Phương Pháp Giảng Dạy Tiếng Pháp Du Lịch: Hướng Tiếp Cận Hành Động cho Sinh Viên

LỜI MỞ ĐẦU

1. CHƯƠNG 1: CADRE THÉORIQUE ET CONTEXTUEL: L’ENSEIGNEMENT DU FRANÇAIS DE SPÉCIALITÉ ET LE PROJET PÉDAGOGIQUE

1.1. Définition de “langue de spécialité”

1.2. Méthodologie et démarche didactique de la langue de spécialité

1.3. Rôle de l’enseignant de la langue de spécialité

1.4. Apprenant de la langue de spécialité

1.5. Historique du français de spécialité

1.6. Distinction de trois termes : « Français de spécialité » ; « Français sur objectifs spécifiques » (FOS) et « Français langue professionnelle » (FLP)

1.7. Caractéristiques de la langue de spécialité et du français de spécialité

1.8. Question terminologique et le choix du terme français de spécialité

1.9. Enseignement du français de spécialité et du français du tourisme

1.10. Vue générale de l’enseignement du français de spécialité et des recherches sur l’enseignement du français de spécialité

1.11. Organisation d’un cours de français de spécialité dans le contexte vietnamien

1.12. Contexte de l’enseignement du français du tourisme au DF de l'ULEI – UNVH

1.13. Perspective actionnelle et projet pédagogique

1.14. Perspective actionnelle dans le CECRL

1.15. Historique de la perspective actionnelle

1.16. Deux principes importants de la perspective actionnelle. De l’approche communicative à l’approche actionnelle

1.17. Pourquoi l’approche actionnelle est-elle convenable au cours de français de spécialité?

1.18. Pourquoi s’intéresser au projet pédagogique?

1.19. Distinction entre le projet pédagogique et la pédagogie du projet

1.20. Avantages et limites de la réalisation d’un projet pédagogique

1.21. Types de projets en classe de langue

1.22. Démarche du projet

1.23. Rôle de l’enseignant dans le projet

1.24. Rôle de l’apprenant dans le projet

1.25. Conclusion du chapitre

2. CHƯƠNG 2: MÉTHODOLOGIE DE RECHERCHE

2.1. Choix de la méthodologie de recherche

2.2. Identification du problème

2.3. Enquête auprès des étudiants

2.4. Entretien auprès des enseignants

2.5. Observation de classe

2.6. À propos des résultats de l’enquête, de l’entretien et des observations

2.7. Établissement d’un plan d’action

2.8. Concept « Approche pédagogique »

2.9. Formulation de l’hypothèse

2.10. Choix de l’approche méthodologique privilégiée

2.11. Choix de méthode pédagogique privilégiée

2.12. Choix du scénario pédagogique

2.13. Élaboration du scénario pédagogique

2.14. Mise en expérimentation

2.15. Étape 2 : Mise en expérimentation

2.16. Étape 3 : Évaluation du produit de chaque groupe

2.17. Évaluation des effets de l’expérimentation

2.18. Test de lexique et de connaissances professionnelles du métier de tourisme et le sujet de production écrite

2.19. Partage des résultats de la recherche

2.20. Méthodes d’analyse des données

2.21. Conclusion du chapitre

3. CHƯƠNG 3: ANALYSE ET INTERPRÉTATION DES RÉSULTATS

3.1. Analyse des résultats de l’enquête et de l’entretien après l’expérimentation

3.2. Impacts de l’expérimentation sur la compétence linguistique

3.3. Impacts de l’expérimentation sur la compétence communicative et actionnelle

3.4. Impacts de l’expérimentation sur l’insertion professionnelle

3.5. À propos de la mise en expérimentation

3.6. Réajustement du volume horaire du français du tourisme

3.7. Réajustement du programme du français du tourisme

3.8. Formation continue des enseignants chargés du français du tourisme

3.9. Conclusion du chapitre

PHỤ LỤC

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Giảng Dạy Tiếng Pháp Du Lịch Xu Hướng Mới

