Luận văn thạc sĩ về cải thiện giảng dạy thuật ngữ quân sự trong ESL

• Tác giả: Bùi Thị Hải
• Người hướng dẫn: Dr. Trần Đình Bình
• Trường học: Université Nationale de Hà Nội
• Chuyên ngành: Didactique
• Đề tài: Cải Thiện Giảng Dạy Thuật Ngữ Quân Sự Trong Chương Trình ESL
• Loại tài liệu: Mémoire de Master
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Hà Nội

• INTRODUCTION
• 1. CHAPITRE 1: CADRE THÉORIQUE
• 1.1. Définition du vocabulaire
• 1.2. Importance de l’E/A du vocabulaire
• 1.3. Enseignement du vocabulaire
• 1.4. Objectifs et étapes
• 1.5. Principes d’enseignement du vocabulaire
• 1.6. Techniques d’enseignement du vocabulaire
• 1.7. FOS et vocabulaire du FOS
• 1.8. Définition du FOS
• 1.9. La relation entre le FG et le FOS
• 1.10. Difficulté de l’apprentissage du FOS
• 1.11. La naissance du FOS
• 1.12. Différentes approches du FOS
• 1.13. Définition du terme
• 1.14. Définition de la terminologie
• 1.15. Les modèles théoriques de la terminologie
• 1.16. Place du français militaire dans la langue français
• 2. CHAPITRE 2: ENSEIGNEMENT/APPRENTISSAGE DU FRANÇAIS MILITAIRE À L’ESLEA
• 2.1. État des lieux de l’E/A du FLE à l’ESLEA
• 2.2. Objectifs et cursus de formation
• 2.3. Présentation et analyse des résultats de l’enquête
• 2.4. Présentation de l’enquête
• 2.5. Analyse et interprétation des résultats
• 3. CHAPITRE 3: PROPOSITIONS PÉDAGOGIQUES POUR L’ENSEIGNEMENT DES TERMES MILITAIRES À L’ESLEA
• 3.1. Au niveau de l’enseignement
• 3.2. Au niveau des étudiants
• 3.3. Les techniques d’enseignement
• 3.4. Les types d’exercices appliqués

I. Giới thiệu

Bài viết này tập trung vào việc cải thiện giảng dạy thuật ngữ quân sự trong chương trình ESL. Việc giảng dạy thuật ngữ quân sự là một phần quan trọng trong việc đào tạo ngôn ngữ cho các sinh viên quân đội. Mục tiêu chính là giúp sinh viên nắm vững các thuật ngữ chuyên ngành, từ đó nâng cao khả năng giao tiếp trong môi trường quân sự. Để đạt được điều này, cần có những phương pháp giảng dạy hiệu quả và tài liệu học tập phù hợp.

1.1. Tầm quan trọng của việc giảng dạy thuật ngữ quân sự

Việc giảng dạy thuật ngữ quân sự không chỉ giúp sinh viên hiểu rõ hơn về ngôn ngữ mà còn giúp họ áp dụng kiến thức vào thực tiễn. Giáo dục quân sự yêu cầu sinh viên phải có khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách chính xác và hiệu quả trong các tình huống cụ thể. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh toàn cầu hóa, nơi mà việc giao tiếp hiệu quả có thể ảnh hưởng đến sự thành công của các nhiệm vụ quân sự.

II. Phương pháp giảng dạy

Để cải thiện giảng dạy thuật ngữ quân sự, cần áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại. Các phương pháp này bao gồm việc sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông (TICE) để tạo ra môi trường học tập tương tác. Việc tích hợp các tài liệu học tập phong phú và đa dạng cũng là một yếu tố quan trọng. Các giảng viên cần được đào tạo để có thể sử dụng các phương pháp này một cách hiệu quả.

2.1. Tài liệu học tập

Tài liệu học tập đóng vai trò quan trọng trong việc giảng dạy thuật ngữ quân sự. Các tài liệu này cần phải được cập nhật thường xuyên để phản ánh các thay đổi trong lĩnh vực quân sự. Việc sử dụng tài liệu thực tế, như các bài báo, video và tài liệu trực tuyến, có thể giúp sinh viên tiếp cận với ngôn ngữ một cách tự nhiên và thực tế hơn.

