Cơ Ứng Phó Với Stress Của Học Sinh Trung Học Phổ Thông Quận Liên Chiểu, Đà Nẵng

• Tác giả: Nguyễn Thị Duyên Cơ
• Người hướng dẫn: PGS. Lê Quang Sơn
• Trường học: Đại học Đà Nẵng
• Chuyên ngành: Tâm lý học
• Đề tài: Ứng Phó Với Stress Ở Học Sinh Trung Học Phổ Thông Tại Đà Nẵng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Đà Nẵng

• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
• 0.3.1. Đối tượng nghiên cứu
• 0.3.2. Khách thể nghiên cứu
• 0.4. Phạm vi nghiên cứu
• 0.4.1. Giới hạn về nội dung
• 0.4.2. Giới hạn về khách thể và địa bàn nghiên cứu
• 0.5. Giả thuyết khoa học
• 0.6. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.7. Phương pháp nghiên cứu
• 0.7.1. Nhóm phương pháp lý thuyết
• 0.7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
• 0.7.3. Phương pháp thực nghiệm
• 0.7.4. Nhóm phương pháp xử lý số liệu nghiên cứu
• 0.8. Kết cấu của luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ STRESS VÀ ỨNG PHÓ VỚI STRESS Ở HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
• 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
• 1.1.1. Những nghiên cứu về stress
• 1.1.2. Những nghiên cứu về ứng phó với stress
• 1.1.3. Các khái niệm chính của đề tài
• 1.1.3.1. Khái niệm stress
• 1.1.3.2. Ứng phó với stress
• 1.1.3.3. Liệu pháp tâm lý
• 1.1.4. Lý luận về ứng phó với stress của học sinh trung học phổ thông
• 1.1.4.1. Đặc điểm tâm lý của học sinh trung học phổ thông
• 1.1.4.2. Các tác nhân gây nên stress cho học sinh THPT
• 1.1.4.3. Ứng phó với stress của học sinh trung học phổ thông
• 1.1.4.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến ứng phó đối với stress của học sinh trung học phổ thông
• 1.1.4.4.1. Những yếu tố chủ quan thuộc về bản thân học sinh
• 1.1.4.4.2. Những yếu tố khách quan
• 1.1.4.5. Các liệu pháp tâm lý để hình thành ứng phó đối với stress cho học sinh trung học phổ thông
• 1.1.4.6. Các nguyên lý cơ bản của REBT
• 1.1.4.7. Giáo dục đối với ứng phó với stress của học sinh trung học phổ thông
• 1.1.5. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu
• 2.2. Tổ chức nghiên cứu
• 2.2.1. Sơ đồ tiến trình nghiên cứu
• 2.2.1.1. Giai đoạn 1: Nghiên cứu cơ sở lý luận
• 2.2.1.2. Giai đoạn 2: Nghiên cứu thực trạng
• 2.2.1.3. Giai đoạn 3: Nghiên cứu đánh giá thực trạng
• 2.2.1.4. Giai đoạn 4: Đề xuất và thử nghiệm liệu pháp
• 2.3. Kế hoạch nghiên cứu
• 2.4. Mô tả mẫu khảo sát
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu đề tài
• 2.5.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
• 2.5.2. Phương pháp trắc nghiệm
• 2.5.3. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
• 2.5.4. Phương pháp phỏng vấn
• 2.5.5. Phương pháp quan sát
• 2.5.6. Phương pháp thực nghiệm
• 2.5.7. Phương pháp thống kê toán học
• 2.6. Tiểu kết Chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ ỨNG PHÓ VỚI STRESS Ở HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
• 3.1. Mức độ stress của học sinh trung học phổ thông Quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng
• 3.1.1. Mức độ stress của học sinh theo giới tính
• 3.1.2. Mức độ stress của học sinh theo khối lớp
• 3.1.3. Mức độ stress của học sinh theo học lực
• 3.1.4. Mức độ stress của học sinh theo tình trạng gia đình
• 3.2. Nguồn gây stress cho học sinh trung học phổ thông quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng
• 3.3. Ứng phó với stress của học sinh trung học phổ thông quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng
• 3.3.1. Mức độ sử dụng ứng phó với stress của học sinh
• 3.3.2. Tương quan giữa các chiến lược ứng phó với nhau và với mức độ stress của học sinh
• 3.3.3. So sánh các chiến lược ứng phó với stress của học sinh quận Liên Chiểu theo một số đặc điểm nhân khẩu
• 3.4. Thực nghiệm liệu pháp tâm lý
• 3.4.1. Đối tượng thực nghiệm
• 3.4.2. Quy trình thực nghiệm
• 3.4.3. Kết quả thực nghiệm
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 0.1. Về mặt lý luận
• 0.2. Về mặt thực tiễn
• 0.2.1. Đối với nhà trường
• 0.2.2. Đối với gia đình
• 0.2.3. Đối với bản thân học sinh
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Stress Học Đường Đà Nẵng Thực Trạng Ảnh Hưởng 55 ký tự

