Đặc Điểm Truyện Kinh Dị Việt Nam Nửa Đầu Thế Kỷ XX

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. MỞ ĐẦU

1.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

1.2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

1.3. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.5. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN

1.6. BỐ CỤC LUẬN ÁN

2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CỦA LUẬN ÁN

2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

2.2. Những nghiên cứu chung về văn học “huyễn tưởng - kinh dị”

2.3. Những nghiên cứu liên quan trực tiếp đến đề tài luận án

2.4. Đánh giá về tình hình nghiên cứu văn học huyễn tưởng - kinh dị và những vấn đề đặt ra của luận án

2.5. Nhận định chung về tình hình nghiên cứu

2.6. Những vấn đề đặt ra và giải quyết ở luận án

3. DIỆN MẠO VÀ QUÁ TRÌNH VẬN ĐỘNG CỦA TRUYỆN KINH DỊ TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM

3.1. Nhận diện truyện kinh dị trong văn học Việt Nam

3.2. Xác lập khái niệm “truyện kinh dị”

3.3. Truyện kinh dị trong hệ thống phân loại văn học dân tộc

3.4. Quá trình vận động của truyện kinh dị Việt Nam

3.4.1. Giai đoạn thứ nhất, từ năm 1930 đến năm 1954

3.4.2. Giai đoạn thứ hai, từ năm 1954 đến đầu thế kỷ XXI

4. THẾ GIỚI HÌNH TƯỢNG VÀ DẤU ẤN VĂN HÓA, LỊCH SỬ TRONG TRUYỆN KINH DỊ VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỶ XX

4.1. Đặc điểm thế giới nghệ thuật trong truyện kinh dị Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX

4.2. Không gian bí hiểm và khung cảnh “xứ lạ” trong truyện kinh dị

4.3. Hình tượng nhân - vật trong truyện kinh dị

4.4. Dấu ấn văn hoá và lịch sử trong truyện kinh dị Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX

4.4.1. Dấu ấn văn hoá dân tộc trong truyện kinh dị

4.4.2. Dấu ấn lịch sử - thời đại trong truyện kinh dị

5. ĐẶC ĐIỂM TRUYỆN KINH DỊ VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỶ XX QUA CỐT TRUYỆN, KẾT CẤU VÀ NGÔN NGỮ

5.1. Đặc điểm cốt truyện và kết cấu của truyện kinh Dị việt Nam

5.2. Đặc điểm cốt truyện truyện kinh dị

5.3. Đặc điểm kết cấu truyện kinh dị

5.4. Đặc điểm ngôn ngữ truyện kinh dị Việt Nam

5.4.1. Ngôn ngữ trần thuật mang đậm sắc thái kinh dị, ma quái

5.4.2. Ngôn ngữ trần thuật giàu kịch tính

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Truyện Kinh Dị Việt Nam Nửa Đầu TK XX

Trong đời sống văn học Việt Nam, mảng sáng tác về huyễn tưởng, siêu thực luôn có sức hút lớn. Những câu chuyện kỳ quái, khác lạ, phi thường đáp ứng nhu cầu thưởng thức của độc giả và tạo nên sự đa dạng cho nền văn học. Văn học kinh dị Việt Nam góp phần đẩy nhanh quá trình hiện đại hóa văn học dân tộc đầu thế kỷ XX. Tuy nhiên, mảng văn học này thường nằm ở vị trí “bên lề” và chưa được đánh giá cao trong các công trình nghiên cứu. Đây là một nghịch lý cần được giải quyết. Trong vài thập niên gần đây, truyện kinh dị Việt Nam đã được giới nghiên cứu quan tâm, nhưng chủ yếu tập trung vào di sản truyền thống. Di sản hiện đại, đặc biệt là truyện kinh dị giai đoạn đầu thế kỷ XX, còn rất hạn chế. Vì vậy, cần có những nghiên cứu sâu sắc và hệ thống hơn về văn học kinh dị Việt Nam giai đoạn này.

