Đặc Điểm Hình Ảnh Nội Soi Thực Quản - Dạ Dày Ở Bệnh Nhân Xơ Gan Tại Bệnh Viện Trung Ương Thái Nguyên

Nội soi thực quản và nội soi dạ dày là phương pháp quan trọng để phát hiện các biến chứng của xơ gan. Kỹ thuật này cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày, từ đó phát hiện các tổn thương như giãn tĩnh mạch, viêm loét, hoặc các bất thường khác. Hình ảnh nội soi giúp đánh giá mức độ tổn thương và đưa ra phương án điều trị phù hợp. Ngoài ra, nội soi còn giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây xuất huyết tiêu hóa.

Phát hiện sớm các tổn thương thực quản và dạ dày ở bệnh nhân xơ gan có ý nghĩa quan trọng trong việc ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Giãn tĩnh mạch thực quản và giãn tĩnh mạch dạ dày có thể vỡ gây xuất huyết tiêu hóa ồ ạt, đe dọa tính mạng. Việc điều trị dự phòng bằng nội soi hoặc thuốc có thể làm giảm nguy cơ này. Bệnh dạ dày tăng áp cửa cũng có thể gây chảy máu mạn tính, dẫn đến thiếu máu và suy dinh dưỡng.

Kỹ thuật nội soi thực quản - dạ dày cơ bản bao gồm việc đưa ống nội soi qua đường miệng vào thực quản, dạ dày và tá tràng. Bác sĩ sẽ quan sát niêm mạc để phát hiện các tổn thương như giãn tĩnh mạch, viêm loét, polyp, hoặc các khối u. Quá trình này thường kéo dài khoảng 15-30 phút và bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu nhẹ. Tuy nhiên, nội soi thường được thực hiện dưới an thần để giảm bớt sự khó chịu cho bệnh nhân.

Ngoài kỹ thuật cơ bản, các kỹ thuật nội soi nâng cao như nội soi nhuộm màu và nội soi phóng đại có thể được sử dụng để tăng độ chính xác trong chẩn đoán. Nội soi nhuộm màu sử dụng các chất nhuộm đặc biệt để làm nổi bật các vùng niêm mạc bất thường. Nội soi phóng đại cho phép quan sát niêm mạc ở độ phóng đại cao, giúp phát hiện các tổn thương nhỏ mà nội soi thường quy có thể bỏ sót.

Sinh thiết niêm mạc là một thủ thuật quan trọng trong nội soi. Bác sĩ sẽ lấy một mẫu nhỏ mô từ vùng niêm mạc nghi ngờ để gửi đến phòng xét nghiệm giải phẫu bệnh. Kết quả sinh thiết giúp xác định bản chất của tổn thương, ví dụ như viêm, loét, loạn sản, hoặc ung thư. Sinh thiết niêm mạc thường được thực hiện khi phát hiện các tổn thương nghi ngờ trong quá trình nội soi.

Mức độ giãn tĩnh mạch thực quản được phân loại dựa trên kích thước và mức độ chiếm chỗ của tĩnh mạch trong lòng thực quản. Theo phân loại của Hội Nội soi Nhật Bản và thế giới, giãn tĩnh mạch được chia thành 3 độ: độ I (tĩnh mạch nhỏ, thẳng), độ II (tĩnh mạch trung bình, ngoằn ngoèo), và độ III (tĩnh mạch lớn, chiếm hơn 1/3 khẩu kính thực quản).

Các dấu hiệu như vằn đỏ, nốt đỏ trên bề mặt giãn tĩnh mạch thực quản cho thấy nguy cơ vỡ và xuất huyết cao. Vằn đỏ là các mao mạch giãn dọc, chạy dài trên thành tĩnh mạch. Nốt đỏ là các tập trung của các vết đỏ nhỏ, đường kính trên 2 mm. Bọc máu là những nốt đỏ lớn, đường kính trên 4 mm. Đỏ lan tỏa là tình trạng đỏ toàn bộ búi giãn.

