Xác Nhận Phương Pháp Xét Nghiệm Hóa Sinh Trên Hệ Thống Máy Cobas Pro Tại Bệnh Viện Nhi Trung Ương

• Tác giả: Thế Thị Thùy Phương
• Người hướng dẫn: TS. Trần Thị Chi Mai
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Kỹ Thuật Xét Nghiệm Y Học
• Đề tài: Xác Nhận Phương Pháp Xét Nghiệm Hóa Sinh Trên Hệ Thống Máy Cobas Pro Tại Bệnh Viện Nhi Trung Ương
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Xác nhận giá trị sử dụng của phương pháp
• 1.2. So sánh phương pháp
• 1.3. Các phương pháp thống kê sử dụng trong phân tích dữ liệu so sánh phương pháp
• 1.4. Máy phân tích hoá sinh tự động
• 1.5. Các nghiên cứu trong và ngoài nước về xác nhận phương pháp
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Thời gian thu thập số liệu và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu
• 2.5. Các biến số chính
• 2.6. Phương pháp nghiên cứu
• 2.7. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.8. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu
• 2.9. Sai số và biện pháp khắc phục sai số
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Kết quả xác nhận phương pháp
• 3.2. Kết quả so sánh phương pháp
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Xác Nhận Phương Pháp Xét Nghiệm Hóa Sinh

Một kết quả xét nghiệm có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Để có một kết quả xét nghiệm tin cậy, cần giảm thiểu tối đa sai sót trong quá trình thực hiện. Vì vậy, một phương pháp phân tích cần được xác nhận giá trị sử dụng trước khi áp dụng. Hiện nay, có nhiều thuật ngữ mô tả các thực nghiệm đánh giá phương pháp, như: thẩm định phương pháp (Validation), xác nhận phương pháp (Verification), đánh giá phương pháp (Evaluation method), chứng minh phương pháp (Demonstration). Thẩm định phương pháp là sự khẳng định bằng kiểm tra và cung cấp các bằng chứng khách quan chứng minh rằng phương pháp đó đáp ứng được các yêu cầu đặt ra. Kết quả của thẩm định phương pháp có thể được sử dụng để đánh giá chất lượng, độ tin cậy của kết quả phân tích. Xác nhận phương pháp là khẳng định bằng kiểm tra các bằng chứng khách quan cho thấy các yêu cầu cụ thể của một phương pháp định sử dụng có thể đáp ứng được. CLSI (Clinical and Laboratory Standards Institute) đã đưa ra các tài liệu hướng dẫn về thẩm định và xác nhận phương pháp được công nhận trên toàn thế giới.

1.1. Phân Biệt Thẩm Định và Xác Nhận Phương Pháp Xét Nghiệm

Mặc dù thẩm định và xác nhận đôi khi được dùng như nhau, nhưng xác nhận (verification) áp dụng để kiểm tra lại khả năng thực hiện của các phương pháp được công bố hoặc phương pháp không có cải tiến. Thẩm định (validation) thường được áp dụng đối với các phương pháp tự chế hoặc được cải tiến. Để tiến hành thẩm định phương pháp, phòng xét nghiệm có thể triển khai bằng nhiều cách dựa trên nhiều nguồn tài liệu tham khảo khác nhau. Tuy nhiên, Viện tiêu chuẩn lâm sàng và cận lâm sàng (CLSI) đã đưa ra các tài liệu hướng dẫn về thẩm định và xác nhận phương pháp được công nhận trên toàn thế giới. Đây là nguồn tài liệu có giá trị mà các phòng xét nghiệm có thể tham khảo.