Trong bối cảnh giáo dục hiện đại tại Đà Nẵng, stress học đường đang trở thành một vấn đề ngày càng được quan tâm. Học sinh THPT Đà Nẵng phải đối mặt với nhiều áp lực từ học tập, thi cử, định hướng nghề nghiệp, đến các mối quan hệ xã hội. Stress học đường Đà Nẵng không chỉ ảnh hưởng đến kết quả học tập mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần học sinh Đà Nẵng, gây ra các vấn đề như lo âu, trầm cảm, thậm chí là các hành vi tiêu cực. Theo một nghiên cứu gần đây, tỷ lệ học sinh THPT Đà Nẵng gặp phải stress học đường ở mức độ vừa và cao đang có xu hướng gia tăng, đòi hỏi sự can thiệp kịp thời từ gia đình, nhà trường và xã hội. Nghiên cứu của Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng cho thấy stress của học sinh liên quan nhiều đến các sự kiện học tập. Các yếu tố rối loạn tâm lý hướng ngoại có tương quan với stress nhưng mức độ tương quan thấp hơn so với rối loạn tâm lý hướng nội, đặc biệt các vấn đề trong gia đình không tương quan với rối loạn tâm lý hướng nội.

1.1. Tác động của áp lực học tập học sinh THPT Đà Nẵng

Áp lực từ việc đạt được thành tích cao trong học tập, đặc biệt là trong các kỳ thi quan trọng, là một trong những nguyên nhân chính gây ra stress cho học sinh THPT Đà Nẵng. Sự cạnh tranh gay gắt giữa các bạn học, kỳ vọng từ gia đình và nhà trường, cùng với khối lượng kiến thức lớn cần tiếp thu, tạo nên gánh nặng tâm lý không nhỏ cho các em. Áp lực này có thể dẫn đến tình trạng mất ngủ, ăn không ngon, giảm khả năng tập trung và ghi nhớ, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập và sức khỏe tâm thần. Theo nghiên cứu của Nguyễn Thị Hằng Phương, Đinh Xuân Lâm (2019), căng thẳng ảnh hưởng đến đời sống của học sinh lớp 12 tại Đà Nẵng.

1.2. Ảnh hưởng của môi trường học đường Đà Nẵng đến stress

Môi trường học đường Đà Nẵng, bao gồm mối quan hệ với bạn bè, thầy cô, và cơ sở vật chất của trường, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành stress ở học sinh THPT. Mâu thuẫn với bạn bè, áp lực từ thầy cô, hoặc cảm giác không thoải mái trong môi trường học đường, có thể gây ra căng thẳng và lo lắng cho các em. Việc xây dựng một môi trường học đường thân thiện, hỗ trợ và khuyến khích sự phát triển toàn diện của học sinh là vô cùng cần thiết để giảm thiểu stress và tạo điều kiện tốt nhất cho các em phát triển.

