I. Tổng Quan Về Quản Lý Hoạt Động Tham Vấn Tâm Lý THCS
Tham vấn tâm lý học đường cho học sinh trung học cơ sở là một quá trình tương tác, hỗ trợ tâm lý, can thiệp khi cần thiết, giữa cán bộ, giáo viên tham vấn và học sinh. Mục tiêu là giúp học sinh đối phó với khó khăn trong học tập, gia đình, các mối quan hệ, nhận thức bản thân, từ đó tăng cảm xúc tích cực, đưa ra quyết định phù hợp. Xã hội phát triển, đời sống tâm lý học sinh ngày càng phức tạp, việc quản lý hoạt động tham vấn tâm lý trở nên vô cùng quan trọng. Hoạt động này giúp các em giải quyết vấn đề, tăng khả năng thích ứng với xã hội, đồng thời phòng ngừa những hậu quả tiêu cực có thể xảy ra. Theo Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT, tham vấn tâm lý học đường là sự tương tác, trợ giúp tâm lí của cán bộ, giáo viên tham vấn đối với HS khi gặp phải tình huống khó khăn. Huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, có điều kiện kinh tế xã hội kém. Ở các trường THCS, hầu hết học sinh ở đây là người dân tộc thiểu số, các em gặp nhiều rào cản tâm lý trong học tập và giao tiếp nên công tác tham vấn học đường là rất quan trọng.
1.1. Vai trò của tư vấn tâm lý học đường tại THCS
Tuổi 11-15 là giai đoạn phát triển quan trọng của trẻ, cả về thể chất lẫn tinh thần. Các em dễ gặp phải những vấn đề tâm lý khi đối diện với áp lực học tập, các mối quan hệ xã hội. Tư vấn tâm lý học đường giúp các em giải quyết những vấn đề này, đồng thời trang bị kỹ năng sống, tăng cường khả năng thích ứng. Hoạt động này có thể tăng cường khả năng thích ứng của HS trước các biến đổi của xã hội. Đây là giai đoạn phát triển phức tạp nhất và là giai đoạn chuẩn bị quan trọng nhất trong giai đoạn cuối tuổi trưởng thành.
1.2. Hoạt động tham vấn tâm lý học đường và đại dịch COVID 19
Đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động lớn đến tâm lý của học sinh. Nỗi sợ hãi, lo lắng, căng thẳng do dịch bệnh có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần của các em. Hoạt động tham vấn tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh vượt qua giai đoạn khó khăn này, giảm bớt căng thẳng và tìm lại sự cân bằng. Sợ hãi là một phản ứng tự nhiên của học sinh khi chúng ta cảm thấy bị đe dọa bởi một căn bệnh mới và không hiểu rõ về sự nguy hiểm của nó.
II. Thực Trạng Quản Lý Tham Vấn Tâm Lý Tại Huyện Kim Sơn
Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong việc triển khai hoạt động tham vấn tâm lý tại các trường THCS ở huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, nhưng thực tế vẫn còn nhiều hạn chế. Hoạt động tham vấn chưa được thực hiện một cách quy củ, thường xuyên, các quy trình quản lý hoạt động tâm lý chưa phù hợp. Nhiều trường có phòng tham vấn nhưng hoạt động không hiệu quả, mang tính hình thức. Hầu hết học sinh ở đây là người dân tộc thiểu số, các em gặp nhiều rào cản tâm lý trong học tập và giao tiếp nên công tác tham vấn học đường là rất quan trọng. Huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, có điều kiện kinh tế xã hội kém. Do vậy, cùng với các chính sách hiện có, vận dụng nghiên cứu, phân tích nguyên nhân đưa ra quy trình quản lí phù hợp, áp dụng hiệu quảcho công tác tham vấn tâm lý học đường hiện nay là rất cần thiết.
