Mô Hình Nhận Thức Máy Tiên Tiến Cho Ứng Dụng Nhận Biết Hoạt Động

• Tác giả: Đỗ Thanh Thúy
• Người hướng dẫn: PGS. Phùng Thị Hằng
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Giáo Dục Ngôn Ngữ Cho Trẻ Mẫu Giáo 5-6 Tuổi Qua Tác Phẩm Văn Học Tại Hạ Long
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hạ Long

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• MỞ ĐẦU
• 1. Lý do chọn đề tài
• 2. Mục đích nghiên cứu
• 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
• 4. Giả thuyết khoa học
• 5. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 6. Phạm vi nghiên cứu
• 7. Phƣơng pháp nghiên cứu
• 8. Cấu trúc của luận văn
• 1. CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC Ở TRƢỜNG MẦM NON
• 1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề
• 1.1.1. Những nghiên cứu ở nƣớc ngoài
• 1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.2. Các khái niệm cơ bản
• 1.3. Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trƣờng mầm non
• 1.4. Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học
• 1.5. Quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học
• 1.6. Một số vấn đề cơ bản về giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.6.1. Tác phẩm văn học sử dụng trong giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo ở trƣờng MN
• 1.6.2. Tầm quan trọng của việc giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.6.3. Mục tiêu, nguyên tắc giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.6.4. Nội dung giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.6.5. Phƣơng pháp, hình thức giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.6.6. Đánh giá kết quả giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.7. Quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.7.1. Lập kế hoạch giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.7.2. Tổ chức giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.7.3. Chỉ đạo giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.7.4. Kiểm tra, đánh giá giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.8. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non
• 1.8.1. Các yếu tố khách quan
• 1.8.2. Các yếu tố chủ quan
• 1.9. Kết luận chƣơng 1
• 2. CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ GIÁO DỤC NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH
• 2.1. Giới thiệu về thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 2.1.1. Tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Hạ Long
• 2.1.2. Tình hình giáo dục mầm non thành phố Hạ Long
• 2.2. Mục đích, nội dung, phƣơng pháp khảo sát và phƣơng thức xử lý số liệu
• 2.2.1. Mục đích khảo sát
• 2.2.2. Đối tƣợng khảo sát
• 2.2.3. Nội dung khảo sát
• 2.2.4. Phƣơng pháp khảo sát và phƣơng thức xử lý số liệu
• 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng
• 2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về tầm quan trọng, mục tiêu của giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 2.3.2. Thực trạng giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 2.3.3. Thực trạng quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 2.3.4. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 2.4. Đánh giá chung về quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 2.4.1. Nguyên nhân của hạn chế
• 2.5. Kết luận chƣơng 2
• 3. CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC Ở CÁC TRƢỜNG MẦM NON THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH
• 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu của hoạt động giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mầm non
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu của giáo dục mầm non
• 3.1.3. Nguyên tắc bảo đảm tính đồng bộ
• 3.1.4. Nguyên tắc bảo đảm tính thực tiễn
• 3.1.5. Nguyên tắc bảo đảm tính khả thi
• 3.1.6. Nguyên tắc bảo đảm tính hiệu quả
• 3.2. Các biện pháp quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên về giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 3.2.2. Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh phù hợp với tình hình thực tế
• 3.2.3. Tổ chức bồi dƣỡng năng lực giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học cho đội ngũ giáo viên ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 3.2.4. Xây dựng cơ chế phối hợp các lực lƣợng trong và ngoài nhà trƣờng tham gia giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 3.2.5. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học ở các trƣờng mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất
• 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất
• 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm
• 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm
• 3.4.3. Phƣơng pháp khảo nghiệm
• 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm
• 3.5. Kết luận chƣơng 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Mô Hình Nhận Thức Máy Cho Nhận Biết Hoạt Động

Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về việc sử dụng các mô hình nhận thức máy tiên tiến trong lĩnh vực nhận biết hoạt động. Nhận biết hoạt động là quá trình sử dụng các thuật toán để xác định và phân loại các hành động của một đối tượng từ dữ liệu cảm biến. Các ứng dụng của nhận biết hoạt động rất đa dạng, bao gồm ứng dụng y tế, ứng dụng thể thao, ứng dụng an ninh, ứng dụng nhà thông minh và ứng dụng công nghiệp. Các mô hình học sâu, đặc biệt là mạng nơ-ron tích chập (CNN), mạng nơ-ron hồi quy (RNN) và mạng nơ-ron biến áp (Transformer), đã chứng minh được khả năng vượt trội trong việc trích xuất các đặc trưng quan trọng từ dữ liệu cảm biến, từ đó nâng cao độ chính xác của việc phân loại hoạt động và dự đoán hoạt động. Bài viết này sẽ khám phá các phương pháp tiếp cận hiện đại, các thách thức còn tồn tại và tiềm năng phát triển của lĩnh vực này.

1.1. Định Nghĩa và Tầm Quan Trọng của Nhận Biết Hoạt Động

Nhận biết hoạt động (Activity Recognition - AR) là một lĩnh vực nghiên cứu trong Trí tuệ nhân tạo và học máy. Mục tiêu chính là tự động nhận diện và phân loại các hành động, hành vi của con người từ dữ liệu thu thập được thông qua các cảm biến gia tốc, cảm biến con quay hồi chuyển, hoặc xử lý video. Tầm quan trọng của nhận biết hoạt động nằm ở khả năng ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, tăng cường an ninh và tự động hóa quy trình. Ví dụ, trong ứng dụng y tế, nó có thể giúp theo dõi sức khỏe người bệnh, phát hiện té ngã. Trong ứng dụng nhà thông minh, nó có thể tự động điều chỉnh ánh sáng và nhiệt độ dựa trên hoạt động của người dùng.

1.2. Các Loại Dữ Liệu Cảm Biến Thường Được Sử Dụng

Dữ liệu cảm biến đóng vai trò quan trọng trong nhận biết hoạt động. Các loại dữ liệu thường được sử dụng bao gồm dữ liệu từ cảm biến gia tốc và cảm biến con quay hồi chuyển, thường được tích hợp trong thiết bị di động hoặc hệ thống nhúng. Dữ liệu video cũng là một nguồn thông tin quan trọng, cho phép xử lý ảnh và xử lý video để nhận diện hành động. Ngoài ra, dữ liệu đa phương thức kết hợp nhiều loại cảm biến có thể cung cấp thông tin phong phú hơn, giúp cải thiện độ chính xác của mô hình. Ví dụ, kết hợp dữ liệu cảm biến gia tốc với dữ liệu video có thể giúp phân biệt chính xác hơn giữa các hoạt động tương tự.

II. Thách Thức Trong Phát Triển Mô Hình Nhận Biết Hoạt Động

Mặc dù đã đạt được nhiều tiến bộ, nhận biết hoạt động vẫn đối mặt với nhiều thách thức đáng kể. Một trong những thách thức lớn nhất là sự biến đổi lớn trong dữ liệu cảm biến do sự khác biệt về hình thể, phong cách hoạt động của mỗi người, cũng như sự thay đổi trong môi trường xung quanh. Việc xử lý dữ liệu đa phương thức cũng đặt ra những yêu cầu phức tạp về đồng bộ hóa và tích hợp thông tin. Ngoài ra, việc đảm bảo tính riêng tư và bảo mật dữ liệu cá nhân là một vấn đề quan trọng cần được giải quyết khi triển khai các hệ thống nhận biết hoạt động trong thực tế. Các mô hình cần phải đủ mạnh để xử lý dữ liệu chuỗi thời gian phức tạp và đủ hiệu quả để chạy trên thiết bị di động và hệ thống nhúng trong thời gian thực.

2.1. Sự Biến Động Trong Dữ Liệu Cảm Biến và Cách Xử Lý

Dữ liệu cảm biến trong nhận biết hoạt động thường rất biến động do nhiều yếu tố. Sự khác biệt về cách mỗi người thực hiện một hoạt động có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong dữ liệu. Thay đổi về môi trường, như ánh sáng hoặc tiếng ồn, cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng dữ liệu. Các phương pháp tiền xử lý dữ liệu, như lọc nhiễu, chuẩn hóa và phân đoạn, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động của sự biến động này. Ngoài ra, các kỹ thuật biểu diễn đặc trưng mạnh mẽ và học chuyển giao có thể giúp mô hình học được các đặc trưng chung từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau.