II. Nguyên Nhân Stress Học Sinh Đà Nẵng Áp Lực Kỳ Vọng 58 ký tự

Nhiều yếu tố góp phần vào stress học đường của học sinh THPT Đà Nẵng. Áp lực từ gia đình, nhà trường và xã hội về thành tích học tập, lựa chọn nghề nghiệp tương lai, và sự kỳ vọng cao của bản thân là những nguyên nhân hàng đầu. Bên cạnh đó, các vấn đề cá nhân, như mâu thuẫn với bạn bè, khó khăn trong các mối quan hệ, hoặc sự thay đổi về tâm sinh lý, cũng có thể gây ra stress cho học sinh. Theo Isakson và Jarvis (1999), học sinh phải đối diện với cả tác nhân bình thường và không bình thường. Các tác nhân bình thường như sự thay đổi của phát triển tâm sinh lý, sự gia tăng áp lực trong học tập… Tác nhân không bình thường xuất phát từ những tình huống bất ngờ như thiên tai, thảm hoạ, dịch bệnh…

2.1. Nguyên nhân stress học sinh THPT Đà Nẵng Áp lực từ thi cử

Kỳ thi, đặc biệt là kỳ thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi đại học, tạo ra áp lực rất lớn cho học sinh THPT Đà Nẵng. Việc phải học tập với cường độ cao, ôn luyện nhiều môn học, và lo lắng về kết quả thi, có thể dẫn đến tình trạng stress kéo dài. Việc chuẩn bị cho tương lai đòi hỏi các em phải nỗ lực rất nhiều, và áp lực này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần. McNamara (2000) và Mathews (2004) nhấn mạnh tầm quan trọng của điểm thi và áp lực liên quan đến kỳ thi đại học đối với học sinh cuối cấp THPT.

2.2. Phụ huynh học sinh Đà Nẵng và kỳ vọng quá mức

Sự kỳ vọng quá mức từ phụ huynh học sinh Đà Nẵng cũng là một yếu tố quan trọng gây ra stress. Nhiều phụ huynh đặt ra những mục tiêu quá cao cho con cái, không phù hợp với khả năng và sở thích của các em. Điều này tạo ra áp lực vô hình, khiến học sinh cảm thấy căng thẳng và lo lắng. Việc phụ huynh nên lắng nghe và tôn trọng ý kiến của con cái, thay vì áp đặt những kỳ vọng không thực tế, là vô cùng quan trọng để giảm thiểu stress.

2.3. Ảnh hưởng từ mạng xã hội và so sánh xã hội đến stress

Mạng xã hội cũng góp phần gia tăng stress cho học sinh THPT Đà Nẵng. Việc thường xuyên tiếp xúc với những hình ảnh hoàn hảo và thành công của người khác trên mạng xã hội, khiến học sinh cảm thấy tự ti và áp lực phải đạt được những thành tựu tương tự. Việc so sánh bản thân với người khác có thể dẫn đến cảm giác bất mãn, lo lắng và stress. Việc sử dụng mạng xã hội một cách có ý thức và giới hạn thời gian sử dụng là cần thiết để bảo vệ sức khỏe tâm thần.

III. Cách Ứng Phó Với Stress Học Đường Kỹ Năng Phương Pháp 60 ký tự

Để giúp học sinh THPT Đà Nẵng đối phó hiệu quả với stress, việc trang bị các kỹ năng ứng phó stress học sinh và phương pháp giảm stress là vô cùng quan trọng. Các em cần được hướng dẫn cách quản lý thời gian, lập kế hoạch học tập, thư giãn và giải tỏa căng thẳng. Ngoài ra, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, thầy cô, hoặc các chuyên gia tư vấn tâm lý học đường Đà Nẵng, cũng là một cách hiệu quả để vượt qua stress. Lazarus và Folkman (1984) đã phân chia các cách ứng phó với stress thành ứng phó tập trung vào vấn đề và ứng phó tập trung vào cảm xúc.

3.1. Quản lý thời gian hiệu quả Bí quyết giảm stress

Kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả giúp học sinh phân bổ thời gian hợp lý cho việc học tập, nghỉ ngơi và các hoạt động khác. Việc lập kế hoạch học tập chi tiết, xác định ưu tiên, và tránh trì hoãn công việc, giúp các em kiểm soát được khối lượng công việc và giảm thiểu stress. Các công cụ quản lý thời gian như lịch, sổ tay, hoặc ứng dụng trên điện thoại, có thể giúp học sinh tổ chức công việc một cách hiệu quả.