1.2. Các Đặc Tính Kỹ Thuật Quan Trọng Của Phương Pháp

Thẩm định phương pháp là một công việc khó khăn và tốn kém, tuy nhiên lại ảnh hưởng quan trọng đến độ tin cậy của kết quả xét nghiệm. Các thông số thẩm định bao gồm: Độ chụm (Precision), độ xác thực (Accuracy), độ đúng (Trueness), khoảng tuyến tính và đường chuẩn (Lineariry and Calibration curve), độ nhạy (Sensitivity), giới hạn phát hiện (Limit of Detection – LoD), giới hạn định lượng (Limit of Quantitation – LoQ), độ đặc hiệu, tính chọn lọc (Specifility/ Selectivity), độ ổn định của phương pháp (Robustness/ Ruggedness). Tùy thuộc vào từng kỹ thuật áp dụng và yêu cầu của từng loại xét nghiệm mà lựa chọn các thông số thẩm định phù hợp, đồng thời cần xem xét đến điều kiện, nguồn lực của phòng xét nghiệm để đưa ra phương án phù hợp.

II. Vấn Đề Đặt Ra Tại Sao Cần Xác Nhận Xét Nghiệm Hóa Sinh

Xác nhận phương pháp xét nghiệm là sự khẳng định bằng kiểm tra các bằng chứng khách quan chứng minh rằng phương pháp xét nghiệm đó đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Kết quả của xác nhận phương pháp bao gồm đánh giá nhiều đặc tính kỹ thuật của phương pháp, đặc biệt là độ chụm, độ đúng. Việc xác nhận phương pháp xét nghiệm cần được tiến hành trước khi đưa thiết bị mới, kỹ thuật xét nghiệm mới vào sử dụng nhằm xác nhận các tiêu chuẩn kỹ thuật mà nhà sản xuất đã công bố là đúng trong điều kiện của phòng xét nghiệm. Theo quyết định 2429 của Bộ Y tế ban hành Tiêu chí đánh giá mức chất lượng phòng xét nghiệm cũng quy định phòng xét nghiệm cần xác nhận giá trị sử dụng của phương pháp xét nghiệm với hai thông số tối thiểu là độ chụm và độ đúng của phương pháp.

2.1. Sự Cần Thiết Của Việc Xác Nhận Trước Khi Sử Dụng Máy Mới

Đây cũng là một đòi hỏi bắt buộc cho hệ thống các phòng xét nghiệm để có thể được công nhận ISO 15189. Viện Tiêu chuẩn Lâm sàng và Xét nghiệm Hoa Kỳ (Clinical and Laboratory Standards Institute – CLSI) xây dựng hướng dẫn EP 15A3 xác nhận độ đúng và độ chụm, với mục tiêu cung cấp quy trình đơn giản nhưng nghiêm ngặt, có thể áp dụng trong các phòng xét nghiệm khác nhau về trang thiết bị, kỹ thuật, nguồn lực. Để khẳng định kết quả xét nghiệm trên máy Cobas Pro là chính xác, tin cậy như công bố của nhà sản xuất; cần phải xác nhận xem các phương pháp xét nghiệm trên hệ thống máy này trước khi đưa vào sử dụng thường quy.

2.2. Tầm Quan Trọng Của So Sánh Phương Pháp Xét Nghiệm

So sánh phương pháp được tiến hành trong các phòng xét nghiệm hóa sinh lâm sàng để đánh giá mức độ tương đồng giữa hai phương pháp phân tích. So sánh phương pháp được tiến hành bất cứ khi nào phương pháp mới được xem xét để thay thế cho phương pháp hiện thời hoặc khi hai hoặc nhiều hơn hai máy xét nghiệm được sử dụng để thực hiện cùng một xét nghiệm ở các thời điểm khác nhau trong ngày, hai máy xét nghiệm được sử dụng đồng thời để thực hiện cùng một xét nghiệm nhằm tăng công suất xét nghiệm. Hiện tại, Khoa Hóa sinh Bệnh viện Nhi Trung ương đã triển khai hệ thống phân tích hóa sinh tự động AU5800 trước đó, do vậy việc so sánh kết quả xét nghiệm hóa sinh trên máy Cobas Pro với hệ thống AU 5800 là việc làm cần thiết, đảm bảo cung cấp các kết quả xét nghiệm nhanh chóng và tin cậy, giúp so sánh các kết quả riêng biệt với các khoảng tham chiếu thích hợp hoặc với giá trị ngưỡng mà không cần quan tâm đã thực hiện xét nghiệm bằng máy nào.

