Quản Lý Hoạt Động Tham Vấn Tâm Lý Học Đường Cho Học Sinh Trung Học Cơ Sở Tại Huyện Kim Sơn, Tỉnh Ninh Bình

• Tác giả: Phan Văn Vinh
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Bích Liên
• Trường học: Trường Đại Học Thủ Đô Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản Lý Giáo Dục
• Đề tài: Quản Lý Hoạt Động Tham Vấn Tâm Lý Học Đường Cho Học Sinh Trung Học Cơ Sở Tại Huyện Kim Sơn, Tỉnh Ninh Bình
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THAM VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.2. Những nghiên cứu ở nước ngoài
• 1.3. Những nghiên cứu ở Việt Nam
• 1.4. Một số khái niệm cơ bản
• 1.4.1. Tham vấn tâm lý học đường
• 1.4.2. Hoạt động tham vấn tâm lý học đường
• 1.4.3. Quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường
• 1.4.4. Hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường Trung học cơ sở
• 1.4.5. Một số đặc điểm tâm lý của học sinh THCS
• 1.4.6. Tầm quan trọng của hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.7. Mục đích tổ chức hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.8. Nội dung tổ chức hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.9. Phương pháp tổ chức hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.10. Hình thức tổ chức hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.11. Quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường trung học cơ sở
• 1.4.12. Lập kế hoạch hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.13. Tổ chức triển khai hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.14. Chỉ đạo thực hiện hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.15. Kiểm tra, đánh giá hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.16. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở trường THCS
• 1.4.16.1. Các yếu tố chủ quan
• 1.4.16.2. Các yếu tố khách quan
• 1.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THAM VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN KIM SƠN, TỈNH NINH BÌNH
• 2.1. Khái quát chung về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, giáo dục THCS của huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
• 2.1.1. Điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế- xã hội
• 2.1.2. Tình hình giáo dục THCS huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
• 2.2. Tổ chức và phương pháp nghiên cứu thực trạng
• 2.2.1. Mục tiêu khảo sát
• 2.2.2. Đối tượng khảo sát
• 2.2.3. Nội dung khảo sát
• 2.2.4. Phương pháp và công cụ khảo sát
• 2.2.5. Tiến hành khảo sát và xử lý dữ liệu
• 2.3. Thực trạng hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
• 2.3.1. Thực trạng nhận thức về hoạt động tham vấn tâm lý học đường tại các trường THCS huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
• 2.3.2. Thực trạng mục tiêu tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn tỉnh, Ninh Bình
• 2.3.3. Thực trạng nội dung tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn tỉnh, Ninh Bình
• 2.3.4. Thực trạng phương pháp tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn tỉnh Ninh Bình
• 2.3.5. Thực trạng hình thức tổ chức hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS trên địa bàn huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
• 2.3.6. Thực trạng nhu cầu tham vấn tâm lý của học sinh ở các trường THCS huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
• 2.3.7. Thực trạng quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
• 2.3.8. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn tỉnh Ninh Bình
• 2.3.9. Thực trạng tổ chức triển khai hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn tỉnh Ninh Bình
• 2.3.10. Thực trạng chỉ đạo thực hiện hoạt động TVTL học đường học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn tỉnh Ninh Bình
• 2.3.11. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động TVTL học đường học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn tỉnh Ninh Bình
• 2.3.12. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
• 2.3.12.1. Yếu tố chủ quan
• 2.3.12.2. Yếu tố khách quan
• 2.3.13. Đánh giá chung
• 2.3.13.1. Những kết quả đạt được
• 2.3.13.2. Tồn tại, hạn chế
• 2.3.13.3. Nguyên nhân của hạn chế
• 2.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG THAM VẤN TÂM LÝ HỌC ĐƯỜNG Ở CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN KIM SƠN, TỈNH NINH BÌNH
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp
• 3.1.1. Đảm bảo tính thực tiễn
• 3.1.2. Đảm bảo tính kế thừa
• 3.1.3. Đảm bảo tính hiệu quả
• 3.1.4. Đảm bảo tính hệ thống
• 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường ở các trường THCS huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình
• 3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức và trách nhiệm của CBQL, GV, CMHS, các LLXH và HS đối với hoạt động TVTL học đường trong nhà trường
• 3.2.2. Chỉ đạo xây dựng kế hoạch TVTL học đường cho HS
• 3.2.3. Chỉ đạo đa dạng hóa nội dung và hình thức TVTL học đường cho HS THCS
• 3.2.4. Tổ chức hoạt động bồi dưỡng về kiến thức và nghiệp vụ TVTL học đường cho cán bộ tham vấn, giáo viên nhà trường
• 3.2.5. Chỉ đạo xây dựng các tiêu chí kiểm tra - đánh giá hoạt động TVTL học đường cho HS trong các trường THCS
• 3.2.6. Hợp tác với các lực lượng trong và ngoài nhà trường, tạo môi trường thuận lợi để thúc đẩy hoạt động TVTL học đường cho HS
• 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.4. Khảo sát tính cấp thiết thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất
• 3.4.1. Mục tiêu khảo sát
• 3.4.2. Nội dung và cách tiến hành khảo sát
• 3.4.3. Đối tượng khảo sát
• 3.4.4. Kết quả khảo sát
• 3.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Quản Lý Hoạt Động Tham Vấn Tâm Lý THCS