III. Đánh giá và cải tiến

Đánh giá là một phần không thể thiếu trong quá trình giảng dạy. Cần có các phương pháp đánh giá hiệu quả để xác định mức độ hiểu biết của sinh viên về thuật ngữ quân sự. Các bài kiểm tra, bài tập nhóm và thảo luận có thể được sử dụng để đánh giá khả năng sử dụng ngôn ngữ của sinh viên. Dựa trên kết quả đánh giá, các giảng viên có thể điều chỉnh phương pháp giảng dạy để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của sinh viên.

3.1. Phản hồi từ sinh viên

Phản hồi từ sinh viên là một nguồn thông tin quý giá để cải tiến chương trình giảng dạy. Việc thu thập ý kiến từ sinh viên về các phương pháp giảng dạy và tài liệu học tập sẽ giúp các giảng viên hiểu rõ hơn về những khó khăn mà sinh viên gặp phải. Từ đó, có thể đưa ra các giải pháp phù hợp để nâng cao chất lượng giảng dạy.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, việc giảng dạy tiếng Pháp chuyên ngành quân sự tại Việt Nam trở nên cấp thiết nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo cán bộ quân sự có trình độ ngoại ngữ và kiến thức chuyên môn. Tại Trường Đại học Ngoại ngữ Quân sự (École Supérieure de Langues Étrangères de l’Armée - ESLEA), từ năm 2007, chương trình đào tạo tiếng Pháp quân sự được triển khai với 150 giờ học chuyên ngành trong tổng số 450 giờ học tiếng Pháp nâng cao dành cho sinh viên năm 3 và 4. Tuy nhiên, quá trình giảng dạy và học tập vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là trong việc tiếp thu và sử dụng thuật ngữ quân sự tiếng Pháp.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng dạy và học thuật ngữ quân sự tiếng Pháp tại ESLEA, xác định các khó khăn của sinh viên và giáo viên, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy. Nghiên cứu tập trung vào sinh viên quân sự năm thứ tư, với phạm vi thời gian khảo sát từ năm 2007 đến 2010 tại Hà Nội. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cải thiện chất lượng đào tạo ngoại ngữ chuyên ngành, góp phần nâng cao năng lực giao tiếp và chuyên môn cho cán bộ quân sự, đồng thời hỗ trợ phát triển chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về dạy học từ vựng trong tiếng Pháp như phân biệt giữa từ vựng thụ động và chủ động, vai trò của từ vựng trong giao tiếp, cũng như các nguyên tắc và kỹ thuật dạy từ vựng hiệu quả. Lý thuyết về Français sur Objectifs Spécifiques (FOS) được áp dụng để làm rõ đặc điểm và phương pháp dạy tiếng Pháp chuyên ngành quân sự, nhấn mạnh sự khác biệt và mối liên hệ giữa tiếng Pháp chung và tiếng Pháp chuyên ngành. Các mô hình terminologie như Thuyết tổng quát về terminologie (TGT), mô hình xã hội-terminologique, terminologie textuelle và tiếp cận xã hội nhận thức được sử dụng để phân tích đặc điểm thuật ngữ quân sự và cách thức tổ chức, truyền đạt kiến thức chuyên ngành.

Ba khái niệm chính được tập trung gồm:

• Từ vựng chuyên ngành (terminologie): tập hợp các thuật ngữ đặc thù, đơn nghĩa, phục vụ cho lĩnh vực quân sự.
• FOS (Français sur Objectifs Spécifiques): phương pháp dạy tiếng Pháp theo mục tiêu nghề nghiệp, tập trung vào nhu cầu giao tiếp chuyên ngành.
• Kỹ thuật dạy từ vựng: bao gồm kỹ thuật hình ảnh, kỹ thuật giải thích bằng ngôn ngữ, kỹ thuật dịch thuật, nhằm hỗ trợ người học tiếp thu từ mới hiệu quả.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả kết hợp phân tích định lượng và định tính. Dữ liệu được thu thập từ:

• Khảo sát bằng bảng hỏi với 50 sinh viên quân sự năm thứ tư (tỷ lệ tham gia 96,2%), nhằm đánh giá mức độ khó khăn, phương pháp học tập và nhận thức về vai trò của thuật ngữ quân sự.
• Phỏng vấn sâu với 14 giảng viên tiếng Pháp tại ESLEA để thu thập quan điểm về thực trạng giảng dạy và đề xuất cải tiến.
• Tài liệu giảng dạy như giáo trình "Pratique du français militaire" và các tài liệu chuyên ngành quân sự được phân tích để đánh giá nội dung và phương pháp hiện tại.

