Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ thuế của doanh nghiệp nhỏ và vừa tại tỉnh Đồng Nai

• Tác giả: Lê Thu Thủy
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Ngọc Thạch
• Trường học: Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Đồng Nai
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu chung
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Đóng góp mới của đề tài
• 1.6.1. Đóng góp về mặt học thuật
• 1.6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn chính sách
• 1.7. Bố cục của đề tài
• 1.8. Tóm tắt chương 1
• 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Các lý thuyết nền tảng
• 2.1.1. Lý thuyết hành vi tuân thủ thuế
• 2.1.2. Lý thuyết hành vi không tuân thủ thuế
• 2.1.3. Lý thuyết tâm lý hành vi phổ biến
• 2.1.4. Lý thuyết răn đe hoặc mô hình răn đe kinh tế
• 2.1.5. Lý thuyết triển vọng
• 2.2. Các khái niệm liên quan đến tuân thủ thuế của doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.2.1. Khái niệm thuế
• 2.2.2. Khái niệm về tuân thủ thuế
• 2.2.3. Khái niệm về doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.3. Phân loại, quy trình và các tiêu chí đánh giá tuân thủ thuế
• 2.3.1. Phân loại tuân thủ thuế
• 2.3.2. Quy trình tuân thủ thuế của doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.3.3. Các tiêu chí đánh giá tính tuân thủ thuế của doanh nghiệp
• 2.4. Các yếu tố tác động đến tuân thủ thuế của doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.4.1. Yếu tố ngành nghề kinh doanh
• 2.4.2. Yếu tố kinh tế
• 2.4.3. Yếu tố xã hội
• 2.4.4. Yếu tố chính sách thuế
• 2.4.5. Yếu tố sự quản lý của cơ quan thuế
• 2.4.6. Yếu tố đặc điểm của doanh nghiệp
• 2.4.7. Cảm nhận chất lượng dịch vụ thuế
• 2.4.8. Cấu trúc hệ thống thuế
• 2.5. Lược khảo các công trình nghiên cứu liên quan
• 2.5.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài
• 2.5.2. Các công trình nghiên cứu trong nước
• 2.6. Khoảng trống nghiên cứu
• 2.7. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 2.7.1. Cơ sở xây dựng mô hình nghiên cứu
• 2.7.2. Các giả thuyết nghiên cứu
• 2.7.3. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Quy trình nghiên cứu
• 3.2. Nghiên cứu định tính
• 3.2.1. Kết quả nghiên cứu định tính
• 3.2.2. Kết quả thảo luận nhóm
• 3.2.3. Thiết kế bảng câu hỏi
• 3.2.4. Kết quả kiểm định thang đo thông qua định lượng sơ bộ
• 3.2.5. Phân tích nhân tố khám phá (EFA)
• 3.3. Nghiên cứu định lượng chính thức
• 3.3.1. Khái quát về nghiên cứu chính thức
• 3.3.2. Thu thập dữ liệu
• 3.3.3. Phương pháp xử lý số liệu
• 3.78. Tóm tắt chương 3
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Phân tích thực trạng về tuân thủ thuế của các doanh nghiệp
• 4.1.1. Giới thiệu tổng quan về tỉnh Đồng Nai
• 4.1.2. Thực trạng về tuân thủ thuế của các doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 4.2. Kết quả nghiên cứu
• 4.2.1. Thống kê mô tả đối tượng phỏng vấn
• 4.2.2. Đánh giá độ tin cậy Cronbach’s Alpha
• 4.2.3. Phân tích nhân tố khám phá (EFA) và nhân tố khẳng định (CFA)
• 4.2.4. Phân tích mô hình cấu trúc SEM
• 4.2.5. Phân tích phương sai ANOVA
• 4.2.6. Kiểm định sự khác biệt giữa các nhóm (T test) theo giới tính
• 4.115. Tóm tắt chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.2. Hàm ý chính sách
• 5.2.1. Định hướng phát triển hệ thống thuế đến năm 2030
• 5.2.2. Hàm ý chính sách về chính sách thuế
• 5.2.3. Hàm ý chính sách về yếu tố kinh tế
• 5.2.4. Hàm ý chính sách về cảm nhận chất lượng dịch vụ thuế
• 5.2.5. Hàm ý chính sách về sự quản lý của cơ quan thuế
• 5.2.6. Hàm ý chính sách về cấu trúc hệ thống thuế
• 5.2.7. Hàm ý chính sách về ngành nghề kinh doanh
• 5.2.8. Hàm ý chính sách về yếu tố xã hội
• 5.2.9. Hàm ý chính sách về đặc điểm của doanh nghiệp
• 5.3. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.3.1. Hạn chế của nghiên cứu
• 5.3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.143. Tóm tắt chương 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về tuân thủ thuế và doanh nghiệp nhỏ và vừa