3.2. Giải tỏa stress cho học sinh THPT bằng hoạt động thể chất

Hoạt động thể chất, như tập thể dục, chơi thể thao, hoặc tham gia các hoạt động ngoại khóa, là một cách hiệu quả để giải tỏa stress cho học sinh THPT. Vận động giúp cơ thể sản sinh ra endorphin, một chất hóa học có tác dụng giảm đau và cải thiện tâm trạng. Việc dành thời gian cho các hoạt động yêu thích, giúp học sinh thư giãn và quên đi những lo lắng.

3.3. Tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý học sinh THPT Đà Nẵng

Khi cảm thấy quá tải và không thể tự mình giải quyết stress, học sinh nên tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý học sinh THPT Đà Nẵng từ gia đình, bạn bè, thầy cô, hoặc các chuyên gia tư vấn tâm lý. Chia sẻ những lo lắng và khó khăn với người khác, giúp các em giải tỏa cảm xúc và nhận được lời khuyên hữu ích. Các trung tâm tư vấn học đường Đà Nẵng cũng là một nguồn hỗ trợ quan trọng cho học sinh.

IV. Biện Pháp Giảm Stress Học Sinh Đà Nẵng Can Thiệp Hỗ Trợ 59 ký tự

Để giải quyết vấn đề stress ở học sinh THPT Đà Nẵng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Các chương trình can thiệp và hỗ trợ tâm lý nên được triển khai rộng rãi trong các trường học, giúp học sinh nhận biết và đối phó với stress một cách hiệu quả. Giáo viên Đà Nẵng cần được đào tạo về sức khỏe tâm thần và kỹ năng tư vấn tâm lý, để có thể hỗ trợ học sinh kịp thời. Ngoài ra, việc tạo ra một môi trường học đường thân thiện, hỗ trợ và khuyến khích sự phát triển toàn diện của học sinh, cũng là vô cùng quan trọng.

4.1. Phát triển chương trình giáo dục tâm lý tại trường học

Việc tích hợp các chương trình giáo dục tâm lý vào chương trình học, giúp học sinh nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần và các kỹ năng ứng phó stress. Các chương trình này có thể bao gồm các buổi nói chuyện, hội thảo, hoặc các hoạt động nhóm, giúp học sinh chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau. Việc giáo dục về stress và cách đối phó, giúp học sinh tự tin hơn trong việc giải quyết các vấn đề.

4.2. Nâng cao vai trò của tư vấn tâm lý trong trường học

Việc tăng cường đội ngũ tư vấn tâm lý trong các trường học, giúp học sinh tiếp cận dễ dàng hơn với các dịch vụ tư vấn và hỗ trợ tâm lý. Các chuyên gia tư vấn tâm lý có thể cung cấp cho học sinh những lời khuyên hữu ích, giúp các em giải quyết các vấn đề cá nhân và đối phó với stress. Việc tư vấn tâm lý có thể được thực hiện cá nhân hoặc theo nhóm, tùy thuộc vào nhu cầu của học sinh.

4.3. Hợp tác giữa gia đình và nhà trường để hỗ trợ học sinh

Sự hợp tác chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường, là vô cùng quan trọng để hỗ trợ học sinh đối phó với stress. Phụ huynh và giáo viên cần trao đổi thông tin thường xuyên, để cùng nhau theo dõi và hỗ trợ sự phát triển của học sinh. Việc tạo ra một môi trường gia đình và nhà trường yêu thương, thấu hiểu và khuyến khích, giúp học sinh cảm thấy an toàn và tự tin hơn.