2.2. Xử Lý Dữ Liệu Đa Phương Thức và Tích Hợp Thông Tin

Việc kết hợp nhiều loại dữ liệu cảm biến khác nhau, như dữ liệu cảm biến gia tốc, video, và dữ liệu âm thanh, có thể cung cấp thông tin phong phú hơn về hoạt động đang diễn ra. Tuy nhiên, việc xử lý dữ liệu đa phương thức đặt ra nhiều thách thức, bao gồm việc đồng bộ hóa dữ liệu từ các nguồn khác nhau, xử lý dữ liệu không đồng nhất và tích hợp thông tin từ các phương thức khác nhau. Các phương pháp tiếp cận phổ biến bao gồm fusing dữ liệu ở mức độ đặc trưng hoặc mức độ quyết định, sử dụng các mạng nơ-ron sâu để tự động học cách tích hợp thông tin từ các phương thức khác nhau.

III. Phương Pháp Học Sâu Tiên Tiến Trong Nhận Biết Hoạt Động

Học sâu đã trở thành một công cụ mạnh mẽ trong nhận biết hoạt động, cho phép xây dựng các mô hình có khả năng học các biểu diễn đặc trưng phức tạp từ dữ liệu cảm biến thô. Các mạng nơ-ron tích chập (CNN) đã chứng minh hiệu quả trong việc trích xuất các đặc trưng không gian từ dữ liệu ảnh và video, trong khi mạng nơ-ron hồi quy (RNN), đặc biệt là LSTM và GRU, rất phù hợp để xử lý dữ liệu chuỗi thời gian từ cảm biến gia tốc và cảm biến con quay hồi chuyển. Gần đây, các mạng nơ-ron biến áp (Transformer) cũng đã được áp dụng thành công trong nhận biết hoạt động, cho phép mô hình học các mối quan hệ dài hạn trong chuỗi thời gian và cải thiện hiệu suất tổng thể.

3.1. Ứng Dụng Mạng Nơ ron Tích Chập CNN Trong Xử Lý Ảnh

Mạng nơ-ron tích chập (CNN) là một kiến trúc học sâu đặc biệt phù hợp cho việc xử lý ảnh và video. Trong nhận biết hoạt động dựa trên video, CNN được sử dụng để trích xuất các đặc trưng không gian từ mỗi khung hình, sau đó các đặc trưng này có thể được kết hợp với các lớp mạng hồi quy để xử lý thông tin thời gian. CNN cũng có thể được áp dụng trực tiếp trên dữ liệu cảm biến dưới dạng ảnh hoặc biểu đồ thời gian, cho phép mô hình tự động học các đặc trưng quan trọng từ dữ liệu thô.

3.2. Sử Dụng Mạng Nơ ron Hồi Quy RNN Cho Dữ Liệu Chuỗi Thời Gian

Mạng nơ-ron hồi quy (RNN), đặc biệt là các biến thể như LSTM và GRU, được thiết kế để xử lý dữ liệu chuỗi thời gian. Trong nhận biết hoạt động, RNN được sử dụng để phân tích dữ liệu từ cảm biến gia tốc và cảm biến con quay hồi chuyển, cho phép mô hình học các mẫu thời gian phức tạp liên quan đến các hoạt động khác nhau. RNN có khả năng ghi nhớ thông tin từ các bước thời gian trước đó, giúp mô hình hiểu được ngữ cảnh của hoạt động và đưa ra dự đoán chính xác hơn.

3.3. Mạng Nơ ron Biến Áp Transformer và Khả Năng Học Mối Quan Hệ

Mạng nơ-ron biến áp (Transformer), ban đầu được phát triển cho xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), đã chứng minh khả năng vượt trội trong việc học các mối quan hệ dài hạn trong chuỗi thời gian. Trong nhận biết hoạt động, Transformer có thể được sử dụng để phân tích dữ liệu cảm biến, cho phép mô hình học các phụ thuộc giữa các bước thời gian xa nhau và cải thiện khả năng dự đoán hoạt động. Cơ chế attention của Transformer cho phép mô hình tập trung vào các phần quan trọng nhất của chuỗi thời gian, giúp trích xuất các đặc trưng hữu ích hơn.