III. Cách Xác Định Độ Chụm Trong Xét Nghiệm Hóa Sinh

Độ chụm (Precision) hay còn gọi là độ tập trung là thuật ngữ được sử dụng để mô tả mức độ gần nhau giữa các kết quả của những lần thực hiện độc lập trên cùng một mẫu và cùng một điều kiện. Độ chụm tương ứng với khoảng cách giữa các kết quả xét nghiệm riêng lẻ với giá trị trung bình. Sự phân tán của các xét nghiệm thu được càng nhỏ thì độ chụm càng cao và ngược lại. Độ chụm được biểu thị định lượng thông qua độ lệch chuẩn (SD_Standard Deviation) và hệ số biến thiên (CV_Coefficient of Variation). Nguyên tắc kiểm tra độ tập trung là kiểm tra tính “lặp lại” của các kết quả xét nghiệm (làm nhiều lần xét nghiệm với cùng một kĩ thuật trên cùng một mẫu xét nghiệm).

3.1. Kiểm Tra Độ Chụm Ngắn Hạn Trong Một Lần Chạy

Đây được xem như thực nghiệm đầu tiên trong đánh giá một phương pháp mới. Một phương pháp không tập trung thì nó có thể không chính xác, do vậy nếu phương pháp không tập trung thì không cần phải tiến hành tiếp các thực nghiệm khác nữa. Kiểm tra khả năng của một phương pháp lặp lại kết quả của chính mẫu đó cho dù nó được đặt ở bất kỳ vị trí nào trong lần chạy. Để đánh giá tính lặp lại kết quả trong một khoảng thời gian ngắn, hoặc mẫu bệnh phẩm hoặc QC được đặt ở các vị trí bất kỳ trong lần chạy đó.

3.2. Đánh Giá Độ Chụm Dài Hạn Giữa Các Lần Chạy

Đánh giá khả năng của một phương pháp lặp lại kết quả của một mẫu khi chạy nhiều lần khác nhau. Giả thiết là không có can thiệp y tế nào hoặc thay đổi tình trạng sức khỏe của bệnh nhân giữa các lần lấy mẫu, độ tập trung dài hạn giúp kiểm tra PXN có đạt được kết quả cơ bản là không thay đổi cho một chất phân tích trên một bệnh nhân cụ thể cho dù mẫu có được chạy ở các ngày khác nhau. Độ tập trung giữa các lần chạy cũng cần phải được kiểm tra ở ít nhất hai nồng độ khác nhau. Các nồng độ này đặc trưng cho các giá trị thấp, trung bình, cao trong khoảng tuyến tính đã thiết lập được và tương ứng với các giá trị gặp ở bệnh nhân. Các nồng độ này thường liên quan đến các điểm có tính quyết định về y học.

IV. Hướng Dẫn Xác Định Độ Đúng Trong Xét Nghiệm Hóa Sinh

Mỗi mẫu bệnh phẩm đều có giá trị thực của nó, tuy nhiên việc xác định giá trị thực này là không thể, ta chỉ có thể quy ước một giá trị trung bình được lặp lại nhiều nhất là giá trị thực hay còn gọi là giá trị quy chiếu. Mục đích của việc kiểm tra độ đúng của phương pháp nhằm phát hiện và loại bỏ sai số hệ thống. Sai số hệ thống luôn cùng hướng và gây ra tất cả các kết quả xét nghiệm hoặc cao hơn hoặc thấp hơn giá trị thực. Một phương pháp xét nghiệm khi kết quả xấp xỉ bằng trị số thực thì thu được kết quả đúng. Trị số thực là một khái niệm lý tưởng rất khó thực hiện được trên thực tế mà chỉ có giá trị thực theo quy ước.

