Đánh Giá Kết Quả Cao Dán Ôn Kinh Phương Kết Hợp Điện Châm Và Xoa Bóp Bấm Huyệt Trong Điều Trị Đau Vùng Cổ Gáy

• Tác giả: Nguyễn Hồng Hạnh
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Tiến Chung
• Trường học: Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam
• Chuyên ngành: Y học cổ truyền
• Đề tài: Đánh Giá Kết Quả Của Cao Dán Ôn Kinh Phương Kết Hợp Điện Châm Trong Điều Trị Đau Vùng Cổ Gáy
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đau vùng cổ gáy do thoái hóa cột sống theo Y học hiện đại
• 1.2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
• 1.3. Triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng
• 1.4. Chẩn đoán và điều trị
• 2. CHƯƠNG 2: CHẤT LIỆU, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Chất liệu nghiên cứu
• 2.2. Công thức cao dán Ôn kinh phương
• 2.3. Bào chế và cách sử dụng cao dán Ôn kinh phương
• 2.4. Phương tiện nghiên cứu
• 2.5. Đối tượng nghiên cứu
• 2.6. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.7. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.8. Phương pháp nghiên cứu
• 2.9. Thiết kế nghiên cứu
• 2.10. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.11. Phương pháp tiến hành. Các biến số nghiên cứu
• 2.12. Phương pháp lượng giá kết quả điều trị
• 2.13. Thời gian địa điểm nghiên cứu
• 2.14. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.15. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
• 3.1.1. Đặc điểm chung
• 3.1.2. Đặc điểm lâm sàng trước điều trị của đối tượng nghiên cứu
• 3.1.3. Đặc điểm hình ảnh tổn thương trên phim X-quang
• 3.2. Hiệu quả điều trị
• 3.2.1. Hiệu quả giảm đau theo thang điểm VAS sau điều trị
• 3.2.2. Hiệu quả cải thiện tầm vận động cột sống cổ sau điều trị
• 3.2.3. Hiệu quả cải thiện chức năng sinh hoạt hàng ngày theo thang điểm NDI
• 3.2.4. Hiệu quả điều trị chung
• 3.3. Tác dụng không mong muốn của phương pháp điều trị
• 3.3.1. Tác dụng không mong muốn trên lâm sàng
• 3.3.2. Tác dụng không mong muốn trên cận lâm sàng
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC HÌNH

I. Đau Cổ Gáy Tổng Quan Về Bệnh Lý và Gánh Nặng 55 ký tự

Đau vùng cổ gáy là một vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng đến gần một nửa dân số trưởng thành. Nghiên cứu cho thấy đây là một gánh nặng bệnh tật lớn, gây ra nhiều năm sống mất đi do bệnh tật. Một trong những nguyên nhân chính gây đau cổ gáy là thoái hóa cột sống cổ (THCSC), một bệnh lý mạn tính liên quan đến sự thoái hóa sụn khớp và đĩa đệm. Tại Việt Nam, THCSC chiếm tỷ lệ đáng kể trong các bệnh lý thoái hóa khớp, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Điều trị hiệu quả đau cổ gáy là một mối quan tâm lớn của nhiều chuyên gia y tế. Y học hiện đại tập trung vào điều trị triệu chứng, kết hợp thuốc và vật lý trị liệu. Y học cổ truyền sử dụng các phương pháp như châm cứu, xoa bóp bấm huyệt để khu phong, tán hàn, trừ thấp, thông kinh hoạt lạc. Ôn kinh phương, một chế phẩm dùng ngoài, đã được chứng minh có tác dụng khả quan trong điều trị bệnh lý cơ xương khớp.

1.1. Tỷ Lệ Mắc và Gánh Nặng Bệnh Tật Toàn Cầu Của Đau Cổ Gáy

Đau vùng cổ gáy là một vấn đề sức khỏe phổ biến, với tỷ lệ mắc từ 10,4% đến 21,3% mỗi năm và là nguyên nhân hàng thứ tư gây ra tàn tật trên toàn thế giới. Tỷ lệ này cao hơn ở người lớn tuổi do sự biến đổi thoái hóa của khớp bề mặt và sự xẹp lún của đĩa đệm cột sống. Nghiên cứu "Gánh nặng bệnh tật toàn cầu 2019" cho thấy đau vùng cổ gáy là một gánh nặng bệnh tật lớn, với tỷ lệ hiện mắc, tỷ lệ mắc mới, số năm sống mất đi do bệnh tật cao. Việc hiểu rõ về gánh nặng này giúp các nhà hoạch định chính sách và chuyên gia y tế tập trung nguồn lực để cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người bị ảnh hưởng.