Cỡ mẫu được chọn nhằm đảm bảo tính đại diện cho sinh viên quân sự năm cuối, phương pháp chọn mẫu thuận tiện và có chủ đích. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm và phân tích nội dung phỏng vấn. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2007 đến 2010 tại Hà Nội.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Heterogeneity về trình độ tiếng Pháp: 52% sinh viên đã học tiếng Pháp trước khi vào trường, 48% là người mới bắt đầu. Kết quả học tập phân bố không đồng đều, với 40% đạt mức khá, 38% trung bình và 6% dưới trung bình.
2. Vai trò từ vựng quân sự được đánh giá cao: 78% sinh viên cho rằng từ vựng là yếu tố quan trọng nhất trong học tiếng Pháp, 64% nhấn mạnh từ vựng quân sự là kiến thức thiết yếu để đọc hiểu tài liệu chuyên ngành.
3. Khó khăn trong học thuật ngữ quân sự: 86% sinh viên cho rằng việc ghi nhớ thuật ngữ quân sự là khó khăn, 56% gặp trở ngại do thiếu kiến thức quân sự nền tảng, 78% thiếu từ điển chuyên ngành phù hợp.
4. Phương pháp học tập còn hạn chế: 50% sinh viên tra cứu từ điển chung, 46% phụ thuộc vào giảng viên giải thích, 36% học thuộc từ vựng rời rạc, chỉ 20% học theo ngữ cảnh hoặc chủ đề.
5. Giáo trình hiện tại còn nhiều điểm yếu: 68% sinh viên cho rằng tài liệu có quá nhiều từ mới, gây khó khăn trong hiểu bài; thiếu các hoạt động thực hành giao tiếp và minh họa sinh động.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy sự đa dạng về trình độ tiếng Pháp trong lớp học tạo ra thách thức lớn cho việc thiết kế bài giảng phù hợp. Việc sinh viên đánh giá cao vai trò của từ vựng quân sự phản ánh nhu cầu thực tiễn trong công tác chuyên môn sau này. Tuy nhiên, khó khăn trong việc ghi nhớ và hiểu thuật ngữ xuất phát từ việc thiếu kiến thức nền tảng quân sự và công cụ học tập chuyên biệt, điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về FOS và terminologie.

Phương pháp dạy học hiện tại chủ yếu dựa vào giải thích và dịch thuật, chưa khai thác hiệu quả các kỹ thuật đa phương tiện và hoạt động tương tác, dẫn đến việc sinh viên học từ vựng một cách thụ động, khó áp dụng trong giao tiếp thực tế. Giáo trình "Pratique du français militaire" mặc dù cung cấp tài liệu chuyên ngành nhưng thiếu sự cân bằng giữa lý thuyết và thực hành, cũng như chưa khai thác tối đa các phương tiện hỗ trợ học tập hiện đại.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố trình độ sinh viên, bảng so sánh tỷ lệ khó khăn trong các kỹ năng từ vựng, và biểu đồ tròn thể hiện phương pháp học tập được sử dụng phổ biến. Những phát hiện này nhấn mạnh sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp giảng dạy và tài liệu học tập để nâng cao hiệu quả đào tạo tiếng Pháp quân sự.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Phát triển tài liệu giảng dạy đa phương tiện: Tích hợp hình ảnh, âm thanh, video minh họa thuật ngữ quân sự để tăng tính sinh động và hỗ trợ ghi nhớ từ vựng. Mục tiêu nâng cao tỷ lệ sinh viên sử dụng kỹ thuật học tập theo ngữ cảnh lên 50% trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Bộ môn tiếng Pháp phối hợp với chuyên gia quân sự và công nghệ thông tin.
2. Tổ chức các hoạt động giao tiếp chuyên ngành: Thiết kế các bài tập tình huống, thảo luận nhóm, mô phỏng hội thoại quân sự nhằm phát triển kỹ năng sử dụng thuật ngữ trong thực tế. Mục tiêu tăng cường kỹ năng nói và viết chuyên ngành cho sinh viên trong 2 học kỳ. Chủ thể thực hiện: Giảng viên tiếng Pháp và cán bộ huấn luyện quân sự.
3. Xây dựng bộ từ điển thuật ngữ quân sự chuyên ngành: Biên soạn từ điển song ngữ có giải thích chi tiết, ví dụ minh họa và chú thích ngữ cảnh sử dụng, giúp sinh viên tra cứu hiệu quả. Mục tiêu hoàn thành trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Bộ môn tiếng Pháp phối hợp với Viện nghiên cứu quân sự.
4. Đào tạo nâng cao năng lực giảng viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng về phương pháp dạy FOS, kỹ thuật sử dụng TICE và kiến thức quân sự chuyên sâu cho giảng viên. Mục tiêu 100% giảng viên tham gia đào tạo trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu nhà trường và các trung tâm đào tạo chuyên ngành.
5. Tăng cường cơ sở vật chất và công nghệ hỗ trợ học tập: Cải thiện phòng học đa phương tiện, tăng số lượng máy tính có kết nối Internet để sinh viên tự học và thực hành. Mục tiêu nâng cao tỷ lệ sinh viên tiếp cận tài nguyên số lên 80% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý trường và phòng công nghệ thông tin.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên tiếng Pháp chuyên ngành quân sự: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để cải tiến phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả truyền đạt thuật ngữ chuyên ngành.
2. Sinh viên và học viên quân sự học tiếng Pháp: Giúp nhận thức rõ các khó khăn trong học tập, từ đó lựa chọn phương pháp học phù hợp và phát triển kỹ năng sử dụng thuật ngữ trong công việc.
3. Nhà quản lý giáo dục và đào tạo quân sự: Cung cấp dữ liệu thực tiễn để xây dựng chính sách đào tạo ngoại ngữ chuyên ngành, đầu tư cơ sở vật chất và phát triển chương trình phù hợp.
4. Các nhà nghiên cứu về didactique des langues étrangères và FOS: Tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng lý thuyết dạy học từ vựng và FOS trong môi trường quân sự, góp phần phát triển nghiên cứu chuyên sâu hơn.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao từ vựng quân sự lại khó học hơn từ vựng chung?
   Thuật ngữ quân sự thường mang tính chuyên ngành cao, có nhiều từ đơn nghĩa và liên quan đến kiến thức chuyên môn phức tạp. Ngoài ra, nhiều thuật ngữ không có trong từ điển chung, gây khó khăn cho người học khi tra cứu và hiểu nghĩa chính xác.