4.1. Nguyên Tắc Kiểm Tra Độ Đúng Của Phương Pháp

Người ta coi một giá trị là số thực khi kỹ thuật được thực hiện lặp lại nhiều lần trên cùng một mẫu và kết quả cũng lặp lại nhiều lần. Nguyên tắc kiểm tra độ đúng là kiểm tra sự gần đúng của các kết quả xét nghiệm với giá trị thực của chất phân tích. Nếu một phương pháp không đảm bảo được độ đúng thì nó không được xác nhận. Hướng dẫn của CLSI xác nhận giá trị sử dụng của phương pháp.

4.2. Hướng Dẫn EP15 A3 của CLSI về Xác Nhận Độ Đúng

Hướng dẫn EP15 - A3 mô tả quy trình để đánh giá độ đúng sử dụng vật liệu tham chiếu: Vật liệu tham chiếu phải có giá trị ấn định trước, có thể sử dụng mẫu ngoại kiểm, mẫu của nhà sản xuất đưa ra. Phân tích ít nhất 2 mức nồng độ, lặp lại 5 lần trong mỗi lần chạy cho ít nhất 5 lần chạy với mỗi mức. Từ số liệu thu thập được, tính toán thống kê để đưa ra độ lệch, giá trị mục tiêu, khoảng giá trị tin cậy và khoảng xác nhận của phương pháp. Nếu giá trị ấn định của vật liệu tham chiếu nằm trong khoảng tin cậy hoặc khoảng xác nhận thì độ đúng của phòng xét nghiệm được xác nhận đúng với công bố của nhà x...

V. Kết Quả Nghiên Cứu Xác Nhận Phương Pháp trên Cobas Pro

Nghiên cứu thực nghiệm trong phòng xét nghiệm với chất liệu nghiên cứu là mẫu chứng Biorad và 40 mẫu huyết tương thừa của bệnh nhân. Nghiên cứu lựa chọn các xét nghiệm thường quy được chỉ định trên lâm sàng bao gồm: Ure, Creatinin, AST, ALT, Cholesterol, Triglycerid, Albumin, Glucose, Protein toàn phần, Sắt và CRP. Tiến hành thực nghiệm đánh giá độ chụm, độ đúng và thực nghiệm so sánh độ tương đồng kết quả của các xét nghiệm trên hai hệ thống máy theo các hướng dẫn của CLSI. Số liệu được thu thập và xử lý trên excel và phần mềm Method validator của Philip Marquez.

5.1. Đánh Giá Độ Chụm và Độ Đúng Của Các Xét Nghiệm

Độ chụm và độ đúng của tất cả các xét nghiệm đều chấp nhận được. Kết quả so sánh phương pháp của một số chỉ số trên hai máy Cobas Pro và AU5800 là không tương đồng, tuy nhiên có mối tương quan tốt của kết quả xét nghiệm tất cả các chỉ số nghiên cứu trên hai máy.

5.2. So Sánh Kết Quả Xét Nghiệm Giữa Cobas Pro và AU5800

Kết quả so sánh phương pháp của một số chỉ số trên hai máy Cobas Pro và AU5800 là không tương đồng, tuy nhiên có mối tương quan tốt của kết quả xét nghiệm tất cả các chỉ số nghiên cứu trên hai máy. Việc này giúp đảm bảo tính liên tục và tin cậy của kết quả xét nghiệm trong Bệnh viện Nhi Trung Ương.

VI. Kết Luận Ứng Dụng Máy Cobas Pro Trong Xét Nghiệm Hóa Sinh

Phương pháp định lượng Ure, Creatinin, AST, ALT, Cholesterol, Triglycerid, Albumin, Glucose, Protein toàn phần, Sắt và CRP trên máy Cobas Pro là chính xác, tin cậy; có thể áp dụng trong thực hành thường quy phòng xét nghiệm. Kết quả nghiên cứu này khẳng định tính khả thi và độ tin cậy của việc sử dụng máy Cobas Pro trong xét nghiệm hóa sinh nhi khoa tại Bệnh viện Nhi Trung Ương.

