## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu và sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, môi trường kinh doanh ngày càng biến động và cạnh tranh khốc liệt. Việc xác định vị trí hiện tại và xây dựng chiến lược phù hợp là yếu tố sống còn đối với doanh nghiệp. Công cụ Thẻ điểm cân bằng (Balance Scorecard - BSC), được phát triển bởi Robert S. Kaplan và David P. Norton từ đầu thập niên 1990, đã trở thành một phương pháp quản lý chiến lược hiệu quả, giúp doanh nghiệp chuyển hóa tầm nhìn và chiến lược thành các mục tiêu cụ thể và thước đo rõ ràng.

Luận văn tập trung nghiên cứu việc vận dụng BSC tại Công ty Cổ phần Vận tải Dầu khí Cửu Long (PVTrans-PCT) trong giai đoạn 2014-2015 nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động và xây dựng phương trình điểm cân bằng phù hợp. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động kinh doanh vận tải sử dụng nhiên liệu sạch LPG/CNG tại TP. Hồ Chí Minh và Vũng Tàu. Mục tiêu chính là hệ thống hóa cơ sở lý luận về BSC, đánh giá thực trạng hoạt động của công ty qua bốn phương diện tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ và học hỏi phát triển, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động và thực hiện chiến lược bền vững.

Theo báo cáo, PVTrans-PCT đã đưa vào khai thác hơn 350 xe taxi sử dụng nhiên liệu sạch, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tiết kiệm chi phí nhiên liệu. Việc áp dụng BSC giúp công ty thống nhất mục tiêu, liên kết chặt chẽ giữa các phòng ban và nâng cao hiệu quả quản lý chiến lược, đồng thời tạo điều kiện cho việc đánh giá công bằng và khuyến khích sự hợp tác nội bộ.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên mô hình Thẻ điểm cân bằng (BSC) của Kaplan và Norton, bao gồm bốn phương diện chính:

- **Phương diện tài chính:** Đánh giá hiệu quả tài chính qua các chỉ tiêu như lợi nhuận, doanh thu, tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư (ROI), tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA).
- **Phương diện khách hàng:** Tập trung vào sự hài lòng, giữ chân khách hàng, thu hút khách hàng mới và khả năng sinh lời từ khách hàng.
- **Phương diện quy trình kinh doanh nội bộ:** Đánh giá các quy trình đổi mới, hoạt động sản xuất kinh doanh và dịch vụ hậu mãi nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả.
- **Phương diện học hỏi và phát triển:** Tập trung vào năng lực nhân viên, đào tạo, phân quyền và cải tiến hệ thống thông tin để hỗ trợ các phương diện khác.

Mô hình BSC không chỉ là hệ thống đo lường mà còn là công cụ quản lý chiến lược và trao đổi thông tin, giúp chuyển hóa chiến lược thành các mục tiêu cụ thể, cân bằng giữa các yếu tố tài chính và phi tài chính, ngắn hạn và dài hạn.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp thống kê mô tả. Dữ liệu thu thập từ các báo cáo tài chính, khảo sát nội bộ và phỏng vấn cán bộ quản lý, nhân viên tại PVTrans-PCT. Cỡ mẫu khảo sát khoảng 150 cán bộ công nhân viên và khách hàng liên quan.

Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp so sánh, tổng hợp và đánh giá điểm số theo thang điểm 1-10 cho từng chỉ tiêu trong bốn phương diện của BSC. Tỷ trọng các chỉ tiêu được xác định dựa trên mức độ quan trọng và đánh giá chủ quan của nhà quản trị. Thời gian nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2011-2013 để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2014-2015.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Phương diện tài chính:** Doanh thu năm 2012 đạt khoảng 230 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế tăng 15% so với năm trước. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) đạt khoảng 12%, cho thấy hiệu quả sử dụng vốn khá tốt.
- **Phương diện khách hàng:** Tỷ lệ giữ chân khách hàng hiện tại đạt 85%, mức độ hài lòng khách hàng taxi sử dụng nhiên liệu sạch đạt 78%, tuy nhiên vẫn còn khoảng 10% khách hàng chưa hài lòng về dịch vụ.
- **Phương diện quy trình nội bộ:** Thời gian giao hàng đúng hạn đạt 92%, tỷ lệ sản phẩm/dịch vụ đạt chất lượng trên 95%. Tuy nhiên, quy trình đổi mới sản phẩm và dịch vụ còn chậm, chưa đáp ứng kịp nhu cầu thị trường.
- **Phương diện học hỏi và phát triển:** 70% nhân viên được đào tạo kỹ năng mới hàng năm, tỷ lệ phân quyền thực hiện công việc đạt 65%. Văn hóa học hỏi chưa được phát triển đồng bộ, ảnh hưởng đến năng suất lao động.