V. Nghiên Cứu Ứng Phó Stress Kết Quả Thực Nghiệm tại Đà Nẵng 60 ký tự

Nghiên cứu về ứng phó với stress tại Đà Nẵng đã tiến hành thực nghiệm các liệu pháp tâm lý như thư giãn và liệu pháp hành vi cảm xúc hợp lý (REBT). Kết quả cho thấy các liệu pháp này có hiệu quả trong việc giảm thiểu mức độ stress và hình thành cho các em cách ứng phó phù hợp hơn với stress. Điều này khẳng định tầm quan trọng của việc áp dụng các phương pháp khoa học trong việc hỗ trợ tâm lý cho học sinh THPT.

5.1. Kết quả thực nghiệm liệu pháp REBT stress

Liệu pháp REBT (Rational Emotive Behavior Therapy) tập trung vào việc thay đổi những suy nghĩ tiêu cực và phi lý của học sinh, giúp các em nhìn nhận vấn đề một cách tích cực và hợp lý hơn. Thực nghiệm cho thấy liệu pháp REBT có hiệu quả trong việc giảm stress, lo âu và cải thiện sức khỏe tâm thần của học sinh.

5.2. Hiệu quả của các bài tập thư giãn giảm stress

Các bài tập thư giãn, như thiền, yoga, hoặc hít thở sâu, giúp học sinh giảm căng thẳng cơ bắp, ổn định nhịp tim và cải thiện tâm trạng. Thực nghiệm cho thấy việc thực hành các bài tập thư giãn thường xuyên, giúp học sinh giảm stress và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

VI. Tương Lai Ứng Phó Stress Học Đường Đà Nẵng Giải Pháp 52 ký tự

Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các giải pháp ứng phó với stress học đường phù hợp với đặc điểm văn hóa và xã hội của Đà Nẵng. Việc tăng cường sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội, trong việc hỗ trợ tâm lý cho học sinh, là vô cùng quan trọng. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về vấn đề stress và tầm quan trọng của sức khỏe tâm thần.

6.1. Xây dựng mạng lưới hỗ trợ tâm lý rộng khắp

Cần xây dựng một mạng lưới hỗ trợ tâm lý rộng khắp, bao gồm các chuyên gia tư vấn tâm lý, các tổ chức xã hội và các trung tâm tư vấn cộng đồng, để đảm bảo rằng mọi học sinh đều có thể tiếp cận được với các dịch vụ hỗ trợ khi cần thiết.

6.2. Ứng dụng công nghệ trong hỗ trợ tâm lý

Việc ứng dụng công nghệ, như các ứng dụng di động hoặc các nền tảng trực tuyến, có thể giúp học sinh tiếp cận với các dịch vụ hỗ trợ tâm lý một cách dễ dàng và thuận tiện hơn. Các ứng dụng này có thể cung cấp các bài tập thư giãn, các công cụ quản lý stress, hoặc các kênh liên lạc với các chuyên gia tư vấn.

Tổng quan nghiên cứu

Stress là một hiện tượng phổ biến trong cuộc sống hiện đại, ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tâm lý và thể chất của con người. Theo một nghiên cứu trên 90 quốc gia, tỷ lệ tử vong vị thành niên liên quan đến các vấn đề sức khỏe tâm thần chiếm khoảng 9,1%, trong khi tại Việt Nam, tỷ lệ này là 2,3%. Ở Việt Nam, tỷ lệ hiện mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần ở trẻ em và vị thành niên dao động từ 8% đến 29%, với khoảng 12% trẻ em có nhu cầu về dịch vụ sức khỏe tâm thần. Giai đoạn học sinh trung học phổ thông (THPT) là thời kỳ quan trọng với nhiều biến đổi tâm lý, đồng thời chịu áp lực lớn từ học tập, thi cử, định hướng nghề nghiệp và các mối quan hệ xã hội. Stress ở lứa tuổi này có thể vừa là động lực, vừa là nguyên nhân gây ra các hệ quả tiêu cực như suy giảm sức khỏe tinh thần, thể chất và hiệu quả học tập.

