Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt không chỉ trong nước mà còn trên thị trường quốc tế. Theo báo cáo của ngành, Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc trong sản lượng hàng hóa thông qua cảng, từ khoảng 50 nghìn tấn năm 1976 lên đến 11 triệu tấn năm 2020, cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của doanh nghiệp trong lĩnh vực cảng biển. Tuy nhiên, công tác quản trị nguồn nhân lực tại công ty vẫn còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong việc vận dụng các triết lý quản trị hiện đại nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích và vận dụng triết lý Quản trị chất lượng toàn diện (TQM) trong công tác quản trị nguồn nhân lực tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn, nhằm đề xuất các giải pháp cải tiến phù hợp. Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn từ tháng 10/2020 đến tháng 02/2021, tại trụ sở công ty ở Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc nâng cao hiệu quả quản trị nhân sự, góp phần tăng năng suất lao động và cải thiện chất lượng dịch vụ cảng biển, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của công ty trong tương lai.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: Quản trị chất lượng toàn diện (TQM) và Quản trị nguồn nhân lực (HRM). TQM được định nghĩa là phương pháp quản lý tập trung vào chất lượng với sự tham gia của mọi thành viên trong tổ chức nhằm đạt được sự thành công lâu dài thông qua cải tiến liên tục và thỏa mãn nhu cầu khách hàng. Các nguyên tắc cốt lõi của TQM bao gồm: cam kết của lãnh đạo, sự tham gia của toàn bộ nhân viên, tập trung vào khách hàng, cải tiến liên tục và quản lý theo quá trình.

Khái niệm quản trị nguồn nhân lực được hiểu là thiết kế và thực hiện các hệ thống nhằm sử dụng hiệu quả tri thức, kỹ năng và năng lực của người lao động để đạt mục tiêu tổ chức. Các nội dung quản trị nhân lực bao gồm hoạch định nguồn nhân lực, phân tích công việc, tuyển dụng, đào tạo phát triển, đánh giá năng lực, trả lương và động viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp với phân tích số liệu thứ cấp và phỏng vấn sâu. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo kinh doanh của Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn giai đoạn 2018-2020, các tài liệu quản lý nội bộ và tiêu chuẩn ISO 9001:2015 áp dụng tại công ty. Phỏng vấn được thực hiện với các cán bộ quản lý và nhân viên nhằm đánh giá thực trạng vận dụng TQM trong quản trị nguồn nhân lực.

Cỡ mẫu phỏng vấn gồm 30 cán bộ nhân viên đại diện cho các phòng ban và xí nghiệp trực thuộc công ty. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện và mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo thu thập thông tin đa chiều. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp tổng hợp, so sánh và đối chiếu nhằm rút ra các vấn đề tồn tại và đề xuất giải pháp phù hợp. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 10/2020 đến tháng 02/2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả áp dụng TQM trong quản trị nguồn nhân lực còn hạn chế: Mặc dù công ty đã áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015, nhưng hiệu quả cải tiến chất lượng trong công tác nhân sự chưa cao. Ví dụ, tỷ lệ tuyển dụng đạt kế hoạch chỉ khoảng 85% trong giai đoạn 2018-2020, và công tác đào tạo chưa đáp ứng kịp nhu cầu phát triển kỹ năng mới.

  2. Nhận thức và cam kết của lãnh đạo về TQM tốt nhưng chưa đồng đều: Ban lãnh đạo công ty thể hiện sự am hiểu và cam kết với triết lý TQM qua các chính sách và tuyên bố sứ mệnh, tuy nhiên, sự tham gia và nhận thức của cán bộ nhân viên các cấp còn chưa đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai.

  3. Quy trình quản trị nhân lực chưa hoàn thiện: Công tác hoạch định nguồn nhân lực, phân tích công việc và đánh giá năng lực thực hiện công việc chưa được thực hiện một cách hệ thống và liên tục. Ví dụ, công ty chưa xây dựng đầy đủ bản mô tả công việc và tiêu chuẩn công việc cho tất cả vị trí, dẫn đến việc tuyển dụng và đánh giá chưa chính xác.

  4. Chính sách động viên và trả lương chưa tối ưu: Hệ thống trả lương và khen thưởng chưa thực sự tạo động lực mạnh mẽ cho người lao động. Tỷ lệ nhân viên nghỉ việc trong một số bộ phận vẫn ở mức khoảng 10% mỗi năm, cho thấy sự chưa hài lòng về chế độ đãi ngộ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những tồn tại trên xuất phát từ việc áp dụng TQM trong quản trị nguồn nhân lực chưa được đồng bộ và toàn diện. So với các nghiên cứu trong ngành logistics và cảng biển, việc thiếu sự tham gia tích cực của nhân viên và chưa hoàn thiện quy trình quản trị nhân lực là những điểm chung gây ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động. Việc công ty tập trung nhiều vào tiêu chuẩn ISO 9001:2015 giúp ổn định chất lượng sản phẩm dịch vụ nhưng chưa khai thác triệt để triết lý TQM về con người và cải tiến liên tục.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ hoàn thành kế hoạch tuyển dụng, tỷ lệ nghỉ việc và mức độ hài lòng của nhân viên qua các năm, giúp minh họa rõ hơn các vấn đề tồn tại. Việc cải tiến công tác quản trị nguồn nhân lực theo triết lý TQM sẽ góp phần nâng cao năng suất lao động, giảm chi phí và tăng khả năng cạnh tranh của công ty trên thị trường quốc tế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức và cam kết của toàn bộ cán bộ nhân viên về TQM: Tổ chức các chương trình đào tạo, hội thảo về triết lý TQM và vai trò của quản trị nguồn nhân lực trong phát triển doanh nghiệp. Mục tiêu đạt 100% cán bộ nhân viên được đào tạo trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự.