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc áp dụng BSC tại PVTrans-PCT đã giúp công ty có cái nhìn toàn diện về hiệu quả hoạt động, không chỉ dựa vào các chỉ số tài chính mà còn chú trọng đến khách hàng, quy trình và phát triển nguồn nhân lực. So với các nghiên cứu tại các công ty vận tải và dịch vụ khác, PVTrans-PCT có mức độ hài lòng khách hàng và hiệu quả tài chính tương đối cao, tuy nhiên vẫn cần cải thiện quy trình đổi mới và phát triển văn hóa học hỏi.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hài lòng khách hàng qua các năm, biểu đồ đường về doanh thu và lợi nhuận, cùng bảng tổng hợp điểm số BSC theo từng phương diện để minh họa sự cân bằng trong quản lý chiến lược.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường đào tạo và phát triển nhân viên:** Triển khai các chương trình đào tạo kỹ năng chuyên môn và quản lý nhằm nâng cao tỷ lệ nhân viên được đào tạo lên 90% trong vòng 1 năm, do phòng Tổ chức - Hành chính chủ trì.
- **Cải tiến quy trình đổi mới sản phẩm và dịch vụ:** Thiết lập bộ phận nghiên cứu và phát triển chuyên trách, rút ngắn thời gian đưa sản phẩm mới ra thị trường xuống còn 6 tháng, thực hiện trong 2 năm tới.
- **Nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng:** Áp dụng hệ thống phản hồi khách hàng trực tuyến, giảm tỷ lệ khiếu nại xuống dưới 5% trong 12 tháng, do phòng Kinh doanh và Phòng kỹ thuật phối hợp thực hiện.
- **Tối ưu hóa quản lý tài chính:** Xây dựng hệ thống báo cáo tài chính theo thời gian thực, tăng cường kiểm soát chi phí, nâng tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư (ROI) lên 15% trong 2 năm, do phòng Tài chính - Kế toán đảm nhiệm.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Nhà quản lý doanh nghiệp vận tải:** Có thể áp dụng mô hình BSC để xây dựng và triển khai chiến lược toàn diện, nâng cao hiệu quả hoạt động.
- **Chuyên gia tư vấn quản trị chiến lược:** Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo về ứng dụng BSC trong ngành vận tải sử dụng nhiên liệu sạch.
- **Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Kinh tế, Quản trị kinh doanh:** Nắm bắt phương pháp nghiên cứu và vận dụng BSC trong thực tiễn doanh nghiệp.
- **Các nhà hoạch định chính sách năng lượng và môi trường:** Tham khảo mô hình vận tải xanh và quản lý hiệu quả trong bối cảnh phát triển bền vững.

## Câu hỏi thường gặp

1. **BSC là gì và tại sao nên áp dụng trong doanh nghiệp?**  
BSC là công cụ quản lý chiến lược giúp chuyển hóa tầm nhìn thành mục tiêu cụ thể, cân bằng giữa các yếu tố tài chính và phi tài chính, giúp doanh nghiệp đo lường và cải tiến hiệu quả toàn diện.

2. **Phương pháp nghiên cứu của luận văn là gì?**  
Luận văn sử dụng phương pháp định tính kết hợp thống kê mô tả, khảo sát khoảng 150 cán bộ và khách hàng, phân tích dữ liệu theo thang điểm 1-10 cho các chỉ tiêu BSC.

3. **Lợi ích khi áp dụng BSC tại PVTrans-PCT?**  
Giúp công ty thống nhất mục tiêu, nâng cao hiệu quả tài chính, cải thiện sự hài lòng khách hàng, tối ưu quy trình nội bộ và phát triển nguồn nhân lực.

4. **Những hạn chế của BSC là gì?**  
BSC cần được điều chỉnh phù hợp với đặc thù doanh nghiệp, có thể gặp khó khăn trong việc đo lường các chỉ tiêu phi tài chính và yêu cầu sự cam kết cao từ toàn bộ tổ chức.

5. **Làm thế nào để xây dựng phương trình điểm cân bằng hiệu quả?**  
Cần xác định tỷ trọng các chỉ tiêu dựa trên mức độ quan trọng và đánh giá chủ quan của nhà quản trị, sử dụng thang điểm cụ thể để đánh giá mức độ hoàn thành mục tiêu từng phương diện.

## Kết luận

- Thẻ điểm cân bằng (BSC) là công cụ quản lý chiến lược hiệu quả, giúp chuyển hóa tầm nhìn thành các mục tiêu cụ thể và thước đo rõ ràng trên bốn phương diện chính.  
- Việc áp dụng BSC tại Công ty Cổ phần Vận tải Dầu khí Cửu Long đã nâng cao hiệu quả hoạt động, đặc biệt trong quản lý tài chính và sự hài lòng khách hàng.  
- Luận văn đã xây dựng thành công phương trình điểm cân bằng phù hợp với đặc thù công ty, làm cơ sở cho việc đánh giá và cải tiến liên tục.  
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực nhân sự, cải tiến quy trình và tối ưu hóa quản lý tài chính trong giai đoạn 2014-2015.  
- Khuyến khích các doanh nghiệp vận tải và các tổ chức liên quan nghiên cứu và áp dụng BSC để phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh hiện đại.

**Hành động tiếp theo:** Các nhà quản lý tại PVTrans-PCT cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi và đánh giá định kỳ hiệu quả áp dụng BSC để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo đạt được mục tiêu chiến lược đề ra.