Tổng quan nghiên cứu

Chuỗi cung ứng đóng vai trò then chốt trong hoạt động kinh doanh hiện đại, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Công ty Schneider Electric Việt Nam (SEVN) đã hoạt động gần 20 năm tại thị trường Việt Nam, với giai đoạn phát triển đột phá 15 năm đầu và hiện nay hướng tới phát triển bền vững. Theo báo cáo nội bộ, SEVN sở hữu mạng lưới phân phối rộng khắp với hơn 80 nhà phân phối ủy quyền và hơn 250 điểm bán hàng trên toàn quốc, phục vụ đa dạng khách hàng từ nhà phân phối, nhà thầu dự án đến các công ty điện lực và nhà máy công nghiệp. Tuy nhiên, hoạt động chuỗi cung ứng của SEVN vẫn còn tồn tại một số hạn chế về lập kế hoạch, phân phối và quản lý trả hàng, ảnh hưởng đến hiệu quả và mức độ hài lòng của khách hàng.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng hoạt động chuỗi cung ứng tại SEVN và đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản trị chuỗi cung ứng, giảm chi phí, rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng và tăng mức độ thỏa mãn khách hàng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động đầu vào, bên trong và đầu ra của chuỗi cung ứng tại SEVN trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2013, với khảo sát thực tế tại các nhà phân phối, đại lý, công ty điện lực và nhà máy công nghiệp tại Việt Nam. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ SEVN nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời cung cấp cơ sở tham khảo cho các doanh nghiệp trong ngành quản trị chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên mô hình SCOR (Supply Chain Operations Reference) – một mô hình tham chiếu được phát triển bởi Hội đồng Chuỗi Cung ứng (SCC) nhằm chuẩn hóa và đánh giá hiệu quả hoạt động chuỗi cung ứng. Mô hình SCOR bao gồm 5 hoạt động chính: Lập kế hoạch (Plan), Cung ứng (Source), Sản xuất (Make), Phân phối (Deliver) và Quản lý trả lại (Return). Mô hình này giúp doanh nghiệp hiểu rõ cấu trúc, đánh giá hiệu quả và phát hiện các điểm cần cải tiến trong chuỗi cung ứng.

Ngoài ra, nghiên cứu sử dụng các khái niệm chuyên ngành như:

  • EOQ (Economic Order Quantity) – mô hình đặt hàng kinh tế tối ưu,
  • MRP (Material Requirement Planning) – hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu,
  • KPI (Key Performance Indicators) trong chuỗi cung ứng như thời gian xử lý đơn hàng, tỷ lệ giao hàng đúng hạn, chi phí vận chuyển, mức độ hài lòng khách hàng (NSS, NPS),
  • Công nghệ RFID (Radio Frequency Identification) trong quản lý kho và vận chuyển.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ hệ thống nội bộ SEVN, báo cáo kinh doanh, tài liệu quản lý chuỗi cung ứng và các báo cáo ngành. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát phỏng vấn trực tiếp và qua điện thoại, email với 160 mẫu đại diện cho các nhóm khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ, theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện không lặp lại.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm, phân tích SWOT và đánh giá theo các chỉ số SCOR. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2010 đến 2013, tập trung vào đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện chuỗi cung ứng tại SEVN.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thời gian xử lý đơn hàng còn kéo dài: Thời gian xử lý đơn hàng trung bình tại SEVN là khoảng 3-5 ngày, trong đó thời gian đặt hàng và xác nhận đơn hàng chiếm phần lớn. Tỷ lệ giao hàng đúng hạn đạt khoảng 80% trong 6 tháng đầu năm 2013, thấp hơn mục tiêu 90% của công ty.

  2. Chi phí vận tải chiếm tỷ trọng lớn: Vận tải đường bộ chiếm 51% tổng chi phí vận chuyển năm 2012, trong khi vận tải đường hàng không tăng lên 47%, cho thấy chi phí vận tải đang gia tăng và ảnh hưởng đến tổng chi phí chuỗi cung ứng.

  3. Mức độ hài lòng khách hàng chưa tối ưu: Chỉ số thỏa mãn khách hàng (NSS) đạt khoảng 75%, trong khi chỉ số khách hàng sẽ mua lại (NRS) và giới thiệu (NPS) lần lượt là 70% và 65%, phản ánh một phần khách hàng chưa hoàn toàn hài lòng với dịch vụ chuỗi cung ứng.

  4. Quản lý trả hàng còn nhiều bất cập: Chi phí xử lý hàng trả lại chiếm khoảng 5-7% tổng chi phí chuỗi cung ứng, thời gian xử lý hàng trả lại trung bình 7-10 ngày, gây ảnh hưởng đến uy tín và chi phí vận hành.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên là do quy trình lập kế hoạch chưa linh hoạt, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận, đặc biệt trong việc dự báo nhu cầu và xử lý đơn hàng. Việc sử dụng dịch vụ vận tải thuê ngoài chưa tối ưu dẫn đến chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng không ổn định. So với các nghiên cứu trong ngành, tỷ lệ giao hàng đúng hạn của SEVN thấp hơn mức trung bình ngành khoảng 5-10%, cho thấy cần cải tiến quy trình vận hành.

Mức độ hài lòng khách hàng bị ảnh hưởng bởi thời gian giao hàng và chất lượng dịch vụ chăm sóc khách hàng, đặc biệt trong xử lý hàng trả lại. Việc chưa áp dụng rộng rãi công nghệ quản lý kho như RFID cũng làm giảm hiệu quả kiểm soát tồn kho và vận chuyển. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ giao hàng đúng hạn theo tháng, bảng chi phí vận tải phân loại theo loại hình vận tải và biểu đồ chỉ số hài lòng khách hàng qua các năm để minh họa xu hướng và điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tối ưu hóa quy trình lập kế hoạch: Áp dụng phần mềm dự báo nhu cầu tích hợp với hệ thống ERP để nâng cao độ chính xác dự báo, giảm thời gian xử lý đơn hàng. Mục tiêu giảm thời gian xử lý đơn hàng xuống còn 2 ngày trong vòng 12 tháng, do bộ phận kế hoạch và IT phối hợp thực hiện.

  2. Đa dạng hóa và quản lý vận tải hiệu quả: Xây dựng đội vận tải nội bộ kết hợp với lựa chọn nhà cung cấp vận tải uy tín, áp dụng mô hình phân phối theo lộ trình định sẵn để giảm chi phí vận chuyển ít nhất 10% trong 18 tháng tới, do phòng logistics chủ trì.

  3. Nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng: Đào tạo nhân viên CSKH về kỹ năng xử lý khiếu nại và hàng trả lại, thiết lập quy trình tiếp nhận và xử lý hàng trả lại chuẩn hóa, rút ngắn thời gian xử lý xuống còn 5 ngày trong 1 năm, do phòng CSKH và quản lý chất lượng phối hợp thực hiện.

  4. Ứng dụng công nghệ RFID trong quản lý kho: Đầu tư hệ thống RFID để kiểm soát tồn kho và vận chuyển, giảm tồn kho không cần thiết và tăng độ chính xác thông tin sản phẩm, dự kiến hoàn thành trong 24 tháng, do phòng IT và kho vận phối hợp triển khai.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý chuỗi cung ứng tại doanh nghiệp sản xuất và phân phối: Giúp hiểu rõ mô hình SCOR và áp dụng các chỉ số đánh giá hiệu quả chuỗi cung ứng, từ đó cải tiến quy trình vận hành.

  2. Chuyên gia tư vấn quản trị và logistics: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về quản lý chuỗi cung ứng trong bối cảnh doanh nghiệp Việt Nam, hỗ trợ xây dựng giải pháp tối ưu cho khách hàng.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị Kinh doanh, Logistics: Là tài liệu tham khảo học thuật về mô hình chuỗi cung ứng, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng doanh nghiệp.

  4. Các nhà hoạch định chính sách và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Giúp đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách hỗ trợ phát triển chuỗi cung ứng bền vững trong ngành công nghiệp điện và tự động hóa.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chuỗi cung ứng là gì và tại sao nó quan trọng với doanh nghiệp?
    Chuỗi cung ứng là mạng lưới các tổ chức và hoạt động liên kết nhằm cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ đến khách hàng cuối cùng. Nó quan trọng vì giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, nâng cao hiệu quả vận hành và tăng sự hài lòng khách hàng.

  2. Mô hình SCOR có vai trò gì trong quản trị chuỗi cung ứng?
    SCOR chuẩn hóa các quy trình chuỗi cung ứng, cung cấp bộ chỉ số đánh giá hiệu quả và giúp doanh nghiệp phát hiện điểm yếu để cải tiến, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh.

  3. Tại sao SEVN cần cải thiện thời gian xử lý đơn hàng?
    Thời gian xử lý đơn hàng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giao hàng đúng hạn và mức độ hài lòng khách hàng. Rút ngắn thời gian này giúp tăng hiệu quả vận hành và giữ chân khách hàng.

  4. Làm thế nào công nghệ RFID hỗ trợ quản lý kho?
    RFID giúp theo dõi sản phẩm tự động, chính xác và nhanh chóng, giảm sai sót trong kiểm kê, tăng hiệu quả vận chuyển và giảm tồn kho không cần thiết.

  5. Giải pháp nào giúp giảm chi phí vận tải cho SEVN?
    Đa dạng hóa phương thức vận tải, xây dựng đội vận tải nội bộ kết hợp với lựa chọn nhà cung cấp uy tín và áp dụng phân phối theo lộ trình định sẵn giúp giảm chi phí vận tải hiệu quả.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích chi tiết thực trạng hoạt động chuỗi cung ứng tại Schneider Electric Việt Nam, tập trung vào lập kế hoạch, phân phối và quản lý trả hàng.
  • Mô hình SCOR được áp dụng làm khung lý thuyết giúp đánh giá và đề xuất giải pháp cải tiến phù hợp.
  • Các chỉ số như thời gian xử lý đơn hàng, tỷ lệ giao hàng đúng hạn, chi phí vận tải và mức độ hài lòng khách hàng được phân tích cụ thể, làm cơ sở cho đề xuất.
  • Giải pháp đề xuất bao gồm tối ưu hóa quy trình lập kế hoạch, đa dạng hóa vận tải, nâng cao dịch vụ khách hàng và ứng dụng công nghệ RFID.
  • Các bước tiếp theo là triển khai thử nghiệm các giải pháp trong vòng 12-24 tháng, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp để đạt mục tiêu phát triển bền vững.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng và giữ vững vị thế cạnh tranh trên thị trường!