2. Phương pháp nào giúp học từ vựng quân sự hiệu quả nhất?
   Kết hợp kỹ thuật học từ vựng theo ngữ cảnh, sử dụng hình ảnh minh họa, hoạt động giao tiếp thực tế và xây dựng bảng thuật ngữ cá nhân giúp tăng khả năng ghi nhớ và vận dụng từ vựng trong tình huống thực tế.

3. Vai trò của TICE trong dạy học thuật ngữ quân sự là gì?
   TICE (Công nghệ thông tin và truyền thông trong giáo dục) giúp tạo môi trường học tập sinh động, đa dạng phương tiện truyền đạt, hỗ trợ học viên tiếp cận tài liệu phong phú và phát triển kỹ năng tự học hiệu quả.

4. Làm thế nào để giảng viên không chuyên quân sự có thể dạy tốt thuật ngữ quân sự?
   Giảng viên cần được đào tạo kiến thức quân sự cơ bản, phối hợp với chuyên gia trong lĩnh vực, sử dụng tài liệu chuẩn và áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, đồng thời liên tục cập nhật kiến thức chuyên ngành.

5. Sinh viên có thể tự học thuật ngữ quân sự như thế nào khi điều kiện tiếp xúc với môi trường tiếng Pháp hạn chế?
   Sinh viên nên tận dụng tài liệu đa phương tiện, xây dựng glossaire cá nhân, tham gia các nhóm học tập, sử dụng các phần mềm học từ vựng và tìm kiếm cơ hội giao tiếp trực tuyến với người bản ngữ hoặc chuyên gia.

Kết luận

• Nghiên cứu đã làm rõ thực trạng và khó khăn trong dạy học thuật ngữ quân sự tiếng Pháp tại ESLEA, đặc biệt là sự đa dạng trình độ và thiếu tài liệu chuyên ngành phù hợp.
• Từ vựng quân sự đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng lực giao tiếp và chuyên môn của sinh viên quân sự.
• Phương pháp dạy học hiện tại còn nhiều hạn chế, cần đổi mới theo hướng tích hợp đa phương tiện và tăng cường thực hành giao tiếp.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể về tài liệu, phương pháp, đào tạo giảng viên và cơ sở vật chất nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai thử nghiệm các giải pháp, đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế.

Kêu gọi hành động: Các nhà quản lý giáo dục, giảng viên và sinh viên cần phối hợp chặt chẽ để áp dụng các đề xuất nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Pháp quân sự, góp phần phát triển nguồn nhân lực quân sự có trình độ ngoại ngữ và chuyên môn vững vàng.