Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các trường đại học công lập, ngoài công lập và các trường liên kết quốc tế, việc thu hút sinh viên trở thành vấn đề sống còn đối với các cơ sở giáo dục đại học. Theo thống kê năm 2019, có khoảng 400.000 thí sinh đăng ký xét tuyển đại học, cao đẳng trên tổng số gần 900.000 thí sinh dự thi THPT quốc gia, trong khi khoảng 500.000 học sinh tốt nghiệp THPT không tiếp tục học đại học hoặc cao đẳng. Năm 2020, tổng số thí sinh đăng ký xét tuyển đại học, cao đẳng giảm 1,46% so với năm trước, đồng thời tổng số nguyện vọng xét tuyển giảm 3,14%. Xu hướng này đặt ra thách thức lớn cho các trường đại học trong việc tuyển sinh, đặc biệt là các trường ngoài công lập như Đại học Phan Thiết.

Nghiên cứu nhằm phân tích các yếu tố tác động đến quyết định lựa chọn trường Đại học Phan Thiết của người học niên khóa 2020-2021, với mục tiêu xác định các nhân tố ảnh hưởng và đánh giá mức độ tác động của từng yếu tố. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại trường Đại học Phan Thiết, dữ liệu thu thập từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2020, với đối tượng là sinh viên năm nhất khóa 2020-2021. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng chiến lược tuyển sinh hiệu quả, nâng cao uy tín và chất lượng đào tạo của trường, đồng thời góp phần định hướng nghề nghiệp cho học sinh, giảm thiểu tình trạng học trái ngành và thất nghiệp sau tốt nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên bốn nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học:

  1. Đặc điểm cố định của trường: Bao gồm vị trí địa lý, chương trình đào tạo, cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên, học phí, chính sách hỗ trợ tài chính và cơ hội việc làm sau tốt nghiệp. Các nghiên cứu trước cho thấy vị trí gần nhà, chương trình học phù hợp và hỗ trợ tài chính là những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến lựa chọn trường.

  2. Nỗ lực giao tiếp của trường: Các hoạt động truyền thông, quảng cáo, tư vấn tuyển sinh, cung cấp thông tin qua website, mạng xã hội, đại diện tuyển sinh đến trường THPT và các kênh truyền thông đại chúng có tác động tích cực đến quyết định của người học.

  3. Đặc điểm người học: Bao gồm năng lực học tập, sở thích ngành nghề, giới tính và khả năng phù hợp với ngành học. Sinh viên có xu hướng chọn trường có ngành đào tạo phù hợp với năng lực và sở thích cá nhân.

  4. Yếu tố cá nhân: Ảnh hưởng từ gia đình, thầy cô, bạn bè và các cá nhân có liên quan trong quá trình tư vấn, khuyên nhủ và hỗ trợ quyết định chọn trường.

Mô hình nghiên cứu đề xuất kiểm định mối quan hệ giữa các yếu tố trên với quyết định chọn trường của người học, đồng thời kiểm soát các biến giới tính và khối ngành học.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nghiên cứu định tính: Thảo luận nhóm và phỏng vấn 10 sinh viên năm nhất để hiệu chỉnh thang đo, đảm bảo phù hợp với thực tế tại Đại học Phan Thiết.

  • Nghiên cứu định lượng: Khảo sát 330 sinh viên năm nhất khóa 2020-2021, thu thập 289 phiếu hợp lệ, phân bố theo các khối ngành: Du lịch (69), Kinh tế (124), Kỹ thuật (52), Ngôn ngữ Anh (44). Phương pháp chọn mẫu phi xác suất theo lớp với tỷ lệ 40% trên tổng số sinh viên năm nhất.

Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20, thực hiện các bước phân tích:

  • Thống kê mô tả đặc điểm mẫu.
  • Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha (tối thiểu 0,6).
  • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc thang đo, kiểm định KMO ≥ 0,5 và Bartlett’s Test có ý nghĩa (Sig. ≤ 0,05).
  • Phân tích hồi quy đa biến để đánh giá mức độ tác động của các yếu tố đến quyết định chọn trường, kiểm định đa cộng tuyến (VIF < 10), tự tương quan (Durbin-Watson trong khoảng 1-3), và phương sai phần dư không thay đổi.
  • Kiểm định sự khác biệt trung bình theo giới tính và khối ngành học bằng T-Test và ANOVA.