Vị trí giãn tĩnh mạch thực quản thường gặp ở đoạn dưới thực quản, gần tâm vị. Tuy nhiên, giãn tĩnh mạch cũng có thể lan lên đoạn giữa và đoạn trên thực quản. Vị trí giãn tĩnh mạch có thể ảnh hưởng đến phương pháp điều trị. Ví dụ, giãn tĩnh mạch ở đoạn dưới thực quản có thể được điều trị bằng thắt vòng cao su, trong khi giãn tĩnh mạch ở đoạn trên thực quản có thể cần đến các phương pháp khác.

Hình ảnh nội soi của bệnh dạ dày tăng áp cửa (BDDTAC) bao gồm niêm mạc dạ dày sung huyết, phù nề, có các đám đỏ hoặc các mạch máu giãn. Các tổn thương này thường tập trung ở vùng hang vị và thân vị. Trong một số trường hợp, có thể thấy các vết trợt hoặc loét trên niêm mạc dạ dày.

Mức độ bệnh dạ dày tăng áp cửa (BDDTAC) được phân loại dựa trên hình ảnh nội soi. Có nhiều hệ thống phân loại khác nhau, nhưng một trong những hệ thống phổ biến nhất là phân loại của McCormack, chia BDDTAC thành 3 mức độ: nhẹ, vừa và nặng. Mức độ nhẹ có niêm mạc sung huyết nhẹ, mức độ vừa có các đám đỏ rải rác, và mức độ nặng có niêm mạc sung huyết nặng, phù nề và có các mạch máu giãn.

Vị trí tổn thương trong bệnh dạ dày tăng áp cửa (BDDTAC) thường gặp ở vùng hang vị và thân vị. Tuy nhiên, tổn thương cũng có thể lan rộng ra toàn bộ dạ dày. Vị trí tổn thương có thể ảnh hưởng đến triệu chứng và phương pháp điều trị. Ví dụ, tổn thương ở hang vị có thể gây khó tiêu và đau bụng, trong khi tổn thương ở thân vị có thể gây chảy máu.

Mức độ xơ gan có liên quan chặt chẽ đến mức độ giãn tĩnh mạch thực quản. Bệnh nhân xơ gan nặng thường có mức độ giãn tĩnh mạch thực quản nặng hơn so với bệnh nhân xơ gan nhẹ. Điều này là do tăng áp lực tĩnh mạch cửa tăng lên khi xơ gan tiến triển.

Tương tự như giãn tĩnh mạch thực quản, mức độ xơ gan cũng có liên quan đến mức độ bệnh dạ dày tăng áp cửa (BDDTAC). Bệnh nhân xơ gan nặng thường có mức độ BDDTAC nặng hơn so với bệnh nhân xơ gan nhẹ. Điều này là do tăng áp lực tĩnh mạch cửa gây ra các thay đổi niêm mạc dạ dày.

Các chỉ số lâm sàng và cận lâm sàng như điểm Child-Pugh, MELD có vai trò quan trọng trong tiên lượng bệnh và đánh giá nguy cơ biến chứng. Điểm Child-Pugh đánh giá mức độ suy chức năng gan dựa trên các yếu tố như bilirubin, albumin, INR, cổ trướng và hôn mê gan. Điểm MELD đánh giá nguy cơ tử vong trong vòng 3 tháng ở bệnh nhân xơ gan.

Các phương pháp điều trị nội khoa bao gồm sử dụng thuốc giảm áp lực tĩnh mạch cửa (như chẹn beta giao cảm), thuốc cầm máu (như octreotide), và các thuốc hỗ trợ chức năng gan. Chẹn beta giao cảm giúp giảm áp lực tĩnh mạch cửa bằng cách giảm lưu lượng máu đến gan. Octreotide giúp cầm máu bằng cách co mạch máu tạng.

Các phương pháp điều trị nội soi bao gồm thắt vòng cao su và tiêm xơ. Thắt vòng cao su là phương pháp đặt các vòng cao su nhỏ quanh các tĩnh mạch giãn để làm tắc nghẽn chúng. Tiêm xơ là phương pháp tiêm các chất gây xơ hóa vào các tĩnh mạch giãn để làm chúng xẹp lại.

Trong một số trường hợp, điều trị ngoại khoa có thể cần thiết. Phẫu thuật shunt cửa chủ là phương pháp tạo một đường thông giữa tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch chủ để giảm áp lực tĩnh mạch cửa. Tuy nhiên, phẫu thuật này có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và chỉ được thực hiện khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.