Tham vấn tâm lý học đường cho học sinh trung học cơ sở là một quá trình tương tác, hỗ trợ tâm lý, can thiệp khi cần thiết, giữa cán bộ, giáo viên tham vấn và học sinh. Mục tiêu là giúp học sinh đối phó với khó khăn trong học tập, gia đình, các mối quan hệ, nhận thức bản thân, từ đó tăng cảm xúc tích cực, đưa ra quyết định phù hợp. Xã hội phát triển, đời sống tâm lý học sinh ngày càng phức tạp, việc quản lý hoạt động tham vấn tâm lý trở nên vô cùng quan trọng. Hoạt động này giúp các em giải quyết vấn đề, tăng khả năng thích ứng với xã hội, đồng thời phòng ngừa những hậu quả tiêu cực có thể xảy ra. Theo Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT, tham vấn tâm lý học đường là sự tương tác, trợ giúp tâm lí của cán bộ, giáo viên tham vấn đối với HS khi gặp phải tình huống khó khăn. Huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, có điều kiện kinh tế xã hội kém. Ở các trường THCS, hầu hết học sinh ở đây là người dân tộc thiểu số, các em gặp nhiều rào cản tâm lý trong học tập và giao tiếp nên công tác tham vấn học đường là rất quan trọng.

1.1. Vai trò của tư vấn tâm lý học đường tại THCS

Tuổi 11-15 là giai đoạn phát triển quan trọng của trẻ, cả về thể chất lẫn tinh thần. Các em dễ gặp phải những vấn đề tâm lý khi đối diện với áp lực học tập, các mối quan hệ xã hội. Tư vấn tâm lý học đường giúp các em giải quyết những vấn đề này, đồng thời trang bị kỹ năng sống, tăng cường khả năng thích ứng. Hoạt động này có thể tăng cường khả năng thích ứng của HS trước các biến đổi của xã hội. Đây là giai đoạn phát triển phức tạp nhất và là giai đoạn chuẩn bị quan trọng nhất trong giai đoạn cuối tuổi trưởng thành.

1.2. Hoạt động tham vấn tâm lý học đường và đại dịch COVID 19

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động lớn đến tâm lý của học sinh. Nỗi sợ hãi, lo lắng, căng thẳng do dịch bệnh có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần của các em. Hoạt động tham vấn tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh vượt qua giai đoạn khó khăn này, giảm bớt căng thẳng và tìm lại sự cân bằng. Sợ hãi là một phản ứng tự nhiên của học sinh khi chúng ta cảm thấy bị đe dọa bởi một căn bệnh mới và không hiểu rõ về sự nguy hiểm của nó.

