Nghiên cứu cải tiến giống đậu tương DT2008, DT96 và DT26 qua phương pháp xử lý đột biến tia gamma

• Tác giả: Nguyễn Văn Mạnh
• Người hướng dẫn: GS. Lê Huy Hàm
• Trường học: Viện Khoa Học Nông Nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Di Truyền Và Chọn Giống Cây Trồng
• Đề tài: Cải Tiến Giống Đậu Tương DT2008, DT96 Và DT26 Bằng Xử Lý Đột Biến Tia Gamma
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
• 1.3.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Những đóng góp mới của luận án
• 2. CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Giới thiệu về cây đậu tương
• 2.1.1. Nguồn gốc và giá trị sử dụng
• 2.1.1.1. Nguồn gốc
• 2.1.1.2. Giá trị sử dụng
• 2.2. Đặc điểm và yêu cầu sinh thái
• 2.3. Tình hình sản xuất, tiêu thụ đậu tương trên thế giới và tại Việt Nam
• 2.4. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống đậu tương trên thế giới và tại Việt Nam
• 2.4.1. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống đậu tương trên thế giới
• 2.4.2. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống đậu tương tại Việt Nam
• 2.5. Đột biến và ứng dụng trong chọn tạo giống cây trồng
• 2.6. Ứng dụng đột biến trong chọn tạo giống cây trồng
• 2.7. Nghiên cứu chọn tạo giống đậu tương đột biến
• 2.7.1. Nghiên cứu chọn tạo giống đậu tương đột biến trên thế giới
• 2.7.2. Nghiên cứu chọn tạo giống đậu tương đột biến tại Việt Nam
• 2.8. Những nhận xét rút ra từ tổng quan tài liệu
• 3. CHƯƠNG II: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Vật liệu nghiên cứu
• 3.1.1. Giống đậu tương
• 3.2. Tác nhân gây đột biến
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Phương pháp chiếu xạ tia gamma giống đậu tương DT2008, DT96 và ĐT26
• 3.4.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của chiếu xạ tia gamma (Co60) đến sinh trưởng phát triển của các giống đậu tương
• 3.4.3. Nghiên cứu chọn lọc các dòng đậu tương đột biến có ý nghĩa cho chọn tạo giống mới
• 3.5. Khảo nghiệm các giống đậu tương đột biến triển vọng
• 3.6. Phân tích hàm lượng dinh dưỡng hạt
• 3.7. Các chỉ tiêu theo dõi
• 3.8. Xử lý số liệu
• 3.9. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 3.9.1. Địa điểm nghiên cứu
• 3.9.2. Thời gian nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Nghiên cứu ảnh hưởng của chiếu xạ tia gamma (Co60) đến sinh trưởng phát triển của các giống đậu tương
• 4.1.1. Nghiên cứu ảnh hưởng của chiếu xạ tia gamma (Co60) hạt khô đến sinh trưởng phát triển của các giống đậu tương
• 4.1.2. Nghiên cứu ảnh hưởng của chiếu xạ tia gamma (Co60) hạt nảy mầm đến sinh trưởng phát triển của các giống đậu tương
• 4.1.3. Nghiên cứu ảnh hưởng của chiếu xạ tia gamma (Co60) cây ra hoa đến sinh trưởng phát triển của các giống đậu tương
• 4.1.4. Đánh giá sự di truyền một số biến dị hình thái xuất hiện khi gây đột biến bằng chiếu xạ tia gamma (Co60)
• 4.2. Nghiên cứu, chọn lọc các dòng đậu tương đột biến có ý nghĩa cho chọn tạo giống
• 4.2.1. Chọn lọc các dòng đột biến có ý nghĩa cho chọn tạo giống
• 4.2.2. Đánh giá, so sánh một số dòng đột biến triển vọng
• 4.2.3. Đánh giá đa dạng di truyền của một số dòng đậu tương đột biến triển vọng bằng chỉ thị phân tử SSR
• 4.3. Khảo nghiệm các giống đậu tương đột biến triển vọng
• 4.3.1. Đặc điểm hình thái
• 4.3.2. Đặc điểm sinh trưởng
• 4.3.3. Mức độ chống chịu
• 4.3.4. Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất
• 4.3.5. Hàm lượng dinh dưỡng
• KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• 1. Kết luận
• 2. Đề nghị
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về giống đậu tương