IV. Ứng Dụng Thực Tế Của Mô Hình Nhận Biết Hoạt Động

Các mô hình nhận biết hoạt động tiên tiến đang được triển khai trong nhiều lĩnh vực khác nhau, mang lại những lợi ích đáng kể. Trong ứng dụng y tế, chúng được sử dụng để theo dõi sức khỏe bệnh nhân, phát hiện té ngã và hỗ trợ phục hồi chức năng. Trong ứng dụng thể thao, chúng có thể giúp phân tích kỹ thuật của vận động viên, cung cấp phản hồi thời gian thực và cải thiện hiệu suất. Trong ứng dụng an ninh, chúng được sử dụng để phát hiện các hành vi bất thường và ngăn chặn tội phạm. Trong ứng dụng nhà thông minh, chúng có thể tự động điều chỉnh ánh sáng, nhiệt độ và các thiết bị khác dựa trên hoạt động của người dùng.

4.1. Ứng Dụng Trong Y Tế Theo Dõi Sức Khỏe và Phát Hiện Té Ngã

Trong ứng dụng y tế, nhận biết hoạt động có thể đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi sức khỏe bệnh nhân, đặc biệt là người cao tuổi và những người có nguy cơ té ngã. Các thiết bị đeo tích hợp cảm biến gia tốc và cảm biến con quay hồi chuyển có thể liên tục theo dõi hoạt động của người dùng và phát hiện các dấu hiệu bất thường, như té ngã. Khi phát hiện té ngã, hệ thống có thể tự động gửi thông báo đến người thân hoặc dịch vụ khẩn cấp, giúp giảm thiểu hậu quả nghiêm trọng.

4.2. Ứng Dụng Trong Thể Thao Phân Tích Kỹ Thuật và Cải Thiện Hiệu Suất

Trong ứng dụng thể thao, nhận biết hoạt động có thể được sử dụng để phân tích kỹ thuật của vận động viên và cung cấp phản hồi thời gian thực. Các cảm biến gắn trên cơ thể vận động viên có thể thu thập dữ liệu về chuyển động, từ đó giúp huấn luyện viên đánh giá và cải thiện kỹ thuật của vận động viên. Ví dụ, trong bơi lội, hệ thống có thể phân tích kiểu bơi, tần số quạt tay và tư thế cơ thể để giúp vận động viên cải thiện hiệu suất.

V. Đánh Giá Hiệu Năng và Các Tiêu Chí Đo Lường Mô Hình

Việc đánh giá hiệu năng mô hình là bước quan trọng để đảm bảo chất lượng và độ tin cậy của các mô hình nhận biết hoạt động. Các tiêu chí đánh giá phổ biến bao gồm độ chính xác, độ bao phủ và F1-score. Độ chính xác đo lường tỷ lệ dự đoán đúng trên tổng số dự đoán. Độ bao phủ đo lường tỷ lệ các hoạt động thực tế được mô hình nhận diện. F1-score là trung bình điều hòa của độ chính xác và độ bao phủ, cung cấp một thước đo cân bằng hơn. Ngoài ra, thời gian thực là một yếu tố quan trọng cần xem xét khi triển khai các mô hình trong thực tế, đặc biệt là trên thiết bị di động và hệ thống nhúng.

5.1. Độ Chính Xác Độ Bao Phủ và F1 score Các Tiêu Chí Quan Trọng

Độ chính xác, độ bao phủ và F1-score là các tiêu chí quan trọng để đánh giá hiệu năng của mô hình nhận biết hoạt động. Độ chính xác cho biết tỷ lệ các dự đoán đúng so với tổng số dự đoán. Độ bao phủ cho biết tỷ lệ các hoạt động thực tế được mô hình nhận diện chính xác. F1-score là một thước đo cân bằng hơn, đặc biệt hữu ích khi dữ liệu bị lệch (ví dụ, một số hoạt động xảy ra thường xuyên hơn các hoạt động khác).

5.2. Thời Gian Thực và Yêu Cầu Về Tài Nguyên Tính Toán

Trong nhiều ứng dụng thực tế, thời gian thực là một yêu cầu quan trọng. Mô hình cần phải có khả năng phân loại hoạt động trong thời gian ngắn, đặc biệt là trong các ứng dụng đòi hỏi phản hồi ngay lập tức. Yêu cầu về tài nguyên tính toán cũng cần được xem xét, đặc biệt khi triển khai mô hình trên thiết bị di động hoặc hệ thống nhúng có nguồn tài nguyên hạn chế. Các phương pháp tối ưu hóa mô hình và điện toán biên có thể giúp giảm thiểu yêu cầu về tài nguyên và cải thiện hiệu suất.