1.2. Nguyên Nhân Chính Gây Đau Cổ Gáy Thoái Hóa Cột Sống Cổ

Thoái hóa cột sống cổ (THCSC) là một bệnh lý mạn tính khá phổ biến, tiến triển chậm, thường gặp ở người lớn tuổi và/hoặc liên quan đến tư thế vận động. Tổn thương cơ bản của bệnh là tình trạng thoái hóa sụn khớp và/hoặc đĩa đệm ở cột sống cổ. Có thể gặp thoái hóa ở bất kỳ đoạn nào song đoạn C5-C6-C7 là thường gặp nhất. Đau vùng cổ gáy là triệu chứng thường gặp của thoái hóa cột sống cổ. Bệnh gây ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Chính vì vậy, việc chẩn đoán và điều trị sớm THCSC là vô cùng quan trọng.

II. Nguyên Nhân Đau Cổ Gáy Yếu Tố và Cơ Chế Bệnh Sinh 56 ký tự

Thoái hóa cột sống cổ có nhiều nguyên nhân, bao gồm quá trình lão hóa tự nhiên, các yếu tố cơ giới như chấn thương, và các yếu tố khác như nhiễm khuẩn, dị ứng, di truyền, bệnh lý tự miễn, rối loạn nội tiết và chuyển hóa. Quá trình lão hóa làm giảm khả năng tổng hợp collagen và mucopolysaccharid của tế bào sụn và đĩa đệm. Các yếu tố cơ giới, đặc biệt là chấn thương mạn tính, đẩy nhanh quá trình lão hóa. Về cơ chế bệnh sinh, có hai lý thuyết chính là lý thuyết cơ học và lý thuyết tế bào. Cả hai lý thuyết đều giải thích quá trình thoái hóa dẫn đến đau, dựa trên sự hư hỏng của collagen và chất proteoglycan. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh giúp đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

2.1. Các Yếu Tố Nguy Cơ Gây Thoái Hóa Cột Sống Cổ

Nguyên nhân thoái hoá cột sống cổ (THCSC) thường do các yếu tố như sau: Do quá trình lão hóa: các tế bào sụn và đĩa đệm giảm khả năng tổng hợp các sợi collagen và mucopolysaccharid. Các yếu tố cơ giới: là yếu tố quan trọng đẩy nhanh quá trình lão hóa, thường được gọi là hiện tượng quá tải. Ví dụ như yếu tố chấn thương, đặc biệt là các chấn thương mạn tính. Các yếu tố khác: Cơ chế nhiễm khuẩn dị ứng, di truyền dị dạng cột sống, bệnh lý tự miễn, rối loạn nội tiết, chuyển hóa. Việc xác định các yếu tố nguy cơ giúp bác sĩ đưa ra lời khuyên phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

2.2. Cơ Chế Bệnh Sinh của Đau Vai Gáy Do Thoái Hóa Cột Sống

Tùy thuộc vào tuổi và bệnh lý mắc phải (do vi chấn thương, nhiễm khuẩn, dị ứng, rối loạn chuyển hóa, tự miễn…) mà cơ chế bệnh sinh của đau vai gáy do THCSC khác nhau. Hiện nay có hai lý thuyết được đề nghị để giải thích cơ chế bệnh sinh của đau vai gáy do THCSC. Đó là lý thuyết cơ học và lý thuyết tế bào. Cụ thể, lý thuyết cơ học mô tả các vị trí gãy xương do giảm các sợi collagen dẫn đến việc hư hỏng các chất proteoglycan. Lý thuyết tế bào mô tả cơ chế tăng áp khiến tế bào sụn cứng lại, giải phóng các enzyme tiêu protein làm hủy hoại chất căn bản. Việc nghiên cứu cơ chế bệnh sinh giúp phát triển các phương pháp điều trị nhắm vào gốc rễ của vấn đề.

III. Cách Điện Châm Ôn Kinh Phương Giảm Đau Cổ Gáy 58 ký tự

Theo Y học cổ truyền, đau vùng cổ gáy thuộc phạm vi chứng Tý, do vệ khí suy yếu, tà khí xâm nhập, gây bế tắc kinh mạch. Do đó, điều trị tập trung vào khu phong, tán hàn, trừ thấp, thông kinh hoạt lạc. Điện châm và cao dán Ôn kinh phương là hai phương pháp được sử dụng rộng rãi. Điện châm kích thích các huyệt đạo, giúp lưu thông khí huyết. Cao dán Ôn kinh phương, với các thành phần như Ngải cứu, Địa liền, Quế chi, Ô đầu, Dây gắm, có tác dụng khu phong trừ hàn, thông kinh lạc. Sự kết hợp của hai phương pháp này mang lại hiệu quả điều trị cao hơn so với việc sử dụng riêng lẻ.