1.1. Vai Trò Của Yếu Tố Kinh Dị Trong Văn Học Việt Nam

Văn học huyễn tưởng, kinh dị có vai trò quan trọng vào thời điểm mang tính bước ngoặt của lịch sử văn học dân tộc. Giai đoạn đầu thế kỷ XX, khi văn học Việt Nam diễn ra sự thay đổi hệ hình, từ trung đại sang hiện đại, mảng văn học này cũng đã góp phần quan trọng vào việc đẩy nhanh quá trình hiện đại hoá. Sự xuất hiện của truyện kinh dị Việt Nam một mặt đáp ứng nhu cầu, thị hiếu thưởng thức của độc giả, mặt khác, góp phần tạo nên sự đa dạng, phong phú của nền văn học nước nhà.

1.2. Thực Trạng Nghiên Cứu Văn Học Kinh Dị Việt Nam Hiện Nay

Hiện nay, văn học kinh dị Việt Nam vẫn còn nhiều vấn đề bỏ ngỏ và chưa được nghiên cứu đầy đủ, hệ thống. Một định nghĩa rõ ràng và thuật ngữ mang nội hàm minh bạch về truyện kinh dị Việt Nam vẫn đang được bàn thảo. Sự phân tán và khác biệt trong quan niệm của giới chuyên môn về những vấn đề cốt lõi của truyện kinh dị gây trở ngại lớn cho việc nhận thức. Cần có cách tiếp cận và phương pháp nhận thức phù hợp hơn để nghiên cứu loại hình văn học này một cách hiệu quả. Cách thức tiếp cận, phương pháp nhận thức. Sự thiếu phù hợp, ít tương thích giữa phương pháp nghiên cứu được lựa chọn, thậm chí chính “giới hạn của phương pháp” cũng ảnh hưởng nhiều tới kết quả nghiên cứu.

II. Vấn Đề Đặt Ra Khi Nghiên Cứu Truyện Ma Việt Nam Nửa Đầu TK XX

Việc nghiên cứu truyện ma Việt Nam gặp nhiều khó khăn do sự mơ hồ trong định nghĩa và phân loại. Một định nghĩa rõ ràng về truyện kinh dị vẫn chưa được thống nhất. Sự khác biệt giữa truyện kinh dị với các thể loại khác như truyện truyền kỳ, truyện chí quái, truyện ma quỷ, truyện huyễn tưởng còn chưa được phân biệt rạch ròi. Thời điểm xuất hiện và tác giả của truyện kinh dị trong văn học hiện đại Việt Nam cũng là những câu hỏi chưa có lời giải đáp thỏa đáng. Những vấn đề lý thuyết này cần được làm rõ để có thể đưa ra những kết luận chính xác và thuyết phục về truyện kinh dị Việt Nam.

2.1. Những Khó Khăn Trong Định Nghĩa Kinh Dị Việt Nam Nửa Đầu Thế Kỷ 20

Việc xác định một định nghĩa cụ thể và thống nhất về kinh dị Việt Nam là một thách thức lớn. Sự đa dạng trong cách tiếp cận và quan điểm của các nhà nghiên cứu dẫn đến những hiểu lầm và tranh cãi. Điều này gây khó khăn cho việc phân tích và đánh giá các tác phẩm kinh dị Việt Nam một cách khách quan. Trên thực tế, cho đến bây giờ trong giới chuyên môn vẫn đang tồn tại nhiều quan niệm, nhiều cách hiểu khác nhau về những vấn đề rất cơ bản liên quan đến truyện kinh dị. Chẳng hạn câu hỏi Thế nào là truyện kinh dị (?)

2.2. So Sánh Truyện Kinh Dị Việt Nam Với Các Thể Loại Khác

Việc phân biệt truyện kinh dị Việt Nam với các thể loại văn học khác như truyện truyền kỳ, chí quái, chí dị, truyện ma quỷ, truyện huyễn tưởng là cần thiết. Sự chồng chéo và tương đồng giữa các thể loại này đòi hỏi một sự phân tích kỹ lưỡng và sâu sắc để xác định những đặc trưng riêng biệt của truyện kinh dị. Truyện kinh dị giống/ khác với các kiểu loại/ loại hình văn học khác như truyện truyền kỳ, truyện chí quái, chí dị, truyện ma quỷ, truyện huyễn tưởng…như thế nào (?)

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Đặc Điểm Truyện Kinh Dị Việt Nam Hiệu Quả

Nghiên cứu đặc điểm truyện kinh dị Việt Nam đòi hỏi sự kết hợp của nhiều phương pháp khác nhau. Phương pháp loại hình giúp phân loại và đánh giá truyện kinh dị một cách hợp lý. Phương pháp phân tích và tổng hợp được sử dụng để tìm hiểu đặc điểm nội dung và nghệ thuật của từng tác phẩm. Phương pháp so sánh, đối chiếu giúp tìm ra những nét tương đồng và dị biệt giữa các tác phẩm, tác giả, giai đoạn, và giữa truyện kinh dị với các thể loại khác. Phương pháp nghiên cứu “trường hợp” được sử dụng để khảo sát các tác phẩm tiêu biểu, đại diện. Ngoài ra, còn cần sử dụng phương pháp thống kê - mô tả, phương pháp cấu trúc - hệ thống, và các phương pháp đặc thù của văn hoá học, tự sự học, thi pháp học.

3.1. Ứng Dụng Phương Pháp Loại Hình Trong Nghiên Cứu Văn Học Kinh Dị

Phương pháp nghiên cứu loại hình giúp nhận diện, phân loại và đánh giá truyện kinh dị Việt Nam một cách hợp lý. Nó cho phép chúng ta xác định các yếu tố chung và riêng của các tác phẩm, từ đó đưa ra những nhận xét chính xác và toàn diện về thể loại này. Truyện kinh dị Việt Nam là một hiện tượng văn học rất đa dạng về hình thức thể loại, có số lượng lớn và quy mô khác nhau. Vì thế một trong những phương pháp nghiên cứu được sử dụng để nhận thức, khám phá đối tượng là phương pháp loại hình.

3.2. Vai Trò Của So Sánh Đối Chiếu Trong Nghiên Cứu Truyện Ma Việt Nam

Phương pháp so sánh, đối chiếu giúp làm rõ những nét tương đồng và dị biệt giữa các tác phẩm, tác giả, giai đoạn, và giữa truyện kinh dị Việt Nam với các thể loại khác. Nó cũng giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự ảnh hưởng và tiếp thu các yếu tố văn học từ nước ngoài. Mục đích cuối cùng của việc so sánh, đối chiếu là để tìm ra những nét tương đồng và dị biệt giữa các sự vật, hiện tượng đời sống. Ở luận án này, chúng tôi sẽ tiến hành so sánh, đối chiếu đối tượng trên những cấp độ, những phạm vi khác nhau: so sánh, đối chiếu giữa các tác phẩm, các tác giả, các giai đoạn; so sánh đối chiếu giữa truyện kinh dị với các thể loại hoặc loại hình văn học khác.

IV. Đặc Điểm Cốt Truyện Truyện Kinh Dị Việt Nam Nửa Đầu TK XX

Cốt truyện của truyện kinh dị Việt Nam thường xoay quanh những sự kiện kỳ lạ, bí ẩn, và siêu nhiên. Các yếu tố kinh dị thường được xây dựng dựa trên văn hóa dân gian, tín ngưỡng, và lịch sử Việt Nam. Nhân vật thường đối diện với những thế lực đen tối, ma quỷ, hoặc những hiện tượng không thể giải thích được. Cốt truyện thường có những bước ngoặt bất ngờ, tạo nên sự căng thẳng và hồi hộp cho người đọc. Ngôn ngữ trần thuật mang đậm sắc thái kinh dị, ma quái, ngôn ngữ trần thuật giàu kịch tính.

4.1. Yếu Tố Văn Hóa Dân Gian Trong Cốt Truyện Truyện Kinh Dị

Văn hóa dân gian đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cốt truyện của truyện kinh dị Việt Nam. Các yếu tố như ma quỷ, linh hồn, bùa chú, và các truyền thuyết địa phương thường được sử dụng để tạo nên sự rùng rợn và ám ảnh. Dấu ấn văn hoá dân tộc trong truyện kinh dị. Truyện kinh dị kết tinh trong đó những giá trị văn hoá tinh thần, thể hiện tâm thức văn hoá cộng đồng.

4.2. Xây Dựng Nhân Vật Trong Truyện Ma Việt Nam

Nhân vật trong truyện ma Việt Nam thường là những người bình thường, bị cuốn vào những sự kiện siêu nhiên và phải đối mặt với những thử thách đáng sợ. Sự đấu tranh giữa con người và thế lực đen tối là một yếu tố quan trọng trong việc xây dựng cốt truyện. Hình tượng nhân - vật trong truyện kinh dị. Nhân vật thường đối diện với những thế lực đen tối, ma quỷ, hoặc những hiện tượng không thể giải thích được.

V. Dấu Ấn Lịch Sử Văn Hóa Truyện Kinh Dị Việt Nam

Truyện kinh dị Việt Nam không chỉ mang tính giải trí mà còn phản ánh những dấu ấn lịch sử và văn hóa của dân tộc. Bối cảnh truyện thường gắn liền với những sự kiện lịch sử quan trọng, những phong tục tập quán, và những giá trị văn hóa truyền thống. Qua những câu chuyện kinh dị, người đọc có thể hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa Việt Nam. Ảnh hưởng văn hóa trong truyện kinh dị là vô cùng sâu sắc.

5.1. Bối Cảnh Lịch Sử Trong Truyện Kinh Dị Nửa Đầu Thế Kỷ XX

Những sự kiện lịch sử như chiến tranh, đói nghèo, và sự thay đổi xã hội thường được phản ánh trong truyện kinh dị. Các yếu tố này tạo nên một không khí u ám, bi thương, và đầy ám ảnh cho câu chuyện. Dấu ấn lịch sử - thời đại trong truyện kinh dị. Truyện kinh dị đã chuyển tải không khí, tinh thần thời đại, dấu ấn lịch sử xã hội Việt Nam đầu thế kỷ XX theo một phương cách rất đặc biệt.

5.2. Giá Trị Văn Hóa Truyền Thống Trong Truyện Ma Kinh Dị

Những giá trị văn hóa truyền thống như lòng hiếu thảo, tình yêu gia đình, và sự tôn trọng tổ tiên thường được đề cao trong truyện ma kinh dị. Tuy nhiên, những giá trị này cũng có thể bị bóp méo và biến dạng, tạo nên những yếu tố kinh dị và đáng sợ. Văn hóa dân gian và truyện kinh dị Việt Nam

VI. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Văn Học Kinh Dị Việt Nam

Nghiên cứu văn học kinh dị Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng và hướng phát triển. Cần có những nghiên cứu sâu sắc hơn về các tác giả, tác phẩm ít được biết đến, về sự ảnh hưởng của văn học kinh dị đến đời sống văn hóa, và về vai trò của văn học kinh dị trong việc hình thành bản sắc văn hóa dân tộc. So sánh truyện kinh dị Việt Nam với các nước khác. Cần có nhiều công trình nghiên cứu hơn nữa.

6.1. Phân Tích Truyện Kinh Dị Việt Nam Theo Góc Độ Xã Hội Học

Phân tích truyện kinh dị Việt Nam theo góc độ xã hội học giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những vấn đề xã hội, những mâu thuẫn giai cấp, và những bất công trong xã hội Việt Nam. Những yếu tố này thường được phản ánh trong truyện kinh dị một cách tinh tế và sâu sắc.

6.2. Nghiên Cứu Về Hình Tượng Ma Quỷ Trong Truyện Kinh Dị

Nghiên cứu về hình tượng ma quỷ trong truyện kinh dị giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những nỗi sợ hãi, những ám ảnh, và những quan niệm về thế giới bên kia của người Việt Nam. Hình tượng ma quỷ trong truyện kinh dị Việt Nam.