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tiếng Pháp chuyên ngành, đặc biệt tiếng Pháp du lịch, ngày càng trở nên quan trọng. Nhu cầu sử dụng tiếng Pháp như một công cụ không thể thiếu trong các hoạt động thương mại và khoa học, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch, ngày càng tăng cao. Sự khác biệt giữa tiếng Pháp thiên về văn hóa và tiếng Pháp chuyên ngành đòi hỏi phương pháp tiếp cận sư phạm mới. Các doanh nghiệp thường yêu cầu đào tạo các kỹ năng chuyên môn, không chỉ là giao tiếp chuyên ngành. Do đó, cần hướng dẫn người học tiếp cận các diễn ngôn tiềm ẩn để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể trong một nghề nghiệp nhất định. Các vấn đề như lựa chọn lộ trình, tích hợp ngữ pháp, lựa chọn tình huống và kỹ năng chuyên môn, xử lý các thuật ngữ chuyên môn và yếu tố văn hóa trong giao tiếp đặt ra những thách thức lớn cho người giảng dạy tiếng Pháp chuyên ngành. Mục tiêu là tích hợp nhiều mục tiêu và duy trì một nguyên tắc tổ chức trong đào tạo, trọng tâm là năng lực giao tiếp. Điều này cho phép phân biệt giữa kiến thức ngôn ngữ và kiến thức xã hội học. Để giao tiếp hiệu quả, cần nắm vững ngôn ngữ, hệ thống ngôn ngữ, và sử dụng nó phù hợp với bối cảnh xã hội. Các kiến thức (khía cạnh từ vựng và cấu trúc của tiếng Pháp chuyên ngành), kỹ năng (chiến lược đọc và tổng hợp, hiểu và tạo ra các tài liệu hữu ích trong lĩnh vực mục tiêu) và thái độ cho phép người học thử thách năng lực ngôn ngữ và thực tiễn của họ một cách tự do, ngay cả trong quá trình viết.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Tiếng Pháp Du Lịch Hiện Nay

Du lịch đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực như khách sạn, nhà hàng, vận tải và thủ công mỹ nghệ. Du lịch quốc tế, đặc biệt là du lịch Pháp ngữ, đã trở thành một hoạt động quy mô lớn tại Việt Nam trong nhiều năm. Theo thống kê của Tổng cục Du lịch Việt Nam, năm 2017, số lượng khách du lịch Pháp đến Việt Nam là 255.369 lượt, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2016. Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2018, số lượng khách du lịch Pháp đến Việt Nam đã đạt 139.834 lượt, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm 2017. Hầu hết du khách Pháp lựa chọn các tour du lịch trọn gói, bao gồm chuyến đi và lưu trú được lên kế hoạch chi tiết trước, trả một phần hoặc toàn bộ chi phí trước chuyến đi. Tuy nhiên, du lịch tự túc vẫn tồn tại nhưng ít được du khách Pháp ưa chuộng hơn. Thời gian lưu trú của du khách Pháp thường kéo dài từ mười ngày đến hai tuần. Khi đến Việt Nam tại sân bay quốc tế Nội Bài, họ dành bốn hoặc năm ngày để khám phá Hà Nội và một số tỉnh phía Bắc với những cảnh quan và di tích nổi tiếng như Quảng Ninh với vịnh Hạ Long, Lào Cai với Sapa, v.v. Sau đó, họ di chuyển vào miền Trung đến Đà Nẵng, Khánh Hòa, Thừa Thiên Huế, Nghệ An, nơi có những bãi biển đẹp nhất cả nước. Cuối cùng, họ có thể dành ba đến bốn ngày để khám phá một số tỉnh ở đồng bằng sông Cửu Long và một đến hai ngày để nghỉ ngơi tại Thành phố Hồ Chí Minh trước khi lên máy bay tại sân bay Tân Sơn Nhất.