3.1. Cơ Sở Lý Luận Của Điện Châm Trong Điều Trị Đau Cổ Gáy

Điện châm là một kỹ thuật Y học cổ truyền kết hợp giữa châm cứu truyền thống và kích thích điện. Bằng cách tác động lên các huyệt đạo, điện châm giúp điều hòa khí huyết, giảm đau và cải thiện chức năng vận động. Trong điều trị đau cổ gáy, điện châm thường được áp dụng trên các huyệt vùng cổ vai gáy để giảm co cứng cơ, tăng cường tuần hoàn máu và giảm viêm. Nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả của điện châm trong việc giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân đau cổ gáy.

3.2. Tác Dụng Của Cao Dán Ôn Kinh Phương Thành Phần và Cơ Chế

Cao dán Ôn kinh phương là một chế phẩm dùng ngoài được nghiên cứu và phát triển dựa trên bài thuốc cổ phương Ôn kinh thang. Các thành phần chính của cao dán bao gồm Ngải cứu, Địa liền, Quế chi, Ô đầu, Dây gắm, có tác dụng khu phong trừ hàn, thông kinh lạc. Cao dán được dán trực tiếp lên vùng da đau, giúp các hoạt chất thẩm thấu qua da, tác động trực tiếp vào các mô cơ và khớp, giảm đau và giảm viêm. Thực tế lâm sàng cho thấy, cao dán Ôn kinh phương mang lại hiệu quả giảm đau rõ rệt và an toàn cho người sử dụng.

IV. Nghiên Cứu Hiệu Quả Ôn Kinh Phương Điện Châm Trị Đau 59 ký tự

Nghiên cứu đánh giá hiệu quả của cao dán Ôn kinh phương kết hợp điện châm và xoa bóp bấm huyệt trong điều trị đau vùng cổ gáy cho thấy sự cải thiện đáng kể về mức độ đau, tầm vận động cột sống cổ và chức năng sinh hoạt hàng ngày. Thang điểm VAS giảm đáng kể sau điều trị, cho thấy hiệu quả giảm đau rõ rệt. Tầm vận động cột sống cổ được cải thiện đáng kể, giúp người bệnh vận động linh hoạt hơn. Điểm NDI (Neck Disability Index) cũng giảm, cho thấy sự cải thiện về chức năng sinh hoạt hàng ngày. Kết quả nghiên cứu cung cấp bằng chứng khoa học về hiệu quả của phương pháp điều trị này.

4.1. Đánh Giá Mức Độ Giảm Đau Sau Điều Trị Bằng Thang VAS

Thang điểm VAS (Visual Analog Scale) là một công cụ đơn giản và hiệu quả để đánh giá mức độ đau chủ quan của bệnh nhân. Trong nghiên cứu này, thang VAS được sử dụng để đánh giá mức độ đau trước và sau điều trị bằng cao dán Ôn kinh phương kết hợp điện châm. Kết quả cho thấy điểm VAS trung bình giảm đáng kể sau điều trị, cho thấy hiệu quả giảm đau rõ rệt của phương pháp này. Điều này chứng minh rằng, cao dán ôn kinh phương kết hợp điện châm có thể làm giảm cơn đau cho bệnh nhân.

4.2. Cải Thiện Tầm Vận Động Cột Sống Cổ Sau Điều Trị

Tầm vận động cột sống cổ là một chỉ số quan trọng để đánh giá chức năng vận động của vùng cổ. Trong nghiên cứu này, tầm vận động cột sống cổ được đo trước và sau điều trị bằng cao dán Ôn kinh phương kết hợp điện châm. Kết quả cho thấy tầm vận động cột sống cổ được cải thiện đáng kể sau điều trị, giúp người bệnh vận động linh hoạt hơn. Điều này cho thấy rằng, phương pháp điều trị này có thể giúp khôi phục chức năng vận động bình thường của vùng cổ.

