I. Tổng Quan Ảnh Hưởng Của Thảo Dược Đến Lợn Con Sau Cai Sữa
Chăn nuôi lợn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thực phẩm, tạo việc làm và giảm nghèo. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh tràn lan trong chăn nuôi đang gây ra nhiều hệ lụy, đòi hỏi tìm kiếm giải pháp thay thế. Một trong những hướng đi tiềm năng là sử dụng thảo dược, vốn có tính an toàn sinh học cao và nhiều hoạt tính có lợi. Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá ảnh hưởng của thảo dược đến sinh trưởng lợn con sau cai sữa, một giai đoạn nhạy cảm trong quá trình phát triển của lợn. Việc bổ sung thảo dược có thể giúp phòng bệnh, cải thiện tăng trưởng và giảm sự phụ thuộc vào kháng sinh. Nước ta có lợi thế về nguồn thảo dược tự nhiên, phong phú, đa dạng (Oanh et al.) Đây là cơ sở để phát triển các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe lợn con một cách bền vững. Từ đó, đề tài “Ảnh hưởng của việc bổ sung hỗn hợp thảo dược trong khẩu ăn đến khả năng sinh trưởng của lợn con sau cai sữa” được thực hiện
1.1. Vai trò của thảo dược trong chăn nuôi lợn hiện nay
Hiện nay, việc sử dụng thảo dược bổ sung trong thức ăn chăn nuôi nhằm thay thế kháng sinh tổng hợp đang trở thành xu hướng tích cực trên thế giới và Việt Nam. Thảo dược có tính an toàn sinh học cao, có hoạt tính kháng khuẩn, nâng cao miễn dịch, kích thích tăng trưởng và giảm tỉ lệ mắc bệnh của vật nuôi (Mirzaei-Aghsaghali, 2012; Seyyednejad & Motamedi, 2010). Theo Ertas và cs. (2005), sử dụng hỗn hợp tinh dầu từ kinh giới, đinh hương và hồi có thể cải thiện khả năng sinh trưởng của vật nuôi.
1.2. Lợi ích kinh tế và sức khỏe từ việc sử dụng thảo dược
Chăn nuôi lợn bổ sung thảo dược sẽ là một hướng đi mới, bền vững giúp cho người chăn nuôi hạn chế sử dụng kháng sinh và tăng cao giá trị sản xuất. Nghiên cứu của Wandee Tartrakoon & cs. (2005) cho thấy bổ sung lá ổi dạng khô và tươi ở mức 5 và 15 g/kg thức ăn có khả năng hạn chế được bệnh tiêu chảy ở lợn. Sử dụng bột đơn kim bổ sung cho gà thịt làm giảm chi phí thức ăn khoảng 55 - 75,2 . Tương tự kết quả của Chang & cs. (2016) cho biết bổ sung 0,5 bột đơn kim trong khẩu phần ăn giúp cải thiện khả năng sinh trưởng và giảm tiêu tốn thức ăn.
II. Thách Thức Vấn Đề Tiêu Chảy Ở Lợn Con Sau Cai Sữa Giải Pháp
Giai đoạn cai sữa lợn con thường gặp nhiều thách thức, đặc biệt là vấn đề tiêu chảy. Khi cai sữa, lợn con phải chuyển từ nguồn dinh dưỡng dễ tiêu hóa từ sữa mẹ sang thức ăn rắn, gây xáo trộn hệ tiêu hóa. Hệ miễn dịch lợn con cũng chưa phát triển đầy đủ, khiến chúng dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh. Việc sử dụng kháng sinh để phòng và điều trị bệnh ở lợn con sau cai sữa có thể mang lại hiệu quả tức thời, nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro về lâu dài, bao gồm kháng kháng sinh và ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột. Do đó, cần tìm kiếm các giải pháp tự nhiên và an toàn hơn, và thảo dược là một lựa chọn đầy hứa hẹn.
2.1. Các bệnh thường gặp ở lợn con sau cai sữa
Trong vòng 20 ngày đầu sau khi lợn con cai sữa, từ chỗ lợn con đang phụ thuộc vào lợn mẹ và thức ăn bổ sung, khi cai sữa lợn con phải sống độc lập và tự lấy dinh dưỡng để nuôi cơ thể. Sức đề kháng của lợn con còn kém, nhạy cảm với các yếu tố của môi trường xung quanh làm cho lợn con dễ nhiễm bệnh tật, đặc biệt là các bệnh về đường tiêu hóa.
2.2. Tác hại của kháng sinh trong chăn nuôi lợn con
Sử dụng rộng rãi kháng sinh để kích thích sinh trưởng, phòng và chữa bệnh cho vật nuôi làm gia tăng sự hiện diện của các vi khuẩn kháng thuốc. Bên cạnh đó , việc bán thuốc kháng sinh không theo đơn hay trộn thuốc kháng sinh vào thức ăn cho gia súc, gia cầm mà không được giám sát về chuyên môn cho thấy kháng sinh đang được sử dụng một cách thiếu trách nhiệm gây ảnh hưởng không nhỏ đến an toàn thực phẩm và sức khỏe con người (Nguyễn Thị Quyên, 2020). Vì vậy, việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi đang là một vấn đề nóng, cấp bách cho toàn xã hội.
III. Phương Pháp Sử Dụng Hỗn Hợp Thảo Dược Tăng Trưởng Lợn Con
Nghiên cứu tập trung vào việc sử dụng hỗn hợp thảo dược gồm đương quy, lá xoài, lá ổi, cây xuyên chi vào khẩu phần ăn của lợn con cai sữa. Các loại thảo dược này được lựa chọn dựa trên các đặc tính dược lý có lợi cho hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch của lợn. Lá ổi có tính kháng khuẩn cao, chất chống ôxi hoá và tanin có khả năng chống viêm, kháng khuẩn tốt, giúp duy trì bảo vệ sức khoẻ. Trong lá xoài có khả năng điều trị hen suyễn và chữa bệnh kiết lỵ ở lợn. Đương quy có tác dụng chống viêm, tăng miễn dịch cho cơ thể, lợi tiểu, kháng khuẩn. Việc kết hợp các loại thảo dược này kỳ vọng sẽ mang lại hiệu quả hiệp đồng, giúp lợn con khỏe mạnh hơn và tăng trưởng tốt hơn.
3.1. Công dụng cụ thể của từng loại thảo dược sử dụng
Mỗi loại thảo dược lại có 1 công dụng khác nhau như trong lá ổi có tính kháng khuẩn cao, chất chống ôxi hoá và tanin có khả năng chống viêm, kháng khuẩn tốt, giúp duy trì bảo vệ sức khoẻ. Trong lá xoài có khả năng điều trị hen suyễn và chữa bệnh kiết lỵ ở lợn. Đương quy ác dụng chống viêm, tăng miễn dịch cho cơ thể, lợi tiểu, kháng khuẩn.
3.2. Cách chế biến và bảo quản thảo dược để đảm bảo chất lượng
Cần nghiên cứu và áp dụng quy trình chế biến và bảo quản thảo dược phù hợp để đảm bảo giữ được các hoạt chất có lợi. Điều này bao gồm việc lựa chọn nguyên liệu tươi tốt, phơi sấy đúng cách và bảo quản trong điều kiện khô ráo, thoáng mát. Đồng thời, cần kiểm soát chất lượng thảo dược để tránh nhiễm nấm mốc hoặc tạp chất.
IV. Kết Quả Ảnh Hưởng Của Thảo Dược Đến Sinh Trưởng Của Lợn
Kết quả nghiên cứu cho thấy việc bổ sung hỗn hợp thảo dược vào khẩu phần ăn có ảnh hưởng tích cực đến khả năng sinh trưởng của lợn con sau cai sữa. Lợn con được bổ sung thảo dược có tốc độ tăng trưởng cao hơn so với nhóm đối chứng không được bổ sung. Ngoài ra, tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy cũng giảm đáng kể ở nhóm lợn được bổ sung thảo dược. Điều này cho thấy thảo dược không chỉ giúp cải thiện tăng trưởng mà còn tăng cường sức khỏe lợn con, giúp chúng vượt qua giai đoạn cai sữa một cách thuận lợi hơn.
4.1. So sánh tốc độ tăng trưởng giữa các nhóm lợn thí nghiệm
Theo kết quả thí nghiệm bổ sung thảo dược vào khẩu phần ăn cho lợn con cai sữa: Tăng khối lượng cao nhất ở lô TN2 (520,9 g/con/ngày), tiếp đến TN1 (490,9 g/con/ngày), ĐC (458,9 g/con/ngày) và TN2 (456 g/con/ngày).
4.2. Đánh giá tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy ở các nhóm lợn
Theo kết quả thí nghiệm bổ sung thảo dược vào khẩu phần ăn cho lợn con cai sữa: Bệnh ở đường hô hấp là thấp nhất ở lô TN2 (8,33%) và cao nhất là lô ĐC 22,9%; các lô bổ sung thảo dược gồm lô TN1, TN2, TN3 lợn không bị tiêu chảy trong khi đó lô ĐC có tới 12,5% lợn bị tiêu chảy.
4.3. Phân tích hiệu quả sử dụng thức ăn FCR của lợn con cai sữa
Theo kết quả thí nghiệm bổ sung thảo dược vào khẩu phần ăn cho lợn con cai sữa: Tiêu tiêu tốn thức ăn/tăng khối lượng của lô TN2 là thấp nhất 1,42 kg so với lô ĐC, TN1, TN3 tương ứng 1,47 ; 1,46 ; 1,50 kg.
V. Kết Luận Thảo Dược Giải Pháp Tự Nhiên Cho Lợn Con Khỏe Mạnh
Nghiên cứu khẳng định tiềm năng của thảo dược như một giải pháp thay thế kháng sinh hiệu quả và an toàn trong chăn nuôi lợn con sau cai sữa. Việc sử dụng hỗn hợp thảo dược phù hợp có thể giúp cải thiện sinh trưởng, tăng cường sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh cho lợn con. Tuy nhiên, cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn để xác định liều lượng tối ưu và các loại thảo dược phù hợp với từng điều kiện chăn nuôi cụ thể. Đồng thời, cần xây dựng quy trình kiểm soát chất lượng thảo dược chặt chẽ để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng.
5.1. Hướng dẫn lựa chọn và sử dụng thảo dược hiệu quả
Cần lựa chọn thảo dược có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo chất lượng và an toàn. Nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia chăn nuôi để lựa chọn loại thảo dược và liều lượng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của lợn con. Ngoài ra, cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của lợn con để điều chỉnh liều lượng thảo dược cho phù hợp.
5.2. Đề xuất nghiên cứu tiếp theo về ảnh hưởng của thảo dược
Cần có thêm nghiên cứu về ảnh hưởng của thảo dược đến hệ vi sinh vật đường ruột của lợn con. Ngoài ra, cần nghiên cứu về hiệu quả của việc kết hợp thảo dược với các biện pháp quản lý khác như cải thiện điều kiện vệ sinh chuồng trại và chế độ dinh dưỡng. Các nghiên cứu này sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả sử dụng thảo dược trong chăn nuôi lợn con.
