Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động hỗ trợ sinh viên nội trú đóng vai trò thiết yếu trong việc nâng cao chất lượng đào tạo tại Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN). Với quy mô phục vụ khoảng 1900 sinh viên tại Ký túc xá (KTX) Ngoại ngữ, các hoạt động này bao gồm hỗ trợ học tập, đời sống, tâm lý, kỹ năng mềm, việc làm và các hoạt động ngoại khóa. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá chất lượng các hoạt động hỗ trợ sinh viên nội trú tại KTX Ngoại ngữ trong giai đoạn 2018-2019, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả phục vụ. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh ĐHQGHN đang đẩy mạnh kiểm định chất lượng giáo dục theo tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là trong khuôn khổ Mạng lưới Đảm bảo chất lượng các trường đại học ASEAN (AUN-QA). Việc đánh giá này giúp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu của các hoạt động hỗ trợ, góp phần cải thiện môi trường học tập và sinh hoạt cho sinh viên nội trú, đồng thời tạo mô hình tham khảo cho các đơn vị quản lý ký túc xá khác trong hệ thống ĐHQGHN và các trường đại học trên cả nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình SERVQUAL của Parasuraman, Zeithaml và Berry (1988), một trong những công cụ đánh giá chất lượng dịch vụ phổ biến nhất, gồm 5 tiêu chí chính: phương tiện hữu hình, độ tin cậy, sự đáp ứng, sự bảo đảm và sự đồng cảm. Mô hình này được điều chỉnh phù hợp với đặc thù dịch vụ hỗ trợ sinh viên nội trú tại KTX Ngoại ngữ, bổ sung các tiêu chí liên quan đến học tập, tâm lý, kỹ năng mềm, việc làm và hoạt động ngoại khóa. Ngoài ra, nghiên cứu tham khảo lý thuyết xác nhận kỳ vọng (Expectation Confirmation Theory) để giải thích sự khác biệt giữa kỳ vọng và cảm nhận của sinh viên về chất lượng dịch vụ. Các khái niệm về dịch vụ giáo dục, chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng trong môi trường giáo dục đại học cũng được tích hợp nhằm xây dựng khung lý thuyết toàn diện.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp định lượng và định tính. Dữ liệu định lượng được thu thập qua bảng hỏi khảo sát 416 sinh viên nội trú tại KTX Ngoại ngữ, sử dụng thang đo Likert 5 điểm dựa trên các tiêu chí SERVQUAL và các tiêu chí bổ sung phù hợp với thực tế. Dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn sâu 15 cán bộ, nhân viên Ban quản lý KTX nhằm bổ sung góc nhìn quản lý và đánh giá thực trạng. Mẫu nghiên cứu được chọn ngẫu nhiên nhằm đảm bảo tính đại diện. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS, áp dụng các kỹ thuật thống kê mô tả, phân tích nhân tố xác nhận và kiểm định độ tin cậy thang đo. Quá trình nghiên cứu diễn ra từ tháng 8/2018 đến tháng 10/2019, gồm các bước: nghiên cứu tài liệu, xây dựng và thử nghiệm bộ công cụ khảo sát, thu thập dữ liệu, phân tích và báo cáo kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng hỗ trợ học tập: Sinh viên đánh giá mức độ yên tĩnh và trang thiết bị phòng học đạt trung bình khá với điểm trung bình khoảng 3.8/5, cho thấy cơ sở vật chất phục vụ học tập tương đối đáp ứng nhu cầu. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 25% sinh viên phản ánh thiếu ổ cắm điện và bàn ghế chưa phù hợp.

  2. Hỗ trợ tâm lý và kỹ năng mềm: Các hoạt động tư vấn tâm lý và kỹ năng mềm được đánh giá ở mức 3.6/5, với 68% sinh viên đồng ý rằng các lớp kỹ năng mềm như thuyết trình, quản lý thời gian có chất lượng tốt. Tuy nhiên, vẫn có 20% sinh viên mong muốn tăng cường các dịch vụ tư vấn cá nhân và hỗ trợ giải quyết mâu thuẫn.

  3. Hỗ trợ việc làm: Khoảng 70% sinh viên cho biết các hội chợ việc làm và trang fanpage tuyển dụng của KTX giúp họ tìm kiếm việc làm hiệu quả hơn. Điểm trung bình đánh giá hoạt động này là 3.7/5, phản ánh sự quan tâm và hiệu quả bước đầu của các hoạt động hướng nghiệp.

  4. Hoạt động ngoại khóa và phương tiện hữu hình: Các hoạt động thể thao, văn nghệ được đánh giá tích cực với điểm trung bình 3.9/5. Tuy nhiên, về phương tiện hữu hình như cơ sở hạ tầng, nhà ăn, phòng gym, điểm đánh giá chỉ đạt khoảng 3.4/5, cho thấy cần cải thiện về mặt vật chất.

  5. Sự đáp ứng và đồng cảm của nhân viên: Sinh viên đánh giá cao thái độ phục vụ, sự sẵn sàng hỗ trợ của cán bộ quản lý với điểm trung bình 4.0/5. Sự đồng cảm và hiểu biết nhu cầu sinh viên cũng được ghi nhận ở mức 3.8/5.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy các hoạt động hỗ trợ sinh viên nội trú tại KTX Ngoại ngữ đạt mức khá, đặc biệt là về mặt nhân sự và các hoạt động ngoại khóa. Tuy nhiên, cơ sở vật chất và một số dịch vụ hỗ trợ việc làm, tư vấn tâm lý còn hạn chế, ảnh hưởng đến sự hài lòng chung. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với nghiên cứu tại Đại học Y Urmia (2015) khi chất lượng dịch vụ được đánh giá trên mức trung bình nhưng vẫn cần cải thiện. Việc sử dụng mô hình SERVQUAL giúp xác định rõ các tiêu chí cần tập trung nâng cao, đồng thời dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện điểm trung bình từng tiêu chí và bảng phân tích nhân tố để minh họa mối quan hệ giữa các yếu tố. Kết quả cũng phản ánh đúng đặc thù dịch vụ giáo dục nội trú, trong đó mối quan hệ giữa cán bộ và sinh viên có tính phân tầng, ảnh hưởng đến sự đánh giá của sinh viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cấp cơ sở vật chất: Đầu tư cải tạo phòng học, phòng tự học, bổ sung trang thiết bị như ổ cắm điện, bàn ghế phù hợp nhằm nâng cao chất lượng học tập. Mục tiêu đạt điểm đánh giá trên 4.0 trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý KTX phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ Sinh viên.

  2. Mở rộng dịch vụ tư vấn tâm lý và kỹ năng mềm: Thành lập phòng tham vấn chuyên sâu, tổ chức thêm các lớp kỹ năng mềm theo nhu cầu sinh viên. Mục tiêu tăng tỷ lệ hài lòng lên 80% trong 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý KTX và các chuyên gia tư vấn.

  3. Tăng cường hoạt động hỗ trợ việc làm: Tổ chức thêm hội chợ việc làm, mở rộng kênh thông tin tuyển dụng, kết nối doanh nghiệp để tạo cơ hội thực tập và việc làm cho sinh viên. Mục tiêu tăng 20% số sinh viên tìm được việc làm qua kênh KTX trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Hỗ trợ Sinh viên và Ban quản lý KTX.

  4. Đào tạo nâng cao năng lực nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng giao tiếp, xử lý tình huống, nâng cao sự đồng cảm và thái độ phục vụ. Mục tiêu cải thiện điểm đánh giá sự đồng cảm và đáp ứng lên trên 4.2 trong 9 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý KTX phối hợp với phòng nhân sự.

  5. Xây dựng không gian văn hóa và sinh hoạt đa dạng: Tổ chức các câu lạc bộ âm nhạc, nghệ thuật, thể thao nhằm tạo môi trường sinh hoạt lành mạnh, phong phú cho sinh viên. Mục tiêu tăng tỷ lệ tham gia hoạt động ngoại khóa lên 75% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý KTX và các tổ chức sinh viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban quản lý ký túc xá và Trung tâm Hỗ trợ Sinh viên: Nhận diện điểm mạnh, điểm yếu trong hoạt động hỗ trợ sinh viên nội trú, từ đó xây dựng kế hoạch cải tiến phù hợp với nhu cầu thực tế.