6.1. Khuyến Nghị Về Sử Dụng Cobas Pro Trong Thực Tế Lâm Sàng

Phòng xét nghiệm nên tiếp tục duy trì quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt để đảm bảo độ chính xác và độ tin cậy của kết quả xét nghiệm. Cần định kỳ đánh giá và so sánh kết quả giữa các máy xét nghiệm khác nhau để phát hiện sớm các sai lệch và có biện pháp khắc phục kịp thời. Kết quả nghiên cứu này cung cấp cơ sở khoa học vững chắc cho việc sử dụng máy Cobas Pro trong xét nghiệm hóa sinh tại Bệnh viện Nhi Trung Ương.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Xét Nghiệm Hóa Sinh Nhi Khoa

Nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của các yếu tố nhiễu đến kết quả xét nghiệm trên máy Cobas Pro, đặc biệt là các yếu tố đặc thù của bệnh nhi. Mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các xét nghiệm hóa sinh khác và các đối tượng bệnh nhân khác để có cái nhìn toàn diện hơn về hiệu quả và độ tin cậy của máy Cobas Pro.

Tổng quan nghiên cứu

Xác nhận phương pháp xét nghiệm là bước thiết yếu nhằm đảm bảo độ tin cậy và chính xác của kết quả xét nghiệm trong phòng thí nghiệm y học. Theo báo cáo của ngành, việc áp dụng các phương pháp xác nhận phù hợp giúp giảm thiểu sai số và nâng cao chất lượng dịch vụ xét nghiệm. Nghiên cứu này được thực hiện tại Khoa Hóa sinh, Bệnh viện Nhi Trung ương trong giai đoạn từ tháng 12/2021 đến tháng 4/2022, nhằm xác nhận phương pháp xét nghiệm hóa sinh trên hệ thống máy Cobas Pro và so sánh kết quả với hệ thống máy AU5800 đã được sử dụng trước đó. Mục tiêu cụ thể gồm: (1) xác nhận độ chụm và độ đúng của 11 chỉ số xét nghiệm hóa sinh thường quy trên máy Cobas Pro theo hướng dẫn CLSI EP15-A3; (2) so sánh độ tương đồng kết quả xét nghiệm giữa hai hệ thống máy Cobas Pro và AU5800. Nghiên cứu sử dụng mẫu chứng QC của Biorad và 40 mẫu huyết tương bệnh nhân với các xét nghiệm gồm Ure, Creatinin, AST, ALT, Cholesterol, Triglycerid, Albumin, Glucose, Protein toàn phần, Sắt và CRP. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng xét nghiệm, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị chính xác cho bệnh nhi, đồng thời góp phần nâng cao tiêu chuẩn phòng xét nghiệm theo yêu cầu ISO 15189.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Xác nhận phương pháp (Verification): Là quá trình kiểm tra các bằng chứng khách quan để khẳng định phương pháp xét nghiệm đáp ứng yêu cầu kỹ thuật trong điều kiện phòng xét nghiệm, tập trung vào độ chụm (precision) và độ đúng (trueness).
• Độ chụm (Precision): Mức độ lặp lại của kết quả xét nghiệm trên cùng mẫu trong điều kiện tương tự, được đánh giá qua độ lệch chuẩn (SD) và hệ số biến thiên (CV), bao gồm độ chụm ngắn hạn (within-run) và dài hạn (between-run).
• Độ đúng (Trueness): Mức độ gần với giá trị thực của kết quả xét nghiệm, nhằm phát hiện và loại bỏ sai số hệ thống.
• Phân tích so sánh phương pháp (Method comparison): Sử dụng hồi quy Passing-Bablok và đồ thị Bland-Altman để đánh giá sự tương đồng và sai số hệ thống giữa hai phương pháp xét nghiệm.
• Hướng dẫn CLSI EP15-A3 và EP09: Cung cấp quy trình xác nhận độ chụm, độ đúng và so sánh phương pháp với các tiêu chuẩn thống kê nghiêm ngặt.