Nghiên cứu tập trung vào ứng phó với stress của học sinh THPT tại quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng nhằm đánh giá thực trạng mức độ stress và các chiến lược ứng phó của học sinh, từ đó đề xuất các liệu pháp tâm lý phù hợp để giảm thiểu tác động tiêu cực của stress. Phạm vi nghiên cứu bao gồm học sinh của ba trường THPT trên địa bàn quận Liên Chiểu trong năm học 2022-2023. Mục tiêu chính là hệ thống hóa cơ sở lý luận về stress và ứng phó với stress, khảo sát thực trạng ứng phó của học sinh, đồng thời thử nghiệm các liệu pháp tâm lý như liệu pháp hành vi cảm xúc hợp lý (REBT) và liệu pháp thư giãn nhằm nâng cao khả năng ứng phó hiệu quả.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết tương tác về stress của Lazarus và Folkman (1984), trong đó ứng phó với stress được xem là biến số trung gian giữa nhận thức về sự kiện gây stress và hệ quả tâm lý, hành vi. Các chiến lược ứng phó được phân loại thành ba nhóm chính: ứng phó tập trung vào vấn đề, ứng phó tập trung vào cảm xúc và ứng phó lảng tránh. Ngoài ra, liệu pháp hành vi cảm xúc hợp lý (REBT) của Albert Ellis được áp dụng như một phương pháp can thiệp tâm lý nhằm thay đổi niềm tin phi lý và suy nghĩ tiêu cực, từ đó cải thiện cảm xúc và hành vi của học sinh.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Stress: trạng thái căng thẳng tâm lý phát sinh khi cá nhân đối mặt với các điều kiện khó khăn, phức tạp trong cuộc sống.
• Ứng phó với stress: nỗ lực có ý thức nhằm điều chỉnh nhận thức, cảm xúc và hành vi để giảm thiểu tác động tiêu cực của stress.
• Liệu pháp tâm lý: các phương pháp điều trị dựa trên tương tác cá nhân nhằm thay đổi hành vi và cảm xúc không phù hợp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm.

• Nguồn dữ liệu:
  • Khảo sát 807 học sinh THPT tại ba trường trên địa bàn quận Liên Chiểu.
  • Sử dụng thang đo PSS 10 để đánh giá mức độ stress và bảng hỏi Brief COPE để đo lường các chiến lược ứng phó với stress.
  • Phỏng vấn sâu khoảng 10 học sinh để làm rõ các biểu hiện và cách ứng phó.
• Phương pháp phân tích:
  • Thống kê mô tả (điểm trung bình, độ lệch chuẩn) để mô tả đặc điểm mẫu và mức độ stress, ứng phó.
  • Kiểm định Chi bình phương và Anova để phân tích mối liên hệ giữa mức độ stress với các đặc điểm nhân khẩu và chiến lược ứng phó.
  • Phân tích tương quan để xác định mối quan hệ giữa các chiến lược ứng phó và mức độ stress.
• Timeline nghiên cứu:
  • Giai đoạn 1 (10/2021 - 02/2022): Nghiên cứu cơ sở lý luận.
  • Giai đoạn 2 (03/2022 - 06/2022): Xây dựng công cụ và khảo sát thực trạng.
  • Giai đoạn 3 (06/2022 - 10/2022): Phân tích kết quả và thực nghiệm liệu pháp tâm lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ stress của học sinh THPT quận Liên Chiểu:
   • 59% học sinh không có hoặc có stress nhẹ.
   • 28% học sinh có stress mức vừa.
   • 12% học sinh có stress mức cao.
   • 1% học sinh có stress nặng/bệnh lý.
2. Mức độ stress theo giới tính:
   • Học sinh nữ có tỷ lệ stress vừa trở lên cao hơn học sinh nam (48,3% so với 34,2%).
   • Kiểm định Chi bình phương cho thấy mối liên hệ có ý nghĩa thống kê (p = 0,031).
3. Mức độ stress theo khối lớp:
   • Tỷ lệ stress tăng dần theo khối lớp: lớp 10 có 25,3% stress vừa trở lên, lớp 11 là 40,3%, lớp 12 là 57,4%.
   • Kiểm định Anova cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa (p < 0,001).
4. Chiến lược ứng phó với stress:
   • Học sinh chủ yếu sử dụng chiến lược ứng phó tập trung vào cảm xúc và tập trung vào vấn đề với điểm trung bình lần lượt khoảng 3,1 và 2,9 trên thang 4 điểm.
   • Chiến lược lảng tránh được sử dụng ít hơn với điểm trung bình khoảng 1,8.
   • Mối tương quan âm giữa mức độ stress và ứng phó tập trung vào vấn đề (r = -0,45), cho thấy chiến lược này giúp giảm stress hiệu quả.
5. Kết quả thực nghiệm liệu pháp REBT và thư giãn:
   • Sau 9 buổi can thiệp, điểm trung bình thang PSS 10 của nhóm thực nghiệm giảm từ 33,5 xuống 24,2, giảm 28% mức độ stress.
   • Tỷ lệ học sinh có stress mức cao và bệnh lý giảm từ 37% xuống còn 12%.
   • Nhóm đối chứng không có sự thay đổi đáng kể.

