Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển giáo dục đại học tại Việt Nam, việc xây dựng vị trí việc làm (VTVL) tại các cơ sở giáo dục đại học ngày càng trở nên cấp thiết. Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà, thành lập năm 2007, với sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đã trải qua hơn 16 năm phát triển và khẳng định vị thế trong khu vực. Tuy nhiên, thực trạng xây dựng vị trí việc làm tại Trường còn tồn tại nhiều hạn chế như công tác tuyển dụng chưa hiệu quả, năng suất lao động thấp và thủ tục hành chính cồng kềnh. Nghiên cứu này tập trung phân tích thực trạng xây dựng vị trí việc làm tại Trường trong giai đoạn 2019-2022, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện cho giai đoạn 2024-2025, định hướng đến năm 2030.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận về xây dựng vị trí việc làm trong các cơ sở giáo dục đại học, đánh giá thực trạng tại Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà và đề xuất giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị nhân lực, góp phần đảm bảo chất lượng đào tạo và phát triển bền vững của Trường. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào Ban Giám hiệu và cán bộ nhân viên của Trường, với dữ liệu thu thập từ 88 phiếu khảo sát và các báo cáo nội bộ liên quan.

Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác xây dựng vị trí việc làm, giúp Trường tuyển dụng đúng người, đánh giá năng lực chính xác, sắp xếp nguồn nhân lực hợp lý, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế cũng như thị trường lao động hiện đại.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị nhân lực hiện đại, tập trung vào ba khái niệm chính: vị trí việc làm, khung năng lực và xây dựng vị trí việc làm tại cơ sở giáo dục đại học.

  • Vị trí việc làm (VTVL) được hiểu là công việc hoặc nhiệm vụ gắn với chức danh nghề nghiệp hoặc chức vụ quản lý, là căn cứ xác định số lượng, cơ cấu nhân sự để tuyển dụng, sử dụng và quản lý. Mỗi vị trí việc làm bao gồm tên gọi, nhiệm vụ, tiêu chuẩn và điều kiện làm việc.

  • Khung năng lực là công cụ mô tả các năng lực cần thiết phù hợp với từng vị trí việc làm, bao gồm kiến thức, kỹ năng và phẩm chất cá nhân, giúp đảm bảo hiệu quả thực thi công việc.

  • Xây dựng vị trí việc làm tại cơ sở giáo dục đại học là quá trình xác định công việc, nhiệm vụ gắn với từng chức danh nghề nghiệp, làm cơ sở cho tuyển dụng, đánh giá, đào tạo và phát triển nhân sự, đồng thời đảm bảo phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của trường.

Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo các quy định pháp luật như Luật Giáo dục đại học 2018, Luật Viên chức, Luật Cán bộ công chức và các văn bản hướng dẫn liên quan để đảm bảo tính pháp lý và thực tiễn trong xây dựng vị trí việc làm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, bao gồm:

  • Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Phân tích, tổng hợp các tài liệu, công trình nghiên cứu liên quan đến vị trí việc làm và quản trị nhân lực trong giáo dục đại học nhằm xây dựng cơ sở lý luận vững chắc.

  • Phương pháp điều tra khảo sát: Thu thập dữ liệu sơ cấp qua 88 phiếu khảo sát toàn bộ cán bộ nhân viên Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà từ ngày 05/01/2023 đến 24/03/2023, nhằm đánh giá thực trạng xây dựng vị trí việc làm.

  • Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Thu thập ý kiến từ Hội đồng quản trị, Ban Giám hiệu, các trưởng khoa, phòng ban để hoàn thiện đề xuất giải pháp.

  • Phương pháp phân tích số liệu: Xử lý dữ liệu khảo sát bằng thống kê mô tả, phân tích định tính để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

  • Phương pháp tổng hợp: Kết hợp các kết quả nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn để đưa ra các kết luận và khuyến nghị phù hợp.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2019 đến 2023, trong đó giai đoạn khảo sát thực trạng là 2019-2022, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2024-2025 và định hướng đến năm 2030.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng xây dựng vị trí việc làm còn nhiều hạn chế: Qua khảo sát 88 cán bộ nhân viên, chỉ khoảng 65% đánh giá công tác xây dựng vị trí việc làm tại Trường đáp ứng được yêu cầu thực tế. Công tác tuyển dụng chưa hiệu quả, năng suất lao động thấp, thủ tục hành chính còn cồng kềnh.