VI. Tương Lai và Hướng Nghiên Cứu Của Mô Hình Nhận Thức Máy

Lĩnh vực nhận biết hoạt động đang phát triển nhanh chóng, với nhiều hướng nghiên cứu đầy hứa hẹn. Một trong những hướng đi quan trọng là phát triển các mô hình có khả năng học từ dữ liệu không được gắn nhãn hoặc dữ liệu ít được gắn nhãn (học máy không giám sát, học bán giám sát). Điều này sẽ giúp giảm chi phí và công sức cần thiết để thu thập và gắn nhãn dữ liệu. Một hướng đi khác là khám phá các phương pháp học chuyển giao, cho phép mô hình học từ một tập dữ liệu và áp dụng kiến thức đó vào một tập dữ liệu khác. Ngoài ra, việc tích hợp xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) vào nhận biết hoạt động có thể mở ra những khả năng mới, cho phép mô hình hiểu được ngữ cảnh và mục tiêu của hoạt động.

6.1. Học Không Giám Sát và Học Bán Giám Sát Giảm Chi Phí Dữ Liệu

Học không giám sát và học bán giám sát là các phương pháp học máy cho phép mô hình học từ dữ liệu không được gắn nhãn hoặc dữ liệu ít được gắn nhãn. Trong nhận biết hoạt động, việc sử dụng các phương pháp này có thể giúp giảm chi phí và công sức cần thiết để thu thập và gắn nhãn dữ liệu, điều này đặc biệt quan trọng khi xử lý lượng lớn dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau. Các kỹ thuật như tự mã hóa và học biểu diễn có thể được sử dụng để trích xuất các đặc trưng hữu ích từ dữ liệu không được gắn nhãn.

6.2. Học Chuyển Giao Tận Dụng Kiến Thức Từ Các Tập Dữ Liệu

Học chuyển giao là một kỹ thuật cho phép mô hình học từ một tập dữ liệu và áp dụng kiến thức đó vào một tập dữ liệu khác. Trong nhận biết hoạt động, học chuyển giao có thể được sử dụng để tận dụng các tập dữ liệu lớn đã được gắn nhãn để cải thiện hiệu suất trên các tập dữ liệu nhỏ hơn hoặc các tập dữ liệu từ các miền khác nhau. Ví dụ, mô hình có thể được huấn luyện trên một tập dữ liệu từ thiết bị di động và sau đó được chuyển giao để hoạt động trên một hệ thống nhúng.

6.3. Tích Hợp Xử Lý Ngôn Ngữ Tự Nhiên NLP Hiểu Ngữ Cảnh Hoạt Động

Việc tích hợp xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) vào nhận biết hoạt động có thể mở ra những khả năng mới, cho phép mô hình hiểu được ngữ cảnh và mục tiêu của hoạt động. Ví dụ, mô hình có thể phân tích các cuộc trò chuyện hoặc văn bản để hiểu ý định của người dùng và dự đoán các hoạt động tiếp theo. Điều này có thể cải thiện đáng kể độ chính xác và tính hữu ích của các hệ thống nhận biết hoạt động.

Tổng quan nghiên cứu

Giáo dục mầm non đóng vai trò nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặc biệt trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi – giai đoạn chuẩn bị quan trọng cho trẻ bước vào tiểu học. Theo ước tính, việc giáo dục ngôn ngữ cho trẻ ở độ tuổi này thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học có thể nâng cao vốn từ và kỹ năng giao tiếp một cách hiệu quả. Tuy nhiên, tại các trường mầm non thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, hoạt động này còn nhiều hạn chế, chưa được quản lý và tổ chức một cách bài bản, dẫn đến hiệu quả giáo dục chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học tại 7 trường mầm non trên địa bàn thành phố Hạ Long, đồng thời đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp để nâng cao hiệu quả giáo dục. Khảo sát được thực hiện vào tháng 4 năm 2022 với 100 khách thể gồm 35 cán bộ quản lý và 65 giáo viên. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần hoàn thiện công tác quản lý giáo dục mầm non, nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ, từ đó chuẩn bị tốt hơn cho trẻ bước vào bậc học phổ thông.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý giáo dục, phát triển ngôn ngữ và giáo dục mầm non. Lý thuyết học tập kinh nghiệm của L. Kolb nhấn mạnh vai trò của môi trường tương tác trong phát triển ngôn ngữ trẻ. Mô hình phát triển ngôn ngữ mạch lạc của D. Konza và Malinovska N.V cho thấy ngôn ngữ phát triển liên tục trong các hoạt động trường học, đặc biệt qua các tình huống giao tiếp và làm quen với tác phẩm văn học. Ngoài ra, lý thuyết quản lý giáo dục của Trịnh Hồng Hà và Trần Kiểm được áp dụng để phân tích các chức năng quản lý như lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra trong giáo dục ngôn ngữ.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Quản lý giáo dục: Tác động có chủ đích của hiệu trưởng nhằm đạt mục tiêu giáo dục.
• Giáo dục ngôn ngữ: Quá trình hình thành kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho trẻ.
• Hoạt động làm quen với tác phẩm văn học: Quá trình giúp trẻ tiếp xúc, cảm nhận và sử dụng ngôn ngữ qua các tác phẩm văn học phù hợp với lứa tuổi.
• Phát triển ngôn ngữ mạch lạc: Khả năng trình bày ý tưởng rõ ràng, logic và đúng ngữ pháp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn.

• Nguồn dữ liệu: Thu thập từ tài liệu chuyên ngành, các văn bản pháp luật về giáo dục mầm non, khảo sát thực trạng tại 7 trường mầm non ở thành phố Hạ Long với 100 khách thể (35 cán bộ quản lý, 65 giáo viên).
• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả, phân tích định tính qua phiếu hỏi, phỏng vấn sâu và lấy ý kiến chuyên gia để đánh giá thực trạng và đề xuất biện pháp.
• Timeline nghiên cứu: Khảo sát thực hiện trong tháng 4 năm 2022, phân tích và đề xuất biện pháp trong các tháng tiếp theo của năm học 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về tầm quan trọng giáo dục ngôn ngữ qua tác phẩm văn học còn hạn chế: Khoảng 68% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá hoạt động làm quen với tác phẩm văn học chưa được chú trọng đúng mức, nhiều giáo viên chỉ tập trung giúp trẻ thuộc lòng nội dung mà chưa khai thác sâu về phát triển ngôn ngữ.

2. Mục tiêu, nội dung và phương pháp giáo dục chưa phù hợp: 54% giáo viên cho biết kế hoạch giáo dục ngôn ngữ qua tác phẩm văn học chưa cụ thể, thiếu sự linh hoạt và chưa đáp ứng được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 5-6 tuổi.

3. Nguồn lực và cơ sở vật chất còn thiếu: 62% trường khảo sát chưa có đủ thiết bị, đồ dùng trực quan hỗ trợ giáo dục ngôn ngữ qua tác phẩm văn học, ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức hoạt động.

4. Công tác quản lý và kiểm tra, đánh giá còn yếu: Chỉ 45% cán bộ quản lý thực hiện kiểm tra, đánh giá định kỳ và có hệ thống về hoạt động giáo dục ngôn ngữ qua tác phẩm văn học, dẫn đến khó khăn trong việc điều chỉnh và nâng cao chất lượng giáo dục.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu sự quan tâm đúng mức của nhà quản lý và giáo viên đối với hoạt động làm quen với tác phẩm văn học như một công cụ phát triển ngôn ngữ toàn diện cho trẻ. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả khảo sát tại Hạ Long cho thấy mức độ đầu tư và quản lý còn thấp hơn, đặc biệt trong việc xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện. Việc thiếu thiết bị trực quan và phương pháp giáo dục đa dạng cũng làm giảm sự hấp dẫn và hiệu quả của hoạt động.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức, mức độ thực hiện kế hoạch, và tỷ lệ trang bị thiết bị hỗ trợ tại các trường khảo sát, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh vai trò then chốt của quản lý giáo dục trong việc nâng cao chất lượng giáo dục ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về vai trò và phương pháp giáo dục ngôn ngữ qua tác phẩm văn học, nhằm nâng tỷ lệ nhận thức đúng mức lên trên 90% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT phối hợp với các trường đại học sư phạm.

2. Xây dựng và hoàn thiện kế hoạch giáo dục ngôn ngữ cụ thể, phù hợp: Hướng dẫn các trường xây dựng kế hoạch chi tiết, linh hoạt theo đặc điểm tâm sinh lý trẻ 5-6 tuổi, đảm bảo 100% trường có kế hoạch được phê duyệt trước năm học mới. Chủ thể thực hiện: Hiệu trưởng các trường mầm non.

3. Đầu tư trang thiết bị, đồ dùng trực quan hỗ trợ giáo dục: Huy động nguồn lực xã hội hóa, ngân sách địa phương để trang bị đầy đủ thiết bị trực quan, sách truyện phù hợp, phấn đấu 80% trường có đủ thiết bị trong 18 tháng tới. Chủ thể thực hiện: UBND thành phố, Ban giám hiệu trường.

4. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá và giám sát: Thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ, đánh giá kết quả giáo dục ngôn ngữ qua tác phẩm văn học, áp dụng các tiêu chí đánh giá rõ ràng, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý trong vòng 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT và Ban giám hiệu trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục mầm non: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục ngôn ngữ, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.

2. Giáo viên mầm non: Áp dụng các phương pháp và hình thức giáo dục ngôn ngữ qua tác phẩm văn học hiệu quả, phát triển kỹ năng sư phạm và sáng tạo trong tổ chức hoạt động.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành giáo dục: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến giáo dục ngôn ngữ và quản lý giáo dục.

4. Các cơ quan quản lý giáo dục địa phương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng các chương trình đào tạo, bồi dưỡng và chính sách hỗ trợ giáo dục mầm non trên địa bàn.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao giáo dục ngôn ngữ qua tác phẩm văn học lại quan trọng đối với trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi?
   Hoạt động này giúp trẻ phát triển vốn từ, kỹ năng nghe, nói, đồng thời hình thành khả năng tư duy ngôn ngữ mạch lạc, chuẩn bị tâm lý và kỹ năng cho trẻ vào lớp 1.

2. Những khó khăn chính trong quản lý giáo dục ngôn ngữ qua tác phẩm văn học hiện nay là gì?
   Bao gồm nhận thức chưa đầy đủ của cán bộ quản lý và giáo viên, thiếu kế hoạch cụ thể, hạn chế về trang thiết bị và công tác kiểm tra, đánh giá chưa hiệu quả.

3. Phương pháp giáo dục ngôn ngữ nào được khuyến khích sử dụng trong hoạt động làm quen với tác phẩm văn học?
   Các phương pháp như đọc và kể diễn cảm, sử dụng trực quan, đàm thoại, đóng vai và kể lại nội dung câu chuyện được đánh giá cao về hiệu quả giáo dục.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ?
   Cần tăng cường bồi dưỡng chuyên môn cho cán bộ quản lý và giáo viên, xây dựng kế hoạch chi tiết, đầu tư trang thiết bị, đồng thời thiết lập hệ thống kiểm tra, đánh giá thường xuyên.

5. Ai là chủ thể chính chịu trách nhiệm trong quản lý giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo?
   Hiệu trưởng các trường mầm non đóng vai trò chủ đạo trong việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động giáo dục ngôn ngữ cho trẻ.

Kết luận

• Giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động làm quen với tác phẩm văn học là con đường hiệu quả để phát triển toàn diện kỹ năng ngôn ngữ và chuẩn bị tâm lý cho trẻ vào lớp 1.
• Thực trạng quản lý tại các trường mầm non thành phố Hạ Long còn nhiều hạn chế về nhận thức, kế hoạch, nguồn lực và kiểm tra đánh giá.
• Các biện pháp đề xuất tập trung vào nâng cao nhận thức, hoàn thiện kế hoạch, đầu tư trang thiết bị và tăng cường kiểm tra, đánh giá nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý, giáo viên và các bên liên quan trong việc cải thiện công tác giáo dục ngôn ngữ cho trẻ.
• Các bước tiếp theo cần triển khai ngay các biện pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu để áp dụng tại các địa phương khác nhằm nâng cao chất lượng giáo dục mầm non toàn quốc.

Quý độc giả và các nhà quản lý giáo dục mầm non được khuyến khích áp dụng và phát triển các giải pháp này nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trên toàn quốc.