Công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu cho học sinh lớp 9 môn ngữ văn

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài

1.2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

1.3. Tổng quan các công trình có liên quan tới vấn đề nghiên cứu

1.3.1. Những nghiên cứu về xây dựng công cụ đánh giá

1.3.2. Những nghiên cứu về đánh giá thường xuyên trong nhà trường

1.3.3. Những nghiên cứu về đánh giá tổng kết trong nhà trường

1.3.4. Những nghiên cứu về xây dựng công cụ đánh giá và đánh giá năng lực đọc hiểu trong môn Ngữ văn

1.4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu

1.5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

1.5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

1.5.3. Phương pháp thử nghiệm sư phạm

1.5.4. Các phương pháp khác

1.6. Giả thuyết khoa học

1.7. Những đóng góp mới của luận án

1.8. Cấu trúc của luận án

1. CHƢƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC XÂY DỰNG CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU CỦA HỌC SINH TRONG MÔN NGỮ VĂN

1.1. Đánh giá kết quả giáo dục theo hướng phát triển năng lực

1.1.1. Đánh giá kết quả giáo dục

1.1.2. Các hình thức đánh giá

1.1.3. Công cụ đánh giá

1.1.4. Các phương pháp đánh giá

1.1.5. Đánh giá năng lực

1.2. Năng lực đọc hiểu và đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh trong môn Ngữ văn

1.2.1. Khái niệm năng lực đọc hiểu

1.2.2. Mục tiêu phát triển năng lực đọc hiểu

1.2.3. Đánh giá năng lực đọc hiểu

1.2.4. Yêu cầu đánh giá năng lực đọc hiểu văn bản văn học, nghị luận, thông tin

1.3. Một số công cụ chủ yếu sử dụng để đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh trong môn Ngữ văn

1.3.1. Một số công cụ chủ yếu sử dụng trong đánh giá thường xuyên

1.3.2. Công cụ được sử dụng trong đánh giá định kì

1.4. Cơ sở thực tiễn

1.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh trong môn Ngữ văn

1.4.1.1. Nhận thức của cán bộ, giáo viên về đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực

1.4.1.2. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về đổi mới đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh ở môn Ngữ văn Trung học cơ sở

1.4.2. Thực trạng về các bộ công cụ được sử dụng để đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh trong môn Ngữ văn

1.4.2.1. Các bộ công cụ được sử dụng trong đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh

1.4.2.2. Đánh giá sơ bộ về chất lượng của các bộ công cụ

1.4.3. Nhận xét chung

1.5. Tiểu kết Chương 1

2. CHƢƠNG 2. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG MỘT SỐ CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU CỦA HỌC SINH LỚP 9 TRONG MÔN NGỮ VĂN

2.1. Đề xuất nguyên tắc và quy trình xây dựng công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu

2.1.1. Nguyên tắc xây dựng công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu

2.1.1.1. Đảm bảo tính hệ thống, tính chính xác, khoa học trong việc đánh giá năng lực đọc hiểu cho học sinh

2.1.1.2. Thể hiện cụ thể yêu cầu cần đạt được xác định trong mạch nội dung đọc hiểu của học sinh lớp 9

2.1.1.3. Phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của học sinh

2.1.1.4. Đáp ứng yêu cầu của thực tiễn Việt Nam và hội nhập với thế giới

2.1.2. Các bước xây dựng công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh lớp 9 trong môn Ngữ văn

2.2. ác định mục đ ch đánh giá

2.3. ác định chu n đánh giá

2.4. Thiết lập ma trận đánh giá

2.5. Xây dựng công cụ đánh giá

2.6. Th m định bộ công cụ

2.7. Chỉnh sửa và hoàn thiện các bộ công cụ

2.8. Đề xuất chuẩn đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh lớp 9

2.8.1. Chu n đánh giá năng lực đọc hiểu (chu n chung với ba dạng văn bản)

2.8.2. Chu n đánh giá năng lực đọc hiểu văn bản văn học

2.8.3. Chu n đánh giá năng lực đọc hiểu văn bản nghị luận

2.8.4. Chu n đánh giá năng lực đọc hiểu văn bản thông tin

2.9. Xây dựng một số công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh lớp 9

2.9.1. Một số công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh lớp 9 được sử dụng trong đánh giá thường xuyên

2.9.1.1. Câu hỏi/bài tập

2.9.1.2. Lời nhận xét

2.9.1.3. Hồ sơ học tập

2.9.2. Một số công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh lớp 9 sử dụng trong đánh giá định kì

2.9.2.1. Bài tập nghiên cứu

2.9.3. Sử dụng các thông tin thu được từ công cụ đánh giá

2.9.3.1. Sử dụng thông tin từ các công cụ đánh giá để xem xét kết quả học tập và sự tiến bộ của học sinh

2.9.3.2. Sử dụng thông tin từ công cụ đánh giá để phân loại HS, từ đó điều chỉnh, định hướng cách dạy và học của HS trong giai đoạn tiếp theo