Các khái niệm chính bao gồm: độ chụm ngắn hạn và dài hạn, sai số hệ thống hằng định và tỷ lệ, khoảng xác minh (verification interval), sai số tổng cho phép (TEa), và các thuật toán phân tích ANOVA, hồi quy tuyến tính, hồi quy Deming, Passing-Bablok.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Sử dụng mẫu chứng QC đông khô thương mại của Biorad với 2-3 mức nồng độ và 40 mẫu huyết tương bệnh nhân được lựa chọn theo tiêu chuẩn CLSI EP09, đảm bảo trải đều khoảng tuyến tính của các xét nghiệm.
• Thiết bị nghiên cứu: Hệ thống máy phân tích hóa sinh tự động Roche Cobas Pro và Beckman Coulter AU5800.
• Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu thực nghiệm cắt ngang trong phòng xét nghiệm, tiến hành đánh giá độ chụm và độ đúng theo EP15-A3 trên máy Cobas Pro, đồng thời so sánh kết quả xét nghiệm 11 chỉ số hóa sinh giữa hai máy theo EP09.
• Phương pháp phân tích:
  • Đánh giá độ chụm bằng phân tích phương sai một chiều (ANOVA) với 5 lần lặp lại trong 5 ngày.
  • Đánh giá độ đúng dựa trên khoảng xác minh tính toán từ sai số chuẩn kết hợp và giá trị ấn định của vật liệu tham chiếu.
  • So sánh phương pháp sử dụng hồi quy Passing-Bablok và đồ thị Bland-Altman với phần mềm Method Validator của Philip Marquez.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ tháng 12/2021 đến tháng 4/2022 tại Khoa Hóa sinh, Bệnh viện Nhi Trung ương.
• Đạo đức nghiên cứu: Được Hội đồng đạo đức Bệnh viện Nhi Trung ương phê duyệt, sử dụng mẫu bệnh phẩm còn lại sau xét nghiệm, không sử dụng thông tin cá nhân.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Độ chụm ngắn hạn và dài hạn trên máy Cobas Pro:
   • Độ lệch chuẩn trong một lần chạy (SR) của các xét nghiệm như Glucose, Triglycerid, Cholesterol, Fe, Creatinin, Ure, CRP đều nhỏ hơn hoặc bằng giá trị công bố của nhà sản xuất, ngoại trừ ALT, AST và Albumin ở mức QC1 có SR cao hơn nhưng vẫn nằm trong giới hạn xác minh trên (UVL).
   • Độ lệch chuẩn giữa các lần chạy (SWL) cũng đạt yêu cầu với hầu hết xét nghiệm, chỉ có Ure và CRP ở mức QC1 vượt giới hạn UVL nhưng độ lệch chuẩn tương đối (CV%) vẫn nhỏ hơn 1/3 sai số tổng cho phép (TEa), đảm bảo chấp nhận được.
2. Độ đúng của phương pháp trên máy Cobas Pro:
   • Giá trị trung bình quan sát của các xét nghiệm nằm trong khoảng xác minh (verification interval) với độ tin cậy 95%, chứng tỏ độ đúng được xác nhận.
3. So sánh kết quả xét nghiệm giữa máy Cobas Pro và AU5800:
   • Hồi quy Passing-Bablok cho thấy mối tương quan tốt giữa hai máy với hệ số tương quan gần 1 cho tất cả 11 chỉ số xét nghiệm.
   • Đồ thị Bland-Altman cho thấy 95% điểm dữ liệu nằm trong khoảng sai số hệ thống cho phép, tuy nhiên một số chỉ số có sai số hệ thống hằng định hoặc tỷ lệ không tương đồng hoàn toàn, đặc biệt ở các mức nồng độ quyết định y khoa.
4. Tính ổn định và độ tin cậy của mẫu:
   • Mẫu huyết tương được bảo quản ở -80°C trong vòng 1 năm vẫn đảm bảo tính ổn định cho các xét nghiệm, phù hợp với quy trình phòng xét nghiệm.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu khẳng định phương pháp xét nghiệm trên hệ thống máy Cobas Pro đáp ứng các tiêu chuẩn về độ chụm và độ đúng theo hướng dẫn CLSI EP15-A3, phù hợp để áp dụng trong thực hành lâm sàng thường quy. Độ chụm và độ đúng của các xét nghiệm như Glucose, Creatinin, ALT, AST, Cholesterol, CRP đều đạt yêu cầu, tương tự các nghiên cứu quốc tế trên các dòng máy tương tự. Việc so sánh với máy AU5800 cho thấy hai hệ thống có mối tương quan tốt, tuy nhiên sự khác biệt nhỏ về sai số hệ thống hằng định hoặc tỷ lệ có thể do khác biệt về nguyên lý kỹ thuật, thuốc thử hoặc hiệu chuẩn máy. Những sai số này không ảnh hưởng đáng kể đến giá trị chẩn đoán lâm sàng và có thể được điều chỉnh qua hiệu chuẩn định kỳ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ khác biệt Bland-Altman và đồ thị hồi quy Passing-Bablok để minh họa sự tương đồng và sai số giữa hai phương pháp. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác nhận phương pháp trước khi đưa thiết bị mới vào sử dụng nhằm đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác, tin cậy, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Triển khai áp dụng phương pháp xét nghiệm trên máy Cobas Pro trong thực hành thường quy: Đảm bảo các xét nghiệm hóa sinh thường quy được thực hiện trên hệ thống mới với quy trình nội kiểm nghiêm ngặt, nhằm nâng cao năng suất và chất lượng xét nghiệm trong vòng 6 tháng tới, do phòng xét nghiệm Bệnh viện Nhi Trung ương chủ trì.
2. Tăng cường đào tạo kỹ thuật viên về quy trình xác nhận và so sánh phương pháp: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ về kỹ thuật phân tích, xử lý số liệu và đánh giá kết quả theo hướng dẫn CLSI, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn trong 3 tháng đầu năm, do khoa Hóa sinh phối hợp với trường Đại học Y tế Công cộng thực hiện.
3. Thực hiện hiệu chuẩn và bảo trì định kỳ thiết bị: Thiết lập lịch trình bảo trì, hiệu chuẩn máy Cobas Pro và AU5800 hàng tháng để duy trì độ chính xác và ổn định của kết quả xét nghiệm, do bộ phận kỹ thuật phòng xét nghiệm chịu trách nhiệm.
4. Mở rộng nghiên cứu xác nhận phương pháp cho các xét nghiệm khác và mẫu bệnh phẩm đa dạng hơn: Tiến hành nghiên cứu bổ sung với số lượng mẫu lớn hơn và các xét nghiệm chuyên sâu nhằm đánh giá toàn diện hiệu năng máy, dự kiến trong 12 tháng tới, do nhóm nghiên cứu phối hợp với các bệnh viện tuyến dưới thực hiện.
5. Xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu xét nghiệm tích hợp: Áp dụng phần mềm quản lý kết quả xét nghiệm để theo dõi, phân tích và so sánh kết quả giữa các máy, giúp phát hiện sớm sai số và cải tiến quy trình, dự kiến triển khai trong 6 tháng, do phòng công nghệ thông tin và phòng xét nghiệm phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Kỹ thuật viên và chuyên viên phòng xét nghiệm y học: Nghiên cứu cung cấp hướng dẫn chi tiết về quy trình xác nhận phương pháp và so sánh thiết bị, giúp nâng cao kỹ năng thực hành và đảm bảo chất lượng kết quả xét nghiệm.
2. Bác sĩ lâm sàng và chuyên gia y tế: Thông tin về độ chính xác và độ tin cậy của các xét nghiệm hóa sinh hỗ trợ trong việc đánh giá kết quả xét nghiệm, từ đó đưa ra quyết định chẩn đoán và điều trị chính xác hơn.
3. Nhà quản lý và lãnh đạo bệnh viện: Cơ sở khoa học để đầu tư trang thiết bị xét nghiệm mới, xây dựng quy trình kiểm soát chất lượng và nâng cao tiêu chuẩn phòng xét nghiệm theo ISO 15189.
4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kỹ thuật xét nghiệm y học: Tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu thực nghiệm, phân tích số liệu và áp dụng các hướng dẫn quốc tế trong xác nhận phương pháp xét nghiệm.