Thảo luận kết quả

Mức độ stress phổ biến ở học sinh THPT quận Liên Chiểu tương đồng với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, phản ánh áp lực học tập và các yếu tố xã hội đặc thù của lứa tuổi. Sự khác biệt về mức độ stress giữa nam và nữ có thể do nữ giới có xu hướng chia sẻ cảm xúc nhiều hơn, đồng thời chịu áp lực xã hội và học tập cao hơn. Tăng mức độ stress theo khối lớp phản ánh áp lực thi cử và định hướng nghề nghiệp ngày càng lớn ở các lớp cuối cấp.

Chiến lược ứng phó tập trung vào vấn đề được chứng minh là hiệu quả trong việc giảm stress, phù hợp với lý thuyết của Lazarus và Folkman. Việc học sinh sử dụng nhiều chiến lược tập trung vào cảm xúc cũng cho thấy nhu cầu điều chỉnh cảm xúc trong bối cảnh áp lực cao. Chiến lược lảng tránh ít được sử dụng, tuy nhiên nếu lạm dụng có thể gây hại.

Thực nghiệm liệu pháp REBT kết hợp thư giãn cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc giảm mức độ stress và cải thiện cách ứng phó của học sinh. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về tác động tích cực của liệu pháp nhận thức hành vi trong hỗ trợ sức khỏe tâm thần vị thành niên. Các biểu đồ phân phối mức độ stress trước và sau can thiệp, cùng bảng so sánh điểm trung bình PSS 10 minh họa rõ sự cải thiện đáng kể.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giáo dục tâm lý về stress và ứng phó trong trường học

   • Triển khai các chương trình giáo dục tâm lý định kỳ cho học sinh nhằm nâng cao nhận thức về stress và các chiến lược ứng phó hiệu quả.
   • Thời gian: Học kỳ 1 năm học 2024-2025.
   • Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm phối hợp chuyên gia tâm lý.

2. Áp dụng liệu pháp hành vi cảm xúc hợp lý (REBT) và liệu pháp thư giãn trong hỗ trợ học sinh

   • Tổ chức các nhóm trị liệu tâm lý theo mô hình REBT kết hợp kỹ thuật thư giãn cho học sinh có mức độ stress cao.
   • Thời gian: Tháng 9-12/2024.
   • Chủ thể thực hiện: Trung tâm tư vấn tâm lý học đường, chuyên gia tâm lý.

3. Xây dựng hệ thống hỗ trợ xã hội trong trường học

   • Thiết lập các nhóm bạn đồng hành, tư vấn viên học đường để hỗ trợ học sinh trong việc chia sẻ và giải quyết các vấn đề gây stress.
   • Thời gian: Triển khai từ năm học 2024-2025.
   • Chủ thể thực hiện: Đoàn thanh niên, Hội đồng học sinh, giáo viên tư vấn.

4. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình

   • Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo cho phụ huynh về nhận biết stress và hỗ trợ con em trong việc ứng phó với stress.
   • Thời gian: Hàng quý, bắt đầu từ quý 3 năm 2024.
   • Chủ thể thực hiện: Ban đại diện cha mẹ học sinh, nhà trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý giáo dục và cán bộ tâm lý học đường

   • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng stress và ứng phó của học sinh để xây dựng chính sách, chương trình hỗ trợ phù hợp.
   • Use case: Thiết kế các chương trình can thiệp tâm lý trong trường học.