  2. Các nhà quản lý giáo dục đại học: Áp dụng mô hình đánh giá chất lượng dịch vụ dựa trên SERVQUAL để nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ sinh viên, góp phần vào công tác kiểm định chất lượng giáo dục.

  3. Giảng viên và cán bộ tư vấn sinh viên: Hiểu rõ hơn về nhu cầu và mức độ hài lòng của sinh viên nội trú, từ đó điều chỉnh phương pháp hỗ trợ học tập và tư vấn tâm lý hiệu quả hơn.

  4. Sinh viên nội trú và các tổ chức sinh viên: Nắm bắt các hoạt động hỗ trợ hiện có, tham gia đóng góp ý kiến và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ cộng đồng sinh viên.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chất lượng các hoạt động hỗ trợ sinh viên nội trú được đánh giá như thế nào?
    Kết quả khảo sát cho thấy chất lượng các hoạt động đạt mức khá, với điểm trung bình từ 3.4 đến 4.0 trên thang 5 điểm, trong đó sự đáp ứng và thái độ nhân viên được đánh giá cao nhất.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để đánh giá chất lượng dịch vụ?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp định lượng và định tính, kết hợp bảng hỏi khảo sát 416 sinh viên và phỏng vấn sâu 15 cán bộ quản lý, phân tích dữ liệu bằng phần mềm SPSS.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến sự hài lòng của sinh viên nội trú?
    Các yếu tố gồm sự đáp ứng của nhân viên, chất lượng cơ sở vật chất, hoạt động tư vấn tâm lý và kỹ năng mềm, cũng như các hoạt động ngoại khóa được sinh viên đánh giá là quan trọng.

  4. Có những đề xuất nào để nâng cao chất lượng hoạt động hỗ trợ sinh viên?
    Đề xuất bao gồm nâng cấp cơ sở vật chất, mở rộng dịch vụ tư vấn, tăng cường hỗ trợ việc làm, đào tạo nhân viên và xây dựng không gian văn hóa đa dạng cho sinh viên.

  5. Nghiên cứu có thể áp dụng cho các ký túc xá khác không?
    Mô hình và kết quả nghiên cứu có thể làm cơ sở tham khảo cho các ký túc xá khác trong ĐHQGHN và các trường đại học khác nhằm đánh giá và nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ sinh viên nội trú.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã đánh giá toàn diện chất lượng các hoạt động hỗ trợ sinh viên nội trú tại KTX Ngoại ngữ, ĐHQGHN, dựa trên mô hình SERVQUAL và dữ liệu thực tế từ sinh viên và cán bộ quản lý.
  • Kết quả cho thấy các hoạt động đạt mức khá, với điểm mạnh về sự đáp ứng và thái độ nhân viên, nhưng còn hạn chế về cơ sở vật chất và một số dịch vụ hỗ trợ việc làm, tư vấn tâm lý.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ trong vòng 6-12 tháng tới, tập trung vào cải thiện cơ sở vật chất, mở rộng dịch vụ tư vấn, tăng cường hỗ trợ việc làm và đào tạo nhân viên.
  • Nghiên cứu góp phần bổ sung cơ sở lý luận và thực tiễn cho công tác quản lý và nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ sinh viên nội trú tại các ký túc xá đại học.
  • Khuyến nghị các đơn vị liên quan tiếp tục áp dụng mô hình đánh giá này định kỳ để theo dõi và cải tiến chất lượng dịch vụ, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các ký túc xá khác trong hệ thống ĐHQGHN.

Hành động tiếp theo: Ban quản lý KTX và Trung tâm Hỗ trợ Sinh viên cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để đảm bảo chất lượng dịch vụ ngày càng được nâng cao, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của sinh viên nội trú.