Đặc điểm hồi ký văn học Việt Nam từ 1975 đến 2010

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.2.1. Đối tượng nghiên cứu

1.2.2. Phạm vi nghiên cứu

1.3. Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

1.3.1. Lý thuyết

1.3.2. Phương pháp nghiên cứu

1.3.2.1. Phương pháp loại hình

1.3.2.2. Phương pháp cấu trúc - hệ thống

1.3.2.3. Phương pháp so sánh - đối chiếu

1.3.2.4. Phương pháp thống kê - phân loại

1.4. Đóng góp của luận án

1.5. Cấu trúc luận án

2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

2.1. Tình hình nghiên cứu thể hồi ký từ 1975 đến 2010

2.1.1. Những công trình, bài báo nghiên cứu khái quát

2.1.2. Những công trình, bài báo nghiên cứu về từng tác giả, tác phẩm

2.1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu và hướng triển khai đề tài

2.1.3.1. Về tình hình nghiên cứu

2.1.3.2. Hướng triển khai đề tài

3. DIỆN MẠO HỒI KÝ TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM HIỆN ĐẠI

3.1. Giới thiệu khái niệm và quan niệm thể loại

3.2. Đặc trưng hồi ký

3.3. Cách phân loại hồi ký

3.4. Những chặng đường phát triển của hồi ký trong văn học Việt Nam hiện đại

3.4.1. Giai đoạn trước 1975 - Những khởi động có tính dự báo

3.4.2. Giai đoạn từ 1975 đến 2010 - Những mùa vàng hồi ký

4. CẢM QUAN VỀ HIỆN THỰC VÀ CÁC DẠNG CHÂN DUNG NHÂN VẬT CỦA HỒI KÝ VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ 1975 ĐẾN 2010

4.1. Cảm quan về hiện thực

4.1.1. Hiện thực đời sống xã hội qua những biến thiên lịch sử

4.1.2. Hiện thực đời người qua những bước thăng trầm

4.2. Các dạng chân dung nhân vật

4.2.1. Chân dung tự họa - chủ thể hồi ký văn học

4.2.2. Chân dung được họa - nhân vật trong hồi ký văn học

5. NGHỆ THUẬT TRẦN THUẬT CỦA HỒI KÝ VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ 1975 ĐẾN 2010

5.1. Trần thuật từ ngôi tác giả và tổ chức điểm nhìn

5.1.1. Sự chuyển hóa hình tượng tác giả vào người kể chuyện

5.1.2. Sự luân chuyển điểm nhìn

5.2. Đa dạng hóa kết cấu trần thuật

5.2.1. Kết cấu tuyến tính

5.2.2. Kết cấu lắp ghép

5.2.3. Kết cấu liên văn bản

5.3. Sự đa dạng của ngôn ngữ trần thuật

5.3.1. Ngôn ngữ người kể chuyện

5.3.2. Ngôn ngữ nhân vật cá tính hóa, đậm chất đời thường

5.4. Giọng điệu trần thuật

5.4.1. Giọng triết lý, suy tư

5.4.2. Giọng trữ tình, hoài niệm

5.4.3. Giọng dí dỏm, hài hước

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Hồi ký văn học Việt Nam từ 1975 đến 2010

Hồi ký văn học Việt Nam từ 1975 đến 2010 là một giai đoạn nở rộ của thể loại này. Luận án tiến sĩ tập trung phân tích đặc điểm hồi ký, nhấn mạnh sự phát triển và đóng góp của nó trong văn học hiện đại. Giai đoạn này chứng kiến sự đa dạng hóa về đề tài, nội dung và bút pháp, phản ánh những biến động lịch sử và xã hội. Hồi ký không chỉ là công cụ ghi chép sự thật mà còn là phương tiện nghệ thuật để tái hiện hiện thực qua lăng kính cá nhân của tác giả.

1.1. Đặc điểm hồi ký

Đặc điểm hồi ký trong giai đoạn này được thể hiện qua tính chân thực và sự mỹ hóa hiện thực. Các tác phẩm hồi ký không chỉ cung cấp thông tin lịch sử mà còn đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của độc giả. Sự kết hợp giữa yếu tố hư cấu và phi hư cấu tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt. Những tác phẩm như 'Cát bụi chân ai' của Tô Hoài hay 'Hồi ký Sơn Đôi' của Huy Cận là minh chứng cho sự phong phú của thể loại này.

1.2. Phân tích hồi ký

Phân tích hồi ký trong luận án tập trung vào cách tác giả sử dụng ngôn ngữ, kết cấu trần thuật và điểm nhìn. Sự đa dạng trong kết cấu, từ tuyến tính đến lắp ghép, giúp tái hiện hiện thực một cách sinh động. Ngôn ngữ trần thuật đậm chất đời thường, kết hợp với giọng điệu trữ tình, triết lý, tạo nên sự hấp dẫn cho tác phẩm.

II. Nghiên cứu văn học và tác giả hồi ký

Luận án tiến sĩ không chỉ khảo sát các tác phẩm mà còn đi sâu vào nghiên cứu tác giả hồi ký. Những nhà văn như Tô Hoài, Huy Cận, Ma Văn Kháng được phân tích kỹ lưỡng về phong cách và đóng góp của họ. Nghiên cứu văn học trong giai đoạn này nhấn mạnh vai trò của hồi ký trong việc tái hiện lịch sử và văn hóa.

2.1. Tác giả hồi ký

Tác giả hồi ký trong giai đoạn 1975-2010 thường là những nhà văn, nhà thơ có bề dày sáng tác. Họ sử dụng hồi ký như một phương tiện để nhìn lại quá khứ, giải tỏa những ẩn ức và tái hiện hiện thực bị lãng quên. Những tác phẩm của họ không chỉ là hồi ức cá nhân mà còn là tài liệu quý giá về lịch sử văn học.

2.2. Thể loại hồi ký

Thể loại hồi ký được phân tích dưới góc độ đặc trưng thể loại, so sánh với các thể loại khác như tiểu thuyết, tự truyện. Hồi ký mang tính chân thực cao, nhưng cũng không thiếu yếu tố nghệ thuật. Sự kết hợp này tạo nên sự độc đáo và giá trị riêng của thể loại.

III. Văn học sau 1975 và giá trị thực tiễn

Văn học sau 1975 chứng kiến sự đổi mới mạnh mẽ, trong đó hồi ký đóng vai trò quan trọng. Luận án tiến sĩ đánh giá cao giá trị thực tiễn của hồi ký trong việc cung cấp tư liệu lịch sử và văn hóa. Những tác phẩm hồi ký không chỉ là tài liệu tham khảo mà còn là nguồn cảm hứng cho các nghiên cứu văn học.

3.1. Giá trị thực tiễn

Giá trị thực tiễn của hồi ký được thể hiện qua việc cung cấp thông tin đa chiều về lịch sử, xã hội và văn hóa. Những tác phẩm như 'Trong mưa núi' của Phan Tứ hay 'Năm tháng nhọc nhằn năm tháng nhớ thương' của Ma Văn Kháng là nguồn tư liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu.

3.2. Ứng dụng trong nghiên cứu

Ứng dụng trong nghiên cứu của hồi ký được nhấn mạnh trong luận án. Những tác phẩm này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về lịch sử văn học mà còn là cơ sở để phân tích sự vận động của tư duy nghệ thuật và tâm lý sáng tạo.

Đặc điểm nổi bật của hồi ký văn học Việt Nam giai đoạn 1975-2010