2.1. Nhận thức về tư vấn tâm lý tại các trường THCS
Nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của tư vấn tâm lý học đường chưa đầy đủ. Nhiều cán bộ quản lý, giáo viên chưa thực sự hiểu rõ về hoạt động này, dẫn đến việc triển khai còn hời hợt, thiếu chuyên nghiệp. Việc trang bị kiến thức và kỹ năng cho đội ngũ cán bộ tư vấn còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động tư vấn. Hiện tỉnh ta đã hình thành mô hình tham vấn tâm lý học đường, mới được áp dụng ở một số trường với thời gian hoạt động ngắn, bước đầu đã đạt được những kết quả nhất định.
2.2. Nhu cầu hỗ trợ tâm lý của học sinh THCS
Nhu cầu hỗ trợ tâm lý của học sinh THCS là rất lớn, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội hiện nay. Các em phải đối mặt với nhiều áp lực từ học tập, gia đình, bạn bè, và những vấn đề tâm lý phức tạp khác. Tuy nhiên, các em lại ít có cơ hội tiếp cận với các dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, dẫn đến việc các vấn đề tâm lý không được giải quyết kịp thời, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện. Tuổi thơ 11-15 tuổi (lớp 6-9 tuổi đi học) có một vị trí đặc biệt và rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Đây là thời đại nhảy vọt không chỉ về thể chất mà còn về tinh thần
III. Cách Quản Lý Hiệu Quả Tham Vấn Tâm Lý ở Kim Sơn
Để nâng cao hiệu quả hoạt động tham vấn tâm lý học đường tại các trường THCS ở huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, cần có những giải pháp quản lý đồng bộ và hiệu quả. Các giải pháp này cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, tăng cường nguồn lực, xây dựng quy trình, và đảm bảo chất lượng hoạt động tham vấn. Mặc dù hiện nay các cơ quan quản lí đã có nhiều động thái trong công tác lãnh đạo, chỉđạo, đềra các chủ trương, ban hành các văn bản hướng dẫn, nhiều địa phương ban đầu đã có cơ chế, phần việc riêng của mình trong tác tăng cường các biện pháp giải quyết các vấn đềphát sinh có liên quan đến hoạt động tham 2 vấn tâm lý học đường nhưng hoạt động tham vấn tâm lý học đường vẫn chưa được thực hiện một cách quy củ, thường xuyên, chưa có các quy trình quản lí phù hợp.
3.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tư vấn
Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh và học sinh về vai trò và tầm quan trọng của tư vấn tâm lý học đường. Tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm để cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết cho đội ngũ cán bộ tư vấn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các nhà giáo dục, cần có giải pháp quản lý tương ứng, giáo viên cần nắm bắt, lắng nghe kịp thời những tâm tư, tình cảm, những khó khăn vướng mắc của học sinh, góp ý cách giải quyết.
3.2. Xây dựng chương trình tham vấn tâm lý bài bản
Xây dựng chương trình tham vấn tâm lý cụ thể, chi tiết, phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi và nhu cầu của học sinh THCS. Chương trình cần bao gồm các nội dung về phòng ngừa, can thiệp, và phát triển kỹ năng sống. Cần có sự tham gia của các chuyên gia tâm lý, giáo viên, và phụ huynh trong quá trình xây dựng chương trình. Mặc dù hiện nay các cơ quan quản lí đã có nhiều động thái trong công tác lãnh đạo, chỉđạo, đềra các chủ trương, ban hành các văn bản hướng dẫn
3.3. Tăng cường phối hợp nhà trường và gia đình trong tư vấn
Gia đình đóng vai trò then chốt trong sự phát triển tâm lý của học sinh. Cần tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình để tạo môi trường hỗ trợ tốt nhất cho học sinh. Tổ chức các buổi gặp gỡ, trao đổi, tư vấn cho phụ huynh về các vấn đề tâm lý của con em, giúp họ hiểu rõ hơn về con mình và có cách hỗ trợ phù hợp.Các trường THCS có thành lập các phòng tham vấn tâm lý nhưng hoạt động chưa có hiệu quả do nhiều yếu tố khách quan, chủ quan khác nhau.
IV. Ứng Dụng Kết Quả Quản Lý Hoạt Động Tham Vấn Tâm Lý
Việc triển khai hiệu quả các giải pháp quản lý hoạt động tham vấn tâm lý sẽ mang lại những kết quả tích cực cho học sinh THCS ở huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Các em sẽ được trang bị kiến thức, kỹ năng để đối phó với những khó khăn trong cuộc sống, phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần, và trí tuệ. Các em dễ có những hành vi tiêu cực khi đối mặt với chấn thương tâm lý, áp lực học tập và các mối quan hệ xã hội. Hiểu được định hướng và ý 1 nghĩa của sự phát triển tâm lý học sinh ở từng giai đoạn giúp chúng ta kê đơn thuốc phù hợp và trau dồi nhân cách toàn diện cho các em. Kết quả, học sinh sẽ có những kỹ năng sống tốt.
4.1. Giảm thiểu các vấn đề tâm lý ở học sinh trung học
Việc được tư vấn, hỗ trợ kịp thời sẽ giúp học sinh giải quyết những vấn đề tâm lý một cách hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tâm lý như trầm cảm, lo âu, rối loạn hành vi. Các em sẽ cảm thấy tự tin, yêu đời hơn, có động lực để học tập và phát triển. Không chỉ các em bị đánh, bị bạo hành mà các em học sinh gây ra bạo lực cũng là nạn nhân, bởi lỗi không chỉ ở các em, mà còn là của những người có trách nhiệm quản lý, chăm sóc, nuôi dưỡng.
4.2. Nâng cao kết quả học tập và phát triển kỹ năng
Khi sức khỏe tâm thần được cải thiện, học sinh sẽ tập trung hơn vào việc học tập, từ đó nâng cao kết quả học tập. Hoạt động tham vấn cũng giúp các em phát triển kỹ năng sống như giao tiếp, giải quyết vấn đề, quản lý cảm xúc, làm việc nhóm, từ đó chuẩn bị tốt hơn cho tương lai. Điều này lý giải vì sao giai đoạn phát triển của trẻ em ngày nay rất khác so với chục năm trước: trẻ lớn nhanh hơn, cao hơn, bước vào tuổi dậy thì sớm hơn . Mặt khác, nhận định về ứng dụng tiên tiến của công nghệ kết nối, thông tin tiêu cực được các trang web hàng ngày có một tác động trực tiếp đến sự phát triển tâm lý, hành vi và nhân cách của học sinh.
V. Kết Luận Về Quản Lý Hoạt Động Tham Vấn Tâm Lý THCS
Quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường cho học sinh trung học cơ sở tại huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Việc triển khai các giải pháp quản lý đồng bộ, hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, tạo môi trường học đường an toàn, lành mạnh, giúp học sinh phát triển toàn diện. Hoạt động tham vấn tâm lý tại một số trường THCS còn nặng tính hình thức, đối phó. Do vậy, cùng với các chính sách hiện có, vận dụng nghiên cứu, phân tích nguyên nhân đưa ra quy trình quản lí phù hợp, áp dụng hiệu quảcho công tác tham vấn tâm lý học đường hiện nay là rất cần thiết.
5.1. Tầm quan trọng của sự can thiệp sớm
Việc can thiệp sớm các vấn đề tâm lý của học sinh là vô cùng quan trọng. Khi phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, cần có biện pháp hỗ trợ kịp thời để tránh những hậu quả nghiêm trọng. Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình, và các chuyên gia tâm lý là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả của quá trình can thiệp. Kể từ khi nó được Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố là “đại dịch toàn cầu” vào tháng 1 năm 2020, coronavirus COVID-19 đã có tác động tâm lý lớn đối với một số thành phần xã hội - đặc biệt là học sinh trẻ.
5.2. Hướng tới tương lai của tham vấn tâm lý tại Kim Sơn
Cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá, và cải tiến các giải pháp quản lý hoạt động tham vấn tâm lý để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của học sinh THCS. Đầu tư vào việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tư vấn, xây dựng cơ sở vật chất, và tăng cường hợp tác với các tổ chức chuyên môn là những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của hoạt động tham vấn tại huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Cần có sự tham gia của các chuyên gia tâm lý, giáo viên, và phụ huynh trong quá trình xây dựng chương trình.