1.2. Yêu Cầu Về Nguồn Nhân Lực Tiếng Pháp Trong Ngành Du Lịch

Toàn cầu hóa tác động mạnh mẽ đến thị trường lao động du lịch, đặc biệt là chất lượng nguồn nhân lực. Tại Việt Nam, số lượng nhân viên du lịch có thể hiểu và nói tiếng Pháp còn hạn chế. Hầu hết làm việc trong các khách sạn và công ty du lịch sau khi được đào tạo chuyên nghiệp và thường nói tiếng Anh. Với số lượng khách du lịch Pháp ngữ ngày càng tăng, Việt Nam cần nhiều nhân viên hơn trong tất cả các lĩnh vực du lịch (khách sạn, nhà hàng, công ty du lịch, v.v.) có khả năng đón tiếp du khách Pháp ngữ bằng tiếng Pháp. Thực tế này đòi hỏi một tầm nhìn khác về việc học ngoại ngữ, tức là một cuộc cải cách giáo dục cần thiết trong bối cảnh hội nhập của Việt Nam vào khu vực và thế giới. Qotb (2008) nhấn mạnh rằng "các trao đổi trở nên chuyên môn hơn, do đó cần thiết phải thiết lập các khóa đào tạo chuyên môn hơn, đặc biệt là về tiếng Pháp chuyên ngành."

II. Thách Thức Trong Giảng Dạy Tiếng Pháp Du Lịch Hiện Nay

Mặc dù tiếng Pháp du lịch ngày càng quan trọng, việc giảng dạy môn học này vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Các giáo trình hiện tại có thể chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế của sinh viên. Phương pháp giảng dạy truyền thống có thể không đủ để phát triển các kỹ năng giao tiếp và làm việc cần thiết trong ngành du lịch. Hơn nữa, việc thiếu hụt đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực du lịch cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Cần có những nghiên cứu sâu hơn để đánh giá hiệu quả của các phương pháp giảng dạy hiện tại và tìm ra những giải pháp tối ưu để nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Pháp du lịch. Việc kết hợp lý thuyết với thực hành, tăng cường tương tác giữa sinh viên và giáo viên, và tạo cơ hội cho sinh viên thực tập trong môi trường thực tế là những yếu tố then chốt để cải thiện kỹ năng tiếng Pháp du lịch của sinh viên.

2.1. Hạn Chế Của Giáo Trình Tiếng Pháp Du Lịch Hiện Hành

Các giáo trình tiếng Pháp du lịch hiện tại thường tập trung vào ngữ pháp và từ vựng cơ bản, nhưng ít chú trọng đến các tình huống giao tiếp thực tế trong ngành du lịch. Điều này khiến sinh viên gặp khó khăn khi phải đối mặt với các tình huống thực tế như đón tiếp khách hàng, giải quyết các vấn đề phát sinh, hoặc giới thiệu các địa điểm du lịch. Các giáo trình cũng có thể thiếu cập nhật về các xu hướng mới trong ngành du lịch, như du lịch bền vững, du lịch trải nghiệm, hoặc du lịch trực tuyến. Do đó, cần có những giáo trình tiếng Pháp du lịch được thiết kế phù hợp với nhu cầu thực tế của ngành, và thường xuyên được cập nhật để đáp ứng với những thay đổi của thị trường.

2.2. Thiếu Tương Tác Và Thực Hành Trong Quá Trình Giảng Dạy

Phương pháp giảng dạy tiếng Pháp du lịch truyền thống thường tập trung vào việc truyền đạt kiến thức một chiều từ giáo viên đến sinh viên. Ít có sự tương tác giữa sinh viên và giáo viên, hoặc giữa các sinh viên với nhau. Sinh viên ít có cơ hội thực hành giao tiếp tiếng Pháp du lịch trong các tình huống mô phỏng, hoặc thực tế. Điều này khiến sinh viên thiếu tự tin khi sử dụng tiếng Pháp trong môi trường làm việc thực tế. Cần có những phương pháp giảng dạy tích cực hơn, khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động thảo luận, làm việc nhóm, đóng vai, hoặc thực hiện các dự án thực tế.

III. Phương Pháp Sư Phạm Hành Động Giải Pháp Giảng Dạy Tiếng Pháp

Để giải quyết những thách thức trong việc giảng dạy tiếng Pháp du lịch, phương pháp sư phạm hành động nổi lên như một giải pháp đầy tiềm năng. Phương pháp sư phạm hành động tập trung vào việc giúp sinh viên sử dụng tiếng Pháp để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể trong môi trường du lịch. Điều này không chỉ giúp sinh viên nâng cao kỹ năng tiếng Pháp mà còn phát triển các kỹ năng mềm cần thiết như làm việc nhóm, giải quyết vấn đề và giao tiếp hiệu quả. Việc áp dụng đường hướng hành động đòi hỏi giáo viên phải tạo ra những tình huống học tập thực tế, khuyến khích sinh viên tham gia tích cực và tạo ra những sản phẩm cụ thể.