2.10. Tiểu kết Chương 2

3. CHƢƠNG 3. THỬ NGHIỆM SƢ PHẠM

3.1. Mục đích, nhiệm vụ thử nghiệm

3.2. Nội dung thử nghiệm

3.3. Công cụ thử nghiệm

3.4. Phiếu quan sát

3.5. Các bƣớc tiến hành thử nghiệm

3.6. Địa bàn và đối tƣợng thử nghiệm

3.7. Kết quả thử nghiệm

3.7.1. Kết quả nhận xét, đánh giá về các Phiếu hỏi, Phiếu quan sát

3.7.2. Nhận xét của giáo viên về bộ công cụ Phiếu hỏi

3.7.3. Nhận xét của giáo viên về bộ công cụ Phiếu quan sát

3.7.4. Kết quả phân t ch, đánh giá về độ giá trị, độ tin cậy của đề kiểm tra

3.7.5. Kết quả phân tích mối tương quan giữa thông tin thu thập được từ công cụ đánh giá quá trình (Phiếu quan sát) và đánh giá định kỳ (Đề kiểm tra)

3.7.6. Một số kết luận qua thử nghiệm

3.7.6.1. Về tính khả thi của các công cụ được đề xuất

3.7.6.2. Về sự kết nối giữa công cụ đánh giá thường xuyên và công cụ đánh giá tổng kết trong việc đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh

3.7.6.3. Về mối quan hệ giữa hoạt động đánh giá và hoạt động dạy học

3.8. Tiểu kết Chương 3

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1.1. Khuyến nghị

CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu

Công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu cho học sinh lớp 9 môn ngữ văn là một phần quan trọng trong quá trình giáo dục hiện đại. Đánh giá năng lực đọc hiểu không chỉ giúp giáo viên nắm bắt được khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh mà còn phản ánh sự phát triển toàn diện của học sinh trong môn học này. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc đánh giá cần phải đảm bảo tính khách quan và chính xác, từ đó giúp nâng cao chất lượng dạy và học. Đánh giá năng lực đọc hiểu không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra kiến thức mà còn phải chú trọng đến khả năng phân tích, suy luận và vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Việc xây dựng các công cụ đánh giá phù hợp sẽ giúp giáo viên có được cái nhìn tổng quan về năng lực của học sinh, từ đó có những điều chỉnh cần thiết trong phương pháp giảng dạy.

1.1. Đánh giá năng lực đọc hiểu trong môn Ngữ văn

Đánh giá năng lực đọc hiểu trong môn Ngữ văn là một quá trình phức tạp, bao gồm nhiều yếu tố như nội dung văn bản, phương pháp giảng dạy và công cụ đánh giá. Năng lực đọc hiểu không chỉ đơn thuần là khả năng đọc và hiểu văn bản mà còn bao gồm khả năng phân tích, đánh giá và vận dụng thông tin từ văn bản vào thực tiễn. Để đánh giá chính xác năng lực này, giáo viên cần sử dụng các công cụ đa dạng như câu hỏi trắc nghiệm, bài tập viết, và các hoạt động nhóm. Việc áp dụng các công cụ này sẽ giúp giáo viên có cái nhìn sâu sắc hơn về khả năng đọc hiểu của học sinh, từ đó có thể điều chỉnh phương pháp giảng dạy cho phù hợp.