  2. Cơ cấu tổ chức và phân bổ nhân sự chưa tối ưu: Tỷ lệ viên chức làm công việc hỗ trợ, phục vụ chiếm khoảng 22%, gần sát mức tối đa 25% theo quy định, trong khi một số vị trí lãnh đạo, quản lý có số lượng phó cấp quá nhiều, gây chồng chéo nhiệm vụ.

  3. Khung năng lực và tiêu chuẩn đánh giá chưa đồng bộ: Mặc dù Trường đã xây dựng khung năng lực cho một số vị trí, nhưng chưa đầy đủ và chưa được áp dụng rộng rãi. Khoảng 40% cán bộ nhân viên cho biết tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành công việc chưa rõ ràng, ảnh hưởng đến động lực làm việc.

  4. Ảnh hưởng của các yếu tố bên trong và bên ngoài: Nguồn lực tài chính hạn chế, mô hình quản lý còn mang tính đơn tuyến, chưa ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin. Bên ngoài, sự thay đổi chính sách giáo dục đại học, thị trường lao động cạnh tranh và yêu cầu hội nhập quốc tế đặt ra nhiều thách thức.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các hạn chế trên xuất phát từ việc chưa xây dựng đề án vị trí việc làm một cách khoa học, khách quan và chưa có sự đồng thuận cao trong tổ chức. So với một số trường đại học khác trong khu vực, Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà còn thiếu sự linh hoạt trong điều chỉnh cơ cấu tổ chức và chưa tận dụng tối đa công nghệ thông tin trong quản lý nhân sự.

Việc thiếu khung năng lực đồng bộ và tiêu chuẩn đánh giá rõ ràng làm giảm hiệu quả quản lý và phát triển nhân sự, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học. Các biểu đồ phân tích tỷ lệ cán bộ theo trình độ chuyên môn, tin học và ngoại ngữ cho thấy còn nhiều khoảng trống cần cải thiện.

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo ngành giáo dục đại học trong nước, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng vị trí việc làm phù hợp với sứ mệnh, mục tiêu và điều kiện thực tế của Trường. Việc hoàn thiện vị trí việc làm sẽ góp phần nâng cao năng suất lao động, thu hút và giữ chân nhân tài, đồng thời đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và thị trường lao động hiện đại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện đề án vị trí việc làm theo hướng khoa học và thực tiễn: Xây dựng đề án chi tiết, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Trường, đảm bảo tính khách quan, minh bạch. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: Ban Giám hiệu phối hợp với các phòng ban chuyên môn.

  2. Cải tiến mô hình quản lý và ứng dụng công nghệ thông tin: Áp dụng mô hình quản lý đa tuyến, xây dựng quy trình quản lý công việc rõ ràng, đồng thời triển khai hệ thống quản lý nhân sự điện tử để nâng cao hiệu quả và giảm thủ tục hành chính. Thời gian: 2024-2026. Chủ thể: Phòng Công nghệ Thông tin và Ban Quản lý nhân sự.

  3. Xây dựng và áp dụng khung năng lực đồng bộ, tiêu chuẩn đánh giá rõ ràng: Phát triển khung năng lực cho tất cả vị trí việc làm, xây dựng tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành công việc cụ thể, minh bạch để làm cơ sở khen thưởng và đào tạo. Thời gian: 2024-2025. Chủ thể: Phòng Tổ chức cán bộ và các khoa, phòng liên quan.

  4. Nâng cao năng lực cán bộ nhân viên qua đào tạo và phát triển kỹ năng: Tổ chức các khóa đào tạo về xây dựng vị trí việc làm, kỹ năng công nghệ thông tin, ngoại ngữ và quản trị nhân sự nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và năng lực thực thi. Thời gian: 2024-2027. Chủ thể: Ban Đào tạo và Phòng Tổ chức cán bộ.

