I. Những điểm mới trong thủ tục đặc biệt của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015
Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 đã có những thay đổi đáng kể trong thủ tục đặc biệt, đặc biệt là đối với người dưới 18 tuổi. Những thay đổi này nhằm khắc phục các bất cập từ Bộ luật Tố tụng Hình sự 2003, đảm bảo lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên và phù hợp với các chuẩn mực quốc tế về quyền trẻ em. Thủ tục đặc biệt này được quy định tại Chương 28, Phần thứ 7 của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, với các hướng dẫn cụ thể trong Thông tư liên tịch số 06/2018 và Thông tư số 02/2018 của Tòa án nhân dân tối cao.
1.1. Mở rộng phạm vi áp dụng
Một trong những điểm mới quan trọng là việc mở rộng phạm vi áp dụng thủ tục đặc biệt đối với người dưới 18 tuổi, bao gồm cả người bị hại và người làm chứng. Trước đây, pháp luật tố tụng hình sự chỉ tập trung vào người bị buộc tội mà ít quan tâm đến người bị hại và người làm chứng là người chưa thành niên. Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 đã khắc phục điều này, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và bảo vệ quyền lợi của người dưới 18 tuổi trong quá trình tố tụng.
1.2. Ghi nhận các nguyên tắc tiến hành tố tụng
Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 đã ghi nhận các nguyên tắc tiến hành tố tụng đối với người dưới 18 tuổi, bao gồm nguyên tắc bảo đảm lợi ích tốt nhất, nguyên tắc không phân biệt đối xử, và nguyên tắc tôn trọng quyền được lắng nghe. Những nguyên tắc này thể hiện quan điểm nhân đạo của Nhà nước và tạo điều kiện tối đa để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của trẻ em.
II. Các quy định mới về thủ tục áp dụng biện pháp giám sát giáo dục
Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 đã bổ sung các quy định về thủ tục áp dụng biện pháp giám sát, giáo dục đối với người chưa thành niên phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự. Các biện pháp này bao gồm khiển trách, hòa giải tại cộng đồng, và giáo dục tại xã, phường, thị trấn. Những quy định này nhằm giảm thiểu việc áp dụng hình phạt cứng nhắc và không cần thiết đối với người chưa thành niên, đồng thời đảm bảo nguyên tắc xử lý nhân đạo.
2.1. Thủ tục áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng
Một điểm mới quan trọng là việc quy định thủ tục áp dụng biện pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Khi xét thấy không cần thiết áp dụng hình phạt, Hội đồng xét xử có thể quyết định áp dụng biện pháp này. Đây là một bước tiến lớn trong việc hoàn thiện thủ tục tố tụng hình sự đối với người chưa thành niên.
2.2. Thực hiện thủ tục xét xử tại Tòa gia đình và người chưa thành niên
Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 cũng quy định việc xét xử các vụ án có người tham gia tố tụng dưới 18 tuổi tại Tòa gia đình và người chưa thành niên. Thủ tục này đảm bảo sự thân thiện và phù hợp với tâm lý, lứa tuổi của người dưới 18 tuổi, đồng thời bảo vệ quyền lợi của họ trong quá trình tố tụng.
III. Những kiến nghị hoàn thiện thủ tục tố tụng đối với người dưới 18 tuổi
Mặc dù Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 đã có nhiều cải tiến, vẫn còn một số hạn chế cần được khắc phục. Tác giả đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện thủ tục tố tụng đối với người dưới 18 tuổi, bao gồm việc sửa đổi, bổ sung quy định về xác định tuổi và các biện pháp bảo vệ quyền lợi của người chưa thành niên trong quá trình tố tụng.
3.1. Sửa đổi quy định về xác định tuổi
Một trong những kiến nghị quan trọng là sửa đổi quy định về xác định tuổi của người dưới 18 tuổi trong Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015. Việc xác định tuổi chính xác là yếu tố quan trọng để đảm bảo quyền lợi của người chưa thành niên trong quá trình tố tụng.
3.2. Bổ sung các biện pháp bảo vệ quyền lợi
Tác giả cũng đề xuất bổ sung các biện pháp bảo vệ quyền lợi của người dưới 18 tuổi, bao gồm việc đảm bảo sự tham gia của người đại diện và các tổ chức xã hội trong quá trình tố tụng. Những biện pháp này sẽ giúp bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người chưa thành niên và đảm bảo công lý trong quá trình tố tụng.