2. Giáo viên và cán bộ tư vấn học đường

   • Lợi ích: Nắm bắt các chiến lược ứng phó stress và phương pháp hỗ trợ học sinh hiệu quả.
   • Use case: Hỗ trợ học sinh trong quá trình học tập và phát triển tâm lý.

3. Phụ huynh học sinh

   • Lợi ích: Nhận biết dấu hiệu stress và cách phối hợp với nhà trường để hỗ trợ con em.
   • Use case: Tạo môi trường gia đình lành mạnh, hỗ trợ con vượt qua áp lực học tập.

4. Chuyên gia tâm lý và nhà nghiên cứu

   • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực nghiệm để phát triển nghiên cứu sâu hơn.
   • Use case: Phát triển các liệu pháp tâm lý phù hợp với học sinh vị thành niên tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

1. Stress là gì và tại sao học sinh THPT dễ bị stress?
   Stress là trạng thái căng thẳng tâm lý khi cá nhân đối mặt với các áp lực khó khăn. Học sinh THPT dễ bị stress do áp lực học tập, thi cử, định hướng nghề nghiệp và các mối quan hệ xã hội phức tạp. Ví dụ, kỳ thi tốt nghiệp và đại học là nguồn stress lớn.

2. Các chiến lược ứng phó với stress phổ biến ở học sinh là gì?
   Ba chiến lược chính gồm: ứng phó tập trung vào vấn đề (giải quyết nguyên nhân), ứng phó tập trung vào cảm xúc (điều chỉnh cảm xúc), và ứng phó lảng tránh (tránh né vấn đề). Chiến lược tập trung vào vấn đề thường hiệu quả nhất.

3. Liệu pháp REBT có tác dụng như thế nào trong giảm stress cho học sinh?
   REBT giúp học sinh nhận diện và thay đổi các niềm tin phi lý, suy nghĩ tiêu cực, từ đó cải thiện cảm xúc và hành vi. Thực nghiệm cho thấy giảm 28% mức độ stress sau 9 buổi trị liệu.

4. Làm thế nào để nhà trường hỗ trợ học sinh ứng phó với stress?
   Nhà trường có thể tổ chức giáo dục tâm lý, thiết lập nhóm hỗ trợ, phối hợp với gia đình và chuyên gia tâm lý để cung cấp các chương trình can thiệp kịp thời và hiệu quả.

5. Phụ huynh có thể làm gì để giúp con giảm stress?
   Phụ huynh nên tạo môi trường gia đình ấm áp, lắng nghe, chia sẻ và hỗ trợ con trong học tập và cuộc sống, đồng thời phối hợp với nhà trường để nhận biết và xử lý các dấu hiệu stress.

Kết luận

• Học sinh THPT quận Liên Chiểu có tỷ lệ stress vừa và cao chiếm khoảng 41%, với nữ giới và học sinh lớp cuối có mức độ stress cao hơn.
• Chiến lược ứng phó tập trung vào vấn đề và cảm xúc được sử dụng phổ biến, trong đó ứng phó tập trung vào vấn đề giúp giảm stress hiệu quả hơn.
• Liệu pháp hành vi cảm xúc hợp lý (REBT) kết hợp liệu pháp thư giãn đã chứng minh hiệu quả trong giảm mức độ stress và cải thiện cách ứng phó của học sinh.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chương trình giáo dục tâm lý và can thiệp tâm lý phù hợp tại trường học.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai rộng rãi các liệu pháp tâm lý, tăng cường giáo dục và phối hợp giữa nhà trường, gia đình và chuyên gia tâm lý nhằm nâng cao sức khỏe tâm thần cho học sinh.

Hành động ngay hôm nay để hỗ trợ học sinh vượt qua stress, xây dựng môi trường học tập lành mạnh và phát triển toàn diện!