3.1. Ưu Điểm Của Phương Pháp Sư Phạm Hành Động Trong Giảng Dạy Tiếng Pháp

Phương pháp sư phạm hành động mang lại nhiều lợi ích cho việc giảng dạy tiếng Pháp du lịch. Nó giúp sinh viên phát triển năng lực giao tiếp một cách tự nhiên và hiệu quả, thông qua việc thực hành trong các tình huống mô phỏng hoặc thực tế. Nó cũng giúp sinh viên phát triển các kỹ năng mềm cần thiết cho công việc, như làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, và tư duy sáng tạo. Hơn nữa, phương pháp sư phạm hành động tạo ra một môi trường học tập tích cực và hứng thú, khuyến khích sinh viên tham gia chủ động vào quá trình học tập.

3.2. Các Bước Triển Khai Phương Pháp Sư Phạm Hành Động Hiệu Quả

Để triển khai phương pháp sư phạm hành động hiệu quả, cần tuân thủ các bước sau. Đầu tiên, xác định rõ mục tiêu học tập và các nhiệm vụ cần thực hiện. Thứ hai, thiết kế các hoạt động học tập phù hợp với mục tiêu và nhiệm vụ. Thứ ba, tạo ra môi trường học tập tích cực và khuyến khích sinh viên tham gia. Thứ tư, cung cấp phản hồi kịp thời và chính xác cho sinh viên. Thứ năm, đánh giá kết quả học tập dựa trên khả năng thực hiện các nhiệm vụ cụ thể của sinh viên.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Giảng Dạy Tiếng Pháp Du Lịch Tại ĐHQGHN

Việc ứng dụng phương pháp sư phạm hành động vào giảng dạy tiếng Pháp du lịch tại Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Pháp, Đại học Ngoại ngữ ĐHQGHN mang lại những kết quả tích cực. Sinh viên không chỉ nâng cao kỹ năng tiếng Pháp mà còn phát triển các kỹ năng mềm cần thiết cho công việc trong ngành du lịch. Các hoạt động thực tế như đóng vai, làm dự án, và thực tập giúp sinh viên làm quen với môi trường làm việc thực tế và tự tin hơn khi sử dụng tiếng Pháp trong các tình huống chuyên môn. Nghiên cứu này, với tiêu đề "Élaboration d’une approche pédagogique basée sur la perspective actionnelle pour l’enseignement du français du tourisme aux étudiants de français du Département de français de l'Université de Langues et d’Études internationales – Université Nationale du Vietnam à Hanoï" khẳng định những tác động tích cực này.

4.1. Các Hoạt Động Thực Tế Trong Chương Trình Tiếng Pháp Du Lịch

Chương trình tiếng Pháp du lịch tại Đại học Ngoại ngữ ĐHQGHN bao gồm nhiều hoạt động thực tế, như đóng vai các tình huống giao tiếp trong khách sạn, nhà hàng, hoặc công ty du lịch. Sinh viên cũng được yêu cầu thực hiện các dự án thực tế, như thiết kế một tour du lịch, viết một bài quảng cáo về một địa điểm du lịch, hoặc tạo một trang web giới thiệu về văn hóa Việt Nam bằng tiếng Pháp. Ngoài ra, sinh viên còn có cơ hội thực tập tại các khách sạn, nhà hàng, hoặc công ty du lịch để áp dụng kiến thức và kỹ năng đã học vào thực tế.

4.2. Đánh Giá Hiệu Quả Của Phương Pháp Giảng Dạy Mới

Việc đánh giá hiệu quả của phương pháp giảng dạy mới dựa trên kết quả học tập của sinh viên, phản hồi từ sinh viên và giáo viên, và đánh giá từ các nhà tuyển dụng trong ngành du lịch. Kết quả cho thấy sinh viên có khả năng sử dụng tiếng Pháp tự tin và hiệu quả hơn trong các tình huống giao tiếp thực tế. Sinh viên cũng phát triển các kỹ năng mềm cần thiết cho công việc, như làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, và tư duy sáng tạo. Các nhà tuyển dụng đánh giá cao khả năng của sinh viên tốt nghiệp từ chương trình tiếng Pháp du lịch của Đại học Ngoại ngữ ĐHQGHN.

V. Nghiên Cứu Sư Phạm Tiếng Pháp Đề Xuất Và Khuyến Nghị Cải Tiến

Nghiên cứu sư phạm tiếng Pháp cần tập trung vào việc phát triển các phương pháp giảng dạy sáng tạo và hiệu quả hơn, phù hợp với nhu cầu thực tế của sinh viên và thị trường lao động. Cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các trường đại học, các nhà nghiên cứu, và các doanh nghiệp trong ngành du lịch để đảm bảo rằng chương trình đào tạo tiếng Pháp du lịch đáp ứng được yêu cầu của thị trường. Đồng thời, cần đầu tư vào việc đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm thực tế trong lĩnh vực du lịch và có khả năng áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại.

5.1. Phát Triển Giáo Trình Tiếng Pháp Du Lịch Cập Nhật Và Thực Tiễn

Việc phát triển giáo trình tiếng Pháp du lịch cần dựa trên nhu cầu thực tế của sinh viên và thị trường lao động. Giáo trình cần bao gồm các tình huống giao tiếp thường gặp trong ngành du lịch, các thuật ngữ chuyên môn, và các kiến thức về văn hóa Việt Nam và Pháp. Giáo trình cũng cần được cập nhật thường xuyên để phản ánh những thay đổi trong ngành du lịch và các xu hướng mới trong việc giảng dạy tiếng Pháp.

5.2. Tăng Cường Kết Nối Giữa Trường Học Và Doanh Nghiệp Du Lịch

Việc tăng cường kết nối giữa trường học và doanh nghiệp du lịch giúp sinh viên có cơ hội thực tập và làm việc trong môi trường thực tế. Các doanh nghiệp cũng có thể tham gia vào quá trình xây dựng chương trình đào tạo, cung cấp thông tin về nhu cầu của thị trường, và đánh giá năng lực của sinh viên. Sự hợp tác này giúp đảm bảo rằng chương trình đào tạo đáp ứng được yêu cầu của thị trường và sinh viên tốt nghiệp có khả năng làm việc hiệu quả trong ngành du lịch.

VI. Kết Luận Hướng Tới Tương Lai Của Giảng Dạy Tiếng Pháp DL

Việc xây dựng phương pháp sư phạm theo đường hướng hành động để giảng dạy tiếng Pháp du lịch cho sinh viên Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Pháp tại Đại học Ngoại ngữ ĐHQGHN là một hướng đi đúng đắn, mang lại nhiều lợi ích cho sinh viên và ngành du lịch Việt Nam. Việc tiếp tục nghiên cứu và cải tiến phương pháp giảng dạy, phát triển giáo trình cập nhật và thực tiễn, tăng cường kết nối giữa trường học và doanh nghiệp du lịch là những yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Pháp du lịch và đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

6.1. Tầm Quan Trọng Của Việc Nâng Cao Năng Lực Tiếng Pháp Du Lịch

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc nâng cao năng lực tiếng Pháp du lịch cho sinh viên là vô cùng quan trọng. Điều này giúp sinh viên có khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động quốc tế, đóng góp vào sự phát triển của ngành du lịch Việt Nam, và quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.

6.2. Triển Vọng Phát Triển Của Ngành Tiếng Pháp Du Lịch Tại Việt Nam

Ngành tiếng Pháp du lịch tại Việt Nam có nhiều triển vọng phát triển trong tương lai, nhờ vào sự tăng trưởng của ngành du lịch và sự quan tâm của du khách Pháp ngữ đến Việt Nam. Việc đầu tư vào đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng sử dụng tiếng Pháp thành thạo, am hiểu về văn hóa và có kỹ năng chuyên môn, là yếu tố then chốt để tận dụng tối đa tiềm năng của ngành.

Xây dựng phương pháp sư phạm theo đường hướng hành động để giảng dạy tiếng pháp du lịch cho sinh viên học tiếng pháp của khoa ngôn ngữ và văn hóa pháp đại học ngoại ngữ ĐHQGHN