Câu hỏi thường gặp

1. Xác nhận phương pháp xét nghiệm là gì và tại sao cần thiết?
   Xác nhận phương pháp là quá trình kiểm tra để đảm bảo phương pháp xét nghiệm đáp ứng yêu cầu kỹ thuật trong điều kiện phòng xét nghiệm cụ thể. Việc này giúp đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác, tin cậy, giảm sai số và phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế như ISO 15189.

2. Phân biệt độ chụm và độ đúng trong xét nghiệm như thế nào?
   Độ chụm thể hiện khả năng lặp lại kết quả xét nghiệm trên cùng mẫu trong điều kiện tương tự, còn độ đúng phản ánh mức độ gần với giá trị thực của kết quả. Cả hai đều quan trọng để đánh giá chất lượng phương pháp xét nghiệm.

3. Tại sao phải so sánh kết quả giữa hai máy xét nghiệm?
   So sánh giúp đánh giá sự tương đồng và phát hiện sai số hệ thống giữa các thiết bị, đảm bảo kết quả xét nghiệm nhất quán dù sử dụng máy khác nhau, đặc biệt khi phòng xét nghiệm có nhiều máy hoặc thay đổi thiết bị.

4. Phương pháp thống kê nào được sử dụng để so sánh phương pháp xét nghiệm?
   Các phương pháp phổ biến gồm hồi quy Passing-Bablok để đánh giá sai số hằng định và tỷ lệ, đồ thị Bland-Altman để quan sát sự khác biệt tuyệt đối, cùng với phân tích ANOVA để đánh giá độ chụm.

5. Làm thế nào để xử lý khi kết quả xét nghiệm không đạt tiêu chuẩn xác nhận?
   Cần kiểm tra lại quy trình thực hiện, hiệu chuẩn thiết bị, chất lượng mẫu và thuốc thử. Nếu vẫn không đạt, có thể liên hệ nhà sản xuất để được hỗ trợ hoặc xem xét điều chỉnh phương pháp hoặc thiết bị phù hợp hơn.

Kết luận

• Phương pháp xét nghiệm hóa sinh trên hệ thống máy Cobas Pro được xác nhận có độ chụm và độ đúng đạt yêu cầu theo hướng dẫn CLSI EP15-A3.
• Kết quả xét nghiệm trên máy Cobas Pro có mối tương quan tốt với hệ thống AU5800, đảm bảo tính tin cậy và khả năng thay thế trong thực hành lâm sàng.
• Một số xét nghiệm như ALT, AST, Ure và CRP cần được theo dõi kỹ lưỡng do có sai số hệ thống nhỏ nhưng không ảnh hưởng đáng kể đến giá trị chẩn đoán.
• Nghiên cứu góp phần nâng cao chất lượng xét nghiệm tại Bệnh viện Nhi Trung ương, đáp ứng yêu cầu công nhận ISO 15189 và hỗ trợ chẩn đoán điều trị hiệu quả.
• Đề xuất triển khai áp dụng rộng rãi, đào tạo nhân lực, bảo trì thiết bị và mở rộng nghiên cứu để nâng cao hơn nữa chất lượng xét nghiệm trong tương lai.

Hành động tiếp theo: Các phòng xét nghiệm và nhà quản lý nên áp dụng quy trình xác nhận phương pháp nghiêm ngặt, đồng thời thực hiện so sánh định kỳ giữa các thiết bị để đảm bảo kết quả xét nghiệm luôn chính xác và tin cậy.