II. Thực Trạng Quản Lý Tham Vấn Tâm Lý Tại Huyện Kim Sơn

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong việc triển khai hoạt động tham vấn tâm lý tại các trường THCS ở huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, nhưng thực tế vẫn còn nhiều hạn chế. Hoạt động tham vấn chưa được thực hiện một cách quy củ, thường xuyên, các quy trình quản lý hoạt động tâm lý chưa phù hợp. Nhiều trường có phòng tham vấn nhưng hoạt động không hiệu quả, mang tính hình thức. Hầu hết học sinh ở đây là người dân tộc thiểu số, các em gặp nhiều rào cản tâm lý trong học tập và giao tiếp nên công tác tham vấn học đường là rất quan trọng. Huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, có điều kiện kinh tế xã hội kém. Do vậy, cùng với các chính sách hiện có, vận dụng nghiên cứu, phân tích nguyên nhân đưa ra quy trình quản lí phù hợp, áp dụng hiệu quảcho công tác tham vấn tâm lý học đường hiện nay là rất cần thiết.

2.1. Nhận thức về tư vấn tâm lý tại các trường THCS

Nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của tư vấn tâm lý học đường chưa đầy đủ. Nhiều cán bộ quản lý, giáo viên chưa thực sự hiểu rõ về hoạt động này, dẫn đến việc triển khai còn hời hợt, thiếu chuyên nghiệp. Việc trang bị kiến thức và kỹ năng cho đội ngũ cán bộ tư vấn còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động tư vấn. Hiện tỉnh ta đã hình thành mô hình tham vấn tâm lý học đường, mới được áp dụng ở một số trường với thời gian hoạt động ngắn, bước đầu đã đạt được những kết quả nhất định.

2.2. Nhu cầu hỗ trợ tâm lý của học sinh THCS

Nhu cầu hỗ trợ tâm lý của học sinh THCS là rất lớn, đặc biệt là trong bối cảnh xã hội hiện nay. Các em phải đối mặt với nhiều áp lực từ học tập, gia đình, bạn bè, và những vấn đề tâm lý phức tạp khác. Tuy nhiên, các em lại ít có cơ hội tiếp cận với các dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp, dẫn đến việc các vấn đề tâm lý không được giải quyết kịp thời, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện. Tuổi thơ 11-15 tuổi (lớp 6-9 tuổi đi học) có một vị trí đặc biệt và rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Đây là thời đại nhảy vọt không chỉ về thể chất mà còn về tinh thần

III. Cách Quản Lý Hiệu Quả Tham Vấn Tâm Lý ở Kim Sơn

Để nâng cao hiệu quả hoạt động tham vấn tâm lý học đường tại các trường THCS ở huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, cần có những giải pháp quản lý đồng bộ và hiệu quả. Các giải pháp này cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, tăng cường nguồn lực, xây dựng quy trình, và đảm bảo chất lượng hoạt động tham vấn. Mặc dù hiện nay các cơ quan quản lí đã có nhiều động thái trong công tác lãnh đạo, chỉđạo, đềra các chủ trương, ban hành các văn bản hướng dẫn, nhiều địa phương ban đầu đã có cơ chế, phần việc riêng của mình trong tác tăng cường các biện pháp giải quyết các vấn đềphát sinh có liên quan đến hoạt động tham 2 vấn tâm lý học đường nhưng hoạt động tham vấn tâm lý học đường vẫn chưa được thực hiện một cách quy củ, thường xuyên, chưa có các quy trình quản lí phù hợp.

3.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tư vấn

Cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục để nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, phụ huynh và học sinh về vai trò và tầm quan trọng của tư vấn tâm lý học đường. Tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn, chia sẻ kinh nghiệm để cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết cho đội ngũ cán bộ tư vấn. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các nhà giáo dục, cần có giải pháp quản lý tương ứng, giáo viên cần nắm bắt, lắng nghe kịp thời những tâm tư, tình cảm, những khó khăn vướng mắc của học sinh, góp ý cách giải quyết.

