Biện pháp bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho sinh viên trong dạy học vật lý đại cương

MỞ ĐẦU

1. TỔNG QUAN LỊCH SỬ CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Các kết quả nghiên cứu trên thế giới

1.1.1. Các nghiên cứu về năng lực

1.1.2. Các nghiên cứu về dạy học với việc bồi dưỡng năng lực GQVĐ và cấu trúc năng lực GQVĐ

1.1.2.1. Các nghiên cứu về năng lực GQVĐ

1.1.2.2. Các nghiên cứu về dạy học với việc bồi dưỡng năng lực GQVĐ

1.1.2.3. Các nghiên cứu về cấu trúc năng lực GQVĐ

1.2. CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Ở VIỆT NAM

1.2.1. Các nghiên cứu về năng lực

1.2.2. Các nghiên cứu về năng lực GQVĐ

1.2.3. Các nghiên cứu về dạy học với việc bồi dưỡng năng lực GQVĐ và cấu trúc năng lực GQVĐ

1.2.4. Cấu trúc năng lực GQVĐ của sinh viên

2. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC TỔ CHỨC DẠY HỌC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GQVĐ CHO SINH VIÊN

2.1. Bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho sinh viên

2.1.1. Khái niệm năng lực

2.1.2. Cấu trúc năng lực

2.1.3. Năng lực GQVĐ của sinh viên

2.1.3.1. Một số khái niệm

2.1.3.2. Năng lực GQVĐ của sinh viên

2.1.3.3. Cấu trúc năng lực GQVĐ của sinh viên

2.1.3.4. Các biện pháp bồi dưỡng năng lực GQVĐ cho sinh viên

2.1.3.5. Đánh giá năng lực GQVĐ của sinh viên

2.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN

2.2.1. Điều tra thực tiễn

2.2.2. Mục đích điều tra

2.2.3. Đối tượng điều tra

2.2.4. Phương pháp điều tra

2.2.5. Kết quả điều tra

2.2.5.1. Tỉ lệ VLĐC trong khối kiến thức đại cương

2.2.5.2. Vai trò của VLĐC trong chuyên ngành đào tạo

2.2.5.3. Thực trạng bồi dưỡng năng lực GQVĐ gắn với chuyên ngành

3. THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC MỘT SỐ NỘI DUNG KIẾN THỨC TRONG CHƯƠNG TRÌNH VLĐC NHẰM BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC GQVĐ CHO SINH VIÊN

3.1. PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM MỘT SỐ NỘI DUNG KIẾN THỨC TRONG VLĐC

3.2. TỔ CHỨC DẠY HỌC MỘT SỐ NỘI DUNG KIẾN THỨC TRONG VLĐC

3.2.1. Tiến trình PBL

3.2.2. Xây dựng tình huống có vấn đề trong PBL

3.2.2.1. Tình huống có vấn đề gắn với ngành CNTP

3.2.2.2. Tình huống có vấn đề gắn với ngành Điện – Điện tử

3.2.2.3. Tình huống có vấn đề gắn với ngành Cơ khí

3.3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Biện pháp bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề

Nghiên cứu tập trung vào biện pháp bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho sinh viên trong dạy học vật lý đại cương. Các biện pháp được đề xuất dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn, nhằm phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề thông qua các phương pháp dạy học tích cực. Các biện pháp này bao gồm việc thiết kế tiến trình dạy học, sử dụng tình huống có vấn đề, và khuyến khích học tập chủ động.

1.1. Cơ sở lý luận về năng lực giải quyết vấn đề

Nghiên cứu tổng quan về năng lực giải quyết vấn đề và cấu trúc của nó. Năng lực này được xem là một trong những năng lực chung cần thiết cho sinh viên, bao gồm khả năng huy động kiến thức, kỹ năng, và thái độ để giải quyết các tình huống thực tiễn. Các tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề trong giáo dục đại học.

1.2. Phương pháp dạy học tích cực

Các phương pháp dạy học tích cực như Problem-Based Learning (PBL) được áp dụng để bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề. PBL khuyến khích sinh viên tham gia vào quá trình tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề thực tiễn, qua đó phát triển học tập chủ động và tư duy phản biện. Các tình huống có vấn đề được thiết kế gắn liền với chuyên ngành của sinh viên, giúp họ áp dụng kiến thức vật lý vào thực tiễn.

II. Ứng dụng vật lý trong thực tiễn

Nghiên cứu nhấn mạnh việc ứng dụng vật lý trong thực tiễn như một phương tiện để bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề. Các nội dung kiến thức trong chương trình vật lý đại cương được phân tích và thiết kế để gắn liền với các vấn đề thực tiễn, giúp sinh viên hiểu rõ bản chất của các hiện tượng vật lý và áp dụng chúng vào giải quyết các vấn đề cụ thể.

2.1. Thiết kế tiến trình dạy học

Tiến trình dạy học được thiết kế để bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề, bao gồm các bước như xác định vấn đề, đề xuất giả thuyết, kiểm chứng giả thuyết, và rút ra kết luận. Các tình huống có vấn đề được xây dựng dựa trên các ngành học cụ thể như Công nghệ thực phẩm, Điện – Điện tử, và Cơ khí, giúp sinh viên áp dụng kiến thức vật lý vào thực tiễn chuyên ngành.

2.2. Thực nghiệm sư phạm

Các tiến trình dạy học đã được thực nghiệm sư phạm để đánh giá tính khả thi và hiệu quả. Kết quả thực nghiệm cho thấy sự cải thiện đáng kể trong năng lực giải quyết vấn đề của sinh viên, đồng thời khẳng định vai trò của dạy học vật lý đại cương trong việc phát triển các kỹ năng cần thiết cho sinh viên.

III. Giáo dục đại học và phát triển năng lực

Nghiên cứu đề cập đến sự thay đổi trong giáo dục đại học, từ việc tập trung vào truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực và phẩm chất của người học. Các biện pháp bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề được xem là một phần quan trọng trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học, nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và xã hội.

3.1. Đổi mới phương pháp dạy học

Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học trong giáo dục đại học, từ lối dạy truyền thống sang các phương pháp tích cực, khuyến khích học tập chủ động và tư duy phản biện. Các phương pháp này giúp sinh viên không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn phát triển các kỹ năng cần thiết để giải quyết vấn đề trong thực tiễn.

3.2. Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề

Nghiên cứu đề xuất các phương pháp đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của sinh viên, bao gồm việc đánh giá quá trình thực hiện nhiệm vụ và tham gia học tập. Các tiêu chí đánh giá được thiết kế để phản ánh khả năng huy động kiến thức, kỹ năng, và thái độ của sinh viên trong việc giải quyết các vấn đề thực tiễn.

Luận văn thạc sĩ: Biện pháp bồi dưỡng năng lực giải quyết vấn đề cho sinh viên trong dạy học vật lý đại cương