I. Giới thiệu chung về đất nông nghiệp tại huyện Cầu Ngang Trà Vinh
Huyện Cầu Ngang, thuộc tỉnh Trà Vinh, có điều kiện địa lý phức tạp với địa hình đồng bằng ven biển. Đất nông nghiệp tại đây chủ yếu là đất phèn và đất mặn, chiếm 58,21% diện tích tự nhiên. Khí hậu nhiệt đới gió mùa ven biển, với nền nhiệt cao và lượng mưa lớn, tạo ra những thách thức cho sản xuất nông nghiệp. Việc đánh giá đất là cần thiết để xác định khả năng sử dụng đất cho các loại hình sản xuất nông nghiệp khác nhau. Theo nghiên cứu, đến năm 2020, diện tích đất nông nghiệp của huyện đạt 26.739 ha, chiếm 81,45% diện tích tự nhiên. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc chuyển đổi sử dụng đất nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu.
1.1. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp
Tình hình sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Cầu Ngang đang gặp nhiều khó khăn do tác động của biến đổi khí hậu. Nhiều khu vực bị xâm ngập mặn, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Việc chuyển đổi sử dụng đất cần được thực hiện để nâng cao hiệu quả sản xuất. Các loại hình sử dụng đất hiện tại cần được đánh giá để xác định khả năng thích ứng với điều kiện khí hậu mới. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có 10 vùng thích nghi trong điều kiện hiện tại và 12 vùng thích nghi trong điều kiện có tác động của biến đổi khí hậu.
II. Phương pháp đánh giá đất nông nghiệp
Nghiên cứu sử dụng phương pháp đánh giá đất của FAO (1976, 1985, 2007) làm cơ sở lý thuyết. Các bước nghiên cứu được thực hiện theo quy trình đánh giá đất nông nghiệp của Việt Nam (TCVN 8409-2012). Phương pháp này cho phép xác định các loại hình sử dụng đất phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội của huyện Cầu Ngang. Kết quả đánh giá cho thấy có 6 loại hình sử dụng đất được lựa chọn để đánh giá khả năng thích nghi. Việc áp dụng phương pháp này giúp xác định rõ ràng các vùng đất có tiềm năng phát triển nông nghiệp, từ đó đưa ra các kiến nghị về quy hoạch đất nông nghiệp.
2.1. Đánh giá khả năng thích nghi đất đai
Đánh giá khả năng thích nghi đất đai là một phần quan trọng trong nghiên cứu. Nghiên cứu đã xác định được 20 đơn vị đất đai trong điều kiện hiện tại và 33 đơn vị đất đai trong điều kiện có tác động của biến đổi khí hậu. Kết quả này cho thấy sự cần thiết phải điều chỉnh cơ cấu sử dụng đất để phù hợp với tình hình thực tế. Việc đánh giá đất không chỉ giúp xác định tiềm năng sử dụng mà còn hỗ trợ trong việc xây dựng các chính sách quản lý đất đai hiệu quả.
III. Kiến nghị chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp
Dựa trên kết quả đánh giá, nghiên cứu đề xuất các phương án chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp đến năm 2030. Các loại hình sử dụng đất như LUT-1, LUT-3, và LUT-4 được xác định là có tiềm năng cao trong điều kiện hiện tại và trong điều kiện có tác động của biến đổi khí hậu. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng đất mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Các chính sách chính sách đất đai cần được điều chỉnh để hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi này.
3.1. Định hướng quy hoạch sử dụng đất
Định hướng quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp cần phải dựa trên các kết quả đánh giá đất và tình hình thực tế của huyện Cầu Ngang. Việc quy hoạch cần chú trọng đến khả năng thích nghi của đất đai với biến đổi khí hậu. Các biện pháp như cải tạo đất, lựa chọn giống cây trồng phù hợp và áp dụng công nghệ mới sẽ là những yếu tố quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tham gia của cộng đồng trong quá trình quy hoạch và thực hiện các chính sách liên quan đến quản lý đất đai.