  5. Tăng cường nguồn lực tài chính và chính sách đãi ngộ: Đề xuất các chính sách lương, thưởng, phụ cấp phù hợp nhằm thu hút và giữ chân nhân tài, đồng thời đảm bảo nguồn lực tài chính ổn định cho hoạt động xây dựng vị trí việc làm. Thời gian: 2024-2025. Chủ thể: Ban Giám hiệu và Phòng Tài chính-Kế toán.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám hiệu và quản lý các trường đại học: Giúp hiểu rõ về quy trình xây dựng vị trí việc làm, từ đó áp dụng để nâng cao hiệu quả quản trị nhân lực và phát triển tổ chức.

  2. Phòng Tổ chức cán bộ và quản lý nhân sự: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng đề án vị trí việc làm, khung năng lực và tiêu chuẩn đánh giá phù hợp với đặc thù giáo dục đại học.

  3. Giảng viên và chuyên viên nghiên cứu quản trị nhân lực: Là tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu sâu hơn về quản trị nhân sự trong lĩnh vực giáo dục đại học, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập và đổi mới.

  4. Các nhà hoạch định chính sách giáo dục và quản lý nhà nước: Hỗ trợ trong việc xây dựng các chính sách, quy định liên quan đến quản lý nhân sự và phát triển nguồn nhân lực trong các cơ sở giáo dục đại học.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao xây dựng vị trí việc làm lại quan trọng đối với trường đại học?
    Xây dựng vị trí việc làm giúp xác định rõ nhiệm vụ, tiêu chuẩn và yêu cầu cho từng vị trí, từ đó tuyển dụng đúng người, đánh giá năng lực chính xác và sắp xếp nguồn nhân lực hợp lý, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá thực trạng vị trí việc làm tại Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà?
    Nghiên cứu sử dụng khảo sát toàn bộ 88 cán bộ nhân viên, kết hợp lấy ý kiến chuyên gia và phân tích dữ liệu thống kê để đánh giá khách quan thực trạng xây dựng vị trí việc làm.

  3. Khung năng lực có vai trò gì trong xây dựng vị trí việc làm?
    Khung năng lực mô tả các kiến thức, kỹ năng và phẩm chất cần thiết cho từng vị trí, giúp đảm bảo người lao động đủ năng lực thực hiện công việc hiệu quả và hỗ trợ quản lý, đào tạo nhân sự.

  4. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến việc xây dựng vị trí việc làm tại các cơ sở giáo dục đại học?
    Bao gồm các yếu tố bên trong như sứ mệnh, cơ chế chính sách, môi trường làm việc, nguồn lực tài chính, mô hình quản lý và năng lực cán bộ; cùng các yếu tố bên ngoài như chính sách nhà nước, thị trường lao động, điều kiện địa lý, hội nhập quốc tế.

  5. Làm thế nào để áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn quản lý nhân sự tại trường đại học?
    Trường cần xây dựng đề án vị trí việc làm chi tiết, áp dụng khung năng lực và tiêu chuẩn đánh giá, cải tiến mô hình quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin và tổ chức đào tạo nâng cao năng lực cán bộ, đồng thời điều chỉnh chính sách đãi ngộ phù hợp.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và phân tích thực trạng xây dựng vị trí việc làm tại Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà trong giai đoạn 2019-2022, chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân cụ thể.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện đề án vị trí việc làm, cải tiến mô hình quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng khung năng lực và nâng cao năng lực cán bộ nhân viên cho giai đoạn 2024-2025, định hướng đến năm 2030.
  • Nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả quản trị nhân lực, đảm bảo chất lượng đào tạo và phát triển bền vững của Trường trong bối cảnh hội nhập quốc tế và thị trường lao động cạnh tranh.
  • Kết quả nghiên cứu có thể làm tài liệu tham khảo cho các trường đại học khác và các nhà quản lý giáo dục trong việc xây dựng vị trí việc làm phù hợp.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai áp dụng đề án vị trí việc làm, thu thập phản hồi, điều chỉnh và hoàn thiện liên tục nhằm đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả trong quản lý nhân sự.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng quản trị nhân lực tại Trường Đại học Quốc tế Bắc Hà và góp phần phát triển giáo dục đại học Việt Nam!