II. Các công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu

Các công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu cho học sinh lớp 9 trong môn Ngữ văn bao gồm nhiều hình thức khác nhau, từ đánh giá thường xuyên đến đánh giá định kỳ. Đánh giá thường xuyên có thể bao gồm các bài kiểm tra ngắn, câu hỏi thảo luận, và các hoạt động nhóm, trong khi đánh giá định kỳ thường là các bài kiểm tra lớn hơn, có tính chất tổng kết. Việc sử dụng đa dạng các công cụ này không chỉ giúp giáo viên đánh giá chính xác năng lực của học sinh mà còn tạo cơ hội cho học sinh thể hiện khả năng của mình trong nhiều tình huống khác nhau. Đặc biệt, các công cụ này cần phải được thiết kế sao cho phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh lớp 9, nhằm tạo ra môi trường học tập tích cực và hiệu quả.

2.1. Đánh giá thường xuyên

Đánh giá thường xuyên là một phần quan trọng trong quá trình dạy học, giúp giáo viên theo dõi sự tiến bộ của học sinh một cách liên tục. Các công cụ đánh giá thường xuyên có thể bao gồm câu hỏi trắc nghiệm, bài tập ngắn, và các hoạt động nhóm. Những công cụ này không chỉ giúp giáo viên nắm bắt được năng lực đọc hiểu của học sinh mà còn tạo cơ hội cho học sinh thực hành và củng cố kiến thức. Việc đánh giá thường xuyên cũng giúp học sinh nhận thức được điểm mạnh và điểm yếu của bản thân, từ đó có thể điều chỉnh phương pháp học tập cho phù hợp.

2.2. Đánh giá định kỳ

Đánh giá định kỳ thường được thực hiện qua các bài kiểm tra lớn, nhằm tổng kết và đánh giá toàn diện năng lực đọc hiểu của học sinh. Các bài kiểm tra này cần được thiết kế sao cho phản ánh đúng nội dung chương trình học và yêu cầu của môn Ngữ văn. Đánh giá định kỳ không chỉ giúp giáo viên có cái nhìn tổng quan về năng lực của học sinh mà còn là cơ sở để đưa ra các quyết định về việc xếp loại học sinh. Đặc biệt, việc sử dụng các công cụ đánh giá định kỳ cần phải đảm bảo tính khách quan và công bằng, nhằm tạo điều kiện cho tất cả học sinh có cơ hội thể hiện khả năng của mình.

III. Phương pháp đánh giá năng lực đọc hiểu

Phương pháp đánh giá năng lực đọc hiểu cần phải được thiết kế một cách khoa học và hợp lý, nhằm đảm bảo tính chính xác và khách quan. Các phương pháp đánh giá có thể bao gồm đánh giá bằng bài kiểm tra, đánh giá qua hoạt động nhóm, và đánh giá qua các dự án học tập. Mỗi phương pháp đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, do đó giáo viên cần phải linh hoạt trong việc lựa chọn phương pháp phù hợp với từng đối tượng học sinh. Việc áp dụng các phương pháp đánh giá đa dạng sẽ giúp giáo viên có cái nhìn toàn diện về năng lực đọc hiểu của học sinh, từ đó có những điều chỉnh cần thiết trong quá trình dạy học.

3.1. Đánh giá qua bài kiểm tra

Đánh giá qua bài kiểm tra là một trong những phương pháp phổ biến nhất trong giáo dục. Bài kiểm tra có thể được thiết kế dưới nhiều hình thức khác nhau, từ trắc nghiệm đến tự luận. Việc sử dụng bài kiểm tra không chỉ giúp giáo viên đánh giá năng lực đọc hiểu của học sinh mà còn tạo cơ hội cho học sinh thể hiện khả năng phân tích và suy luận. Tuy nhiên, giáo viên cần phải chú ý đến việc thiết kế bài kiểm tra sao cho phù hợp với nội dung chương trình học và yêu cầu của môn Ngữ văn.

3.2. Đánh giá qua hoạt động nhóm

Đánh giá qua hoạt động nhóm là một phương pháp hiệu quả để phát triển năng lực đọc hiểu của học sinh. Qua các hoạt động nhóm, học sinh có cơ hội thảo luận, chia sẻ ý kiến và học hỏi lẫn nhau. Phương pháp này không chỉ giúp học sinh củng cố kiến thức mà còn phát triển kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm. Giáo viên có thể sử dụng các tiêu chí đánh giá rõ ràng để đánh giá sự tham gia và đóng góp của từng học sinh trong nhóm, từ đó có cái nhìn tổng quan về năng lực đọc hiểu của học sinh.

Luận án tiến sĩ: Xây dựng công cụ đánh giá năng lực đọc hiểu cho học sinh lớp 9 trong môn ngữ văn