Quy trình nghiên cứu được thực hiện từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2020, đảm bảo tính khoa học và thực tiễn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mối quan hệ giữa các yếu tố và quyết định chọn trường: Kết quả phân tích hồi quy đa biến cho thấy ba yếu tố có mối quan hệ thuận chiều và có ý nghĩa thống kê với quyết định chọn trường, theo thứ tự mức độ tác động giảm dần là: Nỗ lực giao tiếp (β = 0,45, p < 0,01), Đặc điểm cố định (β = 0,32, p < 0,01), Đặc điểm người học (β = 0,21, p < 0,05). Yếu tố cá nhân không có tác động đáng kể trong mô hình.

  2. Độ tin cậy và phù hợp của mô hình: Hệ số Cronbach’s Alpha của các thang đo đều trên 0,7, đảm bảo độ tin cậy cao. Kiểm định KMO đạt 0,82, Bartlett’s Test có Sig. = 0,000, cho thấy dữ liệu phù hợp với phân tích nhân tố. Mô hình hồi quy có hệ số R2 hiệu chỉnh là 0,58, nghĩa là 58% biến thiên quyết định chọn trường được giải thích bởi các yếu tố độc lập.

  3. Kiểm định sự khác biệt theo giới tính và khối ngành học: Kết quả T-Test và ANOVA cho thấy không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về quyết định chọn trường giữa các nhóm sinh viên theo giới tính (Sig. = 0,67) và khối ngành học (Sig. = 0,54).

  4. Phân tích chi tiết các yếu tố: Trong nhóm đặc điểm cố định, vị trí địa lý gần nhà và chương trình đào tạo phù hợp được đánh giá cao nhất. Trong nhóm nỗ lực giao tiếp, các kênh truyền thông như website, mạng xã hội và đại diện tuyển sinh đến trường THPT có ảnh hưởng mạnh mẽ. Đặc điểm người học như sở thích ngành và năng lực học tập cũng đóng vai trò quan trọng trong quyết định.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của nỗ lực giao tiếp và đặc điểm cố định của trường trong việc thu hút sinh viên. Việc cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời qua các kênh truyền thông hiện đại giúp sinh viên có cơ sở lựa chọn chính xác hơn. Đặc điểm người học như năng lực và sở thích ngành cũng là yếu tố không thể bỏ qua, góp phần nâng cao sự hài lòng và giảm tỷ lệ học sinh bỏ học hoặc chuyển ngành.

Việc không tìm thấy sự khác biệt theo giới tính và khối ngành học cho thấy quyết định chọn trường mang tính phổ quát, không bị chi phối bởi các đặc điểm cá nhân này trong bối cảnh nghiên cứu. Mô hình nghiên cứu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ tác động của từng yếu tố và bảng phân tích hồi quy chi tiết các hệ số β, Sig., R2, giúp minh họa rõ ràng mối quan hệ giữa các biến.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường nỗ lực giao tiếp và truyền thông: Nhà trường cần đẩy mạnh hoạt động quảng bá hình ảnh, thông tin tuyển sinh qua website, mạng xã hội, báo chí và tổ chức các buổi tư vấn tuyển sinh tại các trường THPT. Mục tiêu tăng 20% lượng truy cập thông tin tuyển sinh trong vòng 1 năm, do phòng truyền thông và tuyển sinh thực hiện.

  2. Nâng cao chất lượng và đa dạng chương trình đào tạo: Cập nhật và phát triển các ngành học phù hợp với nhu cầu xã hội và sở thích người học, đồng thời cải thiện cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên chất lượng. Mục tiêu tăng tỷ lệ sinh viên đăng ký ngành mới lên 15% trong 2 năm tới, do ban đào tạo và quản lý thực hiện.

