I. Tổng Quan Quy Hoạch Xây Dựng Nông Thôn Mới Ân Thi
Nông nghiệp và nông thôn đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Với gần 70% dân số sinh sống ở khu vực nông thôn, việc phát triển nông nghiệp và nông thôn có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Trong bối cảnh đó, xây dựng nông thôn mới (NTM) trở thành một chương trình mục tiêu quốc gia, đòi hỏi công tác quy hoạch phải đi trước một bước. Huyện Ân Thi, Hưng Yên, với đặc thù là một huyện thuần nông, đang nỗ lực chuyển mình để đạt được các tiêu chí NTM. Đề tài "Đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Ân Thi - tỉnh Hưng Yên" được thực hiện nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cho quá trình này.
1.1. Khái niệm và vai trò của quy hoạch nông thôn mới
Quy hoạch nông thôn mới là quá trình sắp xếp, bố trí không gian lãnh thổ nông thôn một cách khoa học, hợp lý, nhằm khai thác tối ưu các nguồn lực, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và đảm bảo an ninh quốc phòng. Quy hoạch đóng vai trò định hướng, dẫn dắt quá trình xây dựng NTM, giúp các địa phương phát triển theo hướng bền vững, hiệu quả. Theo Quyết định số 491/QĐ - TTg ngày 16/04/2009, quy hoạch xây dựng nông thôn mới phải gắn với đặc trưng vùng miền và các lợi thế của từng địa phương.
1.2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu quy hoạch tại Ân Thi
Nghiên cứu tập trung vào đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Ân Thi từ năm 2011 đến 2016. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ 21 xã, thị trấn của huyện, với trọng tâm là đánh giá chi tiết tại hai xã Hạ Lễ và Đa Lộc. Mục tiêu chính là làm rõ những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp để đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM tại Ân Thi.
II. Thực Trạng Quy Hoạch Nông Thôn Mới Thách Thức Ân Thi
Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, quá trình xây dựng nông thôn mới tại huyện Ân Thi vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Cơ sở hạ tầng còn yếu kém, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, trình độ sản xuất chưa cao là những rào cản lớn. Bên cạnh đó, công tác quy hoạch còn nhiều bất cập, chưa thực sự phát huy được vai trò định hướng. Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành chưa chặt chẽ, nguồn lực đầu tư còn hạn chế cũng là những vấn đề cần giải quyết. Theo Phạm Huy Hoàng (2017), Ân Thi vẫn là một huyện còn nhiều khó khăn như: Đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, cơ sở hạ tầng kém phát triển, trình độ sản xuất chưa cao, giá trị tăng thêm bình quân đầu người đạt thấp, thu ngân sách trên địa bàn không đủ chi.
2.1. Bất cập trong quy hoạch sử dụng đất nông thôn
Việc quy hoạch sử dụng đất nông thôn chưa thực sự hiệu quả, dẫn đến tình trạng sử dụng đất lãng phí, kém hiệu quả. Tình trạng chuyển đổi mục đích sử dụng đất trái phép vẫn diễn ra, gây khó khăn cho công tác quản lý và phát triển nông nghiệp. Theo kết quả nghiên cứu, quy hoạch sử dụng đất xã Hạ Lễ và xã Đa Lộc đều đạt được những thành quả, bước tiến nhất định trong quá trình thực hiện xây dựng NTM.
2.2. Hạn chế về nguồn lực và sự tham gia của cộng đồng
Nguồn lực đầu tư cho xây dựng nông thôn mới còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Sự tham gia của cộng đồng vào quá trình quy hoạch và thực hiện còn chưa cao, dẫn đến hiệu quả chưa như mong đợi. Cần có cơ chế khuyến khích sự tham gia của người dân, tạo sự đồng thuận và phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội.
2.3. Thiếu đồng bộ trong quy hoạch hạ tầng kỹ thuật
Quy hoạch hạ tầng kỹ thuật (giao thông, thủy lợi, điện, nước...) còn thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển sản xuất và nâng cao đời sống dân sinh. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp để đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả của quy hoạch.
III. Giải Pháp Quy Hoạch Xây Dựng Nông Thôn Mới Tại Ân Thi
Để khắc phục những hạn chế và đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới tại huyện Ân Thi, cần có những giải pháp đồng bộ, toàn diện. Trong đó, tập trung vào nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, tăng cường nguồn lực đầu tư, phát huy vai trò chủ thể của người dân và xây dựng cơ chế quản lý hiệu quả. Cần có sự đổi mới tư duy, cách làm, tạo sự đột phá trong xây dựng NTM. Theo Phạm Huy Hoàng (2017), cần đề ra 3 giải pháp cho thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia, 4 giải pháp để thực hiện quy hoạch xây dựng nông thôn mới cấp xã.
3.1. Nâng cao chất lượng quy hoạch và quản lý quy hoạch
Rà soát, điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp với tình hình thực tế và định hướng phát triển của huyện. Tăng cường công tác quản lý quy hoạch, đảm bảo thực hiện đúng theo quy hoạch đã được phê duyệt. Nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác quy hoạch.
3.2. Tăng cường nguồn lực đầu tư cho xây dựng nông thôn mới
Huy động tối đa các nguồn lực đầu tư từ ngân sách nhà nước, vốn tín dụng, vốn doanh nghiệp và đóng góp của cộng đồng. Ưu tiên đầu tư cho các công trình hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh. Theo Biểu đồ 4, cơ cấu nguồn vốn huy động xây dựng nông thôn mới huyện Ân Thi cho thấy sự đa dạng trong các nguồn lực.
3.3. Phát huy vai trò chủ thể của người dân trong quy hoạch
Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của người dân về xây dựng nông thôn mới. Tạo điều kiện để người dân tham gia vào quá trình quy hoạch, thực hiện và giám sát. Đảm bảo quyền lợi của người dân trong quá trình thực hiện quy hoạch.
IV. Ứng Dụng Quy Hoạch Kết Quả Xây Dựng NTM Tại Ân Thi
Việc triển khai quy hoạch xây dựng nông thôn mới đã mang lại những kết quả tích cực cho huyện Ân Thi. Cơ sở hạ tầng được cải thiện đáng kể, đời sống nhân dân được nâng cao, bộ mặt nông thôn có nhiều đổi mới. Tuy nhiên, vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần khắc phục để đạt được mục tiêu xây dựng NTM bền vững. Sau 6 năm triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn trên địa bàn huyện Ân Thi đã đạt được những kết quả nhất định: Tổng số tiêu chí các loại đạt 328 tiêu chí, tăng 193 tiêu chí so với năm 2011 (trước khi bước vào xây dựng NTM), đạt trung bình 16,40 tiêu chí/ xã.
4.1. Đánh giá kết quả thực hiện tại xã Hạ Lễ
Xã Hạ Lễ là một trong những điểm sáng của huyện Ân Thi trong xây dựng nông thôn mới. Sau 6 năm thực hiện, xã đã đạt 19/19 tiêu chí, trở thành xã đạt chuẩn NTM. Cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, sản xuất phát triển, đời sống nhân dân được nâng cao. Theo Phạm Huy Hoàng (2017), xã Hạ Lễ sau 6 năm thực hiện đến nay xã đã đạt 19/19 tiêu chí hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới theo đúng kế hoạch đề ra.
4.2. Đánh giá kết quả thực hiện tại xã Đa Lộc
Xã Đa Lộc cũng đạt được những tiến bộ đáng kể trong xây dựng nông thôn mới. Tuy nhiên, so với xã Hạ Lễ, tiến độ còn chậm hơn. Xã cần tiếp tục nỗ lực để hoàn thành các tiêu chí còn lại và đạt chuẩn NTM. Theo Phạm Huy Hoàng (2017), xã Đa Lộc trước khi thực hiện quy hoạch xây dựng nông thôn mới xã Đa Lộc chỉ đạt 5/19 tiêu chí. Sau 6 năm thực hiện đến nay xã đã đạt 15/19 tiêu chí.
V. Kinh Nghiệm Quy Hoạch Nông Thôn Mới Bài Học Cho Ân Thi
Nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương khác trong và ngoài tỉnh là rất quan trọng để nâng cao hiệu quả xây dựng nông thôn mới tại huyện Ân Thi. Cần lựa chọn những mô hình phù hợp với điều kiện thực tế của huyện, đồng thời có sự sáng tạo, đổi mới để tạo ra những cách làm riêng, mang lại hiệu quả cao nhất. Cần chú trọng đến yếu tố phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân.
5.1. Kinh nghiệm từ các xã nông thôn mới kiểu mẫu
Nghiên cứu kinh nghiệm từ các xã nông thôn mới kiểu mẫu trong cả nước, đặc biệt là các xã có điều kiện tương đồng với Ân Thi. Học hỏi về cách thức tổ chức, quản lý, huy động nguồn lực và phát triển kinh tế. Cần chú trọng đến yếu tố văn hóa xã hội nông thôn.
5.2. Bài học từ các mô hình phát triển kinh tế nông thôn hiệu quả
Tìm hiểu các mô hình phát triển kinh tế nông thôn hiệu quả, phù hợp với điều kiện của Ân Thi. Khuyến khích phát triển các ngành nghề truyền thống, các sản phẩm đặc sản của địa phương. Cần chú trọng đến yếu tố môi trường nông thôn.
VI. Tương Lai Quy Hoạch Nông Thôn Mới Bền Vững Tại Ân Thi
Xây dựng nông thôn mới là một quá trình lâu dài, liên tục, đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực của toàn xã hội. Huyện Ân Thi cần tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được, đồng thời khắc phục những hạn chế còn tồn tại để xây dựng một nông thôn mới giàu đẹp, văn minh, đáng sống. Cần chú trọng đến yếu tố tính bền vững của quy hoạch.
6.1. Định hướng phát triển nông thôn mới bền vững
Xây dựng nông thôn mới phải gắn liền với bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Cần chú trọng đến yếu tố biến đổi khí hậu và các rủi ro thiên tai.
6.2. Hoàn thiện cơ chế chính sách hỗ trợ quy hoạch
Tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách hỗ trợ xây dựng nông thôn mới, tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương phát triển. Cần chú trọng đến yếu tố quản lý rủi ro trong quá trình thực hiện quy hoạch.