3.2. Xây dựng chương trình tham vấn tâm lý bài bản

Xây dựng chương trình tham vấn tâm lý cụ thể, chi tiết, phù hợp với đặc điểm tâm lý lứa tuổi và nhu cầu của học sinh THCS. Chương trình cần bao gồm các nội dung về phòng ngừa, can thiệp, và phát triển kỹ năng sống. Cần có sự tham gia của các chuyên gia tâm lý, giáo viên, và phụ huynh trong quá trình xây dựng chương trình. Mặc dù hiện nay các cơ quan quản lí đã có nhiều động thái trong công tác lãnh đạo, chỉđạo, đềra các chủ trương, ban hành các văn bản hướng dẫn

3.3. Tăng cường phối hợp nhà trường và gia đình trong tư vấn

Gia đình đóng vai trò then chốt trong sự phát triển tâm lý của học sinh. Cần tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình để tạo môi trường hỗ trợ tốt nhất cho học sinh. Tổ chức các buổi gặp gỡ, trao đổi, tư vấn cho phụ huynh về các vấn đề tâm lý của con em, giúp họ hiểu rõ hơn về con mình và có cách hỗ trợ phù hợp.Các trường THCS có thành lập các phòng tham vấn tâm lý nhưng hoạt động chưa có hiệu quả do nhiều yếu tố khách quan, chủ quan khác nhau.

IV. Ứng Dụng Kết Quả Quản Lý Hoạt Động Tham Vấn Tâm Lý

Việc triển khai hiệu quả các giải pháp quản lý hoạt động tham vấn tâm lý sẽ mang lại những kết quả tích cực cho học sinh THCS ở huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Các em sẽ được trang bị kiến thức, kỹ năng để đối phó với những khó khăn trong cuộc sống, phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần, và trí tuệ. Các em dễ có những hành vi tiêu cực khi đối mặt với chấn thương tâm lý, áp lực học tập và các mối quan hệ xã hội. Hiểu được định hướng và ý 1 nghĩa của sự phát triển tâm lý học sinh ở từng giai đoạn giúp chúng ta kê đơn thuốc phù hợp và trau dồi nhân cách toàn diện cho các em. Kết quả, học sinh sẽ có những kỹ năng sống tốt.

4.1. Giảm thiểu các vấn đề tâm lý ở học sinh trung học

Việc được tư vấn, hỗ trợ kịp thời sẽ giúp học sinh giải quyết những vấn đề tâm lý một cách hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tâm lý như trầm cảm, lo âu, rối loạn hành vi. Các em sẽ cảm thấy tự tin, yêu đời hơn, có động lực để học tập và phát triển. Không chỉ các em bị đánh, bị bạo hành mà các em học sinh gây ra bạo lực cũng là nạn nhân, bởi lỗi không chỉ ở các em, mà còn là của những người có trách nhiệm quản lý, chăm sóc, nuôi dưỡng.

4.2. Nâng cao kết quả học tập và phát triển kỹ năng

Khi sức khỏe tâm thần được cải thiện, học sinh sẽ tập trung hơn vào việc học tập, từ đó nâng cao kết quả học tập. Hoạt động tham vấn cũng giúp các em phát triển kỹ năng sống như giao tiếp, giải quyết vấn đề, quản lý cảm xúc, làm việc nhóm, từ đó chuẩn bị tốt hơn cho tương lai. Điều này lý giải vì sao giai đoạn phát triển của trẻ em ngày nay rất khác so với chục năm trước: trẻ lớn nhanh hơn, cao hơn, bước vào tuổi dậy thì sớm hơn . Mặt khác, nhận định về ứng dụng tiên tiến của công nghệ kết nối, thông tin tiêu cực được các trang web hàng ngày có một tác động trực tiếp đến sự phát triển tâm lý, hành vi và nhân cách của học sinh.

V. Kết Luận Về Quản Lý Hoạt Động Tham Vấn Tâm Lý THCS

Quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường cho học sinh trung học cơ sở tại huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Việc triển khai các giải pháp quản lý đồng bộ, hiệu quả sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, tạo môi trường học đường an toàn, lành mạnh, giúp học sinh phát triển toàn diện. Hoạt động tham vấn tâm lý tại một số trường THCS còn nặng tính hình thức, đối phó. Do vậy, cùng với các chính sách hiện có, vận dụng nghiên cứu, phân tích nguyên nhân đưa ra quy trình quản lí phù hợp, áp dụng hiệu quảcho công tác tham vấn tâm lý học đường hiện nay là rất cần thiết.

5.1. Tầm quan trọng của sự can thiệp sớm

Việc can thiệp sớm các vấn đề tâm lý của học sinh là vô cùng quan trọng. Khi phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, cần có biện pháp hỗ trợ kịp thời để tránh những hậu quả nghiêm trọng. Sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình, và các chuyên gia tâm lý là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả của quá trình can thiệp. Kể từ khi nó được Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố là “đại dịch toàn cầu” vào tháng 1 năm 2020, coronavirus COVID-19 đã có tác động tâm lý lớn đối với một số thành phần xã hội - đặc biệt là học sinh trẻ.

5.2. Hướng tới tương lai của tham vấn tâm lý tại Kim Sơn

Cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá, và cải tiến các giải pháp quản lý hoạt động tham vấn tâm lý để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của học sinh THCS. Đầu tư vào việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tư vấn, xây dựng cơ sở vật chất, và tăng cường hợp tác với các tổ chức chuyên môn là những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của hoạt động tham vấn tại huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình. Cần có sự tham gia của các chuyên gia tâm lý, giáo viên, và phụ huynh trong quá trình xây dựng chương trình.

Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động tham vấn tâm lý học đường (TVTLHĐ) ngày càng trở nên thiết yếu trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều áp lực và biến động tâm lý đối với học sinh trung học cơ sở (THCS). Tại huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, với đặc điểm kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn và đa số học sinh là người dân tộc thiểu số, nhu cầu hỗ trợ tâm lý cho học sinh càng trở nên cấp bách. Theo khảo sát năm học 2021-2022, huyện có 17 trường THCS với hơn 7.600 học sinh, trong đó tỷ lệ học sinh đạt loại hạnh kiểm khá, tốt chiếm trên 86%, nhưng vẫn còn tồn tại những khó khăn về tâm lý và hành vi tiêu cực. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường tại các trường THCS huyện Kim Sơn, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tham vấn, góp phần cải thiện sức khỏe tâm thần và phát triển toàn diện cho học sinh. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 5 trường THCS tiêu biểu trên địa bàn trong 3 năm học gần đây (2019-2022). Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, đồng thời hỗ trợ công tác phân luồng, hướng nghiệp và phát triển nhân cách cho học sinh THCS.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý giáo dục kết hợp với các khái niệm chuyên ngành về tham vấn tâm lý học đường. Trước hết, lý thuyết quản lý giáo dục nhấn mạnh vai trò của hiệu trưởng trong việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động tham vấn tâm lý nhằm đảm bảo hiệu quả và tính bền vững. Thứ hai, mô hình tham vấn tâm lý học đường theo Carl Rogers tập trung vào phương pháp thân chủ trọng tâm, nhấn mạnh sự lắng nghe, đồng cảm và hỗ trợ học sinh tự giải quyết khó khăn. Ba khái niệm chính được sử dụng gồm: (1) Tham vấn tâm lý học đường – hoạt động hỗ trợ học sinh giải quyết các vấn đề tâm lý, học tập và xã hội; (2) Quản lý hoạt động tham vấn – sự tác động có tổ chức của chủ thể quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tham vấn; (3) Đặc điểm tâm lý học sinh THCS – giai đoạn phát triển phức tạp, dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố xã hội và môi trường học đường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm khảo sát 190 cán bộ quản lý, giáo viên và 300 học sinh tại 5 trường THCS huyện Kim Sơn trong năm học 2021-2022. Phương pháp chọn mẫu là mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng. Các công cụ thu thập dữ liệu gồm bảng câu hỏi khảo sát, phỏng vấn sâu và quan sát thực tế. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm Excel 2016 với các kỹ thuật thống kê mô tả như tính trung bình cộng, tỷ lệ phần trăm và phân tích so sánh mức độ nhận thức, thực trạng quản lý và nhu cầu tham vấn. Timeline nghiên cứu kéo dài trong 12 tháng, từ khảo sát thực trạng, phân tích dữ liệu đến đề xuất giải pháp quản lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động tham vấn tâm lý học đường: 63,3% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá hoạt động TVTLHĐ rất quan trọng, 26,3% đánh giá khá quan trọng. Tuy nhiên, 10% đại diện lực lượng xã hội và phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của hoạt động này.