  3. Chính sách hỗ trợ tài chính và học bổng: Mở rộng các chương trình học bổng, hỗ trợ tài chính cho sinh viên có hoàn cảnh khó khăn nhằm giảm áp lực chi phí học tập. Mục tiêu tăng 10% số lượng học bổng trong năm học tiếp theo, do phòng công tác sinh viên phối hợp với các nhà tài trợ thực hiện.

  4. Tăng cường tư vấn hướng nghiệp và hỗ trợ sinh viên: Xây dựng đội ngũ cán bộ tư vấn tuyển sinh chuyên nghiệp, tổ chức các hoạt động hướng nghiệp liên tục tại các trường THPT và trong trường đại học. Mục tiêu nâng cao tỷ lệ sinh viên hài lòng về tư vấn lên 85% trong 1 năm, do phòng đào tạo và phòng công tác sinh viên phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các trường đại học, cao đẳng: Để xây dựng chiến lược tuyển sinh hiệu quả, nâng cao uy tín và chất lượng đào tạo dựa trên các yếu tố tác động đến quyết định chọn trường của người học.

  2. Phòng tuyển sinh và truyền thông giáo dục: Áp dụng các giải pháp truyền thông, tư vấn tuyển sinh phù hợp nhằm tăng cường tương tác với học sinh và phụ huynh, nâng cao hiệu quả tuyển sinh.

  3. Giáo viên, cán bộ tư vấn hướng nghiệp tại các trường THPT: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học sinh để tư vấn chính xác, giúp học sinh lựa chọn ngành nghề phù hợp.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, giáo dục: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về hành vi lựa chọn trường đại học.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định chọn trường Đại học Phan Thiết?
    Nỗ lực giao tiếp của trường, bao gồm các hoạt động truyền thông và tư vấn tuyển sinh, có tác động mạnh nhất với hệ số hồi quy β = 0,45, cho thấy vai trò quan trọng trong việc thu hút sinh viên.

  2. Có sự khác biệt nào về quyết định chọn trường giữa nam và nữ sinh viên không?
    Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê về quyết định chọn trường giữa các nhóm giới tính (Sig. = 0,67), nghĩa là quyết định này không bị ảnh hưởng bởi giới tính.

  3. Phương pháp chọn mẫu nào được sử dụng trong nghiên cứu?
    Phương pháp chọn mẫu phi xác suất theo lớp được áp dụng, với tỷ lệ mẫu 40% trên tổng số sinh viên năm nhất, nhằm đảm bảo đại diện cho các khối ngành học khác nhau.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác tuyển sinh dựa trên kết quả nghiên cứu?
    Các trường cần tăng cường truyền thông đa kênh, cải thiện chất lượng đào tạo, chính sách hỗ trợ tài chính và tư vấn hướng nghiệp chuyên nghiệp để thu hút và giữ chân sinh viên.

  5. Mô hình nghiên cứu có thể áp dụng cho các trường đại học khác không?
    Mô hình có thể được điều chỉnh và áp dụng cho các trường đại học khác, tuy nhiên cần khảo sát đặc thù từng trường để đảm bảo phù hợp với bối cảnh và đối tượng nghiên cứu.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định ba yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến quyết định chọn trường Đại học Phan Thiết: nỗ lực giao tiếp, đặc điểm cố định của trường và đặc điểm người học.
  • Mô hình nghiên cứu có độ tin cậy cao với hệ số Cronbach’s Alpha trên 0,7 và hệ số giải thích biến thiên R2 hiệu chỉnh đạt 58%.
  • Không có sự khác biệt đáng kể về quyết định chọn trường theo giới tính và khối ngành học, cho thấy tính phổ quát của các yếu tố tác động.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách tuyển sinh, truyền thông và tư vấn hướng nghiệp hiệu quả cho trường Đại học Phan Thiết.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả trong vòng 1-2 năm, đồng thời mở rộng nghiên cứu cho các trường đại học khác nhằm hoàn thiện mô hình.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý giáo dục và cán bộ tuyển sinh nên áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để nâng cao hiệu quả tuyển sinh, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người học.