Vai Trò Của Hải Quan Việt Nam Trong Chống Thất Thu Thuế

Thuế xuất nhập khẩu là loại thuế gián thu, đánh vào hàng hóa khi xuất khẩu hoặc nhập khẩu qua biên giới quốc gia. Đặc điểm của loại thuế này là do cơ quan Hải quan quản lý, gắn liền với hoạt động kinh tế đối ngoại của mỗi quốc gia. Theo tài liệu nghiên cứu, thuế nhập khẩu là thuế đánh vào hàng hóa khi nhập khẩu qua cửa khẩu biên giới quốc gia và hàng hóa đưa từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước. Thuế nhập khẩu có đặc điểm là do cơ quan Hải quan quản lý, chỉ đánh vào hàng hóa nhập khẩu và gắn với hoạt động kinh tế đối ngoại của mỗi quốc gia. Việc quản lý hiệu quả thuế xuất nhập khẩu góp phần quan trọng vào nguồn thu ngân sách nhà nước.

Chống thất thu thuế có vai trò to lớn trong việc bảo hộ sản xuất trong nước, huy động nguồn thu cho ngân sách và kiểm soát hàng hóa nhập khẩu. Theo nghiên cứu, chống thất thu thuế có vai trò rất to lớn trong việc bảo hộ sản xuất trong nước, huy động nguồn thu cho ngân sách và kiểm soát hàng hóa nhập khẩu. Việc thất thu thuế làm giảm nguồn lực tài chính của nhà nước, ảnh hưởng đến các hoạt động chi tiêu công và đầu tư phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, tăng cường quản lý thuế và chống thất thu thuế là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.

Các hình thức gian lận thương mại rất đa dạng, từ khai sai mã hàng, khai thấp giá trị hàng hóa, đến sử dụng giấy tờ giả mạo. Một số doanh nghiệp còn trốn thuế bằng cách thành lập các công ty ma, thực hiện các giao dịch lòng vòng để chuyển lợi nhuận ra nước ngoài. Theo nghiên cứu, các thủ đoạn trốn lậu thuế của các đối tượng nộp thuế ngày càng tinh vi: Làm giả hóa đơn, chứng từ, giả chữ ký của công chức và con dấu của cơ quan Hải quan, giả chứng từ bảo lãnh của ngân hàng. Trong khi Hải quan thì thiếu thông tin về thị trường quốc tế liên quan đến hoạt động kinh tế đối ngoại từ giá cả, chất lượng, xuất xứ hàng hóa, đến các thủ tục pháp lý liên quan đến hàng hóa nhập khẩu. Việc phát hiện và xử lý các hành vi gian lận này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chức năng.

Chính sách thuế có vai trò quan trọng trong việc điều tiết hoạt động kinh tế, nhưng nếu không được thiết kế hợp lý, có thể tạo ra kẽ hở cho các hành vi trốn thuế. Các quy định về ưu đãi thuế, miễn giảm thuế cần được rà soát, sửa đổi để đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả. Theo nghiên cứu, thất thu thuế do khó khăn trong xử lý vi phạm. Đối với các doanh nghiệp vi phạm pháp luật về thuế, đặc biệt là các doanh nghiệp nợ thuế quá hạn thì chế tài xử lý vi phạm vẫn còn nhiều bất cập. Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về thuế là yếu tố then chốt để chống thất thu thuế.

Hệ thống pháp luật về thuế và hải quan cần được rà soát, sửa đổi để đảm bảo tính đồng bộ, minh bạch và phù hợp với thông lệ quốc tế. Cần bổ sung các quy định về xử lý vi phạm, tăng cường chế tài đối với các hành vi gian lận, trốn thuế. Theo nghiên cứu, cần hoàn thiện từng bước hệ thống pháp luật, các văn bản pháp quy về thuế và chống thất thu thuế. Việc này giúp tạo hành lang pháp lý vững chắc cho hoạt động chống thất thu thuế.

Ứng dụng công nghệ thông tin giúp nâng cao hiệu quả quản lý thuế, giảm thiểu rủi ro gian lận. Cần xây dựng hệ thống thông tin dữ liệu tập trung, kết nối giữa các cơ quan chức năng, đồng thời áp dụng các biện pháp nghiệp vụ hiện đại như phân tích rủi ro, kiểm tra điện tử. Theo nghiên cứu, cần hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật cho ngành Hải quan. Việc này giúp nâng cao năng lực giám sát hải quan và phát hiện các hành vi gian lận.

Hoa Kỳ áp dụng hệ thống quản lý rủi ro rất hiệu quả, tập trung kiểm tra các lô hàng có dấu hiệu gian lận, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tuân thủ pháp luật. Theo nghiên cứu, Hoa Kỳ chú trọng vào việc xác định trị giá tính thuế theo quy định của GATT. Việc này giúp giảm thiểu rủi ro thất thu thuế và tạo môi trường kinh doanh công bằng.

Trung Quốc tăng cường kiểm tra sau thông quan để phát hiện các sai phạm, đồng thời áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với các hành vi gian lận, trốn thuế. Theo nghiên cứu, Trung Quốc chuyển từ hình thức kiểm tra trong quá trình thông quan sang kiểm tra sau thông quan. Việc này giúp nâng cao hiệu quả chống thất thu thuế và răn đe các hành vi vi phạm.

Trong những năm qua, Cục Hải quan Lạng Sơn đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác chống thất thu thuế, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế. Theo nghiên cứu, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác chống thất thu thuế nhập khẩu vẫn còn một số tồn tại: Kiểm tra sau thông quan, công tác quản lý giám sát và trị giá tính thuế hoạt động đạt hiệu quả chưa cao. Tình trạng gian lận, trốn thuế, nợ đọng thuế vẫn diễn ra tương đối phức tạp; Hiện tượng doanh nghiệp gian lận trong việc áp mã, kê khai trị giá hàng nhập khẩu, gian lận trong định mức xảy ra tương đối nhiều; Sự phối hợp trao đổi thông tin trong nội bộ ngành Hải quan chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra. Cần có các giải pháp khắc phục để nâng cao hiệu quả hoạt động.

Các hạn chế trong công tác chống thất thu thuế tại Cục Hải quan Lạng Sơn có nhiều nguyên nhân, từ yếu tố khách quan như chính sách chưa hoàn thiện, đến yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ còn hạn chế. Theo nghiên cứu, các thủ đoạn trốn lậu thuế của các đối tượng nộp thuế ngày càng tinh vi: Làm giả hóa đơn, chứng từ, giả chữ ký của công chức và con dấu của cơ quan Hải quan, giả chứng từ bảo lãnh của ngân hàng. Trong khi Hải quan thì thiếu thông tin về thị trường quốc tế liên quan đến hoạt động kinh tế đối ngoại từ giá cả, chất lượng, xuất xứ hàng hóa, đến các thủ tục pháp lý liên quan đến hàng hóa nhập khẩu. Cần có các giải pháp đồng bộ để giải quyết các nguyên nhân này.

Cải cách thủ tục hành chính giúp giảm thời gian thông quan, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời giảm thiểu rủi ro gian lận. Ứng dụng công nghệ thông tin giúp nâng cao hiệu quả quản lý thuế, giảm thiểu sai sót và gian lận. Theo nghiên cứu, cần cải cách cơ cấu tổ chức bộ máy Hải quan theo hướng gọn nhẹ, tinh giản và hiệu quả. Việc này giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của Hải quan Việt Nam.

Hợp tác quốc tế giúp Hải quan Việt Nam trao đổi thông tin, kinh nghiệm, và phối hợp đấu tranh chống gian lận thương mại, trốn thuế. Cần tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế như WCO, WTO, và các nước trong khu vực. Theo nghiên cứu, cần tăng cường hợp tác quốc tế với Hải quan các nước, đặc biệt trong đấu tranh chống gian lận thương mại qua giá. Việc này giúp nâng cao vị thế của Hải quan Việt Nam trên trường quốc tế.