2. Thực trạng quản lý hoạt động tham vấn: Các trường THCS huyện Kim Sơn đã thành lập tổ tham vấn nhưng hoạt động còn mang tính hình thức, chưa thường xuyên và thiếu quy trình quản lý chặt chẽ. Cơ sở vật chất và kinh phí hỗ trợ còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả triển khai.

3. Nhu cầu tham vấn của học sinh: Khoảng 58% học sinh cho biết có nhu cầu được hỗ trợ tâm lý trong học tập và các mối quan hệ xã hội. Tuy nhiên, chỉ khoảng 30% học sinh từng tiếp cận dịch vụ tham vấn tại trường.

4. Ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan và khách quan: Vai trò lãnh đạo của hiệu trưởng và sự phối hợp của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn là yếu tố chủ quan quan trọng nhất ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý. Các yếu tố khách quan như cơ sở vật chất, chính sách hỗ trợ, sự phối hợp của các lực lượng xã hội cũng tác động đáng kể.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy nhận thức tích cực của đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò của tham vấn tâm lý học đường là nền tảng quan trọng để phát triển hoạt động này. Tuy nhiên, sự thiếu đồng bộ trong quản lý và hạn chế về nguồn lực đã làm giảm hiệu quả thực hiện. So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác, tình trạng này là phổ biến, đặc biệt ở vùng nông thôn và miền núi. Việc học sinh có nhu cầu cao nhưng chưa được đáp ứng đầy đủ phản ánh sự cần thiết phải nâng cao năng lực tham vấn và cải thiện quy trình quản lý. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức của các nhóm đối tượng và biểu đồ tròn về nhu cầu tham vấn của học sinh, giúp minh họa rõ nét các vấn đề tồn tại. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh vai trò trung tâm của hiệu trưởng trong việc xây dựng kế hoạch, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động tham vấn, đồng thời cần sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và các tổ chức xã hội để tạo môi trường hỗ trợ toàn diện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường nhận thức và trách nhiệm của cán bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh: Tổ chức các khóa tập huấn, hội thảo nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của hoạt động tham vấn tâm lý học đường. Mục tiêu đạt 90% cán bộ, giáo viên và phụ huynh hiểu rõ và tích cực tham gia trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện phối hợp với các chuyên gia tâm lý.

2. Xây dựng và triển khai kế hoạch quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường: Hiệu trưởng các trường THCS cần xây dựng kế hoạch cụ thể, phân công nhiệm vụ rõ ràng, đảm bảo tổ chức hoạt động tham vấn thường xuyên, có quy trình kiểm tra, đánh giá định kỳ. Mục tiêu hoàn thành kế hoạch trong quý đầu năm học và đánh giá hiệu quả hàng học kỳ.

3. Đa dạng hóa nội dung và hình thức tham vấn: Kết hợp tham vấn trực tiếp, gián tiếp qua điện thoại, internet, tổ chức câu lạc bộ, diễn đàn tâm lý để đáp ứng nhu cầu đa dạng của học sinh. Mục tiêu tăng tỷ lệ học sinh tiếp cận dịch vụ tham vấn lên 50% trong 2 năm tới.

4. Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ tham vấn và giáo viên: Tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn nâng cao kỹ năng tham vấn, xử lý tình huống tâm lý cho giáo viên chủ nhiệm và cán bộ tham vấn. Mục tiêu 100% cán bộ tham vấn được đào tạo bài bản trong vòng 18 tháng.

