủi ro dựa trên mức độ nghiêm trọng và khả năng kiểm soát.
  • Khái niệm an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ): Bao gồm các biện pháp kỹ thuật, tổ chức và hành chính nhằm bảo vệ sức khỏe, tính mạng người lao động và cải thiện điều kiện làm việc.
  • Khung quản lý rủi ro liên tục: Đánh giá, kiểm soát, giám sát và rà soát rủi ro theo chu trình liên tục để đảm bảo hiệu quả lâu dài.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: mối nguy hiểm, rủi ro, biện pháp kiểm soát, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, và hệ thống quản lý ATVSLĐ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp thu thập dữ liệu định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thống kê tai nạn, sự cố từ Công ty Đăng Sơn giai đoạn 2020-2022; khảo sát 100 công nhân tại dự án; phỏng vấn cán bộ quản lý và người lao động; tài liệu pháp luật và các văn bản hướng dẫn về ATVSLĐ.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu ngẫu nhiên có chủ đích với 100 công nhân đại diện cho các nhóm công việc và độ tuổi khác nhau tại công trường.
  • Phân tích số liệu: Sử dụng thống kê mô tả để đánh giá thực trạng, phân tích tần suất và tỷ lệ các yếu tố nguy hiểm; áp dụng quy trình đánh giá rủi ro 5 bước để nhận diện và phân loại mức độ rủi ro.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2023, bao gồm khảo sát hiện trường, phỏng vấn và tổng hợp báo cáo.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, toàn diện và phù hợp với đặc thù ngành xây dựng biệt thự thấp tầng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng công tác quản lý ATVSLĐ: Công ty Đăng Sơn đã xây dựng hệ thống quản lý ATVSLĐ đầy đủ với các tổ chức chuyên trách, mạng lưới an toàn vệ sinh viên và kế hoạch huấn luyện định kỳ. Tuy nhiên, khảo sát cho thấy 4,55% công nhân không sử dụng phương tiện bảo vệ cá nhân (PTBVCN), 22,72% chưa biết đến chính sách ATVSLĐ của công ty, và 59% chưa nắm rõ các mối nguy liên quan đến công việc.

  2. Điều kiện làm việc và đặc điểm lao động: Lực lượng lao động khoảng 1000 người, trong đó 72% nam và 28% nữ, với độ tuổi từ dưới 18 đến trên 60. Có 4% lao động ngoài độ tuổi quy định. Thời gian làm việc trung bình là 10 tiếng/ngày, trong đó 30% làm trên 10 tiếng, gây áp lực lớn về sức khỏe và tăng nguy cơ tai nạn.

  3. Tình hình tai nạn và sự cố: Trong 3 năm, dự án ghi nhận 1 vụ tai nạn lao động nhẹ (1 người bị thương), 1 sự cố chập điện không gây thiệt hại và 1 sự cố làm hư hỏng thiết bị. Tỷ lệ tai nạn thấp nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ do điều kiện làm việc phức tạp và áp lực tiến độ.

  4. Tâm sinh lý và sức khỏe người lao động: 42% công nhân cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức do tăng ca và làm việc ngoài trời trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt. Khoảng 1/3 công nhân bị đau lưng, cổ, vai và các bệnh liên quan đến tư thế làm việc không phù hợp. Chỉ 85% được khám sức khỏe đầu vào, công tác khám sức khỏe định kỳ còn hình thức và chưa hiệu quả.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy mặc dù công ty đã có hệ thống quản lý ATVSLĐ tương đối hoàn chỉnh, việc thực thi và nhận thức của người lao động còn hạn chế, dẫn đến nguy cơ tai nạn và bệnh nghề nghiệp vẫn tồn tại. So với các nghiên cứu trong ngành xây dựng tại Việt Nam và quốc tế, tỷ lệ tai nạn tại dự án thấp hơn mức trung bình ngành (khoảng 40% tai nạn trong xây dựng toàn cầu), nhưng áp lực làm việc kéo dài và điều kiện lao động khắc nghiệt là những yếu tố cần được cải thiện.

Việc lao động nữ tham gia các công việc nặng nhọc, làm việc trên cao không phù hợp với sức khỏe sinh sản cũng là điểm cần lưu ý. Các biện pháp kỹ thuật và tổ chức hiện tại chưa hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu thực tế, đặc biệt trong công tác khám sức khỏe và huấn luyện an toàn còn mang tính hình thức.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố độ tuổi lao động, tỷ lệ sử dụng PTBVCN, và bảng thống kê tai nạn theo năm để minh họa rõ hơn thực trạng và xu hướng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức ATVSLĐ: Tổ chức các khóa huấn luyện thực tiễn, liên tục cập nhật kiến thức an toàn cho người lao động và cán bộ quản lý, đặc biệt chú trọng đến nhóm lao động nữ và người mới vào nghề. Mục tiêu nâng tỷ lệ công nhân hiểu và tuân thủ chính sách ATVSLĐ lên trên 90% trong vòng 12 tháng.

  2. Cải thiện công tác khám sức khỏe định kỳ: Thiết lập quy trình khám sức khỏe đầu vào và định kỳ chặt chẽ, đảm bảo 100% công nhân được khám và theo dõi sức khỏe, phát hiện sớm các bệnh nghề nghiệp. Thực hiện trong vòng 6 tháng với sự phối hợp của các đơn vị y tế uy tín.

  3. Tăng cường kiểm soát kỹ thuật và trang bị bảo hộ: Đầu tư nâng cấp thiết bị máy móc, bảo trì định kỳ và trang bị đầy đủ PTBVCN phù hợp với từng công việc. Kiểm tra, giám sát việc sử dụng PTBVCN định kỳ 2 lần/quý nhằm giảm thiểu tai nạn do thiết bị và môi trường làm việc.

  4. Xây dựng văn hóa an toàn lao động: Phát động các phong trào thi đua, xây dựng môi trường làm việc an toàn, khuyến khích người lao động tham gia báo cáo nguy cơ và đề xuất giải pháp. Mục tiêu giảm 50% số vụ vi phạm an toàn trong 1 năm.

  5. Tăng cường giám sát và quản lý thời gian làm việc: Điều chỉnh lịch làm việc, giảm giờ tăng ca không cần thiết, đảm bảo người lao động có thời gian nghỉ ngơi hợp lý để giảm mệt mỏi và tai nạn do mất tập trung. Thực hiện ngay trong quý tiếp theo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý dự án xây dựng: Giúp hiểu rõ thực trạng và các yếu tố rủi ro trong công tác ATVSLĐ, từ đó áp dụng các giải pháp quản lý hiệu quả nhằm giảm thiểu tai nạn và nâng cao năng suất.

  2. Cán bộ chuyên trách ATVSLĐ: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng kế hoạch đào tạo, kiểm soát rủi ro và giám sát an toàn phù hợp với đặc thù dự án xây dựng biệt thự thấp tầng.

  3. Người lao động trong ngành xây dựng: Nâng cao nhận thức về các mối nguy hiểm, quyền lợi và trách nhiệm trong việc bảo vệ sức khỏe, từ đó chủ động phòng tránh tai nạn và bệnh nghề nghiệp.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức công đoàn: Là tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách, quy định và chương trình hỗ trợ nâng cao an toàn vệ sinh lao động trong ngành xây dựng, góp phần bảo vệ quyền lợi người lao động.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác ATVSLĐ tại dự án Vinhomes Ocean Park II vẫn còn tồn tại rủi ro?
    Mặc dù có hệ thống quản lý và kế hoạch huấn luyện, nhưng việc thực thi chưa đồng đều, nhận thức của người lao động còn hạn chế, cùng với áp lực tiến độ và điều kiện làm việc phức tạp dẫn đến rủi ro vẫn tồn tại.

  2. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả đào tạo ATVSLĐ cho công nhân?
    Cần tổ chức các khóa đào tạo thực tế, liên tục, có sự tham gia của chuyên gia và người lao động, đồng thời áp dụng công nghệ số để theo dõi và đánh giá hiệu quả đào tạo.

  3. Phương pháp đánh giá rủi ro được áp dụng như thế nào trong nghiên cứu?
    Nghiên cứu sử dụng quy trình đánh giá rủi ro 5 bước: xác định mối nguy, xác định đối tượng bị ảnh hưởng, đánh giá rủi ro, phân công trách nhiệm kiểm soát và giám sát, đảm bảo kiểm soát rủi ro hiệu quả.

  4. Tại sao việc khám sức khỏe định kỳ chưa đạt hiệu quả?
    Do số lượng công nhân đông, trang thiết bị khám chưa đầy đủ, công tác tổ chức chưa sát sao và nhiều người lao động không tham gia đầy đủ, dẫn đến việc phát hiện sớm bệnh nghề nghiệp còn hạn chế.

  5. Giải pháp nào giúp giảm tai nạn lao động trong ngành xây dựng?
    Kết hợp các biện pháp kỹ thuật, tổ chức, đào tạo và xây dựng văn hóa an toàn, đồng thời giám sát chặt chẽ việc tuân thủ quy định và sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá toàn diện thực trạng công tác an toàn vệ sinh lao động tại dự án xây dựng biệt thự Vinhomes Ocean Park II, nhận diện các mối nguy và rủi ro chính ảnh hưởng đến người lao động.
  • Phân tích cho thấy mặc dù tỷ lệ tai nạn thấp, nhưng áp lực làm việc, điều kiện lao động và nhận thức an toàn còn nhiều hạn chế.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ATVSLĐ, bao gồm đào tạo, kiểm soát kỹ thuật, cải thiện khám sức khỏe và xây dựng văn hóa an toàn.
  • Nghiên cứu có thể áp dụng mở rộng cho các dự án xây dựng nhà ở khác tại Việt Nam, góp phần nâng cao chất lượng và an toàn lao động trong ngành.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, giám sát hiệu quả và cập nhật liên tục để đảm bảo môi trường làm việc an toàn, bền vững.

Mời các nhà quản lý, chuyên gia và người lao động trong ngành xây dựng tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao an toàn và sức khỏe nghề nghiệp.