Luận án tiến sĩ về cải thiện pháp luật kiểm soát quyết định hành chính ở Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Quỳnh Liên
• Người hướng dẫn: Nguyễn Thị Kim Thoa
• Trường học: Đại Học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật Hiến Pháp và Luật Hành Chính
• Đề tài: Cải Thiện Pháp Luật Kiểm Soát Quyết Định Hành Chính Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sỹ luật học
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của Đề tài
• 1.2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của Luận án
• 1.3. Mục đích của Luận án
• 1.4. Nhiệm vụ của Luận án
• 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của Luận án
• 1.5.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.5.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
• 1.7. Những đóng góp mới về khoa học của luận án
• 1.8. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
• 1.9. Kết cấu của Luận án
• 2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
• 2.1. Các công trình nghiên cứu trong nước
• 2.2. Nhóm công trình liên quan đến quyết định hành chính và ban hành quyết định hành chính
• 2.3. Nhóm công trình liên quan đến kiểm soát ban hành quyết định hành chính và pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 2.4. Các công trình nghiên cứu ngoài nước
• 2.5. Một số nhận xét về kết quả các công trình nghiên cứu liên quan đến Đề tài và những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu trong Luận án
• 2.6. Nhận xét tổng quan
• 2.7. Những nội dung nghiên cứu đã sáng tỏ và được luận án kế thừa, phát triển trong nghiên cứu đề tài
• 2.8. Những vấn đề liên quan đến đề tài luận án nhưng chưa được giải quyết thấu đáo hoặc chưa được đặt ra trong các công trình nghiên cứu đã công bố
• 2.9. Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục được nghiên cứu trong luận án
• 2.10. Giả thuyết nghiên cứu. Lý thuyết nghiên cứu
• 2.10.1. Các giả thuyết nghiên cứu
• 2.10.2. Câu hỏi nghiên cứu
• 3. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT BAN HÀNH QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH
• 3.1. Nhận thức chung về quyết định hành chính và ban hành quyết định hành chính
• 3.1.1. Về quyết định hành chính
• 3.1.2. Về ban hành quyết định hành chính
• 3.2. Khái niệm, đặc điểm, phương thức và tiêu chí kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 3.2.1. Khái niệm kiểm soát ban hành quyết định hành chính. Đặc điểm của kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 3.2.2. Các phương thức kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 3.2.3. Tiêu chí kiểm soát ban hành QĐHC
• 3.3. Khái niệm, đặc điểm, nội dung và tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện của pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 3.3.1. Khái niệm pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 3.3.2. Đặc điểm của pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 3.3.3. Nội dung của pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 3.3.4. Tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính ở Việt Nam
• 3.4. Kiểm soát ban hành quyết định hành chính theo pháp luật của một số quốc gia trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
• 3.4.1. Pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính của một số quốc gia trên thế giới
• 3.4.2. Những giá trị tham khảo cho Việt Nam trong quá trình hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 4. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT BAN HÀNH QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
• 4.1. Thực trạng quy định pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính theo các nhóm lĩnh vực
• 4.1.1. Nhóm các quy định về chủ thể kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 4.1.2. Nhóm các quy định về tiêu chí kiểm soát tính hợp pháp, tính hợp lý của quyết định hành chính
• 4.1.3. Nhóm các quy định về thủ tục kiểm soát ban hành QĐHC
• 4.1.4. Nhóm các quy định về xử lý kết quả kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 4.1.5. Nhóm các quy định về kiểm soát xử lý kết quả kiểm soát ban hành quyết định hành chính bất hợp pháp
• 4.1.6. Nhóm quy định về trách nhiệm của các chủ thể trong kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 4.2. Đánh giá chung về thực trạng pháp luật kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 4.2.1. Những kết quả đạt được
• 4.2.2. Những điểm hạn chế
• 5. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT BAN HÀNH QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH Ở VIỆT NAM
• 5.1. Quan điểm hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 5.2. Thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước về cải cách hành chính, xây dựng nền hành chính trong sạch, hiệu quả, chuyên nghiệp
• 5.3. Cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 về kiểm soát quyền lực nhà nước, bảo đảm quyền tham gia quản lý Nhà nước và xã hội của công dân; có cơ chế hợp lý để cơ quan, tổ chức, cá nhân kiểm soát việc ban hành quyết định hành chính
• 5.4. Tạo lập khuôn khổ pháp lý chung cho việc kiểm soát ban hành quyết định hành chính và bảo đảm sự đồng bộ, nhất quán trong các quy định pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 5.5. Thiết lập nguyên tắc và biện pháp bảo đảm công khai, minh bạch hoạt động quản lý nhà nước, tăng cường trách nhiệm giải trình của các cơ quan Nhà nước trong việc ban hành quyết định hành chính
• 5.6. Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật theo yêu cầu xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế
• 5.7. Các giải pháp chung
• 5.7.1. Thực hiện nghiên cứu toàn diện về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 5.7.2. Bảo đảm hiệu quả của công tác theo dõi thi hành pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 5.7.3. Thực hiện thường xuyên rà soát, hệ thống hóa pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính
• 5.8. Các giải pháp cụ thể về hoàn thiện pháp luật
• 5.8.1. Hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính trong quy trình ban hành quyết định hành chính
• 5.8.2. Hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính trong tổ chức thi hành quyết định hành chính
• 5.8.3. Các giải pháp khác
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Cơ sở lý luận của việc hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính

Việc hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay. Pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng về quyết định hành chính và các quy trình liên quan đến việc ban hành chúng. Kiểm soát hành chính không chỉ đảm bảo tính hợp pháp mà còn bảo vệ quyền lợi của công dân. Theo đó, việc ban hành quyết định hành chính cần tuân thủ các tiêu chí nhất định để đảm bảo tính hợp lý và hiệu quả. Quy trình hành chính cần được thực hiện một cách minh bạch, công khai, nhằm tạo điều kiện cho công dân tham gia vào quá trình quản lý nhà nước. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng quyết định mà còn tăng cường niềm tin của người dân vào chính sách công.

1.1. Khái niệm và đặc điểm của quyết định hành chính

Quyết định hành chính là một trong những hình thức thể hiện quyền lực nhà nước. Nó có tính chất bắt buộc đối với các tổ chức và cá nhân liên quan. Đặc điểm của quyết định hành chính bao gồm tính pháp lý, tính công khai và tính minh bạch. Việc ban hành quyết định hành chính cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam để đảm bảo rằng các quyết định này không chỉ hợp pháp mà còn hợp lý. Quyền lợi công dân cần được bảo vệ trong mọi quyết định hành chính, từ đó tạo ra một môi trường quản lý nhà nước hiệu quả và công bằng.

1.2. Tiêu chí kiểm soát ban hành quyết định hành chính

Tiêu chí kiểm soát ban hành quyết định hành chính bao gồm tính hợp pháp, tính hợp lý và tính hiệu quả. Các quyết định cần phải được kiểm tra kỹ lưỡng trước khi ban hành để đảm bảo rằng chúng không vi phạm quy định pháp lý. Việc kiểm soát này không chỉ giúp ngăn ngừa các quyết định sai trái mà còn bảo vệ quyền lợi của công dân. Hệ thống pháp luật cần có các cơ chế rõ ràng để thực hiện việc kiểm soát này, từ khâu soạn thảo đến khi quyết định được ban hành và thực thi.

II. Thực trạng pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính ở Việt Nam hiện nay

Thực trạng pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính ở Việt Nam cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Mặc dù đã có nhiều quy định pháp luật liên quan đến kiểm soát hành chính, nhưng việc thực thi vẫn còn nhiều hạn chế. Nhiều quyết định hành chính được ban hành mà không tuân thủ đúng quy trình, dẫn đến việc khiếu nại, khiếu kiện kéo dài. Giám sát hành chính cần được tăng cường để đảm bảo rằng các quyết định được ban hành đều hợp pháp và hợp lý. Việc đánh giá thực trạng này là cần thiết để đưa ra các giải pháp cải cách phù hợp.

2.1. Những kết quả đạt được

Trong thời gian qua, pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính đã có những bước tiến đáng kể. Nhiều quy định mới đã được ban hành nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của các quyết định hành chính. Các cơ quan nhà nước đã chú trọng hơn đến việc thực hiện quy trình hành chính một cách minh bạch và công khai. Điều này đã góp phần giảm thiểu các quyết định sai trái và bảo vệ quyền lợi của công dân.

2.2. Những điểm hạn chế

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điểm hạn chế trong việc thực hiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính. Nhiều quyết định vẫn được ban hành mà không có sự tham gia của các bên liên quan, dẫn đến sự thiếu đồng thuận và bức xúc trong xã hội. Trách nhiệm hành chính của các cơ quan nhà nước trong việc kiểm soát ban hành quyết định cần được làm rõ hơn để đảm bảo tính hiệu quả của hệ thống pháp luật.

III. Quan điểm và giải pháp hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính ở Việt Nam

Để hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính, cần có những quan điểm và giải pháp cụ thể. Trước hết, cần thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước về cải cách hành chính. Cần cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 về kiểm soát quyền lực nhà nước, bảo đảm quyền tham gia quản lý của công dân. Tạo lập khuôn khổ pháp lý chung cho việc kiểm soát ban hành quyết định hành chính là rất cần thiết.

3.1. Các giải pháp chung

Các giải pháp chung cần được thực hiện bao gồm việc nghiên cứu toàn diện về kiểm soát ban hành quyết định hành chính. Cần bảo đảm hiệu quả của công tác theo dõi thi hành pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính. Việc rà soát, hệ thống hóa pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính cũng cần được thực hiện thường xuyên để đảm bảo tính đồng bộ và nhất quán trong các quy định pháp luật.

3.2. Các giải pháp cụ thể

Cần hoàn thiện pháp luật về kiểm soát ban hành quyết định hành chính trong quy trình ban hành quyết định. Điều này bao gồm việc thiết lập các quy định rõ ràng về trách nhiệm của các chủ thể trong kiểm soát ban hành quyết định hành chính. Cần có các biện pháp cụ thể để bảo đảm tính công khai, minh bạch trong hoạt động quản lý nhà nước, từ đó nâng cao trách nhiệm giải trình của các cơ quan nhà nước.