5. Tăng cường hợp tác với các lực lượng xã hội: Phối hợp với các tổ chức đoàn thể, hội phụ huynh, chuyên gia tâm lý và các cơ sở y tế để hỗ trợ nguồn lực, kinh phí và chuyên môn cho hoạt động tham vấn. Mục tiêu thiết lập ít nhất 3 mô hình hợp tác hiệu quả trong 2 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp: Giúp hiểu rõ vai trò và phương pháp quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường, từ đó xây dựng kế hoạch và chỉ đạo hiệu quả tại đơn vị mình.

2. Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn: Nâng cao nhận thức và kỹ năng tham vấn, hỗ trợ học sinh giải quyết các vấn đề tâm lý, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

3. Chuyên viên tâm lý và cán bộ tham vấn học đường: Tham khảo các biện pháp quản lý và tổ chức hoạt động tham vấn phù hợp với đặc điểm địa phương, nâng cao hiệu quả công tác chuyên môn.

4. Phụ huynh và các tổ chức xã hội: Hiểu được tầm quan trọng của tham vấn tâm lý học đường, từ đó phối hợp chặt chẽ với nhà trường trong việc hỗ trợ phát triển tâm lý và nhân cách cho học sinh.

Câu hỏi thường gặp

1. Tham vấn tâm lý học đường là gì và có vai trò như thế nào?
   Tham vấn tâm lý học đường là hoạt động hỗ trợ học sinh giải quyết các khó khăn về tâm lý, học tập và xã hội. Nó giúp học sinh phát triển kỹ năng sống, tăng khả năng thích ứng và phòng ngừa các vấn đề tâm lý tiêu cực.

2. Ai là người chịu trách nhiệm quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường?
   Hiệu trưởng trường THCS là người chịu trách nhiệm chính trong việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá hoạt động tham vấn tâm lý học đường tại trường.

3. Các hình thức tham vấn tâm lý học đường phổ biến hiện nay?
   Bao gồm tham vấn trực tiếp (gặp mặt, trao đổi trực tiếp), tham vấn gián tiếp qua điện thoại, email, internet, tổ chức câu lạc bộ, diễn đàn tâm lý và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động tham vấn tâm lý học đường?
   Cần tăng cường nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên, xây dựng kế hoạch cụ thể, đào tạo chuyên môn cho đội ngũ tham vấn, đa dạng hóa hình thức tham vấn và phối hợp chặt chẽ với các lực lượng xã hội.

5. Tại sao hoạt động tham vấn tâm lý học đường lại quan trọng đối với học sinh THCS?
   Giai đoạn THCS là thời kỳ phát triển phức tạp về tâm sinh lý, học sinh dễ gặp các vấn đề về cảm xúc, hành vi và áp lực học tập. Tham vấn giúp các em vượt qua khó khăn, phát triển nhân cách toàn diện và nâng cao chất lượng học tập.

Kết luận

• Hoạt động tham vấn tâm lý học đường là yếu tố thiết yếu trong giáo dục THCS, góp phần nâng cao sức khỏe tâm thần và phát triển toàn diện học sinh.
• Thực trạng quản lý tại huyện Kim Sơn còn nhiều hạn chế về nhận thức, nguồn lực và quy trình tổ chức, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động tham vấn.
• Vai trò của hiệu trưởng và sự phối hợp của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn là then chốt trong quản lý hoạt động tham vấn.
• Đề xuất các biện pháp quản lý cụ thể, bao gồm nâng cao nhận thức, xây dựng kế hoạch, đào tạo chuyên môn và hợp tác xã hội nhằm cải thiện hiệu quả công tác tham vấn.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho công tác quản lý giáo dục tâm lý học đường tại các trường THCS, đặc biệt ở vùng khó khăn, góp phần xây dựng môi trường giáo dục an toàn, thân thiện.

Next steps: Triển khai các biện pháp đề xuất trong năm học tiếp theo, đồng thời tiến hành đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp. Các nhà quản lý giáo dục và cán bộ tham vấn được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng công tác tham vấn tâm lý học đường.

Call to action: Các trường THCS và cơ quan quản lý giáo dục cần phối hợp chặt chẽ để triển khai hiệu quả hoạt động tham vấn tâm lý học đường, tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển toàn diện của học sinh.