Giống đậu tương là một trong những cây trồng quan trọng trong nông nghiệp, đặc biệt tại Việt Nam. Các giống đậu tương như DT2008, DT96, và DT26 đã được nghiên cứu và phát triển nhằm nâng cao năng suất và chất lượng. Việc cải tiến giống đậu tương thông qua xử lý đột biến tia gamma là một phương pháp hiệu quả, giúp tạo ra các biến dị di truyền có lợi. Đậu tương không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng mà còn có khả năng cải tạo đất, góp phần vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp. Theo nghiên cứu, đậu tương có hàm lượng protein cao, từ 30-45%, và lipid từ 15-22%, làm cho nó trở thành nguồn thực phẩm quý giá cho con người và gia súc.

1.1. Tình hình sản xuất đậu tương

Tình hình sản xuất đậu tương tại Việt Nam đang gặp nhiều thách thức. Diện tích trồng đậu tương đã giảm đáng kể trong những năm qua, từ 197,8 nghìn ha năm 2010 xuống còn 53,1 nghìn ha năm 2018. Nguyên nhân chính là do thiếu giống năng suất cao và chất lượng tốt, cũng như sự cạnh tranh từ các loại cây trồng khác. Việc áp dụng công nghệ xử lý đột biến như chiếu xạ tia gamma có thể giúp cải thiện tình hình này, tạo ra các giống mới có khả năng chống chịu tốt hơn với sâu bệnh và điều kiện khí hậu khắc nghiệt.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp xử lý đột biến tia gamma với nguồn Co60 để cải tiến các giống đậu tương DT2008, DT96, và DT26. Các liều chiếu xạ được xác định là 150Gy, 200Gy và 250Gy cho hạt khô, 25Gy và 50Gy cho hạt nảy mầm, và 10Gy và 20Gy cho cây ra hoa. Phương pháp này không chỉ giúp tạo ra các biến dị mới mà còn rút ngắn thời gian tạo giống, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các giống đậu tương đột biến có khả năng sinh trưởng tốt hơn, năng suất cao hơn và chất lượng hạt được cải thiện rõ rệt.

2.1. Đánh giá ảnh hưởng của chiếu xạ

Đánh giá ảnh hưởng của chiếu xạ tia gamma đến sinh trưởng và phát triển của các giống đậu tương là một phần quan trọng trong nghiên cứu. Kết quả cho thấy, chiếu xạ có tác động tích cực đến tỷ lệ nảy mầm, chiều cao cây và năng suất. Các giống đậu tương sau khi được xử lý bằng tia gamma đã cho thấy sự cải thiện rõ rệt về khả năng chống chịu với sâu bệnh và điều kiện môi trường khắc nghiệt. Điều này chứng tỏ rằng cải tiến giống cây trồng thông qua xử lý đột biến là một hướng đi khả thi trong nông nghiệp hiện đại.

III. Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc áp dụng xử lý đột biến tia gamma đã tạo ra 234 dòng đậu tương đột biến với nhiều tính trạng cải tiến. Trong số đó, giống đậu tương DT215 đã được công nhận lưu hành, cho năng suất cao và chất lượng tốt. Các giống đậu tương đột biến như DT96ĐB và ĐT26ĐB cũng cho thấy tiềm năng lớn trong sản xuất. Những giống này không chỉ có năng suất cao mà còn có khả năng chống chịu tốt với các loại bệnh phổ biến như phấn trắng và gỉ sắt. Điều này cho thấy rằng việc cải tiến giống đậu tương thông qua công nghệ sinh học là một giải pháp hiệu quả để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp.

3.1. Đánh giá chất lượng hạt

Chất lượng hạt của các giống đậu tương đột biến cũng được đánh giá cao. Hàm lượng protein và lipid trong hạt đạt tiêu chuẩn cao, đáp ứng nhu cầu thị trường. Việc cải tiến chất lượng hạt không chỉ giúp tăng giá trị kinh tế mà còn góp phần vào an ninh lương thực quốc gia. Các giống đậu tương mới này có thể được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất nông nghiệp, giúp nâng cao hiệu quả kinh tế cho nông dân và đảm bảo nguồn cung thực phẩm cho xã hội.