Đặc điểm của pháp luật trong nhà nước pháp quyền và các vấn đề đặt ra

• Tác giả: Trương Thị Diệu Thúy
• Người hướng dẫn: Phó Giáo Sư-Tiến Sĩ Hoàng Thị Kim Quế
• Trường học: Đại Học Quốc Gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Lý Luận Và Lịch Sử Nhà Nước Và Pháp Luật
• Đề tài: Đặc Điểm Pháp Luật Trong Nhà Nước Pháp Quyền Và Những Vấn Đề Cần Quan Tâm
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ Luật Học
• Năm xuất bản: 2005
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA PHÁP LUẬT TRONG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN
• 1.1. TỔNG QUAN VỀ NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN
• 1.2. NGUỒN GỐC TƯ TƯỞNG CỦA NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN
• 1.3. TƯ TƯỞNG VỀ NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN THỜI CỔ ĐẠI
• 1.4. HỌC THUYẾT VỀ NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN
• 1.5. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN
• 1.6. MỘT SỐ NÉT ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VIỆT NAM XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
• 1.7. MỤC ĐÍCH CỦA NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN XÃ HỘI CHỦ NGHĨA LÀ BẢO ĐẢM VÀ BẢO VỆ QUYỀN CÔNG DÂN, QUYỀN CON NGƯỜI
• 1.8. QUYỀN LỰC NHÀ NƯỚC LÀ THỐNG NHẤT, CÓ SỰ PHÂN CÔNG VÀ PHỐI HỢP GIỮA CÁC CƠ QUAN NHÀ NƯỚC TRONG VIỆC THỰC HIỆN CÁC QUYỀN LẬP PHÁP, HÀNH PHÁP, TƯ PHÁP. BẢO ĐẢM NGUYÊN TẮC TẬP TRUNG DÂN CHỦ TRONG TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA NHÀ NƯỚC
• 1.9. PHÁT HUY DÂN CHỦ, TĂNG CƯỜNG PHÁP CHẾ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
• 1.10. BẢO ĐẢM SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI NHÀ NƯỚC
• 1.11. MỐI QUAN HỆ GIỮA NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT TRONG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN
• 1.12. ĐẶC ĐIỂM CỦA PHÁP LUẬT TRONG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN
• 1.13. PHÁP LUẬT VÌ CON NGƯỜI
• 1.14. PHÁP LUẬT PHẢI BẢO ĐẢM TÍNH DÂN CHỦ
• 1.15. PHÁP LUẬT PHẢI BẢO ĐẢM TÍNH KHÁCH QUAN
• 1.16. TÍNH NHÂN ĐẠO, CÔNG BẰNG CỦA PHÁP LUẬT. TÍNH TỐI CAO CỦA ĐẠO LUẬT TRONG HỆ THỐNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT VÀ NGUYÊN TẮC PHÁP CHẾ TRONG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN
• 1.17. BẢO ĐẢM TÍNH TỐI CAO CỦA CÁC ĐẠO LUẬT TRONG HỆ THỐNG VĂN BẢN PHÁP LUẬT
• 1.18. BẢO ĐẢM NGUYÊN TẮC PHÁP CHẾ
• 1.19. TÍNH MINH BẠCH, CÔNG KHAI CỦA PHÁP LUẬT
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KHUNG PHÁP LUẬT CỦA VIỆT NAM HIỆN NAY VÀ SỰ CẦN THIẾT ĐỔI MỚI QUY TRÌNH LẬP PHÁP NHẰM ĐÁP ỨNG YÊU CẦU XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VIỆT NAM XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
• 2.1. THỰC TRẠNG KHUNG PHÁP LUẬT TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY
• 2.2. HẠN CHẾ VÀ TỒN TẠI
• 2.2.1. VỀ TÍNH TOÀN DIỆN, THỐNG NHẤT CỦA HỆ THỐNG VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT
• 2.2.2. VỀ TÍNH KHẢ THI
• 2.2.3. VỀ TÍNH KHÁCH QUAN
• 2.2.4. VỀ TÍNH MINH BẠCH
• 2.2.5. VỀ VIỆC PHÁT HUY HIỆU LỰC CÁC VĂN BẢN PHÁP LUẬT
• 2.3. SỰ CẦN THIẾT PHẢI ĐỔI MỚI QUY TRÌNH LẬP PHÁP
• 2.3.1. QUY TRÌNH LẬP PHÁP
• 2.3.2. MỐI QUAN HỆ GIỮA QUY TRÌNH LẬP PHÁP VÀ CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC XÂY DỰNG PHÁP LUẬT CỦA QUỐC HỘI
• 2.3.3. KHÁI NIỆM QUY TRÌNH LẬP PHÁP
• 2.3.4. PHÂN BIỆT QUY TRÌNH LẬP PHÁP VÀ QUY TRÌNH LẬP QUY
• 2.3.5. MỘT SỐ NÉT VỀ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG LẬP PHÁP CỦA QUỐC HỘI NƯỚC TA HIỆN NAY
• 2.3.6. SỰ CẦN THIẾT ĐỔI MỚI QUY TRÌNH LẬP PHÁP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
• 2.3.7. HOÀN THIỆN QUY TRÌNH LẬP PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC LẬP PHÁP CỦA QUỐC HỘI
• 2.3.8. HOÀN THIỆN QUY TRÌNH LẬP PHÁP ĐÁP ỨNG YÊU CẦU XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN VIỆT NAM XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP NHẰM ĐỔI MỚI QUY TRÌNH LẬP PHÁP
• 3.1. ĐỔI MỚI QUY TRÌNH XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG LUẬT, PHÁP LỆNH
• 3.2. ĐỔI MỚI CÔNG TÁC XÂY DỰNG DỰ ÁN LUẬT, PHÁP LỆNH
• 3.3. ĐỔI MỚI CÔNG TÁC SOẠN THẢO DỰ ÁN LUẬT, PHÁP LỆNH
• 3.4. NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM TRA CỦA CƠ QUAN THẨM TRA
• 3.5. PHÁT HUY TRÍ TUỆ VÀ QUYỀN LÀM CHỦ CỦA NHÂN DÂN TRONG VIỆC THAM GIA ĐÓNG GÓP Ý KIẾN VÀO DỰ THẢO LUẬT, PHÁP LỆNH
• 3.6. NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI TRONG VIỆC CHỈ ĐẠO VIỆC TIẾP THU CHỈNH LÝ DỰ THẢO LUẬT, PHÁP LỆNH
• 3.7. HOÀN THIỆN QUY TRÌNH THÔNG QUA LUẬT TẠI KỲ HỌP QUỐC HỘI
• 3.8. ĐỔI MỚI HOẠT ĐỘNG CÔNG BỐ LUẬT, PHÁP LỆNH
• 3.9. TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC NGHIÊN CỨU, THÔNG TIN PHỤC VỤ ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI VÀ CÁC CƠ QUAN CỦA QUỐC HỘI
• 3.10. QUY ĐỊNH VỀ TRÌNH TỰ XÂY DỰNG DỰ ÁN LUẬT, PHÁP LỆNH THEO TRÌNH TỰ RÚT GỌN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Nhà nước pháp quyền và đặc điểm của pháp luật trong nhà nước pháp quyền

Chương này tập trung phân tích khái niệm và đặc điểm pháp luật trong nhà nước pháp quyền. Pháp luật trong nhà nước pháp quyền phải đảm bảo tính dân chủ, khách quan, nhân đạo và công bằng. Hệ thống pháp luật cần tuân thủ nguyên tắc pháp chế, tính tối cao của đạo luật và tính minh bạch. Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam hướng tới mục tiêu bảo vệ quyền con người và quyền công dân, đồng thời đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng.

1.1. Tổng quan về nhà nước pháp quyền

Phần này trình bày nguồn gốc tư tưởng về nhà nước pháp quyền, từ thời cổ đại đến hiện đại. Tư tưởng này nhấn mạnh vai trò của pháp luật trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội và quản lý nhà nước. Nhà nước pháp quyền đảm bảo quyền lực nhà nước được phân công và phối hợp giữa các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp.

1.2. Đặc điểm của pháp luật trong nhà nước pháp quyền

Pháp luật trong nhà nước pháp quyền phải đảm bảo tính dân chủ, khách quan và nhân đạo. Hệ thống pháp luật cần tuân thủ nguyên tắc pháp chế và tính tối cao của đạo luật. Tính minh bạch và công khai của pháp luật là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự công bằng xã hội và bảo vệ quyền con người.

II. Thực trạng khung pháp luật Việt Nam và sự cần thiết đổi mới quy trình lập pháp

Chương này đánh giá thực trạng hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay, chỉ ra những hạn chế như thiếu tính toàn diện, thống nhất và khả thi. Quy trình lập pháp cần được đổi mới để đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Việc hoàn thiện quy trình lập pháp sẽ nâng cao chất lượng và hiệu quả của các văn bản pháp luật.

2.1. Thực trạng khung pháp luật Việt Nam

Hệ thống pháp luật Việt Nam hiện nay còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn. Các văn bản pháp luật thiếu tính đồng bộ, thống nhất và khả thi. Tính minh bạch và công khai của pháp luật cũng cần được cải thiện để đảm bảo sự công bằng xã hội.

2.2. Sự cần thiết đổi mới quy trình lập pháp

Đổi mới quy trình lập pháp là yêu cầu cấp thiết để nâng cao chất lượng và hiệu quả của các văn bản pháp luật. Quy trình này cần đảm bảo tính khoa học, hợp lý và sự tham gia của các chủ thể liên quan. Việc hoàn thiện quy trình lập pháp sẽ góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

III. Kiến nghị và giải pháp đổi mới quy trình lập pháp

Chương này đề xuất các giải pháp nhằm đổi mới quy trình lập pháp, bao gồm việc nâng cao vai trò của các chủ thể tham gia, thu hút chuyên gia và phát huy trí tuệ của nhân dân. Quy trình lập pháp cần được hoàn thiện để đảm bảo tính khả thi và phù hợp với thực tiễn. Các giải pháp này nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

3.1. Đổi mới quy trình xây dựng luật và pháp lệnh

Cần đổi mới công tác xây dựng dự án luật và pháp lệnh, nâng cao vai trò của các chủ thể tham gia. Việc thu hút chuyên gia và phát huy trí tuệ của nhân dân sẽ góp phần nâng cao chất lượng của các văn bản pháp luật. Quy trình lập pháp cần đảm bảo tính khoa học và hợp lý.

3.2. Nâng cao chất lượng thẩm tra và thông qua luật

Cần nâng cao chất lượng thẩm tra của các cơ quan thẩm tra và hoàn thiện quy trình thông qua luật tại kỳ họp Quốc hội. Việc tăng cường quyền hạn và trách nhiệm của Chủ tịch Quốc hội sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của quy trình lập pháp. Các giải pháp này nhằm đảm bảo tính khả thi và phù hợp với thực tiễn.