Tuân thủ thuế là vấn đề quan trọng trong quản lý thuế, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Các DNNVV đóng vai trò lớn trong nền kinh tế, chiếm hơn 98% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam. Tại Đồng Nai, DNNVV chiếm 86% tổng số doanh nghiệp, đóng góp 45% GDP và 31% ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, việc tuân thủ thuế của các DNNVV gặp nhiều khó khăn, dẫn đến thất thoát ngân sách hàng năm. Nghiên cứu này tập trung phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế của DNNVV tại Đồng Nai, bao gồm chính sách thuế, quản lý thuế, và tình hình kinh tế.

1.1. Vai trò của DNNVV trong nền kinh tế

Doanh nghiệp nhỏ và vừa là động lực tăng trưởng kinh tế, tạo ra việc làm và đóng góp lớn vào GDP. Tại Đồng Nai, DNNVV chiếm 86% tổng số doanh nghiệp, đóng góp 45% GDP và 31% ngân sách nhà nước. Họ cũng là lực lượng chính trong việc thúc đẩy sáng tạo và đổi mới, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế biến động. Tuy nhiên, DNNVV thường gặp khó khăn trong việc tuân thủ thuế do quy mô nhỏ và nguồn lực hạn chế.

1.2. Khó khăn trong tuân thủ thuế của DNNVV

Các DNNVV tại Đồng Nai gặp nhiều khó khăn trong tuân thủ thuế, bao gồm thiếu hiểu biết về các quy định thuế, hạn chế về nguồn lực tài chính, và áp lực cạnh tranh. Ngoài ra, chính sách thuế phức tạp và thiếu sự hỗ trợ doanh nghiệp từ cơ quan thuế cũng là nguyên nhân chính dẫn đến việc không tuân thủ thuế. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc nâng cao động lực tuân thủ thuế thông qua đào tạo và tư vấn thuế là cần thiết.

II. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế

Nghiên cứu xác định 8 nhóm yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế của DNNVV tại Đồng Nai, bao gồm chính sách thuế, kinh tế, quản lý thuế, và đặc điểm doanh nghiệp. Các yếu tố này được phân tích thông qua phương pháp định tính và định lượng, với dữ liệu từ 1,000 doanh nghiệp tại 5 Chi cục Thuế. Kết quả cho thấy, chính sách thuế và quản lý thuế là hai yếu tố có tác động mạnh nhất đến tuân thủ thuế.

2.1. Chính sách thuế và quản lý thuế

Chính sách thuế đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tuân thủ thuế. Một chính sách thuế minh bạch và dễ hiểu sẽ giúp các DNNVV dễ dàng tuân thủ. Ngoài ra, quản lý thuế hiệu quả từ cơ quan thuế cũng là yếu tố then chốt. Việc cung cấp đào tạo thuế và tư vấn thuế cho doanh nghiệp sẽ giảm thiểu sai sót và gian lận thuế.

2.2. Yếu tố kinh tế và xã hội

Tình hình kinh tế ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tuân thủ thuế của DNNVV. Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, các doanh nghiệp thường gặp áp lực tài chính, dẫn đến việc không tuân thủ thuế. Ngoài ra, yếu tố xã hội như ý thức pháp luật và văn hóa kinh doanh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tuân thủ thuế.

III. Hàm ý chính sách và khuyến nghị

Nghiên cứu đề xuất 8 nhóm khuyến nghị nhằm nâng cao tuân thủ thuế của DNNVV tại Đồng Nai. Các khuyến nghị tập trung vào việc cải thiện chính sách thuế, tăng cường quản lý thuế, và hỗ trợ doanh nghiệp thông qua đào tạo thuế và tư vấn thuế. Ngoài ra, nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao ý thức pháp luật và văn hóa kinh doanh trong cộng đồng doanh nghiệp.

3.1. Cải thiện chính sách thuế

Để nâng cao tuân thủ thuế, cần cải thiện chính sách thuế theo hướng đơn giản hóa và minh bạch hóa. Điều này sẽ giúp các DNNVV dễ dàng hiểu và thực hiện các nghĩa vụ thuế. Ngoài ra, cần có các chính sách hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp trong thời kỳ kinh tế khó khăn.

3.2. Tăng cường quản lý thuế

Cơ quan thuế cần tăng cường quản lý thuế thông qua việc cung cấp đào tạo thuế và tư vấn thuế cho doanh nghiệp. Đồng thời, cần áp dụng các biện pháp thực thi pháp luật mạnh mẽ để xử lý các hành vi gian lận thuế.