4.3. Ảnh Hưởng Đến Chức Năng Sinh Hoạt Hàng Ngày NDI

Điểm NDI (Neck Disability Index) là một công cụ đánh giá mức độ ảnh hưởng của đau cổ gáy đến chức năng sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân. Trong nghiên cứu, điểm NDI được đo trước và sau điều trị. Kết quả cho thấy điểm NDI giảm, chứng minh người bệnh đã cải thiện chức năng sinh hoạt hàng ngày sau điều trị. Ôn kinh phương và Điện châm giúp người bệnh dễ dàng thực hiện các công việc, giảm bớt sự phụ thuộc vào người khác.

V. Lưu Ý Khi Dùng Điện Châm Ôn Kinh Phương Trị Đau 54 ký tự

Mặc dù cao dán Ôn kinh phương và điện châm là phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả, vẫn cần lưu ý một số tác dụng không mong muốn và chống chỉ định. Tác dụng không mong muốn có thể bao gồm kích ứng da tại vị trí dán cao, hoặc cảm giác khó chịu sau điện châm. Chống chỉ định bao gồm phụ nữ có thai, người có bệnh lý da liễu tại vùng cổ gáy, và người có tiền sử dị ứng với các thành phần của cao dán. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

5.1. Tác Dụng Không Mong Muốn và Biện Pháp Xử Lý

Trong quá trình điều trị bằng cao dán Ôn kinh phương kết hợp điện châm, một số bệnh nhân có thể gặp tác dụng không mong muốn như kích ứng da tại vị trí dán cao, hoặc cảm giác khó chịu sau điện châm. Các tác dụng này thường nhẹ và tự khỏi. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng, bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp. Việc theo dõi sát sao tình trạng bệnh nhân giúp phát hiện và xử lý kịp thời các tác dụng phụ.

5.2. Chống Chỉ Định Của Phương Pháp Điều Trị Kết Hợp

Mặc dù cao dán Ôn kinh phương và điện châm là phương pháp điều trị an toàn, nhưng vẫn có một số chống chỉ định cần lưu ý. Chống chỉ định bao gồm phụ nữ có thai, người có bệnh lý da liễu tại vùng cổ gáy, và người có tiền sử dị ứng với các thành phần của cao dán. Bệnh nhân có tiền sử bệnh tim mạch hoặc rối loạn đông máu cũng cần thận trọng khi sử dụng điện châm. Việc thăm khám và tư vấn kỹ lưỡng trước khi điều trị giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân.

VI. Tương Lai Nghiên Cứu Ứng Dụng Cao Dán Ôn Kinh Phương 57 ký tự

Nghiên cứu về hiệu quả của cao dán Ôn kinh phương kết hợp điện châm trong điều trị đau vùng cổ gáy mở ra nhiều hướng đi mới trong việc điều trị bệnh lý này. Cần có thêm các nghiên cứu quy mô lớn hơn, với thời gian theo dõi dài hơn để đánh giá đầy đủ hiệu quả và tính an toàn của phương pháp. Nghiên cứu cũng cần tập trung vào việc xác định các yếu tố dự báo hiệu quả điều trị, giúp cá nhân hóa phác đồ điều trị cho từng bệnh nhân. Ngoài ra, việc phát triển các dạng bào chế mới của Ôn kinh phương, dễ sử dụng và hiệu quả hơn, cũng là một hướng đi đầy tiềm năng.

6.1. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Phương Pháp Điều Trị

Nghiên cứu về hiệu quả của cao dán Ôn kinh phương kết hợp điện châm cần tiếp tục được mở rộng với quy mô lớn hơn và thời gian theo dõi dài hơn. Các nghiên cứu cần tập trung vào việc so sánh hiệu quả của phương pháp này với các phương pháp điều trị khác, như thuốc giảm đau, vật lý trị liệu, hoặc phẫu thuật. Ngoài ra, việc nghiên cứu về cơ chế tác dụng của phương pháp cũng cần được đẩy mạnh, giúp hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của các thành phần trong cao dán và tác động của điện châm lên cơ thể.

6.2. Phát Triển Các Dạng Bào Chế Mới Của Ôn Kinh Phương

Việc phát triển các dạng bào chế mới của Ôn kinh phương, dễ sử dụng và hiệu quả hơn, là một hướng đi đầy tiềm năng. Các dạng bào chế mới có thể bao gồm kem bôi, gel, hoặc miếng dán có chứa các hoạt chất của Ôn kinh phương. Các dạng bào chế này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng về khả năng thẩm thấu qua da, tác dụng dược lý và tính an toàn. Ngoài ra, việc kết hợp các hoạt chất của Ôn kinh phương với các công nghệ tiên tiến, như nanoemulsion hoặc liposome, có thể giúp tăng cường hiệu quả điều trị và giảm tác dụng phụ.