I. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Bảo lưu quyền sở hữu là một quy định quan trọng trong Bộ luật Dân sự 2015, có ảnh hưởng sâu rộng đến các giao dịch dân sự. Quy định này không chỉ bảo vệ quyền lợi của bên bán trong hợp đồng mua bán mà còn đảm bảo quyền lợi của bên thứ ba tham gia giao dịch. Việc nghiên cứu đề tài này có ý nghĩa thiết thực trong việc hiểu rõ cơ chế bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên trong quan hệ dân sự. Như tác giả đã chỉ ra: "Việc nâng lên từ quyền của các bên trong hợp đồng mua bán trả chậm thành biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự không chỉ có ưu điểm mà còn bộc lộ một số tồn tại cần khắc phục." Điều này cho thấy sự cần thiết phải nghiên cứu và hoàn thiện quy định về bảo lưu quyền sở hữu, nhằm tạo ra một hành lang pháp lý vững chắc cho các giao dịch dân sự. Đặc biệt, trong bối cảnh nền kinh tế thị trường hiện nay, việc bảo vệ quyền lợi của các bên trong giao dịch là vô cùng quan trọng để thúc đẩy sự phát triển kinh tế và bảo đảm tính công bằng trong các giao dịch. Do đó, việc nghiên cứu đề tài này không chỉ mang tính lý luận mà còn có giá trị thực tiễn cao.
II. Tình hình nghiên cứu đề tài
Mặc dù bảo lưu quyền sở hữu đã được ghi nhận trong nhiều văn bản pháp luật trước đây, nhưng việc nghiên cứu một cách toàn diện về quy định này trong Bộ luật Dân sự 2015 vẫn còn hạn chế. Tác giả đã chỉ ra rằng: "Trước khi Bộ luật Dân sự 2015 ra đời, chưa có văn bản pháp luật nào chính thức ghi nhận bảo lưu quyền sở hữu như một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ." Các công trình nghiên cứu hiện có chủ yếu tập trung vào khía cạnh lý luận hoặc một số vấn đề cụ thể mà chưa có sự đánh giá tổng thể về thực trạng triển khai quy định này. Việc nghiên cứu các quy định về bảo lưu quyền sở hữu trong Bộ luật Dân sự 2015 là cần thiết để góp phần hoàn thiện những tồn tại, hạn chế còn gặp phải. Các tác giả như PGS.TS Nguyễn Văn Cừ và TS Nguyễn Minh Tuân đã có những phân tích sâu sắc về quy định này, tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu để làm rõ hơn về thực trạng và đưa ra các kiến nghị cải cách pháp luật. Điều này sẽ giúp nâng cao tính khả thi và hiệu quả của quy định về bảo lưu quyền sở hữu trong thực tiễn.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu các quy định liên quan đến bảo lưu quyền sở hữu với tư cách là biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự. Phạm vi nghiên cứu chỉ giới hạn trong các quy định của Bộ luật Dân sự 2015, đồng thời có sự so sánh với các biện pháp bảo đảm khác trong cùng hệ thống pháp luật. Tác giả đã nêu rõ: "Việc nghiên cứu các quy định về bảo lưu quyền sở hữu là cần thiết nhằm góp phần hoàn thiện những tồn tại, hạn chế còn gặp phải." Điều này cho thấy sự cần thiết phải làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến bảo lưu quyền sở hữu, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi quy định này. Việc xác định rõ đối tượng và phạm vi nghiên cứu cũng giúp cho việc phân tích và đánh giá các quy định về bảo lưu quyền sở hữu trở nên chính xác và có hệ thống hơn.
IV. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận văn là làm rõ các quy định về bảo lưu quyền sở hữu theo Bộ luật Dân sự 2015, nhằm cung cấp cho người đọc cái nhìn tổng quan và chi tiết về biện pháp này. Tác giả nhấn mạnh: "Thông qua việc nghiên cứu, tác giả đưa ra sự phân tích, so sánh, đối chiều các quy định về bảo lưu quyền sở hữu tại Bộ luật Dân sự năm 2015 và thực trạng triển khai quy định này." Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm việc làm rõ các vấn đề lý luận về bảo lưu quyền sở hữu, so sánh với các biện pháp bảo đảm khác, và đánh giá thực trạng triển khai quy định này. Việc hoàn thiện quy định về bảo lưu quyền sở hữu không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên trong giao dịch mà còn góp phần nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế và đảm bảo tính công bằng trong các giao dịch dân sự.
V. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn áp dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lê Nin để nghiên cứu các vấn đề lý luận liên quan đến bảo lưu quyền sở hữu. Tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như phân tích, bình luận và so sánh để làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về quy định này. Như tác giả đã chỉ ra: "Thông qua sự phân tích, bình luận, tác giả sử dụng phương pháp so sánh để đánh giá sự tiến bộ của quy định này trong các Bộ luật trước đó." Điều này không chỉ giúp làm rõ các quy định về bảo lưu quyền sở hữu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật. Việc áp dụng phương pháp nghiên cứu phù hợp sẽ góp phần nâng cao chất lượng và tính khả thi của các kiến nghị cải cách pháp luật liên quan đến bảo lưu quyền sở hữu.
VI. Một số vấn đề lý luận về bảo lưu quyền sở hữu
Bảo lưu quyền sở hữu được hiểu là biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự, trong đó bên bán vẫn giữ quyền sở hữu tài sản cho đến khi bên mua thực hiện nghĩa vụ thanh toán. Tác giả đã nêu rõ: "Bảo lưu quyền sở hữu không chỉ là quyền của bên bán trong hợp đồng mua bán mà còn là một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự." Điều này cho thấy sự khác biệt giữa bảo lưu quyền sở hữu và các biện pháp bảo đảm khác. Việc nghiên cứu các vấn đề lý luận về bảo lưu quyền sở hữu không chỉ giúp làm rõ khái niệm và đặc điểm của biện pháp này mà còn tạo cơ sở cho việc áp dụng và thực hiện trong thực tiễn. Từ đó, cần thiết phải có sự điều chỉnh và hoàn thiện các quy định liên quan để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên trong giao dịch, đồng thời đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của pháp luật.
VII. Thực trạng quy định về bảo lưu quyền sở hữu
Thực trạng quy định về bảo lưu quyền sở hữu trong Bộ luật Dân sự 2015 cho thấy nhiều vấn đề còn tồn tại và cần được khắc phục. Tác giả đã chỉ ra rằng: "Các quy định về bảo lưu quyền sở hữu còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế cần được nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung." Việc đánh giá thực trạng quy định này là cần thiết để nhận diện những khó khăn, vướng mắc trong quá trình áp dụng. Các vấn đề như khái niệm chưa rõ ràng, đối tượng áp dụng còn mơ hồ và quyền, nghĩa vụ của các bên chưa được tách bạch rõ ràng là những điểm cần được xem xét. Việc nghiên cứu và đánh giá thực trạng sẽ giúp đưa ra các kiến nghị hoàn thiện pháp luật, nhằm nâng cao hiệu quả thực thi quy định về bảo lưu quyền sở hữu trong thực tiễn.
VIII. Kiến nghị giải pháp hoàn thiện
Trên cơ sở những phân tích và đánh giá thực trạng quy định về bảo lưu quyền sở hữu, tác giả đã đưa ra một số kiến nghị và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật. Như tác giả đã nêu: "Cần thiết nghiên cứu bổ sung các quyền và nghĩa vụ của các bên trong giao dịch bảo lưu quyền sở hữu để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả thực thi." Việc hoàn thiện các quy định pháp luật không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên mà còn tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho các giao dịch dân sự. Các kiến nghị này cần được xem xét và áp dụng trong thực tiễn để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của quy định về bảo lưu quyền sở hữu, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế và bảo đảm tính công bằng trong các giao dịch.