  2. Hoàn thiện quy trình hoạch định và phân tích công việc: Xây dựng đầy đủ bản mô tả công việc và tiêu chuẩn công việc cho tất cả vị trí, áp dụng phương pháp phân tích công việc khoa học. Thời gian thực hiện trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp với các phòng ban chuyên môn.

  3. Cải tiến công tác tuyển dụng và đào tạo phát triển: Áp dụng các kỹ thuật tuyển dụng hiện đại, tăng cường đào tạo kỹ năng mềm và chuyên môn cho nhân viên, đặc biệt là đào tạo theo nhu cầu thực tế công việc. Mục tiêu tăng tỷ lệ tuyển dụng đạt chuẩn lên 95% trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và các đơn vị đào tạo.

  4. Xây dựng hệ thống đánh giá năng lực và chính sách trả lương, khen thưởng minh bạch, công bằng: Thiết kế hệ thống đánh giá dựa trên tiêu chuẩn công việc, kết hợp với chính sách lương thưởng linh hoạt nhằm tạo động lực cho nhân viên. Thời gian triển khai trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng nhân sự.

  5. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản trị nhân lực: Phát triển phần mềm quản lý nhân sự tích hợp các chức năng hoạch định, tuyển dụng, đào tạo và đánh giá. Mục tiêu hoàn thành trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo, phòng IT và phòng nhân sự.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo doanh nghiệp trong lĩnh vực cảng biển và logistics: Giúp hiểu rõ vai trò của TQM trong quản trị nguồn nhân lực, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nhân sự hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Phòng nhân sự và quản lý nhân lực: Cung cấp các phương pháp và quy trình quản trị nhân lực theo triết lý TQM, hỗ trợ cải tiến công tác tuyển dụng, đào tạo và đánh giá nhân viên.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, quản trị nhân lực: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về ứng dụng TQM trong doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong ngành cảng biển.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Giúp xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng quản trị chất lượng toàn diện, nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực trong bối cảnh hội nhập.

Câu hỏi thường gặp

  1. TQM là gì và tại sao lại quan trọng trong quản trị nguồn nhân lực?
    TQM là phương pháp quản lý tập trung vào chất lượng với sự tham gia của toàn bộ nhân viên nhằm cải tiến liên tục. Trong quản trị nguồn nhân lực, TQM giúp nâng cao hiệu quả tuyển dụng, đào tạo và động viên nhân viên, từ đó tăng năng suất và chất lượng dịch vụ.

  2. Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn đã áp dụng TQM như thế nào?
    Công ty áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015 và triển khai các quy trình quản trị nhân lực dựa trên triết lý TQM, tuy nhiên hiệu quả còn hạn chế do chưa đồng bộ và toàn diện.

  3. Những khó khăn chính khi áp dụng TQM trong quản trị nhân lực là gì?
    Khó khăn bao gồm nhận thức chưa đồng đều của nhân viên, quy trình quản trị chưa hoàn chỉnh, chính sách động viên chưa tối ưu và hạn chế trong ứng dụng công nghệ thông tin.

  4. Làm thế nào để cải thiện công tác đào tạo nhân viên theo TQM?
    Cần xác định rõ nhu cầu đào tạo, áp dụng đa dạng phương pháp đào tạo như đào tạo tại chỗ, hội thảo, trò chơi quản trị, đồng thời đánh giá hiệu quả đào tạo để điều chỉnh kịp thời.

  5. Tại sao việc hoàn thiện hệ thống đánh giá năng lực và trả lương lại quan trọng?
    Hệ thống này giúp đánh giá chính xác hiệu quả công việc, tạo động lực cho nhân viên thông qua chính sách trả lương và khen thưởng công bằng, góp phần giữ chân nhân tài và nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa lý thuyết về TQM và quản trị nguồn nhân lực, đồng thời phân tích thực trạng áp dụng tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn.
  • Kết quả nghiên cứu chỉ ra những tồn tại trong công tác quản trị nhân lực, đặc biệt là việc vận dụng triết lý TQM chưa toàn diện và hiệu quả.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao nhận thức, hoàn thiện quy trình, cải tiến tuyển dụng, đào tạo và chính sách động viên nhân viên.
  • Nghiên cứu góp phần cung cấp cơ sở thực tiễn cho doanh nghiệp trong việc áp dụng TQM để nâng cao hiệu quả quản trị nguồn nhân lực.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các doanh nghiệp khác trong ngành cảng biển.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý và chuyên gia nhân sự tại Công ty Cổ phần Cảng Quy Nhơn nên bắt đầu triển khai các chương trình đào tạo về TQM và hoàn thiện quy trình quản trị nhân lực để nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững.